Στρατόπεδο συγκέντρωσης Πονιατόβα
Συντεταγμένες: 51°11′14″N 22°4′15″E / 51.18722°N 22.07083°E
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Πονιατόβα ήταν ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην πόλη Πονιατόβα, στην Κατεχόμενη Πολωνία, 36 χλμ. δυτικά του Λούμπλιν. Δημιουργήθηκε από τη Σούτσσταφφελ στο δεύτερο μισό του 1941, αρχικά για Σοβιετικούς αιχμάλωτους πολέμου μετά την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα. Μέχρι τα μέσα του 1942, περίπου 20.000 Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου είχαν πεθάνει εκεί από πείνα, ασθένειες και εκτελέσεις. Το στρατόπεδο ήταν γνωστό τότε ως το Stalag 359 Poniatowa. Στη συνέχεια, το στρατόπεδο ανασχεδιάστηκε και επεκτάθηκε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης για να παρέχει καταναγκαστική εργασία προς όφελος της γερμανικής πολεμικής προσπάθειας, με εργαστήρια που διοικούνταν από την SS Ostindustrie («Ανατολική Βιομηχανία») στα εδάφη του προπολεμικού πολωνικού εργοστασίου τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού που ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930.[2] Η Πονιατόβα έγινε μέρος του συστήματος υποστρατοπέδων του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μαιντάνεκ στις αρχές του φθινοπώρου του 1943. Η ολοκληρωμένη σφαγή του κυρίως εβραϊκού εργατικού δυναμικού της πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Φεστιβάλ Συγκομιδής, ολοκληρώνοντας έτσι την Επιχείρηση Ράινχαρντ στο Γενικό Κυβερνείο.[3]
| Στρατόπεδο συγκέντρωσης Πονιατόβα | |
|---|---|
| Poniatowa | |
 | |
| Είδος | Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και στρατόπεδο συγκέντρωσης[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 51°11′14″N 22°4′15″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Βοεβοδάτο Λούμπλιν |
| Χώρα | Πολωνία |
| δεδομένα (π) | |
Λειτουργία στρατοπέδου
ΕπεξεργασίαΔύο χρόνια μετά την εισβολή στην Πολωνία από τη Ναζιστική Γερμανία, τον Οκτώβριο του 1942 ο Hauptsturmführer Άμον Γκετ - ο οποίος σύντομα θα γινόταν ο διοικητής του στρατοπέδο καταναγκαστικής εργασίας Κρακοβίας-Πουάσουφ - επισκέφτηκε την Πονιατόβα με ένα σχέδιο για αναδιάρθρωση. Η κατασκευή ενός ολοκαίνουργου στρατοπέδου καταναγκαστικής εργασίας ανατέθηκε στον Έρβιν Λάμπερτ. Το στρατόπεδο προοριζόταν για την προμήθεια εργαζομένων για το εργοστάσιο στρατιωτικών στολών Walter Többens, που μεταφέρθηκε από το υπό εκκαθάριση Γκέτο της Βαρσοβίας, όπου τουλάχιστον 254.000 Εβραίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα κατά τη διάρκεια δύο μηνών του καλοκαιριού του 1942. Ο Obersturmführer Γκότλιμπ Χέρινγκ διορίστηκε διοικητής του στρατοπέδου. Προωθήθηκε στο βαθμό του SS-Hauptsturmführer από τον Χάινριχ Χίμλερ τον Μάρτιο του 1943.[3][4]
Η πρώτη μεταφορά Εβραίων έφτασε στην Πονιατόβα τον Οκτώβριο του 1942 από το Οπόλε, όπου διεξάγονταν η εκκαθάριση του γκέτο στο στρατόπεδο εξόντωσης Σομπίμπουρ. Χτίστηκαν οι νέοι στρατώνες. Μέχρι τον Ιανουάριο του 1943 υπήρχαν 1.500 Εβραίοι στο στρατόπεδο. Τον Απρίλιο του 1943, κατά τη διάρκεια της εξάλειψης του Γκέτο της Βαρσοβίας από τους Ναζί, περίπου 15.000 ακόμη Πολωνοεβραίοι αποστάλθηκαν. Για τους επόμενους έξι μήνες, όλοι παρήγαγαν καινούργια ρούχα για τη Βέρμαχτ. Λόγω της φύσης της εργασίας που εκτελούσαν, οι κρατούμενοι δεν κακομεταχειρίζονταν όπως στα περισσότερα άλλα στρατόπεδα. Τους επιτρεπόταν να κρατήσουν τα παιδιά μέσα από την παιδική κηδεμονία, να φορέσουν τα δικά τους ρούχα και να κρατάνε τα προσωπικά τους αντικείμενα, επειδή οι νέες στολές που έφτιαχναν, απέφεραν μεγάλη ενίσχυση του ηθικού στο Μέτωπο. Οι Εβραίοι ράφτες και ράφτρες της Βαρσοβία εργάστηκαν σχεδόν δωρεάν για τον Γερμανό κερδοσκόπο πολέμου Βάλτερ Κάσπαρ Τόμπενς, ο οποίος έβγαλε περιουσία. Αργότερα περιγράφτηκε ως αντι-Σίντλερ.[5] Στους Πολωνοεβραίους προστέθηκαν περίπου 3.000 Σλοβάκοι και Αυστριακοί Εβραίοι (η ελίτ του στρατοπέδου), που στεγάστηκαν ξεχωριστά από τους υπόλοιπους.[6]
Επιχείρηση Ράινχαρντ
ΕπεξεργασίαΜετά το κλείσιμο του κοντινού στρατοπέδου εξόντωσης του Μπέλζεκ τον Ιούνιο του 1943,[7] ο επικεφαλής της Επιχείρησης Ράινχαρντ, Obergruppenführer Οντίλο Γκλομπότσνικ, επιθεώρησε την εγκατάσταση της Πονιατόβα τον Αύγουστο του 1943. Ο Γκότλιμπ Χέρινγκ, ο διοικητής του στρατοπέδου, επιπλήχθηκε για την πλήρη έλλειψη πειθαρχίας στη φυλακή.[3] Εισήχθησαν αμέσως δραστικές μεταρρυθμίσεις, με καθημερινές εκτελέσεις τουλάχιστον αρκετών ανθρώπων. Κατασκευάστηκε νέο κρεματόριο.[8] Από τον Σεπτέμβριο του 1943, το στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας της Πονιατόβα έγινε μέρος του συστήματος υποστρατοπέδων συγκέντρωσης του Μαϊντάνεκ υπό την Επιχείρηση Ράινχαρντ, την πιο θανατηφόρα φάση του Ολοκαυτώματος.[9] Στην αρχή της μυστικής Επιχείρησης Φεστιβάλ Συγκομιδής (Aktion Erntefest), οι κρατούμενοι διατάχθηκαν να σκάψουν αντιαρματικές τάφρους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Πονιατόβα, του Τραβνίκι και του Μαϊντάνεκ, χωρίς να γνωρίζουν τον πραγματικό τους σκοπό.[3] Στις 3 Νοεμβρίου 1943, με εντολές του Κρίστιαν Βιρτ, οι Γερμανοί SS και η αστυνομία άρχισαν να πυροβολούν Εβραίους από τα στρατόπεδα αυτών των τόπων. Δολοφονήθηκαν ταυτόχρονα σε ολόκληρη την περιοχή του Λούμπλιν, με υποστρατόπεδα στο Μπούντζιν, το Κράσνικ, το Πουουάβι, τη Λιπόβα και σε άλλα μέρη.[10] Στην Πονιατόβα, οι κρατούμενοι αναγκάστηκαν να γδυθούν και να εισέλθουν γυμνοί στις τάφρους που έσκαψαν οι ίδιοι, όπου πυροβολήθηκαν ένας προς ένας πάνω από τα σώματα άλλων.[11]
Εξέγερση
ΕπεξεργασίαΤην πρώτη μέρα των δολοφονιών, σε έναν από τους στρατώνες της Πονιατόβα, οι Εβραίοι οργάνωσαν εξέγερση. Για να την καταστείλουν τα SS, περιέβαλαν το κτίριο με σφιχτά σχοινιά και το έκαψαν. Ο καπνός πυροδότησε την άφιξη στην πύλη μιας πυροσβεστικής μονάδας από το χωριό επειδή οι χωροφύλακες δεν ενημερώθηκαν. Σύμφωνα με μάρτυρες, περισσότερες από μία δομές κάηκαν στο στρατόπεδο. Οι πυροσβέστες διατάχθηκαν από τα SS να φύγουν αμέσως, αλλά παρατήρησαν ακούσια ότι ένας Εβραίος που έτρεχε από τις φλόγες χτυπήθηκε με ρόπαλο και πετάχτηκε πίσω στο φλεγόμενο κτίριο. Η περιοχή ήταν καλυμμένη με πτώματα γυναικών. Το επόμενο πρωί (4 Νοεμβρίου 1943), οι μαζικές δολοφονίες στην Πονιατόβα συνέχισαν όπως είχε προγραμματιστεί και συνέχισαν για την υπόλοιπη ημέρα.[12] Συνολικά, στις 3-4 Νοεμβρίου 1943 περίπου 43.000 άνδρες και γυναίκες κρατούμενοι πυροβολήθηκαν σε μια μακρά σειρά ψεύτικων αντιαρματικών τάφρων. Τα στρατόπεδα έκλεισαν.[13] Ο διοικητής Γκότλιμπ Χέρινγκ στη συνέχεια μετακινήθηκε με συναδέλφους των SS από το προσωπικό της Επιχείρησης Ράινχαρντ στο Ριζιέρα Ντι Σαν Σάμπα, στην Τεργέστη της Ιταλίας.[14][4][8][15][16]
Μνήμη
ΕπεξεργασίαΤα πρώτα δύο μνημεία υπέρ των θυμάτων του ναζισμού στην Πονιατόβα, ανεγέρθηκαν στην κομμουνιστική Πολωνία στο κέντρο της πόλης το 1958 και στο εργοστάσιο PZT το 1959. Ένα διαφορετικό μνημείο, που τιμάει μόνο τους Εβραίους θύματα του Ολοκαυτώματος, αποκαλύφθηκε στην Πονιατόβα στις 4 Νοεμβρίου 2008, για την 65η επέτειο του θανάτου τους. Η επιγραφή, τόσο στα πολωνικά όσο και στα αγγλικά, αναφέρει τα 14.000 θύματα της Επιχείρησης Φεστιβάλ Συγκομιδής στην Πονιατόβα από όλη την Πολωνία, τη Γερμανία, την Αυστρία και την Τσεχοσλοβακία (χωρίς τις υπόλοιπες τοποθεσίες). Το μνημείο αποκαλύφθηκε με την παρουσία του πρέσβη του Ισραήλ στην Πολωνία, Ντάβιντ Πέλεγκ, του πρέσβη της Αυστρίας, Άλφρεντ Λάνγκλε, του Ανδρέα Μάιτνερ, υπουργού από την γερμανική πρεσβεία, του Γιαν Τόμασεκ, υπουργό από την τσεχική πρεσβεία, της Χενρίκα Στρϊνόφσκα, βοεβόδα του Λούμπλιν, της δημάρχου της πόλης, Λίλα Στεφάνεκ και πολλών άλλων αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του ραβίνου και των ιερέων της Βαρσοβίας.[17]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών: «Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933-1945» (Αγγλικά) Indiana University Press. 2009.
- ↑ Michał Kaźmierczak, Poniatowa unofficial site in Polish. Retrieved 21 February 2022. Location of Poniatowa factory: 51°10′23″N 22°04′10″E / 51.173172°N 22.069564°E
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Aktion Erntefest». Interrogation of Sporrenberg – National Archives Kew WO 208/4673. Holocaust Research Project.org. 2007. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2013.
- ↑ 4,0 4,1 Szmuel Krakowski, Poniatowa. Source: Robert Rozett & Shmuel Spector: "Encyclopedia of the Holocaust", Yad Vashem & Facts On File, Inc., Jerusalem, 2002. Retrieved 19 April 2013.
- ↑ Günther Schwarberg (2010). «Walter Caspar Többens: the anti-Schindler». Le camp de concentration de Poniatowa (στα French). Encyclopédie B&S Editions. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
- ↑ Alexander Donat, The Holocaust kingdom: a memoir (London, 1965), pp.216-217. Retrieved 19 April 2013
- ↑ «Belzec extermination camp». United States Holocaust Memorial Museum. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
- ↑ 8,0 8,1 Kaj Metz, Concentration Camp Poniatowa. Traces of War.com. Retrieved 19 April 2013.
- ↑ «Trawniki». Trawniki. United States Holocaust Memorial Museum. http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10007397. Ανακτήθηκε στις 19 April 2013.
- ↑ ARC (2004). «Erntefest». Occupation of the East. ARC. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2013.
- ↑ Jakub Chmielewski (2013). «Obóz pracy w Poniatowej». Obozy pracy w dystrykcie lubelskim (Labor camps in the Lublin District). Leksykon Lublin. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2013.
- ↑ Jakub Chmielewski (2013). «Obóz pracy w Poniatowej». Likwidacja obozu pracy w Poniatowej i bunt więźniów (Prisoner Uprising). Leksykon Lublin. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2013.
Protokół przesłuchania Franciszka Furtasa na temat egzekucji z 4 XI 1943 r. w Poniatowej, [in:] 3-4 listopada 1943. Erntefest zapomniany epizod Zagłady, ed. W. Lenarczyk, D. Libionka, Lublin 2009, s. 455 – 456.
- ↑ Re: Morgen affidavit at International Military Tribunal (Red Volume series), Supplement Volume B, pp. 1309-11 (Part II. 5. "Ernst Kaltenbrunner"). Nuremberg War Crimes Trials. PDF direct download, 25.0 MB. Retrieved 16 November 2012.
- ↑ Poniatowa Labour Camp. Factory buildings. Administration. Prisoner Barracks. Holocaust Education & Archive Research Team.
- ↑ ARC (16 July 2006), "The forced labour camp in Poniatowa." Death Camps.org (WebCite). Retrieved 19 April 2013.
- ↑ Operation Reinhard (Einsatz Reinhard). Holocaust Encyclopedia. United States Holocaust Memorial Museum, Washington, D.C.
- ↑ Rafał Pastwa (2010). «65 rocznica likwidacji niemieckiego obozu pracy». Poniatowa - Miejsce Martyrologii Narodow. Towarzystwo Przyjaciol Poniatowej. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
Πηγές
Επεξεργασία- Kudryashov, Sergei (2004). «Ordinary Collaborators: The Case of the Travniki Guards». Στο: Erickson, Ljubica. Russia War, Peace And Diplomacy: Essays in Honour of John Erickson. Λονδίνο: Weidenfeld & Nicolson. σελίδες 226–239. ISBN 978-0-297-84913-1.
- Steinhart, Eric C. (2009). «The Chameleon of Trawniki: Jack Reimer, Soviet Volksdeutsche, and the Holocaust». Holocaust and Genocide Studies 23 (2): 239–262. doi:. ISSN 8756-6583.
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Podgórski, Artur (2010). «Arbeitslager in Poniatowa 1941-1943 [The Labour Camp at Poniatowa 1941-1943]» (στα γερμανικά). Kwartalnik Historii Żydów 236 (4): 425–448. ISSN 1899-3044. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=258504.
- Zegenhagen, Evelyn (2009). «Poniatowa». Στο: Megargee, Geoffrey P. Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. 1. Μπλούμινγκτον: Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών. σελίδες 888–891. ISBN 978-0-253-35328-3.