Ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι

Η ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι συνέβη στις 6 και στις 9 Αυγούστου του 1945 με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Η συγκεκριμένη επίθεση προκάλεσε τον θάνατο τεράστιου αριθμού αμάχων και μέχρι και σήμερα παραμένει η μόνη χρήση ατομικής βόμβας σε πολεμική αντιπαράθεση. Έχει θεωρηθεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, καθώς ουσιαστικά συνέβη μετά την νίκη των Συμμάχων εναντίον της Ναζιστικής Γερμανίας στην Ευρώπη, καθώς και διότι οι Ιάπωνες δεν γνώριζαν τι θα αντιμετώπιζαν αν έδιναν αρνητική απάντηση στο αμερικανικό τελεσίγραφο που τους ζήτησε να παραδοθούν (ο όρος «ατομική βόμβα» δεν αναφέρθηκε).[2][3][4][5][6]Οι Ηνωμενες Πολιτειες, έστειλαν τελεσίγραφο στην Ιαπωνία και ζήτησαν η χώρα να υποκύψει, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε, οδηγώντας, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, στην ρίψη της ατομικής βόμβας.[7][8]

Ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι
Μέρος του Πολέμου του Ειρηνικού του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Two aerial photos of atomic bomb mushroom clouds, over two Japanese cities in 1945
Σύννεφα από μανιτάρια ατομικής βόμβας πάνω από τη Χιροσίμα (αριστερά) και το Ναγκασάκι (δεξιά)
Χρονολογία6 και 9 Αυγούστου 1945
ΤόποςΧιροσίμα και Ναγκασάκι, Ιαπωνία
ΈκβασηΣυμμαχική νίκη
Αντιμαχόμενοι
Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας
Ηγετικά πρόσωπα
Εμπλεκόμενες μονάδες
Second General Army:
Απώλειες

1 British, 7 Dutch, and 12 American prisoners of war killed

2 atomic bombs detonated
Hiroshima:
  • 20.000 soldiers killed
  • 70.000–126.000 civilians killed
Nagasaki:
  • 39.000–80.000 killed
  • At least 150 soldiers killed
Total killed:
  • 129.000–226.000
Το πυρηνικό "μανιτάρι" που σχηματίστηκε μετά την έκρηξη στη Χιροσίμα.
Το πυρηνικό "μανιτάρι" ύψους 18 χιλιομέτρων που σχηματίστηκε από την έκρηξη στο Ναγκασάκι.

Οι ρίψεις

Επεξεργασία

Ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα, στις 6 Αυγούστου 1945 και ήταν η πρώτη πολεμική πυρηνική επίθεση της Ιστορίας. Η βόμβα ήταν τύπου ουρανίου- 235, η οποία είχε λάβει το προσωνύμιο "Little Boy" (αγοράκι) στο κέντρο συναρμολόγησης και δοκιμών Αλαμογκόρντο. Τα αποτελέσματα της έκρηξης δεν ήταν γνωστά εκ των προτέρων, μιας και τέτοιου τύπου βόμβα δεν είχε δοκιμαστεί, όπως η βόμβα πλουτωνίου, που ακολούθησε στο Ναγκασάκι. Τη ρίψη της έκανε ο σμήναρχος Πολ Τίμπετς, κυβερνήτης ενός αεροσκάφους Β-29 της Αεροπορίας Στρατού, στο οποίο είχε δώσει το όνομα της μητέρας του, "Ένολα Γκέυ". Η έκρηξη συνέβη σε ύψος 600 μέτρα από το έδαφος[Σημ. 1] και μάλιστα το Β-29 υπέστη ισχυρή ανατάραξη με την έκρηξη της βόμβας, παρά το γεγονός ότι είχε διανύσει ήδη περισσότερα από δεκαοκτώ -18- χιλιόμετρα από το σημείο της έκρηξης. Υπολογίζεται ότι επιτόπου σκοτώθηκαν 70.000 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους, άμαχοι. Πολύ περισσότεροι πέθαναν αργότερα ή έπαθαν σημαντικές βλάβες στην υγεία τους εξ αιτίας της ραδιενέργειας. Από την πόλη διασώθηκε μόνο ο θόλος (από μπετόν) και ο σκελετός του κτιρίου που τον στήριζε. Πριν την έκρηξη αυτό ήταν το κτίριο που στέγαζε την "Εμπορική Έκθεση της Περιφέρειας της Χιροσίμα". Ο θόλος υπάρχει και σήμερα, όπως ακριβώς απέμεινε μετά την έκρηξη, και έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Μόλις 3 μέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου 1945, οι Αμερικανικές δυνάμεις έριξαν τη δεύτερη πυρηνική βόμβα (και τελευταία μέχρι σήμερα εναντίον ανθρώπων και μάλιστα αμάχων) στο Ναγκασάκι. Εδώ η βόμβα ήταν άλλου τύπου και χρησιμοποιούσε ως σχάσιμο υλικό το πλουτώνιο. Αυτή είχε λάβει το προσωνύμιο "Fat Man" (Χοντρός) από το εργαστήριο κατασκευής της. Αρχικός στόχος ήταν η ιαπωνική πόλη Κοκούρα (Kokura), επειδή όμως το νησί Κιουσού, στο οποίο βρίσκεται, ήταν καλυμμένο από πυκνή ομίχλη και αφού προσπάθησαν 3 φορές ανεπιτυχώς να εντοπίσουν τον στόχο και τα καύσιμα είχαν πλέον αρχίσει να λιγοστεύουν επικίνδυνα, ο επικεφαλής της αποστολής ταγματάρχης Σουέινι, ακολουθώντας το σχέδιο, υποχρεώθηκε να στραφεί στον "εφεδρικό" στόχο, την πόλη του Ναγκασάκι. Η έκρηξη, που έγινε σε ύψος 500 μέτρα από το έδαφος, ήταν ακόμη σφοδρότερη από την προηγούμενη και μάλιστα παραλίγο να διαλύσει το αεροσκάφος Β-29 του Σουέινι, το οποίο μόλις που πρόλαβε να προσγειωθεί στην Οκινάβα.[9] Ωστόσο, λόγω της γεωγραφικής θέσης και τοπογραφίας του Ναγκασάκι, τα αποτελέσματά της στο έδαφος ήταν λιγότερο καταστροφικά από αυτά της βόμβας στη Χιροσίμα, λόγω μιας σειράς λόφων που μείωσαν τις συνέπειες του εκρηκτικού κύματος, αν και οι συνέπειες της ραδιενέργειας ήταν εξίσου θανατηφόρες.

Οι δύο αυτές ρίψεις έγιναν με προσωπική απόφαση του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν. Για να πραγματοποιηθούν, ο διοικητής της μοίρας της Αεροπορίας Στρατού Σπατζ, στην οποία ανήκαν τα αεροσκάφη, ζήτησε έγγραφη τη διαταγή από την πολιτική ηγεσία «αρνούμενος να σκοτώσει ίσως 100.000 άτομα με προφορικές μόνον εντολές». Η διαταγή πράγματι του στάλθηκε εγγράφως με τις υπογραφές του Υπουργού Εσωτερικών Τζορτζ Μάρσαλ και του Υπουργού Στρατιωτικών Χένρι Στίμσον. Η τελική, ωστόσο, απόφαση, σύμφωνα με το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, έπρεπε να ληφθεί μόνον από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος και την έλαβε, με τη δικαιολογία ότι οι ρίψεις αυτές θα έφερναν γρήγορο τέλος στον πόλεμο του Ειρηνικού και ότι τα θύματα από τις βόμβες θα ήταν λιγότερα από τις απώλειες σε μια ενδεχόμενη απόβαση στην Ιαπωνία ή από τη συνέχιση του πολέμου. Υπάρχουν απόψεις όμως που υποστηρίζουν ότι η ρίψη των ατομικών βομβών ήταν μια επίδειξη δύναμης από τις ΗΠΑ προς τον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως προς τη Σοβιετική Ένωση. Ως τέτοια, προλείανε το έδαφος για την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. Για τους περισσότερους μελετητές και ιστορικούς, οι ρίψεις των ατομικών βομβών ήταν ένα έγκλημα πολέμου.[10]

Επίσης, ο ίδιος ο Χάρι Τρούμαν σημείωσε στο προσωπικό του ημερολόγιο μόλις έλαβε τη σχετική απόφαση για τους πιθανούς στόχους, ότι «δεν μπορούμε να ρίξουμε αυτή την τρομερή βόμβα στην παλαιά τους πρωτεύουσα (Κιότο) ή στη νέα (Τόκιο). Ο στόχος θα είναι ένας καθαρά στρατιωτικός».

Προηγουμένως, στις 26 Ιουλίου 1945, οι ηγέτες των Συμμάχων εξέδωσαν τη Διακήρυξη του Πότσνταμ, προτείνοντας όρους για την παράδοση της Ιαπωνίας. Η Διακήρυξη του Πότσνταμ θεωρήθηκε τελεσίγραφο και ανέφερε ότι αν η Ιαπωνία αρνιόταν να παραδοθεί, οι Σύμμαχοι θα επιτίθονταν στην ιαπωνική ηπειρωτική χώρα, προκαλώντας «την αναπόφευκτη και πλήρη καταστροφή του ιαπωνικού στρατού, ο οποίος δεν θα μπορούσε να αποφύγει την πλήρη καταστροφή». Ωστόσο, ο όρος «ατομική βόμβα» δεν αναφέρθηκε στο δελτίο και, επομένως, οι Ιάπωνες δεν μπορούσαν να ξέρουν τι θα αντιμετώπιζαν αν έδιναν αρνητική απάντηση και έτσι η απάντηση που έδωσαν ήταν αρνητική, χωρίς όμως τότε να φαντάζονται τις συνέπειες.

Ο αρχικός αριθμός των θυμάτων που πέθαναν ακαριαία από τη ρίψη των βομβών υπολογίζεται σε περίπου 70.000 στη Χιροσίμα και 40.000 στο Ναγκασάκι. Όμως οι ολέθριες συνέπειες της πυρηνικής ακτινοβολίας τους επόμενους τέσσερις μήνες αύξησαν τον αριθμό των νεκρών σε 90.000-166.000 στη Χιροσίμα και σε 80.000 στο Ναγκασάκι.[11] Μέχρι το 1950 ο απολογισμός των θυμάτων είχε φτάσει τα 200.000 θύματα.[12]

Οι δυο βόμβες είχαν κατασκευαστεί στο πλαίσιο του Σχεδίου Μανχάταν, του αμερικανικού προγράμματος για την κατασκευή ατομικής βόμβας. Το πρόγραμμα ήταν σε λειτουργία, όταν έπεσαν οι βόμβες, και είχε και άλλες σχεδόν έτοιμες, στα τελευταία στάδια συναρμολόγησης. Υπήρξε η πρόταση από Αμερικανούς επιτελείς να εκτελεστούν και άλλοι ατομικοί βομβαρδισμοί της Ιαπωνίας, είναι άγνωστο όμως αν κάτι τέτοιο τελικά θα συνέβαινε, καθώς η Ιαπωνία παραδόθηκε στους συμμάχους στις 15 Αυγούστου 1945, δυο μέρες πριν την ολοκλήρωση της κατασκευής της επόμενης βόμβας και η συμφωνία παράδοσης υπογράφτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Αντίθετα με όλες τις εκρήξεις των συμβατικών βομβών, και οι δύο ατομικές βόμβες είχαν προγραμματιστεί να εκραγούν με χρονοδιακόπτη λίγο πριν φτάσουν στο έδαφος, προκειμένου να προκληθεί η μέγιστη δυνατή καταστροφή, διότι αν είχαν εκραγεί με την πρόσκρουση στο έδαφος (όπως συμβαίνει με τις συμβατικές αεροπορικές βόμβες) τότε το μισό από την ενέργεια της έκρηξης θα είχε απορροφηθεί από το υπέδαφος και μόνο το άλλο μισό θα είχε διοχετευτεί στην ατμόσφαιρα.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «Hiroshima and Nagasaki Missions – Planes & Crews». 
  2. After Hiroshima, Truman Failed to Pause--and Nagasaki 'War Crime' Followed
  3. Phil Strongman: Hiroshima is a war crime that haunts my family, 67 years on
  4. Περί της παραβίασης του κανονισμού της Χάγης βλ. Boyle, Francis A. The Criminality of Nuclear Deterrence. Atlanta, GA: Clarity Press, 2002. ISBN 0932863337. σ. 58
  5. The Atomic Bombing, The Tokyo War Crimes Tribunal and the Shimoda Case: Lessons for Anti-Nuclear Legal Movements
  6. Hiroshima bomb may have carried hidden agenda
  7. «Potsdam Declaration: Proclamation Defining Terms for Japanese Surrender Issued, at Potsdam, July 26, 1945». National Science Digital Library. 
  8. «Milestones: 1937–1945 / The Potsdam Conference, 1945». United States Department of State, Office of the Historian. 
  9. Ρειμόν Καρτιέ, Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα (μτφ. από τα Γαλλικά), τ. Β' σσ. 380-390.
  10. Walzer, Michael (2008). Δίκαιοι και άδικοι πόλεμοι. Αθήνα: Ιωλκός. σελ. 400. ISBN 9789604264575. 
  11. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2010. 
  12. The Spirit of Hiroshima: An Introduction to the Atomic Bomb Tragedy. Hiroshima Peace Memorial Museum. 1999.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Χιροσίμα:

Ναγκασάκι:

Ιστοριογραφία

Επεξεργασία
  • Kort, Michael. "The Historiography of Hiroshima: The Rise and Fall of Revisionism." New England Journal of History 64.1 (2007): 31–48. online Αρχειοθετήθηκε 2022-01-06 στο Wayback Machine.
  • Newman, Robert P. "Hiroshima and the Trashing of Henry Stimson" The New England Quarterly, 71#1 (1998), pp. 5–32 in JSTOR

Η απόφαση

Επεξεργασία

Τα αποτελέσματα

Επεξεργασία
  • «Nagasaki Archive». Google Earth mapping of Nagasaki bombing archives. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2012. 
  • «Hiroshima Archive». Google Earth mapping of Hiroshima bombing archives. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2012. 

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επεξεργασία

Αναμνηστικές εκδηλώσεις

Επεξεργασία