Παλαιό Πυλί
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο λόφος (υψόμ. 300μ.) Παλαιό Πυλί βρίσκεται στο κέντρο της Κω, σε απόσταση 15 χλμ. δυτικά της ομώνυμης πρωτεύουσας της νήσου, στα ΝΑ του σημερινού οικισμού του Πυλίου.
Αποτύπωση του χώρου Επεξεργασία
Το 1989 η Εταιρεία αποδέχθηκε την πρόταση της αρχαιολόγου Μαρίας Θεοχάρη να χρηματοδοτήσει την αεροφωτογράφηση του λόφου όπου εκτεινόταν ο οικισμός του Παλαιού Πυλίου κατά τη βυζαντινή περίοδο, ώστε να διευκολυνθεί η έρευνά του. Το έργο ανέλαβε ο καθηγητής του Ε.Μ.Π. Ιωάννης Μπαντέκας σε συνεργασία με το εργαστήριο φωτογραμμετρίας του ιδρύματος. Πραγματοποιήθηκε η φωτογράφηση του συνόλου της επιφάνειας του λόφου, λεπτομερειών και διαφορετικών όψεων, καθώς και η αποτύπωση τεσσάρων ναών του οικισμού.
Γεωγραφικά και ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο λόφος (υψόμ. 300 μ.) του Παλαιού Πυλίου βρίσκεται στο κέντρο της Κω, σε απόσταση 15 χλμ. δυτικά της ομώνυμης πρωτεύουσας της νήσου, στα ΝΑ του σημερινού οικισμού του Πυλίου. Σύμφωνα με τον βίο του οσίου Χριστοδούλου –ιδρυτή της Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο– ήταν ακατοίκητος όταν εκείνος έφτασε στον χώρο προσκεκλημένος από τον γηγενή μοναχό Αρσένιο Σκηνούρη το 1080. Αποφάσισε να εγκατασταθεί εκεί και να ιδρύσει μονή, με την οποία ταυτίζεται ο ερειπιώνας που περιβάλλει το μονόχωρο ναό της Παναγίας των Καστριανών (σημ. Υπαπαντή του Χριστού), καθώς και κάστρο. Σύμφωνα πάντοτε με τον βίο, μέχρι την αναχώρηση του οσίου για την Πάτμο το 1088, ο χώρος είχε μετατραπεί σε αστικό κέντρο.
Στην κορυφή του λόφου σώζεται σήμερα το κάστρο (τέλη 11ου αι. - μέσα 15ου αι.), με τείχη που ακολουθούν το φυσικό ανάγλυφο, επτά πύργους, σύνθετο πυλώνα, δύο κινστέρνες και άλλα κτίσματα στο εσωτερικό του και στις κλιτύες οικίες, ναοί –οι περισσότεροι αναγόμενοι στην περίοδο της ιπποτοκρατίας (1309-1522)– και η μονή που ίδρυσε ο όσιος Χριστόδουλος, στο καθολικό της οποίας αναγνωρίζονται τρεις φάσεις, ισάριθμες (αλλά όχι απολύτως σύγχρονες) με τα στρώματα του τοιχογραφικού διακόσμου (τέλη 11ου-αρχές 16ου αι.).
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Μ. Σ. Θεοχάρη, Η πρώτη μονή του Οσίου Χριστοδούλου στην Κω και ο οικισμός του χώρου, στο: Μονή Αγ. Ιωάννου τον Θεολόγου. 900 χρόνια ιστορικής μαρτυρίας (1088-1988), Πάτμος 22-24 Σεπτεμβρίου 1988, Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου (Αθήνα 1989), 161-168
- Α. Kirby, Hosios Christodoulos: An Eleventh-century Byzantine Saint and his Monasteries, BSl LVII, 1996, 293-309
- Η. Κόλλιας, Οικισμοί, κάστρα και μοναστήρια της μεσαιωνικής Κω, στο: Ιστορία, Τέχνη και Αρχαιολογία της Κω, Α’ Διεθνές Συνέδριο, Δημοσιεύματα περ. Αρχαιογνωσία 1 (Αθήνα 2001), 291-296
- Γ. Σ. Μαστορόπουλος, Ταύτιση(;) επί του όρους Δικαίου της Κω μονυδρίου Αρσενίου του Σκηνούρη, στο: Ιστορία, Τέχνη και Αρχαιολογία της Κω, Α’ Διεθνές Συνέδριο, Δημοσιεύματα περ. Αρχαιογνωσία 1 (Αθήνα 2001), 333-334
- Ε. Παπαθεοφάνους-Τσουρή, «Οι βυζαντινές τοιχογραφίες δύο μνημείων της Κω: Παναγία των Καστριανών και Ζωοδόχος Πηγή στο Μονάγρι, στο: Ιστορία, Τέχνη και Αρχαιολογία της Κω, Α’ Διεθνές Συνέδριο, Δημοσιεύματα περ. Αρχαιογνωσία 1 (Αθήνα 2001), 357-359.
- Β.Χ. Πετράκος, Έργον 1989, 166-167
- Κ. Τσουρής, Το κάστρο στο Παλαιό Πυλί της Κω και ο όσιος Χριστόδουλος ο Λατρηνός, στο: Ιστορία, Τέχνη και Αρχαιολογία της Κω, Α’ Διεθνές Συνέδριο, Δημοσιεύματα περ. Αρχαιογνωσία 1 (Αθήνα 2001), 365-378
- Ν. Δ. Κοντογιάννης, Μεσαιωνικά κάστρα και οχυρώσεις της Κω (Αθήνα 2002), 23-84
- Ευαγγελία Μηλίτση, Μεσοβυζαντινά γλυπτά από την ανασκαφή στο καθολικό της μονής της Παναγίας των Καστριανών στο Παλαιό Πυλί της Κω, ΔΧΑΕ Δ’/Λ’, 2009, 119-128