Νικολάι Άμπιλγκορντ

Δανός καλλιτέχνης

Ο Νικολάι Άμπρααμ Άμπιλγκορντ (δανικά: Nicolai Abraham Abildgaard‎‎, 11 Σεπτεμβρίου 1743 - 4 Ιουνίου 1809) ήταν Δανός νεοκλασικός και βασιλικός ιστορικός ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας και καθηγητής ζωγραφικής, μυθολογίας και ανατομίας στη Νέα Βασιλική Ακαδημία Τέχνης της Δανίας στην Κοπεγχάγη. Πολλά από τα έργα του βρίσκονταν στα βασιλικά ανάκτορα Κρίστιανσμποργκ (ορισμένα καταστράφηκαν από πυρκαγιά το 1794), Φρέντενσμποργκ και Λεβετζάου στο Αμάλιενμποργκ.[11]

Νικολάι Άμπιλγκορντ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Nicolai Abraham Abildgaard‎ (Δανικά)
Γέννηση11  Σεπτεμβρίου 1743[1][2][3]
Κοπεγχάγη[4][5]
Θάνατος4  Ιουνίου 1809 (μη καθορισμένο ημερολόγιο)[1][5][6]
Κοπεγχάγη[5]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Άσιστενς
Χώρα πολιτογράφησηςΔανία[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςΒασιλική Δανέζικη Ακαδημία Καλών Τεχνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος
σχεδιαστής[8]
αρχιτέκτονας
γλύπτης
διδάσκων πανεπιστημίου
σχεδιαστής επίπλων[9]
σκιτσογράφος[10]
ΕργοδότηςΒασιλική Δανέζικη Ακαδημία Καλών Τεχνών
Αξιοσημείωτο έργοΤο φάντασμα του Κάλμιν εμφανίζεται στη μητέρα του
Ο πληγωμένος Φιλοκτήτης
Ο Υμίρ θηλάζει την αγελάδα Όντουμλα
Ναός Forturne
Οικογένεια
ΣύζυγοςJuliane Marie Abildgaard (από 1803)
ΓονείςSøren Abildgaard
ΑδέλφιαΠέτερ Κρίστιαν Άμπιλγκορντ[6]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Νικολάι Άμπρααμ Άμπιλγκορντ γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη της Δανίας, ως γιος της Άννε Μαργκρέτε (το γένος Μπάστχολμ) και του Σόρεν Άμπιλγκορντ, γνωστού παλαιού σκιτσογράφου.[12][13]

Ο Άμπιλγκορντ μαθήτευσε σε έναν δάσκαλο ζωγραφικής πριν ενταχθεί στη Βασιλική Ακαδημία Τέχνης της Δανίας (Det Kongelige Danske Kunstakademi) στην Κοπεγχάγη, όπου σπούδασε υπό την καθοδήγηση των Γιόχαν Έντβαρντ Μάντελμπεργκ και Γιοχάνες Βίντεβελτ. Κέρδισε μια σειρά από μετάλλια στην Ακαδημία για τη μεγαλοφυία του από το 1764 έως το 1767.[14] Το μεγάλο χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας που κέρδισε το 1767 περιελάμβανε και ταξιδιωτική υποτροφία, την οποία περίμενε πέντε χρόνια για να λάβει. Βοήθησε τον καθηγητή Γιόχαν Μάντελμπεργκ της Ακαδημίας ως μαθητευόμενος γύρω στο 1769 και για τη ζωγραφική διακοσμήσεων για το βασιλικό παλάτι στο Φρέντενσμποργκ. Οι πίνακες αυτοί είναι κλασικοί, επηρεασμένοι από Γάλλους κλασικούς καλλιτέχνες όπως ο Κλωντ Λορραίν και ο Νικολά Πουσέν. Ο Μάντελμπεργκ είχε σπουδάσει στο Παρίσι υπό τον Φρανσουά Μπουσέ.[15]

Μαθητικά ταξίδια Επεξεργασία

 
Ο πληγωμένος Φιλοκτήτης (1775)

Αν και οι καλλιτέχνες της εποχής εκείνης συνήθως ταξίδευαν στο Παρίσι για να προχωρήσουν σε περαιτέρω σπουδές, ο Άμπιλγκορντ επέλεξε να ταξιδέψει στη Ρώμη, όπου έμεινε από το 1772 έως το 1777.[12] Το 1776 πραγματοποίησε ένα παράλληλο ταξίδι στη Νάπολη μαζί με τον Γενς Γιέλ. Οι φιλοδοξίες του επικεντρώθηκαν στο είδος της ιστορικής ζωγραφικής. Ενώ βρισκόταν στη Ρώμη, μελέτησε τις τοιχογραφίες του Αννίμπαλε Καρράτσι στο Παλάτσο Φαρνέζε και τους πίνακες του Ραφαήλ, του Τιτσιάνο και του Μιχαήλ Άγγελου. Επιπλέον, μελέτησε διάφορους άλλους καλλιτεχνικούς κλάδους (γλυπτική, αρχιτεκτονική, διακόσμηση, τοιχογραφίες) και ανέπτυξε τις γνώσεις του για τη μυθολογία, τις αρχαιότητες, την ανατομία και την προοπτική.[15]

Στην παρέα του Σουηδού γλύπτη Γιόχαν Τομπίας Σέργκελ και του ζωγράφου Γιόχαν Χάινριχ Φίσλι, άρχισε να απομακρύνεται από τον κλασικισμό που είχε μάθει στην Ακαδημία. Ανέπτυξε εκτίμηση για τη λογοτεχνία του Σαίξπηρ, του Ομήρου και του Όσιαν (του υποτιθέμενου Γαελικού ποιητή). Δούλεψε με θέματα από την ελληνική αλλά και τη σκανδιναβική μυθολογία, γεγονός που τον τοποθέτησε στην πρωτοπορία του σκανδιναβικού ρομαντισμού.

Έφυγε από τη Ρώμη τον Ιούνιο του 1777 με την ελπίδα να γίνει καθηγητής στην Ακαδημία της Κοπεγχάγης. Σταμάτησε για λίγο στο Παρίσι και έφτασε στη Δανία τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους.

Ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική σταδιοδρομία Επεξεργασία

Το 1778, αμέσως μετά την ένταξή του στην Ακαδημία, διορίστηκε καθηγητής. Δίδαξε μυθολογία και ανατομία εκτός από τη ζωγραφική του νεοκλασικού ύφους. Πέρα από τη θέση του στην Ακαδημία, ήταν πολύ παραγωγικός ως καλλιτέχνης από το 1777 έως το 1794. Δημιούργησε όχι μόνο μνημειώδη έργα, αλλά και μικρότερα έργα, όπως βινιέτες και εικονογραφήσεις. Σχεδίασε παλαιοσκανδιναβικές ενδυμασίες. Εικονογράφησε τα έργα του Σωκράτη και του Όσιαν. Επιπλέον, ασχολήθηκε με τη γλυπτική, τη γραμμική οξυγραφία και τη συγγραφή. Τον ενδιέφεραν όλα τα είδη μυθολογικών, βιβλικών και λογοτεχνικών υπαινιγμών.[16]

Δίδαξε μερικούς διάσημους ζωγράφους, όπως ο Άσμους Γιάκομπ Κάρστενς, ο γλύπτης Μπέρτελ Θόρβαλντσεν και οι ζωγράφοι Γ. Λ. Λουντ και Κρίστοφερ Βίλχελμ Έκερσμπεργκ. Μετά το θάνατό του, οι Λουντ και Έκερσμπεργκ έγιναν οι διάδοχοί του ως καθηγητές της Ακαδημίας. Ο Έκερσμπεργκ, που αναφέρεται ως «πατέρας της δανικής ζωγραφικής», έθεσε στη συνέχεια τα θεμέλια για την περίοδο της τέχνης που είναι γνωστή ως η Χρυσή Εποχή της Δανικής Ζωγραφικής, ως καθηγητής στην ίδια Ακαδημία.

 
Ντουλάπι ζωγραφισμένο με τον τρόπο trompe-l'œil από τον Άμπιλγκορντ

Ως βασιλικός ιστορικός ζωγράφος, ο Άμπιλγκορντ ανέλαβε γύρω στο 1780 από τη δανική κυβέρνηση να ζωγραφίσει μεγάλα μνημειώδη έργα, μια ιστορία της Δανίας, για να διακοσμήσει το σύνολο της αίθουσας των ιπποτών (Riddersal) στο παλάτι Κρίστιανσμποργκ. Επρόκειτο για μια υψηλού κύρους και προσοδοφόρα ανάθεση. Οι πίνακες συνδύαζαν ιστορικές απεικονίσεις με αλληγορικά και μυθολογικά στοιχεία που δόξαζαν και κολάκευαν την κυβέρνηση. Τα έργα της πύλης απεικόνιζαν, σε αλληγορία, τέσσερις ιστορικές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Ο Άμπιλγκορντ χρησιμοποίησε την εικονογραφική αλληγορία όπως τα ιδεογράμματα, για να επικοινωνήσει ιδέες και να μεταδώσει μηνύματα μέσω συμβόλων σε ένα εκλεπτυσμένο κοινό που είχε μυηθεί σε αυτή τη μορφή συμβολισμού. Ο καθηγητής του Άμπιλγκορντ Γιόχαν Έντβαρντ Μάντελμπεργκ συνεργάστηκε στη διακόσμηση της αίθουσας.[16]

Έκανε μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί στη θέση του διευθυντή της Ακαδημίας το 1787 και εξελέγη ομόφωνα στη θέση αυτή δύο χρόνια αργότερα, υπηρετώντας ως διευθυντής κατά την περίοδο 1789-1791.[12] Είχε τη φήμη ότι ήταν τύραννος και ότι λάμβανε όσο το δυνατόν περισσότερες από τις μνημειώδεις αναθέσεις της Ακαδημίας για τον εαυτό του.[17]

Ο Άμπιλγκορντ ήταν επίσης γνωστός ως θρησκευτικός ελευθερόφρων και υπέρμαχος της πολιτικής μεταρρύθμισης. Παρά τις υπηρεσίες του προς την κυβέρνηση (και τη δοξασία της στο έργο του), δεν ήταν και πολύ μεγάλος υποστηρικτής της μοναρχίας ή της κρατικής εκκλησίας. Υποστήριξε τη χειραφέτηση των αγροτών και συμμετείχε στη συλλογή χρημάτων για το Μνημείο της Ελευθερίας (Frihedsstøtten) το 1792. Συνέβαλε στο σχεδιασμό του μνημείου, καθώς και σε δύο από τα ανάγλυφα στη βάση του. Στο τέλος του 18ου αιώνα ενεπλάκη σε διαμάχες λόγω των αμφιλεγόμενων δηλώσεών του και των σατιρικών σχεδίων του. Εμπνεύστηκε από τη Γαλλική Επανάσταση και το 1789-1790 προσπάθησε να ενσωματώσει αυτά τα επαναστατικά ιδεώδη στην Αίθουσα Ιπποτών στο παλάτι Κρίστιανσμποργκ. Ωστόσο, ο βασιλιάς απέρριψε τα σχέδιά του.[17]

Η αντιπαράθεσή του με το κατεστημένο κορυφώθηκε το 1794, όταν ο αλληγορικός πίνακάς του «Ο Δίας ζυγίζει τη μοίρα της ανθρωπότητας» (Jupiter vejer menneskenes skæbne) εκτέθηκε στο Σαλόνι. Απομονώθηκε πολιτικά και αποκόπηκε από τη δημόσια συζήτηση από τη λογοκρισία.

Η πυρκαγιά στο ανάκτορο Κρίστιανσμποργκ, τον Φεβρουάριο του 1794, επηρέασε επίσης τη σταδιοδρομία του, καθώς επτά από τους δέκα μνημειώδεις πίνακες του μεγαλεπήβολου έργου καταστράφηκαν σε εκείνο το συμβάν. Το έργο σταμάτησε και το ίδιο συνέβη και με τις απολαβές του.

 
Εφιάλτης (1800) κατά το έργο Ο Εφιάλτης (1781) του Γιόχαν Χάινριχ Φίσλι.

Ωστόσο, μετά από εκείνο το καταστροφικό ατύχημα με τη φωτιά, άρχισε να αναλαμβάνει εργασίες διακόσμησης και του δόθηκε η ευκαιρία να ασκήσει το επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Διακόσμησε το παλάτι Λεβετζάου (σήμερα γνωστό ως παλάτι του Χριστιανού Η΄) στο Αμάλιενμποργκ (1794-1798), το οποίο προσφάτως είχε κατοικήσει ο ετεροθαλής αδελφός του βασιλιά Χριστιανού Ζ΄ της Δανίας, Φρειδερίκος. Ο προστατευόμενός του Μπέρτελ Θόρβαλντσεν ηγήθηκε των γλυπτικών προσπαθειών. Σχεδίαζε επίσης την ανοικοδόμηση του παλατιού Κρίστιανσμποργκ, αλλά δεν μπόρεσε να πάρει την ανάθεση.[18]

Στις αρχές του 19ου αιώνα, το ενδιαφέρον του για τη ζωγραφική αποκαταστάθηκε όταν ζωγράφισε τέσσερις σκηνές από την κωμωδία Άντρια του Τερεντίου.

 
Καρέκλα Κλισμός του Άμπιλγκορντ από το 1790 περίπου, Μουσείο Σχεδιασμού της Δανίας

Το 1804 έλαβε μια παραγγελία για μια σειρά έργων ζωγραφικής για την αίθουσα του θρόνου στο νέο παλάτι, αλλά οι διαφωνίες μεταξύ του καλλιτέχνη και του διαδόχου ανέκοψαν το έργο αυτό. Συνέχισε, ωστόσο, να παρέχει στην αυλή σχέδια για έπιπλα και διακοσμήσεις δωματίων.

Επιλέχθηκε και πάλι για να υπηρετήσει ως διευθυντής της Ακαδημίας από το 1801 έως το θάνατό του.

Προσωπικός βίος Επεξεργασία

Ο Άμπιλγκορντ παντρεύτηκε την Άννα Μαρία Όξχολμ (1762-1822) το 1781 . Ο δεύτερος γάμος του το 1803 ήταν με την Γιουλιάνε Μαρία Ότεσεν (1777-1848). Από τον γάμο αυτό απέκτησε δύο γιους και μια κόρη. Πέθανε στο Φρέντρικσνταλ το 1809. Ο Νικολάι Άμπρααμ Άμπιλγκορντ έχει ταφεί στο Κοιμητήριο Άσιστενς της Κοπεγχάγης. [17]

Εκτίμηση του έργου του Επεξεργασία

Αν και ο Νικολάι Άμπιλγκορντ απέκτησε τεράστια φήμη στη γενιά του και βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για την περίοδο της τέχνης που είναι γνωστή ως η Χρυσή Εποχή της Δανικής Ζωγραφικής, τα έργα του είναι ελάχιστα γνωστά εκτός Δανίας. Το ύφος του ήταν κλασικό, αν και με ρομαντική τάση. Σύμφωνα με την ενδέκατη έκδοση της Encyclopædia Britannica, «ήταν ένας ψυχρός θεωρητικός, εμπνευσμένος όχι από τη φύση αλλά από την τέχνη. Είχε έντονη αίσθηση του χρώματος. Ως τεχνικός ζωγράφος, σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία, ο τόνος του είναι πολύ αρμονικός και ομοιόμορφος, αλλά το αποτέλεσμα για το μάτι ενός ξένου σπάνια είναι ενδιαφέρον».[19] Ένα πορτραίτο του που ζωγράφισε ο Γενς Γιέλ μετατράπηκε σε μετάλλιο από τον φίλο του Γιόχαν Τομπίας Σέργκελ. Ο Άουγκουστ Βίλχελμ Σάαμπιε φιλοτέχνησε ένα άγαλμά του το 1868, βασισμένο σε σύγχρονα πορτρέτα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 116003472. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 «Nicolai Abildgaard». (Δανικά, Αγγλικά) Kunstindeks Danmark. 124.
  3. 3,0 3,1 «Gade- og vejnavne i Fredericia Kommune - og historien bag dem» (Δανικά) 2007. σελ. 80. ISBN-10 87-89347-28-5.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 13  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 5,2 Vasiliy Ivanovich Grigorovich: «Абильдгардъ» (Ρωσικά)
  6. 6,0 6,1 «Абильдгаард, Сёрен» (Ρωσικά) 1890.
  7. artist list of the National Museum of Sweden. 12  Φεβρουαρίου 2016. kulturnav.org/46ea4cd0-ddac-4975-8121-92b6c1b189ff. Ανακτήθηκε στις 27  Φεβρουαρίου 2016.
  8. Collectie Boijmans Online. www.boijmans.nl/en/collection/artworks/179281/socrates. Ανακτήθηκε στις 19  Απριλίου 2024.
  9. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 9  Αυγούστου 2021. 500023457. Ανακτήθηκε στις 9  Μαΐου 2022.
  10. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0279463. Ανακτήθηκε στις 20  Δεκεμβρίου 2022.
  11. «Nicolai Abraham Abildgaard». Salmonsens konversationsleksikon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  12. 12,0 12,1 12,2 Hoiberg, Dale H., επιμ. (2010). «Abildgaard, Nicolai Abraham». Encyclopædia Britannica. I: A-ak Bayes (15th έκδοση). Chicago, Illinois: Encyclopædia Britannica Inc., σσ. 32. ISBN 978-1-59339-837-8. https://archive.org/details/newencyclopaedia2009ency/page/32. 
  13. Kalleklev, Katrine. «Søren Abildgaard». Store norske leksikon. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  14. Weilbach, P. (1877). Dansk Konstnerlexikon, indeholdende korte Levnedstegnelser over Konstnere, som indtil Udgangen af 1876 have levet ... i Danmark eller den danske Stat (στα Δανικά). Kjøbenhavn: Höst og Sön. σελ. 9. 
  15. 15,0 15,1 Lange, Jul. «Abildgaard, Nicolai Abraham, 1743–1809». Dansk biografisk Lexikon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  16. 16,0 16,1 Christensen, Charlotte. «Nicolai Abildgaard». Den Store Danske, Gyldendal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  17. 17,0 17,1 17,2 Kragelund, Patrick. «Nicolai Abraham Abildgaard». Kunstindeks Danmark & Weilbach Kunstnerleksikon. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  18. «Christian VIII's Palace». The Royal Danish House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2022. 
  19.   Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμαChisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Abildgaard, Nikolaj Abraham» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 1 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 63 

Άλλες πηγές Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία