Οι Ογουζικές γλώσσες είναι κλάδος της τουρκικής γλωσσικής οικογένειας. Οι ογουζικές γλώσσες ομιλούνται από 108 εκατομμύρια άτομα περίπου. Οι κύριες ογουζικές γλώσσες είναι τα τουρκικά, τα αζερικά και τα τουρκμενικά, των οποίων οι ομιλητές αντιστοιχούν στην συντριπτική πλειοψηφία των ομιλητών ογουζικών γλωσσών.

Ο καραχανίδης λόγιος Μαχμούντ αλ-Κασγκαρί, ο οποίος έζησε τον 11ο αιώνα, γράφει ότι η ογουζική γλώσσα ήταν η απλούστερη των τουρκικών γλωσσών.[1]

Ο σουηδός τουρκολόγος και γλωσσολόγος Λαρς Γιόχανσον σημειώνει ότι οι ογουζικές γλώσσες αποτελούν μια καθαρά διακριτή και στενά σχετιζόμενη ομάδα στην τουρκική γλωσσική οικογένεια καθώς η πολιτιστική και πολιτική ιστορία των Ογούζικων γλωσσών έχει διατηρήσει τους ομιλητές σε επαφή μέχρι σήμερα.[2]

Ορολογία Επεξεργασία

Ο όρος "Ογουζικές γλώσσες" εφαρμόζεται στο νοτιοδυτικό κλάδο των τουρκικών γλωσσών. Αυτό σχετίζεται με τους Ογούζους Τούρκους, οι οποίοι μετανάστευσαν από τα όρη Αλτάι[3] με προορισμό την Κεντρική Ασία κατά τον 8ο αιώνα και επεκτάθηκαν στην Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια όπου διαφοροποιήθηκαν.

Ταξινόμηση Επεξεργασία

Οι ογουζικές γλώσσες που ομιλούνται σήμερα έχουν διακριθεί σε νότιες, δυτικές και ανατολικές με βάση την γεωγραφική τους θέση.

Πρωτοτουρκική γλώσσα Κοινές τουρκικές γλώσσες Ογουζικές γλώσσες
Σαλάρ
Δυτικός κλάδος
Ανατολικός κλάδος
Νότιος κλάδος

Δύο επιπλέον γλώσσες, τα ταταρικά Κριμαίας και τα ουρούμ, ανήκουν στις γλώσσες Κιπτσάκ αλλά έχουν μεγάλη επιρροή από τις ογουζικές γλώσσες.

Η εξαφανισμένη πατζινακική γλώσσα ήταν μάλλον ογούζικη γλώσσα, αλλά επειδή είναι ανεπαρκώς τεκμηριωμένη η όποια σχέση, είναι δύσκολη η ταξινόμηση της και συνήθως αποκλείεται από την ταξινόμηση.[4]

Χαρακτηριστικά Επεξεργασία

Οι ογουζικές γλώσσες μοιράζονται διάφορα χαρακτηριστικά βοηθώντας στην ταξινόμηση τους στον κλάδο. Μερικά χαρακτηριστικά είναι κοινά με άλλες τουρκικές γλώσσες και άλλα είναι παρόντα μόνο στην ογουζική οικογένεια.

Κοινά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

Μοναδικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία

  • Οι παύσεις πριν από τα ουρανικά φωνήεντα προφέρονται (π. χ. gör- < kör- "για να δούμε")
  • Απώλεια του [q/ɣ] αν πριν από αυτό προηγείται [ɯ/u] (π. χ. quru < quruq, "στεγνός", sarɯ < sarɯɣ, "κίτρινος")
  • Αλλαγή στη μορφή της μετοχής από -gan σε -an

Σύγκριση Επεξεργασία

Η αξιοσημείωτη ομοιότητα των ογουζικών γλωσσών μπορεί να αποδειχθεί μέσα από την πρόταση, η οποία χρησιμοποιεί ένα λεκτικό ουσιαστικό σε δοτική ως σύνδεσμο του κύριου και του βοηθητικού ρήματος. Αυτό το χαρακτηριστικό εμφανίζεται σε όλες τις ογουζικές γλώσσες.[5] Ο τουρκολόγος Γιούλιαν Ρεντς χρησιμοποιεί αυτή την ιδιαίτερη πρόταση στο έργο του με τίτλο "Ομοιομορφία και διαφορετικότητα στις εναρκτικές κατασκευές των τουρκικών γλωσσών":[6]

Ελληνικά: Ο νεκρός άνδρας σηκώθηκε, κάθισε και άρχισε να μιλάει.

Λογοτεχνικά έργα Επεξεργασία

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. D. T. Potts, (2014), Nomadism in Iran: From Antiquity to the Modern Era, p. 177
  2. Johanson, Lars (1998). The Turkic Languages. Routledge. σελ. 2. ISBN 0-415-08200-5. 
  3. Danver, Steven (2015). The Native People of the World, An Encyclopedia of Groups, Cultures and Contemporary Issues, Volume 1-3. Routledge. σελ. 565. ISBN 9780765682222.  "Historically, all of the Western or Oghuz Turks have been called Turkmen or Turkomen... In the 7th century C.E., they migrated from their ancestral homeland in the Altay mountains westward..."
  4. Баскаков, Н. А. Тюркские языки, Москва 1960, с. 126-131.
  5. Julian Rentzsch, "Uniformity and diversity in Turkic inceptive constructions", Johannes Gutenberg University, p. 270
  6. Julian Rentzsch, "Uniformity and diversity in Turkic inceptive constructions", Johannes Gutenberg University, pp. 270-271

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis και άλλοι., επιμ. (στα αγγλικά). Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online. 
  • Johanson, Lars· Csató, Éva Ágnes (1998). The Turkic Languages. London: Routledge. ISBN 0-415-08200-5. 
  • Menges, Karl H. (1995). The Turkic Languages and Peoples. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03533-1.