Μόλιστα Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 40°7′30″N 20°48′54″E / 40.12500°N 20.81500°E
Η Μόλιστα είναι χωριό του νομού Ιωαννίνων, που βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες του Σμόλικα σε υψόμετρο 840 μέτρων,[1] 28 χλμ. μετά την Κόνιτσα στο δρόμο Ιωαννίνων-Κοζάνης. Αποτελεί ομώνυμο Τοπικό διαμέρισμα στο Δήμο Κόνιτσας και έχει σήμερα 23 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011.[2] Γειτνιάζει με το Μοναστήρι και το Γανναδιό.
| Μόλιστα Ιωαννίνων | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Αποκεντρωμένη Διοίκηση | Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Κόνιτσας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 840 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 15 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 441 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2655 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το χωριό κατοικείται το χειμώνα από ελάχιστους κατοίκους. Το χωριό δε διαθέτει καφέ, εστιατόρια ή ξενοδοχεία. Τη θερινή περίοδο ο πληθυσμός του απαρτίζεται κυρίως από συνταξιούχους, κατοίκους των αστικών κέντρων αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται και μια επιστροφή των νεότερων γενιών κυρίως ως μέρος των θερινών διακοπών. Χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό πλούτο (ανήκει στα Πέτρινα Χωριά της Ηπείρου) και αξιόλογα αρχοντικά ενώ πολιούχος της Μόλιστας είναι ο Άγιος Νικόλαος. Χαρακτηριστική είναι η βρύση στην είσοδο του χωριού. Το πανηγύρι του χωριού παλαιότερα πραγματοποιείτο κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου με παραδοσιακά όργανα, συνήθως με οργανοπαίχτες από την ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας. Τα τελευταία χρόνια το έθιμο τείνει να εκλείψει.
Οικονομική δραστηριότητα
ΕπεξεργασίαΗ οικονομία του χωριού ήταν σχετικά αυτάρκης. Η ντόπια φυτική και ζωική παραγωγή προϊόντων προορίζονταν αποκλειστικά για αυτοκατανάλωση, εκτός από την παραγωγή κρασιού και τσίπουρου προπολεμικά, το οποίο αποτελούσε ισοδύναμο του χρήματος και ανταλλάξιμο με άλλα αναγκαία διατροφικά προϊόντα (λ.χ. ελαιόλαδο). Οι γεωργικές αυτές δουλειές γινόταν ως επί το πλείστον από τον γυναικείο πληθυσμό του χωριού που είχε παράλληλα επωμιστεί και τη φροντίδα των νοικοκυριών.
Κυρίως λόγω της στενότητας των πόρων και του εξαιρετικά άγονου εδάφους τα κυριότερα επαγγέλματα για τους άντρες ήταν αυτά των μαστόρων της πέτρας και των εμπόρων που υπήρξαν μετανάστες αρχικά στην Αίγυπτο και τη Ρουμανία.
Σήμερα, ελάχιστες δραστηριότητες έχουν απομείνει, όπως η μελισσοκομία, η καλλιέργεια κηπευτικών, η κτηνοτροφία και η υποδοχή επισκεπτών-τουριστών στον μοναδικό ξενώνα του χωριού. Αρκετά αναπτυγμένη ήταν και μέχρι πρόσφατα η οικοδομική δραστηριότητα τους θερινούς μήνες, κυρίως λόγω επισκευής παλαιών σπιτιών αλλά και ανέγερσης νέων.
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε. Πιστεύεται ότι πιθανότατα είναι 3.000 ετών, όπως φαίνεται από ληκύθους που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη και περιέχουν τέφρα. Από τα ίδια ευρήματα πιθανολογείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι του οικισμού ήταν Μολοσσοί. Άλλες εκδοχές κάνουν λόγο για κατοίκηση του χωριού μεταγενέστερα, στα βυζαντινά χρόνια και το 17ο αιώνα. Για την ονομασία, λέγεται πως αυτή προήλθε από το Μολοσσία ενώ άλλες εκδοχές θεωρούν την ονομασία του χωριού αλβανικής ή σλαβικής προέλευσης.
Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι οι κάτοικοι της Μόλιστας είναι εξελληνισμένοι βλάχικοι πληθυσμοί που έλκουν την καταγωγή τους από το Σκαμνέλι του Ζαγορίου απ΄όπου εκδιώχθηκαν από έναν πασά τον 17ο αιώνα[εκκρεμεί παραπομπή]. Στο παρελθόν η Μόλιστα μαζί με το Μοναστήρι και το Γανναδιό αποτελούσαν μια ενιαία κοινότητα που διαιρέθηκε αργότερα σε τρεις ξεχωριστές. Από το 1999 με το Σχέδιο Καποδίστριας και οι τρεις κοινότητες αποτελούν τοπικά διαμερίσματα (τοπικές κοινότητες με την νέα ορολογία του Προγράμματος Καλλικράτης) του Δήμου Κόνιτσας.
Οι απογραφές πραγματικού πληθυσμού (de facto) μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:
| Απογραφή | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 150[3] | 134[4] | 73[5] | 107[6] | 86[7] | 67[8] | 23 | 15 |
Αρχιτεκτονική
Επεξεργασία
Εντυπωσιακή σε χρώμα και ποικιλία είναι η αρχιτεκτονική των σπιτιών της Μόλιστας, που χαρακτηρίζεται από έντονα παραδοσιακά στοιχεία αλλά και πρωτοτυπία. Το πιο επιβλητικό κτίσμα είναι αυτό του Αγίου Νικολάου, ενός μεσαίου μεγέθους ναού, με εντυπωσιακά εσωτερικά ξύλινα τέμπλα που σκαλίστηκαν από Μετσοβίτες ξυλουργούς. Ο ναός οικοδομήθηκε το 1878 κατόπιν δωρεάς του Μολιστινού ευεργέτη Γέγιου.
Εξέχοντες Μολιστινοί
Επεξεργασία- Δημήτρης Παπαδημούλης, πρώην βουλευτής Β΄Αθηνών και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Φωτογραφίες
Επεξεργασία-
Κυνηγόσκυλα στο Μοναστήρι (γειτονικό χωριό στη Μόλιστα) -
Μονοπάτι κοντά στην τοποθεσία Λινίκο, πριν τα Σταλάγματα -
Πινακίδα που οδηγεί στο Κοιμητήριο της Μόλιστας -
Το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, δίπλα στην πλατεία της Μόλιστας -
Άποψη της Μόλιστας από το Λινίκο
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 42. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 292.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10574 (σελ. 100 του pdf)
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 91 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 92 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf.
- ↑ Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 90 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 101 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 117 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf.
- ↑ Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 116 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf.
Πηγές
Επεξεργασία- Αναφορά στο βιβλίο του Χαρίλαου Γκούτου Η επαρχία της Κόνιτσας και η Μόλιστα επί Τουρκοκρατίας στην Ελευθεροτυπία της 5/9/2003 [1][νεκρός σύνδεσμος]
- Συμπόσιο Λαογραφίας του Βορειοελλαδικού Χώρου (Ήπειρος - Μακεδονία - Θράκη), Ιωάννινα, 10-12 Ὀκτωβρίου 1979. Πρακτικά
- Χριστοδούλου, Χρήστος Κ. (27 Οκτωβρίου 2007). «Οι τρεις ταφές του Χασάν Ταχσίν Πασά [The Three Burials of Hasan Tahsin Pasha]». Μακεδονία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-17. https://web.archive.org/web/20110717060229/http://www.makthes.gr/news/arts/8072/. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2010.
- «Η μουσικοχορευτική παράδοση στο χωριό Μόλιστα». Αρχείο Ελληνικού Χορού. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2015.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Γκούτος, Χαρίλαος (2003). Η επαρχία της Κόνιτσας και η Μόλιστα επί τουρκοκρατίας. Αθήνα: εκδόσεις Σάκκουλα. ISBN 960-92165-0-1.
- Νικόλτσιος, Βασίλειος· Γούναρης, Βασίλης Κ. (2002). Από το Σαραντάπορο στη Θεσσαλονίκη: Η ελληνοτουρκική αναμέτρηση του 1912 μέσα από τις αναμνήσεις του Στρατηγού Χασάν Ταχσίν πασά. Thessaloniki. ISBN 9609204201.
- Κούσιος, Μενέλαος (1971). Ιστορία του χωριού μου. Αθήνα.