Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία

δημοκρατικό καθεστώς διακυβέρνησης της Γαλλίας από το 1792 έως το 1804

Η Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία (Γαλλικά: Première République), επίσημα η Γαλλική Δημοκρατία (République française), είναι το δημοκρατικό πολίτευμα της Γαλλίας από τις 22 Σεπτεμβρίου 1792, κατά τον τρίτο χρόνο της Γαλλικής Επανάστασης, έως τις 18 Μαΐου 1804 με την ανακήρυξη της Πρώτης Αυτοκρατορίας από τον Ναπολέοντα. Αυτή η περίοδος της ιστορίας της Γαλλίας χαρακτηρίστηκε από την κατάργηση της μοναρχίας.

Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία
Premième République Française
1792 – 1804

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Liberté, Égalité, Fraternité
Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η Γαλλία το 1801
και μεγαλύτερη πόληΠαρίσι
48°51′24″N 2°21′07″E / 48.856578°N 2.351828°E / 48.856578; 2.351828
Γαλλικά
Θρησκεία
1792 - 1801: Λατρεία του Ανωτάτου Όντος
1801 - 1804: Ρωμαιοκαθολικισμός
1792–1795: Ενιαία ριζοσπαστική αυταρχική επαναστατική δημοκρατία

1795–1799: Ενιαία ολιγαρχική δημοκρατία

1799–1804: Στρατιωτική δικτατορία
ΝόμισμαΓαλλικό Φράγκο

Κατά τη διάρκειά της υπήρξαν τρεις μορφές διακυβέρνησης:

  • Η Υπατεία , από το 1799 έως το 1804, αρχικά με τρεις Υπάτους. Σταδιακά, ο Ναπολέων ανέλαβε όλες τις εξουσίες και έγινε Πρώτος Ύπατος και στη συνέχεια ισόβιος Ύπατος το 1802 και το 1804 ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας.

Από το 1792 έως το 1802, η Γαλλία βρισκόταν σε πόλεμο με την υπόλοιπη Ευρώπη. Γνώρισε επίσης εσωτερικές συγκρούσεις με τους πολέμους της Βανδέας και την εξέγερση των Σουάνων.

Τέλος της μοναρχίας στη Γαλλία

Επεξεργασία

Τον Απρίλιο του 1792, η Νομοθετική Συνέλευση, η οποία ήταν στην εξουσία πριν από την ανακήρυξη της Πρώτης Δημοκρατίας, κήρυξε τον πόλεμο κατά της Αυστρίας - στη συνέχεια συμμετείχε και η Πρωσία ως σύμμαχος της Αυστρίας - η οποία προετοίμαζε πόλεμο για την επαναφορά της απόλυτης μοναρχίας στη Γαλλία με τη συμμετοχή Γάλλων εκπατρισμένων (Στρατιά των Εμιγκρέδων) .[1]

Η Γαλλία, ελπίζοντας σε μια γρήγορη νίκη, εισέβαλε στις Αυστριακές Κάτω Χώρες αλλά μετά από αλλεπάλληλες ανεπιτυχείς επιθέσεις έπρεπε να αντιμετωπίσει την αυστρο-πρωσική αντεπίθεση.

Τον Ιούλιο του 1792, ο δούκας του Μπράουνσβαϊγκ, στρατηγός των Αυστρο-Πρωσικών στρατευμάτων, έχοντας φθάσει κοντά στο Παρίσι, εξέδωσε μία προκήρυξη, γνωστή ως μανιφέστο του Μπράουνσβαϊγκ, στο οποίο απείλησε την καταστροφή του Παρισιού σε περίπτωση που προκληθεί βλάβη στον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ' της Γαλλίας και στην οικογένειά του. Η ξένη απειλή έφερε τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και επιδείνωσε την πολιτική αναταραχή της Γαλλίας εν μέσω της Γαλλικής Επανάστασης, εκθέτοντας τον βασιλιά και εντείνοντας τα πάθη και την αίσθηση του επείγοντος μεταξύ των διαφόρων φατριών. Στα βίαια γεγονότα της 10ης Αυγούστου 1792, αβράκωτοι εισέβαλαν στο παλάτι του Κεραμεικού, σκοτώνοντας εξακόσιους Ελβετούς βασιλικούς φρουρούς και αξιώνοντας την απομάκρυνση του βασιλιά. [2] Ένας ανανεωμένος φόβος για αντεπαναστατική δράση προκάλεσε περαιτέρω βία, και την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου 1792, όχλος Παρισινών εισέβαλε στις φυλακές της πόλης, σκοτώνοντας πάνω από τους μισούς κρατουμένους, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν ευγενείς, κληρικοί και πολιτικοί κρατούμενοι, αλλά και πολλοί κοινοί εγκληματίες, όπως πόρνες και μικροί κλέφτες. Πολλοί δολοφονήθηκαν στα κελιά τους, βιάστηκαν, μαχαιρώθηκαν και χτυπήθηκαν μέχρι θανάτου, γεγονός που έμεινε γνωστό ως σφαγές του Σεπτεμβρίου. [3]

Συμβατική Εθνοσυνέλευση

Επεξεργασία

Κύριο άρθρο: Συμβατική Εθνοσυνέλευση

 
Διάταγμα της Συμβατικής που καταργεί τη βασιλεία, 21 Σεπτεμβρίου 1792

Ως αποτέλεσμα της αύξησης της δημόσιας βίας και της πολιτικής αστάθειας της συνταγματικής μοναρχίας, προκηρύχθηκαν εκλογές. Η Συμβατική Εθνοσυνέλευση που προέκυψε στις 21 Σεπτεμβρίου 1792 ιδρύθηκε με διπλό σκοπό: την κατάργηση της μοναρχίας και τη σύνταξη νέου συντάγματος. Ενδυναμωμένη από τη νίκη των γαλλικών στρατευμάτων στη μάχη του Βαλμί στις 20 Σεπτεμβρίου, η πρώτη πράξη της Συμβατικής ήταν η επίσημη απομάκρυνση του βασιλιά από όλες τις πολιτικές εξουσίες και την επομένη, στις 22 Σεπτεμβρίου 1792 η ανακήρυξη της Πρώτης Γαλλικής Δημοκρατίας.[4] Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ' θα ήταν πλέον απλός πολίτης και θα έφερε το οικογενειακό του όνομα Καπέτος. Με αυτό το όνομα στη συνέχεια παραπέμφθηκε για εγκλήματα εσχάτης προδοσίας σε δίκη που άρχισε τον Δεκέμβριο του 1792, στις 16 Ιανουαρίου 1793 καταδικάστηκε και στις 21 Ιανουαρίου εκτελέστηκε στη γκιλοτίνα.

Καθ 'όλη τη διάρκεια του χειμώνα του 1792 και της άνοιξης του 1793, το Παρίσι μαστιζόταν από πείνα και ταραχές. Η Συμβατική δεν έκανε τίποτα για την επίλυση του προβλήματος μέχρι τα τέλη της άνοιξης του 1793, απασχολημένη με θέματα του πολέμου. Η κατάσταση παρέμενε έκρυθμη, γιατί πλέον των ταραχών έπρεπε να αντιμετωπισθεί και η αντεπαναστατική συσπείρωση των Ευρωπαίων ηγεμόνων αλλά και οι φιλοβασιλικές εξεγέρσεις στο εσωτερικό της Γαλλίας.[5]

Για την αντιμετώπιση της κρίσης, στις 6 Απριλίου 1793, η Συμβατική δημιούργησε την Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας η οποία επιφορτίστηκε με ένα βαρύ καθήκον: «Να αντιμετωπίσει τα ριζοσπαστικά κινήματα των Λυσσασμένων, την έλλειψη τροφίμων και τις ταραχές, τις εξεγέρσεις στη Βανδέα και στη Βρετάνη, τις πρόσφατες ήττες των στρατευμάτων της και τη λιποταξία [Σημειώσεις 1]του διοικητή τους.» Ειδικότερα, η Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας, αρχικά με επικεφαλής τον Δαντών και από τις 27 Ιουλίου 1793 τον Ροβεσπιέρο, εγκαινίασε μια πολιτική τρομοκρατίας και η γκιλοτίνα άρχισε να λειτουργεί με έναν ολοένα αυξανόμενο ρυθμό εκτελώντας όλους τους θεωρούμενους εχθρούς της Δημοκρατίας, αρχίζοντας την περίοδο που είναι γνωστή σήμερα ως περίοδος της Τρομοκρατίας.[6]

Παρά την αυξανόμενη γενική δυσαρέσκεια κατά της Συμβατικής Εθνοσυνέλευσης ως κυβερνών σώμα, τον Ιούνιο αυτή συνέταξε το Σύνταγμα του 1793 (Σύνταγμα του έτους Α', σύμφωνα με το νέο επαναστατικό ημερολόγιο), το οποίο επικυρώθηκε με λαϊκή ψηφοφορία στις αρχές Αυγούστου. Ωστόσο, η Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας θεωρήθηκε ως κυβέρνηση «έκτακτης ανάγκης» και τα δικαιώματα που κατοχυρώνονταν από τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη του 1789 και το νέο σύνταγμα δεν εφαρμόστηκαν αλλά τέθηκαν σε αναστολή και αποφασίστηκε να τεθούν σε ισχύ μόλις αποκατασταθεί η ειρήνη.

Διευθυντήριο

Επεξεργασία

Κύριο άρθρο: Διευθυντήριο

 
Στρατιώτες της Α'Δημοκρατίας, Ντενί Ωγκύστ Ραφέ, 1840

Μετά τη σύλληψη και εκτέλεση του Ροβεσπιέρου στις 28 Ιουλίου 1794, η λέσχη των Ιακωβίνων έκλεισε, οι επιζώντες Γιρονδίνοι αποκαταστάθηκαν και ο έλεγχος της Συμβατικής πέρασε στα χέρια των μετριοπαθών. Από τις 28 Ιουλίου 1794 έως και τις 16 Οκτωβρίου 1795 μεσολάβησε η επονομαζόμενη Θερμιδοριανή αντίδραση (ονομάστηκε από τον μήνα Θερμιδόρ του νέου δημοκρατικού ημερολογίου όταν εκδηλώθηκε η αντίδραση εναντίον του Ροβεσπιέρου). Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής καταργήθηκαν πολλοί από τους νόμους της εποχής της Τρομοκρατίας. Επίσης, εφαρμόστηκε η πολιτική της λεγόμενης Λευκής Τρομοκρατίας με συλλήψεις, εκτελέσεις και εκτοπισμούς των Ιακωβίνων.

Ένα χρόνο αργότερα, η Συμβατική Εθνοσυνέλευση συνέταξε το Σύνταγμα του Έτους Γ' μετά την άρνηση των Θερμιδοριανών να εφαρμόσουν το Σύνταγμα του Έτους Α'. Με το νέο Σύνταγμα επανήλθε η ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας, απελευθερώθηκε μεγάλος αριθμός κρατουμένων, και το πιο σημαντικό, προκηρύχθηκαν εκλογές για ένα νέο νομοθετικό σώμα.

Στις 3 Νοεμβρίου 1795, εγκαθιδρύθηκε το Διευθυντήριο. Κάτω από αυτό το σύστημα διακυβέρνησης, η νομοθετική εξουσία κατανεμήθηκε σε δύο σώματα, τη Βουλή και τη Γερουσία, ενώ την Εκτελεστική ανέλαβε το λεγόμενο Διευθυντήριο, με 5 μέλη-Διευθυντές (από τα οποία πήρε το όνομά της η ιστορική περίοδος). Το Διευθυντήριο προσπάθησε να αποκαταστήσει την εσωτερική ηρεμία στη Γαλλία, ενώ η χώρα βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Λόγω της εσωτερικής αστάθειας και της τεράστιας οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από τον υπερπληθωρισμό των χρημάτων (ασσινιάτο) και τις γαλλικές στρατιωτικές ήττες το 1798 και 1799, το Διευθυντήριο διήρκεσε μόνο τέσσερα χρόνια, έως ότου ανατράπηκε το 1799.

 
Οι τρεις Ύπατοι: Πρώτος ύπατος ο Βοναπάρτης, δεύτερος ο Καμπασερές, τρίτος ο Λεμπρέν.

Η περίοδος γνωστή ως Υπατεία άρχισε με το Πραξικόπημα της 18ης Μπρυμαίρ (9 Νοεμβρίου) του 1799. Μέλη του ίδιου του Διευθυντηρίου σχεδίασαν το πραξικόπημα και ο Ναπολέων Βοναπάρτης, ο οποίος είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής μετά την πάταξη εξεγέρσεων φιλοβασιλικών στο Παρίσι το 1795 και το 1797 και είχε γίνει διοικητής του στρατού, εμφανίστηκε ως ο μόνος που θα μπορούσε να επιβάλλει την ειρήνη στο εσωτερικό και το εξωτερικό, εξασφαλίζοντας τις κατακτήσεις της Επανάστασης, παραμερίζοντας συγχρόνως φιλοβασιλικούς, Ορεινούς και Αβράκωτους και θέτοντας τέλος στην Επανάσταση. Έτσι ανάμεσα στους τρεις Υπάτους που προβλέπονταν ετέθη επικεφαλής ως Πρώτος Ύπατος. [7]

Ο Ναπολέοντας, για να θέσει τέρμα στις αβεβαιότητες της επαναστατικής περιόδου και να διασφαλίσει την εξουσία της αστικής τάξης, δημιούργησε διοικητικούς, οικονομικούς, θρησκευτικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι σήμερα. Η Υπατεία είναι επίσης η περίοδος συνέχισης των πολέμων της Επανάστασης ενάντια στα βασίλεια της Ευρώπης.

Στις 18 Μαΐου 1804, ο Ναπολέοντας ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας των Γάλλων, τερματίζοντας την Πρώτη Γαλλική Δημοκρατία και εγκαινιάζοντας την Πρώτη Γαλλική Αυτοκρατορία.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Επεξεργασία

Υποσημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Στις 5 Απριλίου 1793, ο διοικητής του Γαλλικού στρατού και πρώην υπουργός πολέμου Στρατηγός Σαρλ Φρανσουά Ντυμουριέ λιποτάκτησε στην Αυστρία, απειλώντας πως θα κατεύθυνε το στράτευμα του στην πόλη του Παρισιού εφόσον η Συμβατική Εθνοσυνέλευση δεν συναινούσε στην ηγεσία του.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Doyle, William (1989). The Oxford History of the French Revolution. Oxford: Oxford University Press. p. 436. ISBN 0-19-822781-7
  2. Censer, Jack R. and Hunt, Lynn. Liberty, Equality, Fraternity: Exploring the French Revolution. University Park, Pennsylvania: Pennsylvania State University Press, 2004.
  3. Doyle, William. The Oxford History of The French Revolution. Oxford: Oxford University Press, 1989. pp 191–92.
  4. . «gouvernement.fr/partage/9416-la-republique-francaise-est-proclamee». 
  5. . «Από την Πρώτη έως την Τέταρτη Γαλλική Δημοκρατία». 
  6. . «assistancescolaire.com/eleve/4e/histoire/1793-1799-les-difficultes-de-la-premiere-republique». 
  7. . «larousse.fr/encyclopedie/divers/le_Consulat/114517». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία