Τα Παρεκκλήσια των Μεδίκων, ιταλ.: Cappelle Μedicee, είναι δύο κατασκευές στη βασιλική του Αγίου Λαυρεντίου στη Φλωρεντία της Ιταλίας, που χρονολογούνται τον 16ο και 17ο αι. και κτίστηκαν ως επέκταση της εκκλησίας αυτής του Φ. Μπρουελέσκι του 15ου αι., με σκοπό να διακηρύξουν το μεγαλείο του Οίκου των Μεδίκων ως προστατών της εκκλησίας και μεγάλων δουκών της Τοσκάνης. Το Νέο Σκευοφυλάκιο (Sagrestia Nuova) σχεδιάστηκε από τον Μιχαήλ-Άγγελο. Το μεγαλύτερο Παρεκκλήσιο των Πριγκίπων (Cappella dei Principi), αν και προτάθηκε τον 16ο αι., δεν είχε ξεκινήσει ως τις αρχές του 17ου αι., με τον σχεδιασμό του να είναι μία συνεργασία μεταξύ της οικογένειας και των αρχιτεκτόνων.

Παρεκκλήσι των Μεδίκων
Cappelle medicee
Χάρτης
Είδοςπαρεκκλήσιο[1], μουσείο[2], μουσείο τέχνης[3][4], θρησκευτικό μουσείο[3][5], Ιταλικό εθνικό μουσείο[3] και Museum of the Italian Ministry of Culture[4]
ΔιεύθυνσηPiazza madonna degli Aldobrandini, Piazza di Madonna degli Aldobrandini, 6 - Firenze[6], Piazza Madonna Aldobrandini 6[2] και Piazza Di Madonna Degli Aldobrandini 6, 50123 Firenze[4]
Γεωγραφικές συντεταγμένες43°46′31″N 11°15′11″E
Διοικητική υπαγωγήΦλωρεντία[1][6][2]
ΧώραΙταλία[7][6][2]
Έναρξη κατασκευής1869[2]
Προστασίαιταλικό πολιτισμικό αγαθό[6]
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα
Ο τρούλος του Παρεκκλησίου των Πριγκίπων κυριαρχεί στο αρχιτεκτονικό συγκρότημα του Σαν Λορέντσο.

Αυτά δεν πρέπει να συγχέονται με το Παρεκκλήσιο των Μάγων στο παλάτσο Μέντιτσι-Ρικάρντι, τότε το κύριο σπίτι των Μεδίκων. Αυτό στεγάζει έναν διάσημο κύκλο νωπογραφιών του Μπενότσο Γκοτσόλι, ζωγραφισμένο γύρω στο 1459.

Το Νέο Σκευοφυλάκιο

Επεξεργασία

Το Νέο Σκευοφυλάκιο [8] προοριζόταν από τον καρδινάλιο Τζούλιο ντε' Μέντιτσι και τον εξάδελφό του πάπα Λέοντα Ι΄ ως παρεκκλήσιο μαυσωλείου ή νεκρικό για μέλη της οικογένειας των Μεδίκων. Είναι συμμετρικό με το Παλαιό Σκευοφυλάκιο (Sagrestia Vecchia) του' Φ. Μπρουνελλέσκι, που βρίσκεται στο άλλο άκρο του εγκάρσιου κλίτους του Σαν Λορέντσο, με το οποίο συναγωνίζεται συνειδητά και μοιράζεται τη μορφή του: ενός κυβικού χώρου που περιβάλλεται από έναν τρούλο, από γκρι pietra serena και ασβεστωμένους τοίχους. Ήταν το πρώτο δοκίμιο της αρχιτεκτονικής (1519–24) [9] του Μιχαήλ Aγγέλου, ο οποίος σχεδίασε μνημεία αφιερωμένα σε ορισμένα μέλη της οικογένειας των Μεδίκων, με τέσσερις γλυπτικές φιγούρες για τις ώρες της ημέρας [10], οι οποίες επρόκειτο να επηρεάσουν τη γλυπτική μορφών ανακεκλιμένων σε επιστύλια για πολλές επόμενες γενιές. Στο Νέο Σκευοφυλάκιο εισέρχεται κάποιος από μία διακριτική είσοδο σε μία γωνία του (δεξιού τμήματος του) εγκάρσιου κλίτους του Σαν Λορέντσο, τώρα κλειστή. [11]

Αν και ο θόλος του είχε γίνει ως το 1524, τα φιλόδοξα έργα της γλυπτικής του διακόπηκαν από γεγονότα, όπως η προσωρινή εξορία των Μεδίκων (1527), το τέλος του Ιουλίου, τώρα πάπα Κλήμη Ζ΄, και η μόνιμη αναχώρηση του Μιχαήλ-Αγγέλου στη Ρώμη το 1534· ο Μιχαήλ-Άγγελος δεν το τελείωσε ποτέ. Παρά το ότι τα περισσότερα από τα αγάλματα είχαν σκαλιστεί τη στιγμή της αναχώρησης του Μιχαήλ-Αγγέλου, δεν είχαν τοποθετηθεί στη θέση τους, αλλά αφέθηκαν άτακτα στη μέση του παρεκκλησίου και αργότερα εγκαταστάθηκαν από τον Νικολό Τριμπόλο το 1545. [12] Με εντολή του Κόζιμου Α΄, ο Τζόρτζιο Βαζάρι και ο Μπαρτολομέο Αμμαννάτι ολοκλήρωσαν το έργο μέχρι το 1555. [13]

Υπήρχαν τέσσερις τάφοι των Μεδίκων, αλλά αυτοί του Λαυρεντίου Α΄ του Μεγαλοπρεπούς και του αδελφού του Τζουλιάνιο Α΄ (σεμνά θαμμένοι κάτω από τον βωμό στον τοίχο της εισόδου) δεν ξεκίνησαν ποτέ. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι δύο υπέροχοι υφιστάμενοι τάφοι, είναι εκείνοι των σχετικά ασήμαντων Μεδίκων: του Τζουλιάνο Β΄ ντι Λορέντσο δούκα του Νεμούρ (γιου του Λαυρεντίου Α΄) και του Λαυρέντιου Β΄ ντι Πιέρο δούκα του Ουρμπίνο (εγγονοού του Λαυρεντίου Α΄). Το άγαλμα του Τζουλιάνο Β΄ κρατά μία ράβδο και βρίσκεται δεξιά από το ιερό βήμα, ενώ το άγαλμα του Λαυρέντιου Β΄ τον δείχνει σκεπτόμενο και βρίσκεται αριστερά του βήματος. Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία των τάφων είναι παρόμοια· τα γλυπτά τους είναι σε αντίθεση. Στον ημιτελή τοίχο απέναντι από το ιερό βήμα, η Μαντόνα και το Παιδί του Μιχαήλ-Αγγέλου πλαισιώνεται από τους αγίους προστάτες των Μεδίκων Κοσμά και Δαμιανό, [14] εκτελεσμένων από τους Τζοβάννι Άντζελο Μοντορσόλι και Ραφαέλο ντα Μοντελούπο αντίστοιχα στα πρότυπα του Μιχαήλ-Αγγέλου, βρίσκονται πάνω από τον απλό ορθογώνιο τάφο τους.

Σε μία δήλωση στη βιογραφία του Μιχαήλ-Αγγέλου, που δημοσιεύτηκε το 1553 από τον μαθητή του Ασκάνιο Κοντίβι και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αναμνήσεις του Μιχαήλ-Αγγέλου, ο Κοντίβι δίνει την ακόλουθη περιγραφή: "Τα αγάλματα είναι τέσσερα σε αριθμό, τοποθετημένα στο Σκευοφυλάκιο... Οι σαρκοφάγοι είναι τοποθετημένες μπροστά από τους πλευρικούς τοίχους και στο σκέπασμα του καθενός υπάρχουν δύο μεγάλες φιγούρες, μεγαλύτερες από το πραγματικό μέγεθος, με έναν άνδρα και μία γυναίκα· συμβολίζουν τη Νύκτα (la Notte) και την Ημέρα (il Giorno) και, σε συνδυασμό, τον Χρόνο που καταβροχθίζει όλα τα πράγματα... Και για να δηλώσει τον χρόνο, είχε αφήσει λίγο μάρμαρο επάνω στο έργο και σχεδίαζε να φτιάξει ένα ποντίκι (δεν πραγματοποίησε το σχέδιο, καθώς εμποδίστηκε από τις περιστάσεις), επειδή αυτό το μικρό ζώο ροκανίζει ασταμάτητα και καταβροχθίζει, όπως ο χρόνος καταπίνει τα πάντα". [15] [16] Το 1976 ανακαλύφθηκε κάτω από το Νέο Σκευοφυλάκιο ένας κρυμμένος διάδρομος με σχέδια στους τοίχους από τον Μιχαήλ-Άγγελο. [17] [18]

Το φανάρι

Επεξεργασία

Το φανάρι (ιταλ.: lanterna) στην κορυφή του Νέου Σκευοφυλακίου είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο και έχει στη στέγη του ένα "ασυνήθιστο σφαιρικό σχήμα, τοποθετημένο στην κορυφή της κωνικής στέγης του". [19] Η σφαίρα αυτή, που βρίσκεται στην κορυφή της στέγης του φαναριού, είναι ένα πολύεδρο με 72 πλευρές και διάμετρο περίπου δύο πόδια. Η σφαίρα και ο σταυρός που βρίσκεται στην κορυφή της σφαίρας, είναι παραδοσιακά σύμβολα της Ρωμαϊκής και Χριστιανικής ισχύος και μιμούνται τις παρόμοιες σφαίρες σε εκκλησίες με κεντρικό τρούλο, όπως η Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε και ο Άγιος Πέτρος. Αλλά επειδή βρίσκεται σε ένα ιδιωτικό μαυσωλείο, η οικογένεια Μέντιτσι προωθεί τη δική της προσωπική δύναμη με τη σφαίρα και το σταυρό, το Δάφνινο στεφάνι και τις λεοντοκεφαλές, που όλα είναι σύμβολα κύρους και δύναμης.

Το φανάρι, που φέρει στη στέγη του τη σφαίρα, βοηθά να τονιστεί το ύψος και το μέγεθος του παρεκκλησίου, το οποίο είναι αρκετά μικρό. Το φανάρι είναι σχεδόν επτά μέτρα ύψος, που "ισούται με το ύψος του θόλου, που επάνω του βρίσκεται". [19] Το φανάρι εκφράζει μεταφορικά τα θέματα του θανάτου και της ανάστασης: από αυτό η ψυχή θα μπορούσε να δραπετεύσει και να πάει από τον "θάνατο στη μεταθανάτια ζωή" .

Το Παρεκκλήσιο των Πριγκίπων

Επεξεργασία
 
Μία φωτογραφία του 19ου αι. από το εσωτερικό του Παρεκκλησίου των Πριγκίπων.
 
Η σαρκοφάγος του Κόζιμο Γ΄ στο Παρεκκλήσιο των Πριγκίπων.

Το οκταγωνικό Παρεκκλήσιο των Πριγκίπων (Cappella dei Principi) στεγάστηκε από έναν ψηλό τρούλο, 59 μ. ψηλά, που είναι το διακριτικό χαρακτηριστικό του Σαν Λορέντσο, όταν τον βλέπεις από απόσταση. Βρίσκεται στον ίδιο άξονα με το κύριο κλίτος, πίσω από το ιερό, και είναι ένα παρεκκλήσιο με μεγάλο τρούλο. Η είσοδος του είναι από το εξωτερικό, [20] την Πιάτσα Μαντόνα ντε Αλντομπραντίνι, και μέσω της χαμηλής θολωτής κρύπτης, που σχεδιάστηκε από τον Μπερνάντο Μπουονταλέντι πριν γίνουν σχέδια για το παραπάνω παρεκκλήσι. [21]

Το πολυτελές Παρεκκλήσιο των Μεδίκων, ήταν μία ιδέα που διατύπωσε ο Κόζιμο Α΄ και τέθηκε σε εφαρμογή από τον Φερδινάνδο Α΄. Σχεδιάστηκε από τον Ματέο Νιτζέτι, μετά από μερικά σκίτσα που προσφέρθηκαν σε έναν ανεπίσημο διαγωνισμό του 1602 από τον δον Τζοβάννι, νόθο γιο του Κόσιμο Α΄ μεγάλο δούκα της Τοσκάνης, τα οποία άλλαξαν στην εκτέλεση από τον ηλικιωμένο Μπουονταλέντι. [22] Μία πραγματική έκφραση της τέχνης της Αυλής, ήταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ σχεδιαστών και προστατών τους.

Το κτήριο είναι τετράγωνης κάτοψης, πλευράς 28 μ., που στις γωνίες έχει αψίδες, έτσι σχηματίζονται οκτώ πλευρές και η βάση του τρούλου είναι οκτάγωνη. Οι πλευρές έχουν τους τάφους στο κάτω μέρος τους και από επάνω υπάρχει κόγχη για άγαλμα. Πιο επάνω, οι πλευρές που δεν έχουν αψίδα, έχουν έναν μεγάλο, εξογκωμένο θυρεό (dado) και γλάστρες εκατέρωθεν. Ο τρούλος έχει οκτώ παράθυρα κάτω και επάνω από αυτά οροφογραφίες: τη Δημιουργία των Πρωτοπλάστων, την Παρακοή, την Έξωση από τον Παράδεισο, τον Μωυσή που λαμβάνει τις πλάκες, τη Γέννηση, τη Σταύρωση, την Ανάσταση, τη Δευτέρα Παρουσία. Μία γωνία είναι για το ιερό βήμα και μία για την είσοδο. Στις πλευρές υπάρχουν κενοτάφια των Κοσμά Α΄, των γιων του Φραγκίσκου Α΄ και Φερδινάνδου Α΄, και των διαδόχων τους Kόζιμο Β΄, Φερδινάνδου Β΄ και Κόζιμο Γ΄. Στη βάση κάθε κενοτάφιου υπάρχει η επιγραφή, π.χ. Cosmus IΙ, Magnus Dux Etruriae IV, vixit annorum XXX, obitus XXVIII Feb. CIↃ IↃ CXX (έζησε έτη 30, απεβίωσε 28 Φεβρουαρίου MDCXX, ie 1620). Κάθε τάφος έχει εκατέρωθεν δύο ψευδοκίονες, που στη βάση του έχει ο καθένας από ένα οικόσημο μίας πόλης της Τοσκάνης, συνολικά 16 (Florentiae, Massae, Pistorum, Cortonae, Aretil, Grosseti, Aterpart, Pisarum, κ.ά.). Οι λίθοι που χρησιμοποιήθηκαν είναι γρανίτης, δίασπρης, λάπις λάζουλι, αλάβαστρο, κόκκινο κοράλλι, κ.ά. Το ύψος του κτηρίου είναι 59 μ. ως και το φανάρι.

Για την εκτέλεση της εκπληκτικής εδώ ορθομαρμάρωσης, δηλ. της επένδυσης από χρωματιστά μάρμαρα και ημιπολύτιμους λίθους, ιδρύθηκε (1588) το Εργαστήριο των Σκληρών Λίθων (Opificio delle Pietre Dure). Η τέχνη των μαρμαροθετημάτων (commessi, όπως ονομαζόταν στη Φλωρεντία), συγκέντρωνε κομμάτια που είχαν πριονιστεί από πέτρες, για να σχηματίσουν τα σχέδια της επένδυσης, που καλύπτει πλήρως τους τοίχους. Το αποτέλεσμα είχε απορριφθεί από τους επισκέπτες του 18ου και του 19ου αι., αλλά τώρα εκτιμάται ως ένα παράδειγμα της αισθητικής της εποχής του. [23] Οι έξι μεγάλοι σαρκοφάγοι είναι άδειοι, καθώς τα λείψανα των Μεδίκων τάφηκαν στην από κάτω κρύπτη. Μόνο οι δύο κόγχες των Φερδινάνδου Α΄ και Κόζιμο Β΄ έχουν αγάλματα, που εκτελέστηκαν από τον Πιέτρο Τάτσα (1626-42).

Δείτε επίσης

Επεξεργασία
  • Ο Μιχαήλ-Άγγελος και οι Μέδικοι.
  • Ιστορία τριών θόλων της σύγχρονης εποχής.

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 9991. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Sistema Cultura. 9  Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31  Ιανουαρίου 2020.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2020 survey on museums and similar institutions. 2022.
  4. 4,0 4,1 4,2 «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2022 survey on museums and similar institutions. 2024.
  5. Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας: «Indagine sui musei e le istituzioni similari». ISTAT 2019 survey on museums and similar institutions. 2021.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 catalogo.beniculturali.it.
  7. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  8. Charles de Tolnay, Michelangelo, vol. III "The Medici Chapel" (Princeton, 1948); James S. Ackerman, The Architecture of Michelangelo
  9. William E. Wallas, Michelangelo at San Lorenzo. The Genius as Entrepreneur, Cambridge University Press, 1995, p.
  10. Ο Μιχαήλ-Άγγελος δεν άφησε σημειώσεις για τις αλληγορικές μορφές του, όπως τις αποκαλούσε. Η ταυτοποίησή τους ως η Νύκτα, η Ημέρα (τάφος Τζουλιάνο Β΄), η Αυγή και η Δύση (τάφος Λορέντσο Β΄) προτάθηκαν για πρώτη φορά από τον Μπανεντέτο Βάρκι το 1549
  11. Modern entrance, which requires a ticket, is through the Cappella dei Principi.
  12. Avery, Charles (1970). Florentine Renaissance Sculpture. John Murray Publishing. σελ. 190. 
  13. Antonio Paolucci. The Museum of the Medici Chapels and the Church of San Lorenzo. Sillabe Publishing 1999.
  14. Οι άγιοι ιατροί (medici) κρατούν τα φαρμακευτικά κιβωτίδια με αλοιφές και αναλγητικά.
  15. Panofsky, Erwin. (1964). The Mouse That Michelangelo Failed to Carve (Essays In Memory of Karl Lehmann έκδοση). N.Y.: Institute of Fine Arts, New York University, σελ. 242–255. http://www.florentine-society.ru/pdf/The_Mouse_Michelangelo_Failed_to_Carve.pdf. 
  16. Barenboim P. D. / Peter Barenboim. (2017). The Mouse that Michelangelo Did Carve in the Medici Chapel: An Oriental Comment to the Famous Article of Erwin Panofsky. http://www.florentine-society.ru/The_Mouse_that_Michelangelo_Did_Carve.htm. 
  17. Peter Barenboim, Sergey Shiyan, Michelangelo: Mysteries of Medici Chapel, SLOVO, Moscow, 2006. (ISBN 5-85050-825-2)
  18. Peter Barenboim, "Michelangelo Drawings – Key to the Medici Chapel Interpretation", Moscow, Letny Sad, 2006, (ISBN 5-98856-016-4)
  19. 19,0 19,1 Wallace, William (1989). «The Lantern of Michelangelo's Medici Chapel». Mitteilungen des Kunsthistorischen Institutes in Florenz. 
  20. Επίσης μία σειρά από μικρά δωμάτια οδηγούν από το Νέο Σκευοφυλάκιο στο Παρεκκλήσιο των Πριγκίπων.
  21. In the separate, earlier crypt beneath the nave of the basilica itself are buried Cosimo de' Medici and Donatello.
  22. Touring Club Italiano, Firenze e dintorni (Milan, 1964) p. 285f.
  23. TCI, Firenze e dintorni 1964:286: "indeed, conceived according to the Baroque aim of arousing stupefaction" (concepita già secondo il fine barocco di destare stupore).

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία