Βικιπαίδεια

Νήσος Γκαφ

Συντεταγμένες: 40°32′S 10°01′W / 40.533°S 10.017°W / -40.533; -10.017

Η Νήσος Γκαφ είναι ένα δύσβατο ηφαιστειακό νησί στον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό. Αποτελεί τμήμα της συστάδας νησιών Τριστάν ντα Κούνια και μέρος του βρετανικού υπερπόντιου εδάφους της Αγίας Ελένης, Ασενσιόν και Τριστάν ντα Κούνια. Βρίσκεται περίπου 400 χλμ. νοτιοανατολικά του Τριστάν ντα Κούνια και 2.700 χλμ. δυτικά του Κέιπ Τάουν, και πάνω από 3.200 χλμ. από το πλησιέστερο σημείο της Νότιας Αμερικής. Η νήσος Γκαφ είναι ακατοίκητη εκτός από το προσωπικό του μετεωρολογικού σταθμού, που το Εθνικό Ανταρκτικό Πρόγραμμα της Νότιας Αφρικής έχει διατηρήσει, με βρετανική άδεια, συνεχώς στο νησί από το 1956. Είναι ένα από τα πιο απομακρυσμένα μέρη του πλανήτη με σταθερή ανθρώπινη παρουσία. Η ΟΥΝΕΣΚΟ το έχει χαρακτηρίσει Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς μαζί με την Απρόσιτη νήσο, ως ένα από τα τελευταία αδιατάρακτα οικοσυστήματα της νότιας εύκρατης ζώνης.[1]

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Νήσος Γκαφ
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.

Χάρτης της Νήσου Γκαφ
Χάρτης
Χώρα μέλοςΗνωμένο Βασίλειο Ηνωμένο Βασίλειο
ΤύποςΠεριβαλλοντικός
Κριτήριαvii,x
Ταυτότητα740
ΠεριοχήΤριστάν ντα Κούνια
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή1995, 2004 (19η συνεδρίαση)

Ιστορία Επεξεργασία

Το νησί ανακάλυψε ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Γκονζάλο Άλβαρες στις αρχές του 16ου αιώνα και με το όνομά του σημειωνόταν στους χάρτες τους επόμενους αιώνες, αν και καμιά φορά εσφαλμένα ως Ντιέγκο Άλβαρες.[2] Ανακαλύφθηκε ξανά το 1732 από τον Βρετανό πλοίαρχο Τσαρλς Γκαφ, σε ένα ταξίδι του από την Αγγλία στην Κίνα με το πλοίο «Ρίτσμοντ» της Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Ο Γκαφ προσδιόρισε πρώτος τις γεωγραφικές συντεταγμένες του νησιού, και πιστεύοντας ότι ήταν ο πρώτος που το εντόπισε, του έδωσε το όνομά του, σημειώνοντας δε ότι πρέπει να βρίσκεται 400 μίλια ανατολικά της νήσου Γκονζάλο Άλβαρες. Πενήντα χρόνια αργότερα οι χαρτογράφοι κατάλαβαν ότι επρόκειτο για το ίδιο νησί αλλά λόγω τις ακρίβειας στις συντεταγμένες επικράτησε το όνομα του Γκαφ.[3]

Οι κυνηγοί φώκιας ήταν οι πρώτοι που μπόρεσαν να αποβιβαστούν στο νησί, το 1804. Από το 1804 μέχρι το 1910 γνωρίζουμε ότι αποβίβασαν το πλήρωμά τους στο νησί 34 πλοία κυνηγών φώκιας. Στις 21 Απριλίου 1904 η Σκωτσέζικη Εθνική εξερευνητική αποστολή της Ανταρκτικής ήταν η πρώτη επιστημονική αποστολή που επισκέφθηκε το νησί και συνέλεξε διάφορα δείγματα προς μελέτη. Άλλες αποστολές ακολούθησαν το 1922 και το 1933 και πιστοποίησαν το μεγάλο ενδιαφέρον που παρουσιάζει το νησί από βοτανικής, ορνιθολογικής και γεωλογικής άποψης.[3] Η νήσος Γκαφ ανακηρύχθηκε επίσημα βρετανικό έδαφος το 1938 κατά την επίσκεψη του πλοίου «Μίλφορντ» του Βασιλικού ναυτικού.

Το 1995 η νήσος Γκαφ χαρακτηρίστηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Το 2004 συμπεριέλαβαν και την Απρόσιτη Νήσο και η θαλάσσια ζώνη της Γκαφ επεκτάθηκε από τα 3 στα 12 μίλια. Υπό ειδική άδεια, επιτρέπεται το ψάρεμα της καραβίδας του Τριστάν ντα Κούνια στα ύδατα γύρω από τα 2 προστατευόμενα νησιά.[4]

Γεωγραφία και Γεωλογία Επεξεργασία

Η νήσος Γκαφ έχει έκταση 91 χλμ και περίπου ορθογώνιο σχήμα, με μήκος 13 χλμ και πλάτος 7 χλμ. Ένα οροπέδιο αποτελεί το κεντρικό τμήμα του νησιού, ενώ το δυτικό τμήμα είναι ορεινό, με τις υψηλότερες κορυφές να φτάνουν κατά μέσο όρο τα 460 μέτρα υψόμετρο και την υψηλότερη όλων να φτάνει τα 910 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βαθιές κοιλάδες χαράζουν την ενδοχώρα από τις βόρειες και ανατολικές πλευρές. Η υψηλότερη βουνοκορφή είναι το Edinburgh Peak (910 μ.), άλλες χαμηλότερες είναι τα Hags Tooth και Mount Rowett. Λίγες και μικρές βοτσαλωτές παραλίες βρίσκονται στις ακτές, στους όρμους Sea Elephant, Quest και Hawkins. Οι γεωλογικοί σχηματισμοί στο νησί είναι ηφαιστειακής προέλευσης, σχηματίστηκαν πριν 130.000 χρόνια, με την υψηλότερη κορυφή, το Edinburgh Peak, να αποτελεί τον κρατήρα του ηφαιστείου.[3]

Γύρω από τη νήσο Γκαφ υπάρχουν αρκετές βραχονησίδες, όπως η Νοτιοδυτική Νήσος και η Νήσος Σάντλ από την νότια πλευρά της Γκαφ, τα Τριστιάνα Ροκ και Ιζόλδη Ροκ στα Δυτικά, το Στρογγυλό νησί, το Κωνικό Νησί, η Σύζυγος του Λοτ, η Ροκ Τσερτς στα Βόρεια, το Νησί των Πιγκουίνων στα βορειοανατολικά και οι Ναύαρχοι στα Ανατολικά. Λόγω των πολλών βραχονησίδων που την περιβάλλουν, η πρόσβαση στη Γκαφ, για τα πλοία, είναι εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη.

Κλίμα Επεξεργασία

Η νήσος Γκαφ έχει Ωκεάνιο κλίμα, η μέση θερμοκρασία είναι 12° C ενώ η μέση βροχόπτωση είναι 3.000 χιλιοστά ετησίως. Η μέση υψηλότερη θερμοκρασία κυμαίνεται από 11 έως 17° C ενώ η μέση χαμηλότερη από 6 έως 11° C. Οι παγετοί είναι πολύ σπάνιοι, τα καλοκαίρια δεν είναι πολύ ζεστά.Το χιόνι εμφανίζεται μόνο στα υψίπεδα και πολύ σπάνια στις ακτές του νησιού.

Μετεωρολογικός σταθμός Επεξεργασία

Από το 1956 λειτουργεί στη νήσο Γκαφ Μετεωρολογικός σταθμός, τη διαχείριση του οποίου έχει το Εθνικό Ανταρκτικό Πρόγραμμα της Νότιας Αφρικής (SANAP), με ειδική άδεια του Ηνωμένου Βασιλείου.[2] Αρχικά η βάση του Σταθμού ήταν στη χαράδρα εσωτερικά του όρμου Κουέστ στα ανατολικά της νήσου. Το 1963 μεταφέρθηκε σε ένα μικρό οροπέδιο επάνω από τον όρμο Τρανσβάαλ στην νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, όπου οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις ήταν πιο ακριβείς.[5] Ο σταθμός διαθέτει χώρους εργασίας και διαμονής του προσωπικού, αποθήκες, γεννήτριες, κέντρο τηλεπικοινωνιών και μια πίστα προσγείωσης ελικοπτέρων. Κάθε 12 έως 14 μήνες μεταφέρεται από την Νότιο Αφρική στο νησί μια νέα αποστολή. Το προσωπικό της κάθε αποστολής αποτελείται από 1 ανώτερο μετεωρολόγο και 2 βοηθούς, 1 ιατρό, 1 τεχνικό τηλεπικοινωνιών, 1 μηχανικό ντίζελ και έως 2 βιολόγους. Μαζί με το προσωπικό της κάθε αποστολής ξεφορτώνονται στο νησί, είτε με ελικόπτερο είτε με τη βοήθεια γερανού, οι απαραίτητες προμήθειες σε τρόφιμα για έναν ολόκληρο χρόνο.

Χλωρίδα και πανίδα Επεξεργασία

 
Άλμπατρος του Τριστάν ντα Κούνια
 
Γερανόμορφο ενδημικό πτηνό της Νήσου Γκαφ

Η νήσος Γκαφ έχει χαρακτηριστεί από την παγκόσμια οργάνωση BirdLife International ως σημαντική περιοχή βιοποικιλότητας των πτηνών, τόσο για τα ενδημικά πουλιά όσο και για την αναπαραγωγή των περαστικών θαλασσοπουλιών. Όπως αναφέρει η ΟΥΝΕΣΚΟ, οι εντυπωσιακοί λόφοι και βράχοι της νήσου Γκαφ και της Απρόσιτης Νήσου, που κατρακυλούν προς τον Ατλαντικό ωκεανό, φιλοξενούν μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως αποικίες από θαλασσοπούλια και μάλιστα η Απρόσιτη Νήσος δεν κατοικείται από μη ενδογενή θηλαστικά. Η νήσος Γκαφ διαθέτει 12 είδη ενδημικών φυτών και 2 είδη ενδημικών πουλιών (ένα γερανόμορφο και ένα ωδικό πτηνό), ενώ η Απρόσιτη Νήσος διαθέτει 8 είδη φυτών, 3 υποείδη πτηνών, 1 είδος (την Ατλαντισία, το μικρότερο σωζόμενο πτηνό στον κόσμο που έχει χάσει την πτητική του ικανότητα) και τουλάχιστον 10 ασπόνδυλα ενδημικά του νησιού. Και στα 2 νησιά φύονται περί τα 40 είδη φυτών (Ανώτερα φυτά, βρυόφυτα και Λειχήνες τα οποία είναι ενδημικά του συμπλέγματος Τριστάν ντα Κούνια, ενώ κάποια από αυτά είναι ενδημικά στη Γκαφ και/ή στην Απρόσιτη Νήσο.[1] Τα καταγεγραμμένα είδη πτηνών και θηλαστικών είναι τα εξής:

Πτηνά Επεξεργασία

  • Πιγκουίνοι Eudyptes moseleyi 30.000 ζευγάρια αναπαραγωγής
  • Άλμπατρος: Diomedea dabbenena (άλμπατρος του Τριστάν ντα Κούνια) 1500–2000, Phoebetria fusca 5000, Thalassarche chlororhynchos 5000 ζευγάρια
  • Μικρά θαλάσσια πελαγικά πουλιά (κυρίως πετρών ή Θαλασσοβάτες): Pachyptila vittata 1.750.000, Aphrodroma brevirostris 20.000, Pterodroma mollis 400.000, Pterodroma incerta 900.000, Pterodroma macroptera 5.000, Procellaria cinerea 10.000, Ardenna gravis 100.000, Puffinus assimilis 10.000, Garrodia nereis 10.000, Pelagodroma marina 10.000, Fregetta grallaria 10.000, Sterna vittata 500 ζευγάρια
  • Stercorarius antarcticus (Ληστόγλαρος της Ανταρκτικής) 500 ζευγάρια
  • Gallinula comeri (Γερανόμορφο πτηνό) 2500 ζευγάρια
  • Rowettia goughensis (Ωδικό πτηνό) 3000 ζευγάρια

Θηλαστικά Επεξεργασία

  • Arctocephalus tropicalis Υποανταρκτικές γουνοφόρες φώκιες
  • Eubalaena australis (Φάλαινες του Νότιου Ατλαντικού)

Επεμβατικά είδη Επεξεργασία

Sagina procumbens Επεξεργασία

Το 1998 βρέθηκαν στο νησί, πολλά πλήρως ανεπτυγμένα φυτά από το επιθετικό ζιζάνιο Sagina procumbens, ζιζάνιο που δεν αποτελεί ενδημικό είδος για τη νήσο Γκαφ, αλλά εισαγόμενο. Χωρίς έλεγχο, το ζιζάνιο πιθανότατα θα μπορούσε να μετατρέψει το οικοσύστημα των υψίπεδων του νησιού και να οδηγήσει ενδογενή φυτά σε εξαφάνιση. Δεδομένης της απόστασης του νησιού, οι σπόροι πιθανότατα μεταφέρθηκαν από υποδήματα και/ή ρούχα επισκεπτών. Πριν το ζιζάνιο θεωρηθεί ανεξέλεγκτο είδος, ξεκίνησαν προγράμματα εξάλειψης του στο νησί, τα οποία αναμένεται να απαιτήσουν χρόνια συντονισμένης προσπάθειας για να αποδώσουν καρπούς.[6]

Αρουραίοι και Ποντικοί Επεξεργασία

Στη νήσο Γκαφ δεν υπήρχαν αρουραίοι και ποντίκια μέχρι την άφιξη των κυνηγών φώκιας τον 19ο αιώνα.[7] Τα πλοία τους, εκτός από τα πληρώματα, αποβίβασαν ακουσίως στο νησί και πολλά τρωκτικά, τα οποία βρίσκοντας εύκολη τροφή στις φωλιές των πουλιών, πολλαπλασιάστηκαν ανεξέλεγκτα. Τον Απρίλιο του 2007, δόθηκαν στη δημοσιότητα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία, η αρπαγή των νεοσσών των θαλάσσιων πτηνών εκ μέρους των ποντικών συμβαίνει σε τόσο υψηλά επίπεδα, που θα μπορούσε να οδηγήσουν στην εξαφάνιση κάποιων ειδών όπως του άλμπατρος του Τριστάν ντα Κούνια και άλλων θαλασσοπουλιών που αναπαράγονται αποκλειστικά ή σχεδόν αποκλειστικά στη νήσο Γκαφ. [8] Τον Οκτώβριο του 2018, ανακοινώθηκε ότι επωάζονται 2.000.000 λιγότερα αυγά και νεοσσοί λόγω των επιδρομών των τρωκτικών στις φωλιές των πτηνών, τρωκτικά που, όπως και στο Τριστάν ντα Κούνια, δεν είναι ενδογενή.

Η «Βασιλική Εταιρεία για την Προστασία των Πτηνών» χρηματοδότησε μια έρευνα με 62.000 στερλίνες για τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισής του προβλήματος. Ξεκίνησαν δοκιμές για μια μέθοδο εξάλειψης των ποντικών μέσω δολωμάτων και τελικά εγκρίθηκε ένα πρόγραμμα 9,2 εκατομμυρίων στερλινών το οποίο επρόκειτο να ξεκινήσει το 2020, όμως λόγω της πανδημίας COVID-19 καθυστέρησε η έναρξή του. Το πρόγραμμα θα χρησιμοποιήσει ελικόπτερα για να ρίξει σφαιρίδια δημητριακών που περιέχουν το τρωκτικοκτόνο brodifacoum. [9] Η νήσος Γκαφ έχει αναγνωριστεί ως το τρίτο πιο σημαντικό νησί στον κόσμο (από τα 107 νησιά) το οποίο στοχεύει στην απομάκρυνση μη γηγενών διεισδυτικών θηλαστικών για τη σωτηρία απειλούμενων από εξαφάνιση ειδών.

Το πρόγραμμα εξόντωσης των τρωκτικών έχει επικριθεί από ορισμένες ομάδες για τα δικαιώματα των ζώων, με τον διευθυντή της Animal Aid να δηλώνει "Δεν πιστεύουμε ότι έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε κάποια ζώα από άλλα ... Δεν συμφωνούμε σε οποιαδήποτε σφαγή ενός είδους με σκοπό τη διατήρηση ενός άλλου. Ας αφήσουμε τη φύση να κάνει τη δουλειά της."[7]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 «Gough and Inaccessible Islands». ΟΥΝΕΣΚΟ. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2021. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Christine Hänel (2008). «Gough Island 500 years after its discovery: a bibliography of scientific and popular literature 1505 to 2005». South African Journal of Science 104. ISSN 1996-7489. http://www.scielo.org.za/scielo.php?pid=S0038-23532008000500005&script=sci_arttext. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Gough Island». Επίσημος ιστότοπος του Τριστάν ντα Κούνια. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2021. 
  4. ↑ «Gough Island». RSIS. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2021. 
  5. ↑ «Gough Base». South African National Antarctic Programme. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2021. 
  6. ↑ Visser P., Louw H. και Cuthbert R.J. (2010). «Strategies to eradicate the invasive plant procumbent pearlwort Sagina procumbens on Gough Island, Tristan da Cunha». Conservation Evidence, University of Cambridge. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Patrick Barkham (28 Ιουνίου 2020). «Should we cull one species to save another?». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2021. 
  8. ↑ Ross M. Wanless και άλλοι (22 Ιουνίου 2007). «Can predation by invasive mice drive seabird extinctions?». Biology letters. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2021. 
  9. ↑ R. J. Cuthbert1 , P. Visser et al., "Preparations for the eradication of mice from Gough Island: results of bait acceptance trials above ground and around cave systems" Αρχειοθετήθηκε 2014-02-23 στο Wayback Machine., 2011, Ανακτήθηκε 18 Ιουλίου 2021

Βιβλιογραφικές πηγές Επεξεργασία

  • Mariotti, Annamaria (2013). Tristan da Cuhna. Milano: Magenes. ISBN 978-88-6649-024-1. 
  • Glass, Conrad. Chris Bates, επιμ. Rockhopper Copper. Clifton-upon-Teme, Ηνωμένο Βασίλειο: Polperro Heritage Press. ISBN 978-0955364877. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νήσος_Γκαφ&oldid=10441111"