Οικογένεια Παπαδιαμαντόπουλου

Η οικογένεια Παπαδιαμαντόπουλου ήταν εύπορη πατρινή οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν ως έμποροι, στρατιωτικοί, πολιτικοί και ποιητές.

Γενάρχης της οικογένειας ήταν ο Γεώργιος Μαργαρίτης από την Ήπειρο, ο οποίος απηγχονίσθη στο χωριό Πλαίσια κατά διαταγήν του διοικητή Ιωαννίνων Αχμετ Πασά.[1] Ο γιος αυτού, ο ιερέας Διαμάντης Μαργαρίτης κατέφυγε στο Αιτωλικό για να γλιτώσει απο τους Τούρκους. Τα τέκνα του, Γεώργιος και Αναστάσιος, εγκαταστάθηκαν στην Κόρινθο και στην Πάτρα αντίστοιχα χρησιμοποιώντας όμως το επώνυμο Παπαδιαμάντης, έτσι ώστε να μην ανακαλύψουν οι Τούρκοι τα ίχνη τους. Και οι δύο ασχολήθηκαν με το εμπόριο, ο Γεώργιος όμως απεβίωσε νωρίς, αφήνοντας δύο ορφανά παιδιά, τον Ιωάννη και την Ανθή, των οποίων την επιμέλεια ανέλαβε ο Αναστάσιος.

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος αρχικά εργάστηκε στον θείο του, Αναστάσιο, αλλά στη συνέχεια δημιούργησε δικό του εμπορικό οίκο. Σύντομα εξελίχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους και ισχυρότερους εμπόρους της Πελοποννήσου ενώ επεκτάθηκε και στο τραπεζικό κλάδο. Απέκτησε τεράστια ακίνητη και κινητή περιουσία και δημιούργησε στενές φιλίες με τους προύχοντες της Πελοποννήσου. Πρόσφερε τεράστια ποσά στη Φιλική Εταιρεία και ήταν από τους πρωτεργάτες της επανάστασης του 1821.

Λίγο πριν το 1821

Επεξεργασία

Λίγο πριν ξεσπάσει η επανάσταση του 1821, έστειλε τα παιδιά του στο Λιβόρνο και στη Ζάκυνθο. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος σκοτώθηκε στο Μεσολόγγι αφήνοντας πίσω του μια τεράστια περιουσία. Η απώλεια του οργανωτή της οικογένειας και του εμπορικού οίκου ήταν σημαντική αφού οι εμπορικές της δραστηριότητες, όσο διαρκούσε η επανάσταση, είχαν διακοπεί με αποτέλεσμα την έλλειψη ρευστού. Ο γιος του, Παναγιώτης (1810-1898), παρέλαβε μόνο κατεστραμμένες καλλιέργειες και ανέλαβε να συντάξει για λογαριασμό του μακαρίτη πατέρα του τον λογαριασμό των ζημιών, τον οποίο και απέστειλε στην επιτροπή αποζημιώσεων. Οι ζημιές λοιπόν σύμφωνα με τον Παναγιώτη ανέρχονταν στο τεράστιο ποσό των 1.177.915,18 γροσιών, εκτίμηση βέβαια υπερβολική. Υπολογίζεται ότι η οικογένεια είχε πάνω από 800 στρέμματα γης στην ιδιοκτησία της, τα οποία όμως ήταν αδύνατο να καλλιεργήσει χωρίς ρευστό. Γι´αυτό και τα περισσότερα από τα παιδιά του Ιωάννη, και για την ακρίβεια ο Σπυρίδων, ο Αδαμάντιος και ο Παναγιώτης, κατέφυγαν στον δανεισμό.[2]

Διακρίσεις

Επεξεργασία

Παρ´ολα τα οικονομικά προβλήματα μέλη της οικογένειας κατάφεραν να διακριθούν. Ο Παναγιώτης Παπαδιαμαντόπουλος, ο οποίος ήταν κτηματίας, αναμείχθηκε με στα πολιτικά και πέτυχε να εκλεγεί βουλευτής ενώ είχε βραβευθεί από τον Όθωνα το 1847 ως ένας από τους εννέα πατρινούς φιλομοναρχικούς κτηματίες. Ο αδερφός του, Δημήτριος, κατατάχθηκε στο στρατό και διακρίθηκε φτάνοντας εως το αξίωμα του υποστράτηγου και πρωτοστατώντας στην έξωση του Όθωνα. Αλλά και ο Αδαμάντιος, ο οποίος ακολούθησε τον δικαστικό κλάδο κατάφερε να διακριθεί καταφέρνοντας να γίνει εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Τα παιδιά του Δημητρίου, δηλαδή οι Γεώργιος, Ανδρέας και Ιωάννης συνέχισαν την πολιτική και στρατιωτική παράδοση της οικογένειας αφού ο Γεώργιος και ο Ιωάννης κατατάχθηκαν στον στρατό ως αξιωματικοί, φτάνοντας σε υψηλές θέσεις ενώ ο πρώτος κατάφερε να εκλεγεί και βουλευτής. Επίσης και ο τρίτος γιος, ο Ανδρέας, διακρίθηκε στο διπλωματικό σώμα και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο Κρητικό Ζήτημα. Ο διασημότερος και σημαντικότερος απόγονος της οικογένειας ήταν ο γιος του Αδαμάντιου, ο Ιωάννης, γνωστός και ως Ζαν Μορέας, ο οποίος διέπρεψε ως ποιητής κυρίως στη Γαλλία.[3]

Σχέσεις με άλλες οικογένειες

Επεξεργασία

Τα μέλη της οικογένειας Παπαδιαμαντόπουλου συνδέθηκαν με επιγαμιαίες σχέσεις με τις σπουδαίες οικογένειες: Ρικάκη, Καλαμογδάρτη, Πασχαλίγκου, Μαλτέζου, Γερακάρη, Γιουρδή κ.α. Συγκεκριμένα ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος είχε παντρευτεί με την Ελένη Καλαμογδάρτη, κόρη του Ιωάννη, γόνου της γνωστής οικογένειας των Καλαμογδάρτηδων, ο Αδαμάντιος τη Σκευώ Γιουρδή, κόρη του πολιτικού Γιουρδή, ο Παναγιώτης την Κατίνα Πασχαλίγκου, κόρη του πρόξενου της Γαλλίας στην Κυπαρισσία Αναστάσιου, η Ελένη Παπαδιαμαντοπούλου, κόρη του Παναγιώτη, τον πλούσιο έμπορα Διονύσιο Μαλτέζο, η Θεώνη, κόρη επίσης του Παναγιώτη, τον μετέπειτα πρόεδρο της Βουλής, Αντώνιο Ρικάκη και η Ελένη, κόρη επίσης του Παναγιώτη, τον Ευστάθιο Γερακάρη. Ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας με το επώνυμο Παπαδιαμαντόπουλος ήταν ο Γεώργιος που απεβίωσε το 1976. Από το 1900 και μετά κανένας απόγονος της οικογένειας δεν κατοικούσε στην Πάτρα.

Οικία της οικογένειας

Επεξεργασία

Η οικογένεια Παπαδιαμαντοπούλου είχε στην κατοχή της ένα τεράστιο συγκρότημα κτηρίων, στο οποίο διέμενε προεπαναστατικώς, το οποίο ήταν στη συνοικία του Αγίου Δημητρίου και έφτανε μέχρι την πλατεία Ομονοίας. Είχε πολλά δωμάτια αφού υπήρχαν ξεχωριστά δωμάτια για το προσωπικό του σπιτιού, το οποίο υπερέβαινε τα δεκαπέντε άτομα. Στις 21 Μαρτίου του 1821 οι Τούρκοι επιτέθηκαν στο σπίτι του σκοτώνοντας το θείο του Ιωάννη, Αδαμάντιο. Ο Ιωάννης είχε ειδοποιηθεί εγκαίρως και είχε προλάβει να οργανώσει την απαραίτητη άμυνα απωθώντας του Τούρκους. Τελικά το σπίτι όπως και τα περισσότερα σπίτια της πόλης κάηκαν από τους Τούρκους.[4] Σήμερα η πλατεία Ομονοίας ονομάζεται προς τιμήν του Ιωάννη που είχε το σπίτι του εκεί, πλατεία Παπαδιαμαντοπούλου. Αλλά και η περιοχή Τσαούση λεγόταν παλιά Χάνι του Παπαδιαμαντόπουλου. Η οικογένεια Παπαδιαμαντοπούλου είχε επίσης μεγάλες εκτάσεις γης στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου, στην Άνω πόλη, στο Σαραβάλι, στο Μιντιλόγλι κ.α.[4]

  • Μαργαρίτης Παπαδιαμάντης, πρωτόπαπας και προεστός των Πλεσσίων Ιωαννίνων
    • Γεώργιος Μαργαρίτης, ιερέας, προεστός και γιος του Μαργαρίτη
      • Διαμαντής Μαργαρίτης, αγωνιστής του 21΄και γιος του Γεωργίου
    • Διαμαντής Μαργαρίτης, γιος του Μαργαρίτη
      • Αναστάσιος Παπαδιαμάντης, έμπορος και γιος του Διαμαντή
      • Γεώργιος Παπαδιαμάντης, έμπορος και γιος του Αναστασίου
        • Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, έμπορος, οπλαρχηγός, σύζυγος της Αβροκόμης Καλαμογδάρτη και γιος του Γεωργίου
          • Κωνσταντίνος Παπαδιαμαντόπουλος, κτηματίας και γιος του Ιωάννη
          • Παναγιώτης Παπαδιαμαντόπουλος, κτηματίας, βουλευτής, σύζυγος Κατίνας Πασχαλίγκου και γιος της Αβροκόμης
            • Ιωάννα Παπαδιαμαντοπούλου (1832 - ?), σύζυγος Διονυσίου Μαλτέζου και κόρη του Παναγιώτη
              • Φρειδερίκος Μαλτέζος, έμπορος και γιος της Ιωάννας
            • Θεώνη Παπαδιαμαντοπούλου, σύζυγος του Αντωνίου Ρικάκη και κόρη του Παναγιώτη
              • Δημήτριος Ρικάκης, αξιωματικός του ιππικού και γιος της Θεώνης
                • Αντώνιος Ρικάκης, αξιωματικός του πολεμικού ναυτικού, νομάρχης Αρκαδίας, σύζυγος Ιφιγένειας Αποστόλου και γιος του Δημητρίου
                  • Δημήτριος Ρικάκης, συγγραφέας και γιος του Αντωνίου
            • Ανδρέας Παπαδιαμαντόπουλος, νομικός, επιχειρηματίας και γιος του Παναγιώτη
          • Δημήτριος Παπαδιαμαντόπουλος, υποστράτηγος και γιος της Αβροκόμης
          • Σπυρίδων Παπαδιαμαντόπουλος, γιος της Αβροκόμης
          • Αδαμάντιος Παπαδιαμαντόπουλος, δικαστής, λόγιος, σύζυγος της Σκευώς Γιουρδή και γιος της Αβροκόμης

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Βλ. Ηπειρώτικα Μελετήματα, Αθήνα 1888. Ντίνος Κονόμος, Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Διοικητής των Ελεύθερων Πολιορκημένων, Αθήνα 1967.
  2. Νίκος Μπακουνάκης, Πάτρα 1828-1860. Μια ελληνική πρωτεύουσα στον 19ο αιώνα, Αθήνα: Καστανιώτης, 1995 (2η έκδοση), σελ. 90.
  3. Νίκος Μπακουνάκης, Πάτρα 1828-1860. Μια ελληνική πρωτεύουσα στον 19ο αιώνα, Αθήνα: Καστανιώτης, 1995 (2η έκδοση), σελ. 82.
  4. 4,0 4,1 Κώστας Τριανταφύλλου, Ιστορικόν λεξικόν των Πατρών, Πάτρα 1995, 3η έκδοση, σελ. 1570.