Ο Πέτερ Φέχτερ (14 Ιανουαρίου 1944 - 17 Αυγούστου 1962) ήταν ένας Γερμανός κτίστης που έγινε το εικοστό έβδομο γνωστό άτομο που πέθανε στο Τείχος του Βερολίνου. Ο Φέχτερ ήταν 18 ετών όταν πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από συνοριοφύλακες της Ανατολικής Γερμανίας, ενώ προσπαθούσε να περάσει στο Δυτικό Βερολίνο.

Ο Πέτερ Φέχτερ στη φωτογραφία διαβατηρίου του (1961)

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Πέτερ Φέχτερ γεννήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 1944 στο Βερολίνο της Γερμανίας, κατά τα τελευταία χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν το τρίτο μεταξύ τεσσάρων παιδιών και μεγάλωσε στην περιοχή Weißensee του Βερολίνου. Ο πατέρας του ήταν μηχανικός και η μητέρα του πωλήτρια. Ο Φέχτερ ολοκλήρωσε το σχολείο σε ηλικία 14 ετών και αποφοίτησε ως κτίστης. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Weißensee βρέθηκε στη σοβιετική ζώνη κατοχής του Βερολίνου όταν η πόλη διαιρέθηκε κατά τη διάρκεια της Συμμαχικής Κατοχής, στη ζώνη που αργότερα έγινε το Ανατολικό Βερολίνο στην Ανατολική Γερμανία[1]. Η μεγαλύτερη αδερφή του είχε παντρευτεί και ζούσε στο Δυτικό Βερολίνο, όπου την επισκέπτονταν τακτικά οι γονείς και τα αδέλφια της. Στις 13 Αυγούστου 1961 οι αρχές της Ανατολικής Γερμανίας έκλεισαν απροειδοποίητα τα σύνορα και άρχισαν την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου, με αποτέλεσμα να χωριστεί ο Φέχτερ και η οικογένειά του από την αδερφή του στο Δυτικό Βερολίνο. Ο συνάδελφός του, Helmut Kulbeik, αργότερα δήλωσε ότι αυτός και ο Φέχτερ σκέφτονταν να διαφύγουν στο Δυτικό Βερολίνο για λίγο και ότι είχαν επίσης εξερευνήσει τις συνοριακές εγκαταστάσεις, αλλά δεν είχε κάνει ποτέ συγκεκριμένο προγραμματισμό. Λίγο αργότερα, η εταιρία του απέρριψε αίτημα του Φέχτερ για νόμιμο ταξίδι στη Δυτική Γερμανία από την εταιρεία του, παρότι είχε καλή αιτιολογία.

Θάνατος Επεξεργασία

Στις 17 Αυγούστου 1962, περίπου ένα έτος μετά την κατασκευή του Τείχους του Βερολίνου, ο Φέχτερ και ο Helmut Kulbeik επιχείρησαν να αποδράσουν από την Ανατολική Γερμανία. Το σχέδιο ήταν να κρυφτούν σε ένα ξυλουργικό εργαστήριο κοντά στο Τείχος στην οδό Zimmerstrasse και, αφού παρατηρήσουν τους συνοριοφύλακες από εκεί, να πηδήξουν από ένα παράθυρο στην «λωρίδα θανάτου» (μια λωρίδα που βρισκόταν μεταξύ του κυρίως Τείχους και ενός παραλλήλου φράχτη που είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν πρόσφατα), να τρέξουν σε αυτήν και να ανέβουν πάνω στο ύψους δύο μέτρων τείχος με αγκαθωτό σύρμα, ώστε να βρεθούν στην περιοχή Κρόιτσμπεργκ του Δυτικού Βερολίνου κοντά στο Checkpoint Charlie[2].

Το σχέδιό τους αρχικά πέτυχε, καθώς τόσο ο Φέχτερ όσο και ο Kulbeik έφτασαν στον τελικό τοίχο, αλλά, καθώς άρχισαν να τον ανεβαίνουν, πυροβολήθηκαν απόσυνοριοφύλακες της Ανατολικής Γερμανίας. Αν και ο Kulbeik κατάφερε να περάσει πάνω από τον τοίχο, ο Fechter πυροβολήθηκε στην λεκάνη ενώ ανέβαινε ακόμα, ενώπιον εκατοντάδων μαρτύρων. Έπεσε στη νεκρή ζώνη από την πλευρά της Ανατολικής Γερμανίας, όπου παρέμεινε υπό τα βλέμματα πολλών Δυτικογερμανών θεατών, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων. Παρά τις κραυγές του, ο Φέχτερ δεν έλαβε ιατρική βοήθεια από την πλευρά της Ανατολικής Γερμανίας και δεν μπορούσαν να τον φροντίσουν ούτε από τη Δυτική πλευρά. Η αστυνομία του Δυτικού Βερολίνου του πέταξε επιδέσμους, στους οποίους δεν μπορούσε να φτάσει, και αιμορραγούσε επί περίπου μία ώρα μέχρι που ξεψύχησε.

Μετά τον θάνατό του, εκατοντάδες στο Δυτικό Βερολίνο διαδήλωσαν αυθόρμητα φωνάζοντας «Δολοφόνοι!» στους συνοριοφύλακες.[2] Η μη παροχή ιατρικής βοήθειας στον Πέτερ Φέχτερ αποδόθηκε στον αμοιβαίο φόβο: οι δυτικοί παρευρισκόμενοι προφανώς εμποδίστηκαν με απειλή όπλων να τον βοηθήσουν, αν και σύμφωνα με ρεπορτάζ του περιοδικού Time ένας δεύτερος υπολοχαγός του αμερικανικού στρατού που βρισκόταν στο σημείο έλαβε συγκεκριμένες εντολές από τον Αμερικανό Διοικητή στο Δυτικό Βερολίνο να σταθεί ακίνητος και να μην κάνει τίποτα[3]. Επίσης, κατά τη διάρκεια της δίκης προέκυψε ότι κάθε προσπάθεια βοήθειας από τη Δύση ήταν πράγματι αδύνατη, αλλά σύμφωνα με έκθεση του ιατροδικαστή Otto Prokop «ο Fechter δεν είχε καμία πιθανότητα επιβίωσης. Ο πυροβολισμός στο δεξί ισχίο είχε προκαλέσει σοβαρούς εσωτερικούς τραυματισμούς[4]». Ομοίως, ο επικεφαλής της ανατολικογερμανικής διμοιρίας δήλωσε ότι φοβόταν να παρέμβει, λόγω ενός περιστατικού μόλις τρεις ημέρες νωρίτερα, όταν ο ανατολικογερμανικός στρατιώτης Ρούντι Άρνσταντ πιθανότατα πυροβολήθηκε από δυτικό ομοσπονδιακό αστυνομικό. Ωστόσο, οι συνοριακοί στρατιώτες της Ανατολικής Γερμανίας περισυνέλεξαν το σώμα του Φέχτερ μία ώρα μετά τον θάνατό του[5].

Δίκη Επεξεργασία

Τον Μάρτιο του 1997, επτά χρόνια μετά την επανένωση της Γερμανίας και 35 χρόνια μετά τον θάνατο του Φέχτερ, δύο πρώην φρουροί της Ανατολικής Γερμανίας, ο Rolf Friedrich και ο Erich Schreiber, αντιμετώπισαν κατηγορίες ανθρωποκτονίας για τον θάνατό του. Και οι δύο παραδέχτηκαν τους πυροβολισμούς μετά από εντατική έρευνα. Και οι δύο καταδικάστηκαν σε φυλάκιση 20 και 21 μηνών με αναστολή. Λόγω της έλλειψης οριστικών αποδεικτικών στοιχείων, το δικαστήριο δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ποιος από τους τρεις ένοπλους (ένας από τους οποίους είχε ήδη πεθάνει) πυροδότησε τη θανατηφόρα σφαίρα[6]. Αφού ομολόγησαν την ενοχή τους για το έγκλημα, κατά τη διάρκεια της δίκης, και οι δύο φρουροί ζήτησαν συγνώμη για τη δολοφονία του Φέχτερ, λέγοντας ότι αν μπορούσαν να γυρίσουν τον χρόνο πίσω ώστε να μην τον πυροβολήσουν θα το έκαναν και ότι ήταν μετανόησαν ειλικρινά για τις πράξεις τους[7].

Ανάμνηση Επεξεργασία

 
Μνημείο και στεφάνι του Πέτερ Φέχτερ στην δυτική πλευρά του Τείχους του Βερολίνου, σε φωτογραφία του 1984.
 
Σταυρός στη μνήμη του Πέτερ Φέχτερ στο Checkpoint Charlie

Ένας σταυρός τοποθετήθηκε στην δυτική πλευρά κοντά στο σημείο όπου πυροβολήθηκε ο Φέχτερ και αιμορράγησε μέχρι θανάτου. Κατόπιν πρόσκλησης του Βίλλυ Μπραντ, δημάρχου τότε του Δυτικού Βερολίνου, ρωσική χορωδία του Γέιλ τραγούδησε μια γερμανική μετάφραση του Ave Verum Corpus του Μότσαρτ κοντά στην τοποθεσία μια εβδομάδα μετά το συμβάν. Την πρώτη επέτειο του θανάτου του τοποθετήθηκε εκεί στεφάνι από τον Βίλλυ Μπραντ και τον Αμερικανό υποστράτηγο Τζέιμς Πολκ.

Η ιστορία του Φέχτερ ήταν στο πρωτοσέλιδο του αμερικανικού περιοδικού Time τον Αύγουστο του 1962[8]. Σε αυτό το άρθρο χρησιμοποιήθηκε το ουσιαστικό "Wall of Shame" (Τείχος του Αίσχους), που έγινε συνώνυμο του Τείχους του Βερολίνου[9].

 
Μνημείο για τον Πέτερ Φέχτερ στην οδό Zimmerstraße, όπου αναγράφεται "… er wollte nur die Freiheit" («... ήθελε απλώς την ελευθερία»)

Μετά την γερμανική επανένωση το 1990, κατασκευάστηκε μνημείο Peter-Fechter-Stelle στην οδό Zimmerstrasse, στο ακριβές σημείο όπου είχε πεθάνει στην ανατολική πλευρά, το οποίο έγινε επίκεντρο πολλών εκδηλώσεων μνήμης σχετικά με το Τείχος[10]. Οι θανάσιμοι πυροβολισμοί αποτέλεσαν επίσης αντικείμενο ντοκιμαντέρ στη γερμανική τηλεόραση. Ο Κορνήλιος Ράιαν αφιέρωσε το βιβλίο του «The Last Battle» στη μνήμη του Φέχτερ. Ο συνθέτης Aulis Sallinen έγραψε το ορχηστρικό έργο Mauermusik στη μνήμη του. Το 2007, ο καλλιτέχνης Mark Gubb ανέθεσε στο Ινστιτούτο Σύγχρονης Τέχνης να δημιουργήσει μια παράσταση με βάση το θάνατο του Φέχτερ. Η ωριαία ζωντανή παράσταση αργότερα ηχογραφήθηκε και προβλήθηκε στο ICA με ένα πάνελ ομιλητών στο τέλος που αποτελούνταν μεταξύ άλλων και από τον καλλιτέχνη και ηθοποιό Dominik Danielewicz που έπαιξε τον ρόλο του Φέχτερ. Η μπαλάντα του 1972 Libre («Ελεύθερος»), μια ηχογράφηση του Ισπανού τραγουδιστή Nino Bravo διάσημη σε όλη την Λατινική Αμερική, αναφέρεται σε αυτό το γεγονός[11]. Το έργο του καναδού θεατρικού συγγραφέα Jordan Tannahill, Peter Fechter: 59 λεπτά, ένα ποιητικό φανταστικό ριμέικ της τελευταίας ώρας της ζωής του Φέχτερ, γυρίστηκε το 2012 στον Καναδά και το Βερολίνο[12].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «History of Germany, Postwar Occupation and Division». motherearthtravel.com. 
  2. 2,0 2,1 Wirth, Jennifer (1 Σεπτεμβρίου 2016). «This East Berliner Tried To Make A Run For Freedom, But Was Shot And Left To Slowly Die». All Day (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2020. 
  3. «Martyr at the Berlin Wall | HistoryNet». www.historynet.com. 
  4. «Otto Prokop: Wissenschaftler zwischen den Fronten» (στα Γερμανικά). 
  5. Reed, Lawrence W. (28 Μαΐου 2015). «Peter Fechter: Death at the Wall | Lawrence W. Reed». 
  6. Reports, From Times Wire (6 March 1997). «2 Convicted in 1962 Berlin Wall Slaying». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1997-03-06/news/mn-35398_1_berlin-wall. 
  7. «Former East Germans Apologize For Killing Boy» (στα αγγλικά). tribunedigital-orlandosentinel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-22. https://web.archive.org/web/20170822055329/http://articles.orlandosentinel.com/1997-03-04/news/9703031160_1_fechter-bled-germans. Ανακτήθηκε στις 2020-08-17. 
  8. «time.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2020. 
  9. «time.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2020. 
  10. Ahonen, Pertti. «Victims of the Berlin Wall». University of Edinburgh. 
  11. «Libre: la triste historia detrás de una exitosa canción» (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2016. 
  12. Playwrights Canada Press, 2013, (ISBN 9781770911949)

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Christine Brecht: Peter Fechter, in: Die Todesopfer an der Berliner Mauer 1961–1989. Ein biographisches Handbuch. Links, Berlin 2009, (ISBN 978-3-86153-517-1), S. 101–104.
  • Lars-Broder Keil, Sven Felix Kellerhoff; Thomas Schmid (Hrsg.): Mord an der Mauer. Der Fall Peter Fechter. Mit einem Geleitwort von Klaus Wowereit. Quadriga, Köln 2012, (ISBN 978-3-86995-042-6).
  • Ralf Gründer: SED-Mordopfer Peter Fechter, in: Niemand hat die Absicht .... Screenshot-Fotografie von Herbert Ernst, gedreht in den Jahren 1961 und 1962 im geteilten Berlin. Berliner Wissenschafts-Verlag, Berlin 2018, (ISBN 978-3-8305-3673-4), S. 342–369.

Μουσική Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία