Παύλος Γύπαρης

Ο Παύλος Γύπαρης (1882 - 22 Ιουλίου 1966) υπήρξε στρατιωτική προσωπικότητα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Συμμετείχε σε διάφορες ένοπλες συγκρούσεις του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα: Μακεδονικό Αγώνα, Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Παύλος Γύπαρης
Ο Παύλος Γύπαρης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Παύλος Γύπαρης (Ελληνικά)
Γέννηση	1882 Ασή Γωνιά Χανίων
Θάνατος	22  Ιουλίου 1966 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Μακεδονικός Αγώνας, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Μάχη της Κρήτης και Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μέλος της Βουλής των Ελλήνων
Σχετικά πολυμέσα

Κατά τη διάρκεια του Εθνικού Διχασμού, δημιούργησε και καθοδήγησε τα «Δημοκρατικά Τάγματα Ασφαλείας», ως απάντηση στους «Επίστρατους» του Ιωάννη Μεταξά. Τα Δημοκρατικά Τάγματα ήταν υπεύθυνα για τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στο χωριό Ασή Γωνιά του νομού Χανίων. Το 1904 και το 1905 έλαβε μέρος στον Μακεδονικό αγώνα, ως επικεφαλής ομάδας Κρητών. Συμμετείχε στην περίφημη ενέδρα στο Σκλήθρο της Φλώρινας (Ζελενίτσι), όταν οι Κρητικοί Μακεδονομάχοι κατόρθωσαν να εξοντώσουν τους περισσότερους αρχηγούς των κομιτατζήδων της Δυτικής Μακεδονίας, που είχαν συγκεντρωθεί εκεί λόγω ενός γάμου. Της επιχείρησης ηγήθηκε ο Γεώργιος Κατεχάκης. Αργότερα το 1912, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, οργάνωσε εθελοντικό σώμα και σε συνεργασία με τον Θεμιστοκλή Σοφούλη συμμετείχε στην απελευθέρωση της Σάμου καθώς και σε διάφορες άλλες επιχειρήσεις του πολέμου. Το 1914, επικεφαλής εθελοντικού σώματος ενισχύει τον αγώνα για την εδραίωση της προσωρινής κυβέρνησης της Βορείου Ηπείρου.

Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος συμμετείχε, μαζί με Έλληνες εθελοντές, στο πλευρό της Αντάντ, κατά των Κεντρικών Αυτοκρατοριών. Το 1916, ενώ κορυφώθηκε ο Εθνικός Διχασμός, τάχθηκε με το πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου, όπου και ονομάστηκε αξιωματικός στον στρατό της Κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης. Με το πέρας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε ως διοικητής του τάγματος ασφάλειας Αθήνας (1918-1920) όπου ενεπλάκη (ως επικεφαλής του σχετικού αποσπάσματος) στην υπόθεση δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη. Το 1920, ακολούθησε τον Βενιζέλο, μετά την εκλογική του ήττα, στη Γαλλία.

Όταν κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία εισέβαλε στην Ελλάδα το 1941, ο Γύπαρης έσπευσε στην Κρήτη, όπου και έλαβε μέρος στις μάχες στο νησί εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Με την κατάληψη της Κρήτης, κατέφυγε στη Αίγυπτο όπου υπηρέτησε στο ελληνικό φρουραρχείο Αλεξανδρείας και Καΐρου. Μετά την απελευθέρωση διορίστηκε φρούραρχος στα Χανιά (1944) όπου και ηγήθηκε του αντικομμουνιστικού αγώνα κατά του τοπικού ΕΛΑΣ και στη συνέχεια πολιτεύτηκε με το κόμμα του Σοφοκλή Βενιζέλου, με το οποίο και εκλέχτηκε βουλευτής Χανίων, λαμβάνοντας παράλληλα μέρος και στον Εμφύλιο.

Κατά τα τελευταία έτη της ζωής του συνέγραψε σειρά έργων σχετικά με τα προσωπικά του βιώματα και τις απόψεις του για τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα που έζησε.

Διέμενε στους Αμπελοκήπους και πέθανε στις 22 Ιουλίου 1966. Για το θάνατό του έκανε δήλωση ο Γεώργιος Παπανδρέου, αναφερόμενος στους εθνικούς και δημοκρατικούς αγώνες του εκλιπόντος στο πλευρό του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Στην Αθήνα, στην Νέα Φιλοθέη, υπάρχει προτομή του, στην πλατεία Παύλου Γύπαρη. Μια περιοχή του Πολυγώνου, η Ελευθερίου Βενιζέλου όπου τερματίζει το λεωφορείο 224, φέρει την ονομασία «Γυπαρέικα», μάλιστα ως το 1955, η οδός Μητροπέτροβα ονομαζόταν Παύλου Γύπαρη. Επίσης στα Χανιά και στο Ηράκλειο Κρήτης υπάρχουν οδοί προς τιμήν του.

Έχει γράψει τα εξής βιβλία: Α'τόμος Ελευθέριος Βενιζέλος, Ήρωες και Ηρωϊσμοί στη μάχη της Κρήτης, Οι Πρωτοπόροι του Μακεδονικού Αγώνα, Η Μάχη της Κρήτης (Θεατρικό έργο), ανέκδοτα ποιήματα πατριωτικού περιεχομένου.

Πηγές

• Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987.
• Αναφορά στην προτομή Γύπαρη
• ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΗ ΓΥΠΑΡΗ