Σότζι

Ιαπωνική συρόμενη χάρτινη πόρτα

Το σότζι (shōji)(ιαπωνική προφορά: [ɕo:ʑi]) είναι μία πόρτα, παράθυρο ή διαχωριστικό δωματίου, που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιαπωνική αρχιτεκτονική, και αποτελείται από ημιδιαφανή ή διαφανή φύλλα χαρτιού πάνω σε ένα δικτυωτό πλαίσιο. Εκεί όπου η μετάδοση του φωτός δεν είναι απαραίτητη (π.χ. ντουλάπες ρούχων οσίρε, πόρτες ντουλαπιών), χρησιμοποιείται το παρόμοιο αλλά αδιαφανές φουσούμα (fusuma). Οι πόρτες σότζι συνήθως είναι συρόμενες, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις είναι κρεμαστές ή συνδέονται με μεντεσέδες ειδικά σε αγροτικές περιοχές.

Συρόμενες πόρτες από χαρτί Σότζι στο Ρινσουνκάκου στο Σανκέι-εν (Σημαντικό Πολιτιστικό Κτήμα)
Πόρτες Σότζι δίπλα στην εσοχή τοκονόμα, Ρινσουνκάκου

Τα Σότζι είναι πολύ ελαφριά, έτσι ώστε να γλιστρούν εύκολα ή να αφαιρεθούν από τη θέση τους και να αποθηκευτούν σε μια ντουλάπα, ανοίγοντας το δωμάτιο σε άλλα δωμάτια ή προς το εξωτερικό μέρος του σπιτιού. [1] [2] [3] Τα πλήρως παραδοσιακά κτήρια μπορεί να έχουν μόνο ένα μεγάλο δωμάτιο, κάτω από μια οροφή, που υποστηρίζεται από ένα πλαίσιο με στύλους και υπέρθυρο, με λίγους ή καθόλου μόνιμους εσωτερικούς ή εξωτερικούς τοίχους. Ο χώρος υποδιαιρείται ευέλικτα σύμφωνα με τις απαιτήσεις από τα αφαιρούμενα συρόμενα πάνελ τοίχου. [4] Οι στύλοι γενικά τοποθετούνται σε μήκος ενός τατάμι (περίπου 2 μέτρα ή 6 πόδια) χωριστά, και τα σότζι (shōji) γλιστρούν σε δύο παράλληλες διαδρομές με ξύλινες αυλακώσεις μεταξύ τους. [5] Στη σύγχρονη κατασκευή, τα σότζι συχνά δεν σχηματίζουν την εξωτερική επιφάνεια του κτηρίου. Τοποθετούνται μέσα σε μία συρόμενη γυάλινη πόρτα ή παράθυρο. [2]

Τα σότζι έχουν ιδιαίτερη αξία, επειδή δεν θέτουν ένα απότομο φράγμα μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού χώρου. Εξωτερικές επιρροές όπως οι ταλαντευόμενες μορφές των δέντρων ή η χορωδία των βατράχων, μπορούν να εκτιμηθούν από το εσωτερικό του σπιτιού. [6] Ως εξωτερικοί τοίχοι, τα σότζι διαχέουν το ηλιακό φως στο σπίτι. Ως εσωτερικά χωρίσματα μεταξύ των δωματίων, επιτρέπουν το φυσικό φως να εισχωρήσει βαθιά στο εσωτερικό. Ενώ τα σότζι εμποδίζουν τον άνεμο, επιτρέπουν στον αέρα να διαχέεται, [6] πράγμα το οποίο είναι σημαντικό, όταν τα κτήρια θερμαίνονται με κάρβουνο. [2] Όπως και οι κουρτίνες, τα σότζι προστατεύουν την ιδιωτική ζωή, [1][4] αλλά δεν εμποδίζουν τους ήχους. [1] [7] Τα Shōji πιστεύεται επίσης ότι ενθαρρύνουν τους κατοίκους ενός σπιτιού να μιλούν και να κινούνται απαλά, ήρεμα και με χάρη, ένα σημαντικό μέρος του ήθους πίσω από την αρχιτεκτονική σουκίγια-ζουκούρι (sukiya-zukuri). [6] Οι συρόμενες πόρτες παραδοσιακά δεν μπορούν να κλειδωθούν. [7]

Το σότζι έγινε δημοφιλές ως αναπόσπαστο στοιχείο του στυλ σόιν-ζουκούρι, που αναπτύχθηκε στην περίοδο Καμακούρα (1123-1333), καθώς η απώλεια εισοδήματος ανάγκασε τους αριστοκράτες σε πιο λιτή και συγκρατημένη αρχιτεκτονική. [8] Αυτό το στυλ απλοποιήθηκε στην αρχιτεκτονική σουκίγια-ζουκούρι, που ήταν επηρεασμένη από τα τεϊοπωλεία, [9] και εξαπλώθηκε στα σπίτια των απλών ανθρώπων στην περίοδο Έντο (1603-1868), και έκτοτε τα σότζι έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητα.[1] Τα σότζι χρησιμοποιούνται τόσο σε ιαπωνικά σπίτια παραδοσιακού τύπου όσο και σε κατοικίες δυτικού τύπου, ειδικά στο βασίτσου (washitsu) (παραδοσιακό δωμάτιο ιαπωνικού στιλ). [5] [10] Η παραδοσιακή κατασκευή από ξύλο και χαρτί είναι πολύ εύφλεκτη. [11]

Κατασκευή Επεξεργασία

Πλαίσιο Επεξεργασία

 
σύνθετο πλαίσιο κουμίκο (ανοικτό)

Το πλαίσιο του σότζι είναι ένα πλαίσιο, που ονομάζεται κόσι (kōshi) (格子, κυριολεκτικά "πλέγμα"). Είναι συναρμολογημένο από αλληλοσυνδεόμενα πηχάκια ξύλου ή μπαμπού, που ονομάζονται κουμίκο (kumiko). [12] "Κουμίκο" σημαίνει κυριολεκτικά "υφασμένος". Οι μισοί αρμοί εναλλάσσονται προς την κατεύθυνση έτσι ώστε τα πηχάκια να είναι συνυφασμένα. Το πλέξιμο είναι δομικό και το χαρτί (το οποίο τεντώνεται ψεκάζοντάς το με νερό [13] ) ενισχύει περαιτέρω το τελικό πλαίσιο. [4] Τα πλαίσια μπορούν εύκολα να σπάσουν πατώντας τα, όταν αποσυναρμολογηθούν και αφαιρεθούν για επανατοποθέτηση χαρτιού. [14] Παραδοσιακά δεν χρησιμοποιούνται μάνδαλα, για να συγκρατούν το πλαίσιο μαζί. Η κόλλα ρυζιού μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στους αρμούς του πλαισίου. [15]

Τα κωνοφόρα ξύλα προτιμώνται για τα εξαιρετικά, ίσια νερά τους. [16] Τα σότζι με κόσι από σπασμένο μπαμπού ονομάζονται τάκε-σότζι (take-shōji) (竹障子). [3][17] Τα κόσι είναι μερικές φορές κατασκευασμένα από αλουμίνιο, σε σχήμα που μοιάζει με ξύλο.

 
Μισή άρθρωση

Τα περισσότερα πλέγματα των σότζι είναι ορθογώνια.[1] Ωστόσο, χρησιμοποιούνται περίπου 200 παραδοσιακά μοτίβα. Το καθένα έχει έναν συμβολισμό, που σχετίζεται με το φυσικό μοτίβο, που στυλιστικά αντιπροσωπεύει. [16] [18] Τα μοτίβα μπορούν επίσης να συνδυαστούν. [19] Ενώ αυτά παραδοσιακά χρησιμοποιούνται για τα σότζι, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για άλλα είδη ξυλουργικής, εντός και εκτός Ιαπωνίας. [16] [20] Τα μοτίβα μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα με το τζιγκούμι (jigumi), το πλέγμα θεμελίωσης. Αυτό μπορεί να είναι τετράγωνο, [21] σε σχήμα διαμαντιού, [22] ή εξαγωνικό. [23] [24] Το ορθογώνιο σότζι μπορεί να στραβώσει, οπότε τα λυγισμένα ελατήρια μπαμπού εισάγονται στην κοντή διαγώνιο, για να τα σπρώξουν πίσω. Μπορεί να υπάρχει σημαντική δεξιοτεχνία στο σχεδιασμό πλαισίων. [1]

Τα κουμίκο είναι τα ωραία ξύλινα πηχάκια του παραπετάσματος, και τα τσουκέκο είναι τα βαρύτερα μέλη (συνήθως στην άκρη). Τα τσουκέκο συνδέονται με συνδέσμους μόρσου - εγκοπής, είτε με άρθρωση τζακούτσι είτε με πιο σύνθετη άρθρωση. [25] Τα τζιγκούμι κουμίκο (jigumi Kumiko) γενικά ενώνονται με απλές μισές αρθρώσεις, [26] αλλά όπου τα τζιγκούμι κουμίκο διασταυρώνονται σε μία μη-δεξιά-γωνία, ή τρεις τέμνουν στο ίδιο σημείο (Mitsu-kude, [27] ) οι γωνίες μπορούν να γίνουν περίπλοκες, [23] [28] και εξειδικευμένα εργαλεία χρησιμοποιούνται για την ταχεία κοπή τους. [29] Τα μικρά κουμίκο μπορούν απλά να τοποθετηθούν με τριβή και να κολληθούν. [26]

Ενώ τα πλαίσια μπορούν να παραχθούν με ελάχιστα εργαλεία χειρός, εξειδικευμένα εργαλεία χειρός, ηλεκτρικά εργαλεία και σφιγκτήρες για κοπή πανομοιότυπων πλαισίων σε μήκος και γωνίες επιταχύνουν τη διαδικασία. [19] [30] [31] [32] Αυτά τα εργαλεία κατασκευάζονται συχνά στο σπίτι. Καθώς η παραγωγή σότζι είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική, αυτά δίνουν στο κουμίκο σοκούνιν ένα κρίσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. [33] [34] Ενώ τα πλαίσια είναι χειροποίητα, υπάρχει επίσης βιομηχανική μαζική παραγωγή.[1]

Μερικοί απλοί τύποι κουμίκο περιλαμβάνουν:

  • μαμπαρασάν σότζι (mabarasan shoji) (疎桟障子) [3] ή αραγκούμι σότζι (aragumi shoji) έχουν μεγάλα τετράγωνα ανοίγματα και συναρμολογούνται γρήγορα. Αυτό είναι το τυπικό μοτίβο που χρησιμοποιείται στα περισσότερα σότζι. [35]
  • γιοκοσιγκεσάν σότζι (yokoshigesan shoji) (横繁桟障子) [3] ή γιοκοσίγκε σότζι (yokoshige shoji) έχουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο σχήμα, που είναι μακρύτερα στην οριζόντια κατεύθυνση. Είναι συχνότερα στην ανατολική Ιαπωνία. [35]
  • τατεχονσιγκεσάν σότζι (tatehonshigesan shoji) (竪本繁桟障子) [3] ή τα τοτζχίγκε σότζι (tojhige shoji) έχουν ορθογώνιο παραλληλόγραμμο σχήμα, που είναι μακρύτερα στην κατακόρυφη κατεύθυνση. Είναι πιο συνηθισμένα στη δυτική Ιαπωνία. [35]

Κόσι (Koshi) (ντάντο) Επεξεργασία

 
Οι πιο ρηχές μαρκίζες σημαίνουν υψηλότερες ξύλινες επενδύσεις

Τα χαμηλότερα τμήματα του σότζι, που είναι το πιο πιθανό να βραχούν [36] ή να χτυπηθούν, [35] θα μπορούσαν να γεμίσουν με μία μασίφ ξύλινη επένδυση, που ονομάζεται κόσι (koshi) (,こし, κυριολεκτικά, μέση ή ισχίο). Δεν πρέπει να συγχέεται με το κόσι (kōshi), παραπάνω). [37] Ένα τέτοιο σότζι ονομάζεται κοσιζούκε σότζι (koshizuke shoji). [35]

Εάν το πάνελ είναι πάνω από 60 εκατοστά ύψος, ή περίπου το ένα τρίτο του ύψους ολόκληρου του σότζι, το σότζι μπορεί να ονομαστεί κόσι-ντάκα-σότζι (腰高障子,こし だか しょうじ, κυριολεκτικά, υψηλό-κόσι σότζι). [38] Αυτά είναι κάπως αρχαϊκά, καθώς σχεδιάστηκαν, για να προστατεύουν από τη βροχή. Τώρα που τα σότζι σπάνια εκτίθενται στη βροχή (λόγω του ότι είναι πίσω από γυαλί), η κοινή μορφή έχει ένα πολύ χαμηλότερο πλαίσιο και ονομάζεται κόσι-τσούκι-σότζι (koshi-tsuki-shōji) (腰付障子,こし つき しょうじ). [3] Τα μανάκα κόσι σότζι (Manaka koshishōji) (間中腰障子) έχουν κεντρικό κόσι. [3]

Τα ξύλινα πάνελ ήταν συχνά πολύ περίτεχνα διακοσμημένα, από τα τέλη του 1500 και μετά. [38] Το εξωτερικό του κόσι μπορεί να είναι καλυμμένο με ψάθινη κατασκευή, ή το εξωτερικό μέρος να είναι καλυμμένο με χαρτί. [38] Μερικές φορές οι εικόνες πάνω σε χαρτί ήταν κολλημένες σε σανίδα κόσι (haritsuke-e,貼付絵). Οι επικολλημένες εικόνες είναι χαρακτηριστικές του στυλ Σόιν. [39]

Οι σανίδες κόσι μπορούν να στερεωθούν σε ευθείες κάθετες ή οριζόντιες ράγες, που προεξέχουν από τις σανίδες. Οι παλαιότερες ράγες είναι παχύτερες και συχνά λοξά κομμένες. Οι ράγες συχνά ομαδοποιούνται σε ομάδες. Αυτή η ομαδοποίηση ονομάζεται φουκιγιόσε (吹寄). [38]

Γέμισμα Επεξεργασία

Ανοιχτό και ημι-ανοιχτό Επεξεργασία

Οι χώροι μεταξύ του κουμίκο μένουν μερικές φορές ανοιχτοί και το πάνελ κόσι χρησιμοποιείται ως ανοιχτό πλέγμα, [41] ειδικά το καλοκαίρι, για περισσότερη κυκλοφορία του αέρα.[1] Το κόσι μπορεί να μετατραπεί σε παράθυρα (κόσι-μάντο:格子窓,こうしまど, "κόσι-παράθυρο") ή πόρτες (κόσι-ντο:格子戸,こうしど, "πόρτα κόσι"). Τα κόσι, που παραμένουν παραδοσιακά ανοιχτά, συχνά γεμίζουν με τζάμι. Αυτό δεν απαιτεί μεγάλη αλλαγή στην εμφάνιση ή τη δομή τους, και τα κόσι με τζάμια εξακολουθούν να θεωρούνται κόσι. Ορισμένα μοτίβα πλέγματος έχουν εραλδικές σημασίες, προσδιορίζοντας το εμπόριο ενός ιδιοκτήτη καταστημάτων, για παράδειγμα. [41]

 
Ένα δωμάτιο τατάμι, που περιβάλλεται από χάρτινο σότζι. Τα σότζι περιβάλλονται από ένα ενγκάβα (βεράντα/διάδρομος). Το ενγκάβα περιβάλλεται από γκαράσου-ντο, συρόμενα γυάλινα πάνελς.

Τα πλαίσια μπορούν επίσης να στηρίζονται με συρματόπλεγμα, για εξαερισμό χωρίς έντομα. [37]Τα σουντάρε-σότζι (Sudare -shōji) (簾障子,すだれ-しょうじ? που ονομάζεται επίσης σού-ντο,簾戸,すど) είναι γεμάτα με καλαμιές Φραγκμίτες, βλαστούς βούρλων, γρασίδι πάμπας ή εξαιρετικό μπαμπού, που συγκρατούνται από μερικές σειρές κλωστών, που υφαίνονται γύρω από τους μίσχους. [42] [43] Αυτά παρέχουν περισσότερη σκιά και αερισμό από τα χάρτινα σότζι και ονομάζονται επίσης νάτσου-σότζι (natsu-shōji) (夏障子: "καλοκαιρινό σότζι"), [42] [43] καθώς μπορεί να χρησιμοποιούνται εποχιακά. Για παράδειγμα, στο Κιότο, τόσο τα χάρτινα σότζι όσο και το φουσούμα θα αφαιρεθούν και θα αντικατασταθούν με σου-ντο και σουντάρε (περσίδες). Αυτό γίνεται συνήθως προς τα τέλη Ιουνίου, πριν τελειώσει η περίοδος των βροχών και αρχίσει το Φεστιβάλ Γκιόν. [44]

Ύφασμα και χαρτί Επεξεργασία

Τα σότζι είναι πιο συχνά γεμάτα με ένα μόνο φύλλο χαρτιού, επικολλημένο στο πίσω μέρος του πλαισίου (στην εξωτερική πλευρά). Το χαρτί μπορεί επίσης να τοποθετηθεί και στις δύο πλευρές στο σότζι, γεγονός που αυξάνει τη θερμομόνωση και την ηχομόνωση. Το πλαίσιο είναι ακόμα ορατό στο περίγραμμα. [45]

  • φουτσού σότζι (futsū shoji) (普通障子) έχουν ένα πλαίσιο στη μία πλευρά, χαρτί στην άλλη [3] (κοινό)
  • μιζουγκόσι σότζι (mizugoshi shoji) (水腰障子) έχουν ένα πλαίσιο στριμωγμένο ανάμεσα σε δύο χαρτιά. [3] Ονομάζεται επίσης τάικο σότζι (taiko shoji). [35]
  • ριόμεν σότζι (ryōmen shoji) (両面障子) έχουν χαρτί στριμωγμένο μεταξύ δύο πλαισίων [3]

Τα σότζι δεν είναι κατασκευασμένα με ριζόχαρτο, αν και αυτό υποστηρίζεται συνήθως εκτός Ιαπωνίας, [2] πιθανώς απλώς επειδή το "ριζόχαρτο" ακούγεται ανατολίτικο. [4]

Το ύφασμα, συνήθως ένα λεπτό μετάξι, χρησιμοποιείται παραδοσιακά, αλλά η χρήση μειώθηκε με τις βελτιώσεις στην ποιότητα του ουάσι (washi) (ένα ειδικό χαρτί, που διαχέει το φως ιδιαίτερα καλά και εμποδίζει τον άνεμο). [3] Το ουάσι παρασκευάζεται παραδοσιακά από κόζο (kōzo) (μουριά, Broussonetia papyrifera ), μιτσουμάτα (mitsumata) ( Edgeworthia papyrifera ) ή γκάμπι (gampi) ( Wikstroemia canescens ), ή ίνες κάνναβης [46] [4] και πωλείται σε ένα ευρύ φάσμα τύπων. Το ουάσι ήταν παλιότερα κατασκευασμένο σε στενότερες λωρίδες, οι οποίες επικαλύπτονταν κατά μερικά χιλιοστά καθώς ήταν κολλημένες. Κατασκευάζεται τώρα σε ευρύτερα πλάτη και σε ρολά ή μήκη το ύψος μιας κοντής ιαπωνικής πόρτας. Το λευκό χαρτί είναι το πιο δημοφιλές στην Ιαπωνία. Είναι διαθέσιμα και εκρού, αλλά τα πιο σκούρα χρώματα αποφεύγονται, καθώς δεν θα μεταδίδουν το φως. Το ουάσι άρχισε να παράγεται μαζικά τη δεκαετία του 1800, καθιστώντας το πολύ πιο προσιτό. [4] Οι συνθετικές ίνες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο χαρτί ουάσι στη δεκαετία του 1960 (στα μέσα της περιόδου Σόουα).[1][4] Ένα μικρό ποσοστό συνθετικών ινών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αύξηση της αντοχής στο σχίσιμο. [47] Τα οπτικά χαρακτηριστικά του ουάσι (washi), όπως η αντανάκλαση και η διασπορά του, επιλέγονται από τον κατασκευαστή. [2]

Το χαρτί καλύπτεται διακοσμητικά εάν σκιστεί, [2][1][14] και, παραδοσιακά, αντικαθίσταται μία φορά το χρόνο στα τέλη Δεκεμβρίου (μερικές φορές λιγότερο συχνά, όπως κάθε δύο χρόνια [14] ). Η κόλλα ρυζιού, που χρησιμοποιείται, για να το κρατήσει στο κουμίκο είναι υδατοδιαλυτό [48] [13] (πάστα σιταριού επίσης μερικές φορές χρησιμοποιείται [14] και διπλής-όψης ταινία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί, ειδικά για το πλαστικοποιημένο χαρτί [49] ).

Τα πλαστικοποιημένα χαρτιά, επικαλυμμένα με βινύλιο, διαρκούν περισσότερο και είναι αρκετά αδιάβροχα, για να σκουπιστούν καθαρά, αλλά όσο πιο παχιά είναι η πλαστική μεμβράνη, τόσο πιο δύσκολο είναι να εγκατασταθεί. [50] [51] Αφού στεγνώσει η κόλλα (~ 6 ώρες [6] ), το μη πλαστικοποιημένο χαρτί μπορεί να ψεκαστεί με νερό, για να το σφίξει (αφαιρώντας τις μικρές ζάρες), αλλά στο πλαστικοποιημένο χαρτί δεν μπορεί να γίνει αυτό. [13] Το χαρτί σότζι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μέρη, όπου θα βραχεί, όπως ένα μπάνιο. Ακόμη και το πλαστικοποιημένο χαρτί θα επηρεαστεί, καθώς το νερό εισχωρεί από τις άκρες. [52]

Παραδοσιακά, το αμπούρα σότζι (abura-shōji) (油障子: "λάδι-σότζι"), που ονομάζεται επίσης άμα σότζι (ama-shōji) (雨障子: "βροχή-σότζι") χρησιμοποιούσε χαρτί (γενικά nishi-no-uchigami,西の内紙), το κολλούσε πάνω του με πάστα με βάση το ξύδι και μετά το άλειφε με λάδι. Αυτό τα έκανε ανθεκτικά στο νερό, έτσι χρησιμοποιήθηκαν, όπου η βροχή μπορούσε να φτάσει κάτω από τις μαρκίζες. [36] Τα παράθυρα με λαδωμένο χαρτί ήταν συνηθισμένα στην Ευρώπη, καθώς οι ρηχές μαρκίζες ευρωπαϊκού τύπου άφηναν ακάλυπτα τα παράθυρα στις βροχοπτώσεις. Στην Ιαπωνία, οι βαθιές μαρκίζες ήταν συμβατικές και τα παράθυρα από λαδωμένο χαρτί ήταν σπάνια.

Το λείο φύλλο χαρτιού, που καλύπτει το πίσω μέρος ενός σότζι μπορεί να δυσκολέψει το πιάσιμο και την ολίσθηση του σότζι από έξω. Για να λυθεί αυτό, ένα τετράγωνο στο πλαίσιο μπορεί να τοποθετηθεί μόνο στην αντίθετη πλευρά, [53] ή/και μια αυλάκωση μπορεί να δημιουργηθεί στο εξωτερικό του πλαισίου. Αυτή η λαβή της πόρτας ονομάζεται hikite. [53]

Ενώ το χαρτί ουάσι εμποδίζει τον άνεμο, επιτρέπει στον αέρα να διαχέεται, επιτρέποντας την κυκλοφορία του αέρα. [2] [6] Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στα παραδοσιακά κτήρια, στα οποία καίγεται κάρβουνο [2] και η υγρασία εξατμίζεται από το έδαφος στο χώρο ανίχνευσης κάτω από το υπερυψωμένο ξύλινο δάπεδο. [54] Το ράνμα (πάνελς τραβέρσας/φεγγίτη πάνω από τα συρόμενα πάνελ και καμόι) μπορεί να έχει ανοίγματα, για να ενθαρρύνει περαιτέρω το αεράκι να περνά μέσα από το κτήριο. [7]

Πλαστικά φύλλα και συνθετικές ίνες Επεξεργασία

Λιγότερο παραδοσιακά, χρησιμοποιούνται επίσης άκαμπτα πλαστικά με διάχυση φωτός [55], με πάχος περίπου 2 mm [56] ακρυλικά [57] [58] ή πολυανθρακικά [59] τα οποία μπορούν να παγώσουν ή να κολληθούν σε μία τυπωμένη μεμβράνη. [57] Χρησιμοποιείται επίσης ακρυλικό ενισχυμένο με υαλοβάμβακα. [60] Τα άκαμπτα ημιδιαφανή πλαίσια δεν μπορούν εύκολα να συναρμολογηθούν. Συνήθως πρέπει να χρησιμοποιείται ένα συνεχές φύλλο ανά πλαίσιο. [52] Τα πλαστικά πάνελ είναι αδιάβροχα και ορισμένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξωτερικούς χώρους όλο το χρόνο. [61]

Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν φύλλα από πλαστικά μη υφασμένα υφάσματα, που μοιάζουν με χαρτί, συμπεριλαμβανομένου του πολυπροπυλενίου (όπως αυτό που χρησιμοποιείται σε χειρουργικές μάσκες και άλλα ρούχα μιας χρήσης). [62] Χρησιμοποιείται επίσης μία αυτοκόλλητη ταινία κατασκευασμένη από εποξειδικό και λευκό μη υφασμένο fiberglass. [67] Χρησιμοποιούνται επίσης μη υφασμένα φύλλα από συνθετικό πλαστικό (πολυεστέρας επικαλυμμένος με βινύλιο), [68] και μπορούν να στερεωθούν με αφαιρούμενους συνδετήρες και όχι με κόλλα, αν και εξακολουθούν να είναι μιας χρήσης. [45]

Γυαλί Επεξεργασία

Τα νεκόμα σότζι (Nekoma shoji) (猫間障子, που ονομάζονται επίσης mago shoji,孫障子) έχουν ένα οριζόντια συρόμενο ημιδιαφανές μικρό πάνελ (ή δύο, για τα Οσάκα νεκόμα σότζι, Osaka nekoma shoji), το οποίο μπορεί να ανοίξει από μέσα, για να δώσει μια θέα προς τα έξω. Μέχρι τα τέλη του 1800, αυτά τα μικρά πάνελ ήταν η μόνη χρήση γυαλιού στα σότζι. [70] [71] Το φυσητό γυαλί ήταν ακριβό και διαθέσιμο σε μικρά τζάμια.

Ο φθηνότερος υαλοπίνακας εισήχθη στην Ιαπωνία περίπου στα τέλη του 1800. Εφαρμόστηκε ευρέως στις παραδοσιακές πόρτες κόσι (kōshi), χωρίς μεγάλη αλλαγή στην παραδοσιακή μορφή και δομή. Το λαδωμένο χαρτί στα άμα-σότζι (ama-shōji) αντικαταστάθηκε επίσης με γυαλί. [36] [72]

Τα γιουκίμι σότζι (Yukimi shoji) ( 雪見障子, σότζι παρατήρησης χιονιού) έχουν μεγαλύτερο τμήμα γυαλιού σε όλο το πλάτος, στο επίπεδο των ματιών των ανθρώπων, που κάθονται, προσφέροντας θέα στο εξωτερικό όταν έχει κρύο καιρό. Το γυαλί μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μεγάλα φύλλα ή σε μικρά παράθυρα (τα κουμίκο μπορούν να γίνουν στηρίγματα υαλοπινάκων). Το γιουκίμι σότζι (Yukimi shoji) περιέχει επίσης μη διαφανή ημιδιαφανή τμήματα, για προστασία της ιδιωτικής ζωής. Στο σουριάγκε σότζι (suriage shoji), υπάρχει ένα κάθετα συρόμενο ημιδιαφανές τμήμα. Τα ημιδιαφανή τμήματα χωρίζονται οριζόντια σαν ανασυρόμενα παράθυρα με φύλλα. [35] Όταν είναι κλειστά, αυτά μοιάζουν πολύ με το τυπικό σότζι (δείτε εικόνες). Πωλούνται επίσης αυτοκόλλητες ταινίες, που δίνουν στο γυαλί λίγη από την εμφάνιση του ουάσι (washi). [61]

Τα σουκίμι σότζι (Sukimi shoji) (月見障子, σότζι, που κοιτάει το φεγγάρι) [3] είναι παρόμοια. Έχουν στο πάνω τμήμα πάνελ, που δίνουν θέα, ενώ τα κάτω τμήματα είναι ημιδιαφανή. [73]

Προσαρμογή Επεξεργασία

Οι πόρτες σότζι έχουν σχεδιαστεί συχνά, για να ανοίγουν συρόμενες, (και έτσι να εξοικονομούν χώρο, που θα απαιτούσε μια περιστρεφόμενη πόρτα [74] ). Μπορεί επίσης να κρεμαστούν ή να στερεωθούν. [3]

Συνήθως, ένα πάνελ σότζι ολισθαίνει σε ένα αυλακωτό ξύλινο τμήμα. Το άνω αυλάκι είναι ουσιαστικά βαθύτερο από το κάτω αυλάκι. [4][5] [75] Η κάτω αυλάκωση κόβεται στο shikii, ή το δοκάρι στο κατώφλι ("το shikii είναι ψηλό" σημαίνει "είναι δύσκολο να επισκεφτείς τον τόπο", ή εκφράζει την αυτοσυνείδηση). Το άνω αυλάκι κόβεται στο καμόι, ένα υπέρθυρο μεταξύ παρακείμενων στύλων. [7] Η παραδοσιακή ξύλινη διαδρομή απαιτεί ακριβή τοποθέτηση, [2] και το ξύλο μπορεί να φθαρεί κατά τη χρήση ή να παραμορφωθεί λόγω αλλαγών στην υγρασία. [35] Ένα καλά κατασκευασμένο παραδοσιακό σύστημα αυλακώσεων είναι αρκετά ελαφρύ ώστε η πόρτα να μπορεί να γλιστρήσει με ένα δάχτυλο. [4] [1][6] Παραδοσιακά, οι αυλακώσεις ήταν κερωμένες. Στην πιο μοντέρνα εποχή, οι αυλακώσεις μπορεί να είναι επενδεδυμένες με πλαστικό χαμηλής τριβής. [6]

Τα σότζι τοποθετούνται συχνά σε ζεύγη, με δύο πάνελ και δύο αυλακώσεις σε κάθε άνοιγμα. [5] Όταν είναι κλειστά, τα γειτονικά συρόμενα σότζι επικαλύπτονται από το πλάτος της άκρης του ξύλινου πλαισίου. [5] Τα σότζι είναι επίσης τοποθετημένα με τέσσερα πάνελ στο άνοιγμα. Σε αυτήν την περίπτωση, το εσωτερικό ζεύγος είναι γενικά τοποθετημένο στην ίδια αυλάκωση και το εξωτερικό ζεύγος σε διαφορετική διαδρομή. [5] Μια στρογγυλεμένη γλώσσα και μια αυλάκωση κόβονται έτσι ώστε το εσωτερικό ζεύγος να συνδεθεί. [76] Οι διπλές παράλληλες αυλακώσεις επιτρέπουν στο σότζι να ολισθαίνει έτσι ώστε να καταλαμβάνουν σχεδόν το μισό του κλειστού πλάτους τους. [5] Εάν απαιτείται μεγαλύτερο άνοιγμα, το σότζι πρέπει να αφαιρεθεί. [2] Καθώς τα πάνελ είναι συνήθως ελαφρώς διαφορετικά, είναι σημαντικό να τα επανατοποθετήσετε στην ίδια σειρά, χωρίς να τα αλλάξετε, έτσι ώστε να συνεχίσουν να γλιστρούν εύκολα. [2] Αυτός ο τύπος τοποθέτησης, όπου τα πάνελ επικαλύπτονται κατά πλάτος όταν είναι κλειστά, ονομάζεται χίκι-τσιγκάι (hiki-chigai) (引違). [77] Το Hiki-chigai χρησιμοποιήθηκε στα μίνκα (σπίτια των κοινών ανθρώπων) στα μέσα της περιόδου Έντο (περ. 1700). [78]

 
 
Οικογενειακή γιορτή. Ετοιμόροπη τοιχοποιία, μαΐρα-ντο, φουσούμα, όχι σότζι. Αντίγραφο της ύστερης περιόδου Καμακούρα (αρχές 1300 μ.Χ.)

Τα Καταμπίκι σότζι (片引障子) είναι μεμονωμένα πάνελ, που ολισθαίνουν σε ένα μόνο αυλάκι. Ολισθαίνουν σε ράγες τοποθετημένες σε συμπαγή τοίχο και όταν ανοίγουν εν μέρει ή πλήρως επικαλύπτονται στον τοίχο. Χρησιμοποιούνται για μικρότερα παράθυρα σε αδιαφανείς τοίχους. Αυτό είναι συνηθισμένο στο τσασίτσου (chashitsu) (δείτε την εικόνα). [79] [80] Τα μικρά παράθυρα και η τοποθέτηση katabiki χρησιμοποιούνταν στα μίνκα (minka) μέχρι τα μέσα της περιόδου Έντο, αλλά στη συνέχεια αντικαταστάθηκαν από μεγαλύτερα ανοίγματα με συρόμενα πάνελ. [78] Τα σότζι σε όλο το ύψος του τοίχου, που τοποθετούνται, έτσι ώστε να μπορούν να γλιστρήσουν μπροστά από έναν αδιαφανή τοίχο, δεν είναι συνηθισμένα στη σύγχρονη Ιαπωνία. [5] Τα πάνελ ουάσι σε πλάισιο μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη διάχυση μιας τεχνητής πηγής φωτός. Στα ιαπωνικά αμπαζούρ, αυτή η χρήση είναι συνηθισμένη και παραδοσιακή στην Ιαπωνία. [2] [81]

Λιγότερο παραδοσιακά, το χίκι σότζι hiki shoji () (συρόμενα πάνελ) μπορεί να κρεμαστεί σε κυλίνδρους, οι οποίοι λειτουργούν σε μεταλλικές ράγες τοποθετημένες στο πλάι του καμόι. Αυτό αποφεύγει προβλήματα προσαρμογής, που προκαλούνται από αλλαγές που σχετίζονται με την υγρασία στις διαστάσεις του ξύλου. [35] Τέτοια σότζι για στήριξη σε ράγες απαιτούν πείρο κατά της ταλάντευσης, αλλά διαφορετικά μπορεί να έχουν ένα ομαλό, ανεμπόδιστο κατώφλι. [82] Τέτοια σότζι είναι επίσης αρκετά εύκολο να αφαιρεθούν. [75]

 
Πρώιμη απεικόνιση ημιδιαφανούς σότζι (ύστερη περίοδος Καμακούρα, αρχές 1300 μ.Χ.)

Το σότζι μπορεί επίσης να εγκατασταθεί ως συρόμενη πόρτα μεταξύ των δωματίων, και ονομάζεται χικιχόμι σότζι (hikikomi shoji 引込). [79] Αυτή είναι μια ιστορική πρακτική, αλλά δεν είναι πλέον συνηθισμένη στην Ιαπωνία, αν και μερικές φορές χρησιμοποιείται σε σπίτια δυτικού τύπου. [5]

Μερικές φορές χρησιμοποιούνται άλλες μέθοδοι τοποθέτησης. [83] Τα κάκε σότζι (Kake-shōji) (κρεμαστά σότζι) χρησιμοποιούνται κυρίως σε παραδοσιακά ρουστίκ τσασίτσου (chashitsu) (αίθουσες τσαγιού). Είναι συνήθως κρεμασμένα πάνω από μικρά παράθυρα σε αδιαφανείς τοίχους από γύψο. Κρέμονται από άγκιστρα με λυγισμένα καρφιά, το ένα από τις δύο πλευρές της κορυφής του παραθύρου, και το κορυφαίο μέλος πλαισίου εκτείνεται σε δύο οριζόντιες προεξοχές, που ακουμπούν στα άγκιστρα (βλέπε φωτογραφία παραπάνω). [35] [84] Όπως το καταμπίκι σότζι (katabiki shoji), το [79] κάκε σότζι μπορεί να τοποθετηθεί στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό του τοίχου, ανάλογα με το τι ταιριάζει στο παράθυρο.[53]

Τα σότζι χιράκι (shoji Hiraki) είναι τοποθετημένα σε μεντεσέδες σε μια πόρτα και ανοίγουν σαν μια τυπική δυτική πόρτα. Μερικές είναι μονές πόρτες, μερικές διπλές πόρτες. [85] Οι διπλές πόρτες, είτε πτυσσόμενες πόρτες είτε όχι, ονομάζονται ριομπιράκι σότζι (ryōbiraki shoji) (両開障子). [86]

Τα τσουκουριτσούκε σότζι (Tsukuritsuke shoji) (造付障子, "σταθερό σότζι"), έχουν συχνά οριζόντιες λωρίδες. [3]

Ανάπτυξη και χρήση Επεξεργασία

Εξοπλισμός Hashira-ma Επεξεργασία

Τα παραδοσιακά ιαπωνικά κτήρια είναι κατασκευές με κάθετους και οριζόντιους δοκούς. Είναι χτισμένα γύρω από κάθετους στύλους, που συνδέονται με οριζόντιες δοκούς (τα δοκάρια ήταν παραδοσιακά το μόνο δομικό μέλος, που δεν ήταν ούτε οριζόντιο ούτε κάθετο). Η υπόλοιπη δομή δεν φέρει φορτίο. [87]

 
Διακοσμημένο σότζι χικίτε

Η οροφή ολοκληρώθηκε, όλα εκτός από τα φθηνότερα κτήρια πρόσθεσαν επίσης ένα υπερυψωμένο δάπεδο σανίδας (εκτός από την κουζίνα). [88] Το υπόλοιπο ερώτημα ήταν τι να κάνουν με το διάστημα μεταξύ των πυλώνων, το χασιρά-μα (hashira-ma) 柱間,はしらま). [89]

Το χασιρά-μα (hashira-ma) μπορεί να είναι γεμάτο με μασίφ τοίχους, σε φθηνότερα ιαπωνικά σπίτια. Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν τοίχοι από σοβά και πηχάκια, ή σε ψυχρότερες περιοχές τοίχοι με αχυροσκεπή. Αυτά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε ρουστίκ αίθουσες τσαγιού και ιστορικά κτήρια (δείτε εικόνες). Χρησιμοποιήθηκαν επίσης τοίχοι από φλοιό και μπαμπού, σανίδες και τοίχοι από σανίδες και δοκάρια. [87] Όπου ήταν προσιτή, όμως, η τάση ήταν ενάντια σε μόνιμους τοίχους. Αντ 'αυτού, χρησιμοποιήθηκαν παραπετάσματα, που ανοίγουν ή αφαιρούνται και ο τύπος, ο αριθμός και η θέση τους προσαρμόζονται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τις δραστηριότητες εντός. Αυτά τα αντικείμενα μπορούν συλλογικά να χαρακτηριστούν εξοπλισμός hashira-ma. [89]

Η τεχνολογία του εξοπλισμού χασιρά-μα (hashira-ma) έχει αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου και το σότζι ήταν μεταξύ αυτών των εξελίξεων. Τα σότζι έχουν επιβάλει περιορισμούς σε άλλους τύπους εξοπλισμού hashira-ma: είναι διαφανείς, μη αδιάβροχοι, ελαφροί και εύθραυστοι, χρειάζονται προστασία, αλλά χρειάζονται επίσης πρόσβαση στο φως.

Ιστορία Επεξεργασία

Κυριολεκτικά, σότζι "shōji" σημαίνει "μικρό εμπόδιο" (障子 μπορεί να μεταφραστεί ως " παραβάν, παραπέτασμα "), και παρόλο που αυτή η χρήση είναι πλέον ξεπερασμένη, [1] το σότζι "shōji" χρησιμοποιήθηκε αρχικά για μια ποικιλία πάνελ, παραπετασμάτων ή κουρτινών, που εμποδίζουν τη θέα, [1] πολλά φορητά, [90] είτε ανεξάρτητα είτε κρεμασμένα από υπέρθυρα, [91] χρησιμοποιήθηκαν, για να χωρίσουν τον εσωτερικό χώρο των κτηρίων (βλ. Λίστα χωρισμάτων παραδοσιακής ιαπωνικής αρχιτεκτονικής ). Ενώ το "shōji" σημαίνει πλέον αποκλειστικά ένα ημιδιαφανές διαχωριστικό πλαισίου και το "fusuma" ένα αδιαφανές διαχωριστικό, [1]η ιστορική ορολογία είναι λιγότερο σαφής.

Τα πάνελ πλαισίων καλυμμένα με ύφασμα, που ταιριάζουν μεταξύ των πυλώνων (αλλά δεν γλιστρούσαν ακόμη σε αυλακώσεις) εφευρέθηκαν στη δεκαετία του 600. Χρησιμοποιούνταν για τον διαχωρισμό των υπνοδωματίων (όπως οι κουρτίνες σε κρεβάτι με ουρανό) και ονομάζονταν φουσούμα σότζι (fusuma shoji) [92] (υπήρχαν επίσης κλινοσκεπάσματα, που ονομάζονταν "φουσούμα" [93] ). Όταν το χαρτί χρησιμοποιήθηκε αντί για ύφασμα, τα fusuma shoji ονομάζονταν επίσης καρακάμι σότζι. [92] Από τα τέλη του 1100 έως τις αρχές του 1200, το ημιδιαφανές ύφασμα και το χάρτινο σότζι ονομάζονταν ακάρι-σότζι (akari-shōji) (明障子), "φωτιστικό σότζι". [3] Δεν είναι σαφές πότε χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα ημιδιαφανή σότζι. [42]

Το συμμετρικό στυλ στρογγυλών πυλώνων σίντεν αναπτύχθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 900, για τα παραλίμνια παλάτια των αριστοκρατών. Το εξωτερικό θα μπορούσε να κλείσει με βαριά ξύλινα ρολά, που ονομάζονται σιτόμι-ντο (shitomi -do) (蔀戸), [91] τα οποία ήταν συνήθως οριζόντια διαχωρισμένα και με μεντεσέδες (hajitomi), αλλά κατά καιρούς ήταν κατακόρυφα διαχωρισμένα και με μεντεσέδες. [94]

Συρόμενα χωρίσματα (Hiki-do,引戸, κυριολεκτικά "συρόμενη πόρτα") δεν χρησιμοποιήθηκαν μέχρι το τέλος της περιόδου Χεϊάν και την αρχή της περιόδου Καμακούρα. [95] Οι πρώτες συρόμενες πόρτες ήταν βαριές. Μερικές ήταν φτιαγμένες από μασίφ ξύλο. [96] Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν σε ακριβά αρχοντικά, τελικά άρχισαν να χρησιμοποιούνται και σε πιο συνηθισμένα σπίτια. [95]

Η ομαλή τοποθέτηση του πάνελ και της αυλάκωσης είναι ζωτικής σημασίας, για να επιτρέπουν στα πάνελ να κινούνται εύκολα, [2] και η ξύλινη κατασκευή του συρόμενου μηχανισμού αναπτύχθηκε με την πάροδο του χρόνου [3] (το σύγχρονο σότζι μπορεί να μετακινηθεί με ένα δάχτυλο). [2] Παλαιότερα, οι αυλακώσεις κατασκευάζονταν από ντομπουμίζο (dobumizo) (どぶ溝), καρφώνοντας λωρίδες ξύλου στα δοκάρια του καμόι (υπέρθυρο) και του σικίι (περβάζι). [3] Οι αυλακώσεις κόπηκαν αργότερα στα δοκάρια, χρησιμοποιώντας ένα εξειδικευμένο πριόνι, για να κόψουν τις πλευρές, μια σμίλη για την αφαίρεση των απορριμμάτων και ειδική πλάνη αυλακώσεων για λείανση. [97] [98] Μια σακούρι κάννα (shakuri Kanna) (ειδική πλάνη) χρησιμοποιήθηκε για να εξομαλύνει τον πυθμένα της αυλάκωσης, και ένα βακιτόρι κάννα (wakitori kanna) για τις πλευρές της αυλάκωσης [99] (αυτές οι πλάνες έγιναν επίσης πιο περίτεχνες, αργότερα προσθέτοντας προσαρμογές με βίδες και άλλες μηχανολογικές βελτιώσεις). [98] Πριν το χίκι-τσιγκάι (hiki-chigai) (συρόμενα πάνελ, που επικαλύπτονται, όταν κλείνουν) γίνει στάνταρ στην περίοδο Μουρομάτσι, το χίκι-ντο (hiki-do) είχε μια κεντρική κάθετη ράγα (nakahōdate,中方立) στη μέση κάθε ανοίγματος, για να καλύψει το κενό μεταξύ των πάνελ, όταν ήταν κλειστά. [3]

Στην περίοδο Μουρομάτσι, το χίκι-ντο (hiki-do) βελτιώθηκε και το αρχιτεκτονικό στυλ Σόιν αναπτύχθηκε. [90] Η ανερχόμενη τάξη πολεμιστών, που προσπαθούσε να μιμηθεί την αριστοκρατική μόδα και οι αριστοκράτες, που είχαν χάσει τον πλούτο, δεν μπορούσαν πλέον να αντέξουν οικονομικά παλάτια τύπου Σίντεν. [8] Ο Conrad Totman υποστηρίζει ότι η αποψίλωση των δασών ήταν ένας παράγοντας στις αλλαγές του στυλ, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής από τις ξύλινες συρόμενες πόρτες σε ελαφρύ σότζι με σκεπαστό πλαίσιο και φουσούμα. [96]

Ένα βασικό μέρος του στυλ ήταν το σόιν (shoin) ("βιβλιοθήκη" ή "μελέτη"), ένα δωμάτιο με ένα γραφείο ενσωματωμένο σε μια εσοχή, που περιείχε ένα παράθυρο σότζι, σε μοναστηριακό στιλ. [90] [100] Αυτή η εσοχή γραφείου αναπτύχθηκε στην περίοδο Καμακούρα. [101] Το στυλ σόιν έκανε επίσης εκτεταμένη χρήση συρόμενων θυρών. [90] Προκειμένου να προσαρμοστούν καλύτερα στο κλειστό χίκι-ντο (hiki-do), οι πυλώνες στήριξης τετραγωνίστηκαν. Αυτά ονομάστηκαν κακού-μπασίρα (角柱). [90] Προστέθηκαν ψευδοροφές και χρησιμοποιήθηκαν τατάμι από τοίχο σε τοίχο, καλύπτοντας εξ ολοκλήρου τις σανίδες δαπέδου. Οι διαστάσεις του Τατάμι τυποποιήθηκαν σε διάφορες περιοχές και τα άλλα στοιχεία του δωματίου έγιναν ανάλογα με τα στρώματα. [90] Η τυποποίηση των δομικών στοιχείων μείωσε τα απόβλητα και την ανάγκη για κατά παραγγελία κατασκευή, και έτσι μείωσε το κόστος (η τυποποιημένη ξυλεία, για παράδειγμα, ήταν ακριβώς στις διαστάσεις, που χρειαζόταν ο ξυλουργός). [53] [87] Τα κτήρια χαμηλότερης κατηγορίας υιοθέτησαν μερικά από τα φθηνότερα στοιχεία του στυλ σόιν, όπου ο νόμος το επέτρεπε (οι περιορισμοί που βασίζονταν στην τάξη δεν άρθηκαν μέχρι την εποχή Μεϊτζί, στα τέλη του 1800). [100] Το μίνκα (σπίτια των κοινών ανθρώπων) σπάνια χρησιμοποιούσε συρόμενα στηρίγματα εκείνη την εποχή και γενικά είχε μόνο μικρά παράθυρα. [78]

Μια ποικιλία εξειδικευμένων χίκι-ντο (hiki-do) αναπτύχθηκε (μαζί με ενδιάμεσες μορφές). Εκτός από το σότζι, υπήρχαν φουσούμα, παρόμοια αλλά με αδιαφανές χαρτί, και ξύλινες πόρτες από maira-do, με σανίδες και δοκάρια (舞良戸). [102] Το μαΐρα-ντο (Maira-do) αντικατέστησε το σιτόμι-ντο (shitomi-do) ως πόρτες προστασίας από τη βροχή. Αρχικά, οι δοκοί μεταξύ των εξωτερικών στύλων στήριξης ήταν κομμένες με τρεις αυλακώσεις. Οι πιο εσωτερικές για το σότζι και οι δύο εξωτερικές για το μαΐραντο-ντο (mairado-do). Αυτό σήμαινε ότι το hashira-ma ήταν γενικά τουλάχιστον μισοσκεπασμένο, αν και το άλλο μισό θα μπορούσε να είναι ανοιχτό, γεμάτο με σότζι ή κλειστό. [89] [103]

Στο πρώτο μισό του 1600, στις αρχές της περιόδου Έντο, το πιο εξωτερικό αυλάκι μετακινήθηκε έξω από τη γραμμή των πυλώνων. Τα ξύλινα παραθυρόφυλλα, που τοποθετούνταν σε αυτό το αυλάκι συνδέονταν από άκρη σε άκρη και ονομάζονταν άμα-ντο (ama-do) (雨戸, "βροχή-πόρτα"): ήταν ρολά καταιγίδας, που χρησιμοποιούνταν μόνο τη νύχτα και σε κακές καιρικές συνθήκες. [89] [104] Για να ανοίξει το κτήριο το πρωί, κάθε άμα-ντο (ama-do) θα ολίσθαινε κατά μήκος (περιστρεφόμενο στις γωνίες) μέχρι το τέλος του αυλακιού, όπου στοιβάζονταν σε ένα κουτί [89]που ονομαζόταν το-μπουκούρο [105] (戸袋,とぶくろ: κυριολεκτικά, "πόρτα-δοχείο"). Το το-μπουκούρο μπορεί να έχει σχεδιαστεί, για να απομακρύνεται από το δρόμο. [106] [107] Οι δύο εσωτερικές αυλακώσεις παρέμειναν ως είχαν, αλλά και οι δύο μπορούσαν τώρα να γεμίσουν με σότζι, διπλασιάζοντας τον αριθμό των σότζι σε ένα κτήριο. Το ελαφρύ σότζι μπορούσε να σηκωθεί και να μεταφερθεί μακριά εύκολα. Αυτή η νέα δομή επέτρεψε να ανοίξει ολόκληρη η πλευρά του κτηρίου, δίνοντας είτε διπλάσιο φως, από έναν συνεχόμενο τοίχο του σότζι, είτε μια ανεμπόδιστη θέα στον κήπο. Οι κήποι άλλαξαν ανάλογα. [89] [103]

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1600, το άμα-ντο (ama-do) με ένα αυλάκι είχε εξαπλωθεί και το ama-do θα μπορούσε να τοποθετηθεί στο εξωτερικό του ενγκάβα (engawa). [89] [107] Ο συνδυασμός αρχιτεκτονικών αλλαγών σηματοδότησε το τέλος του στυλ σόιν και την αρχή του στυλ σουκίγια. [103]

Σε αντίθεση με τα στυλ Σίντεν και Σόιν, το σύστημα σουκίγια χρησιμοποιήθηκε και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται σε ιαπωνικά κτήρια όλων των κατηγοριών. [104] [107] Το απλό σότζι έγινε αρκετά φθηνό (η τυποποίηση έχει ήδη αναφερθεί), επομένως δεν περιορίζονταν στα σπίτια των πλουσίων (βλέπε εικόνες).

Η κατασκευή από χαρτί και ξύλο είναι πολύ πιθανό να πιάσει φωτιά. Τα πυκνά συσκευασμένα σπίτια ναγκάγια, που ήταν σε σειρές, ήταν επομένως γνωστά και ως γιακέγια (yakeya) (焼く家,やけや, καίγοντας σπίτια). [11] Οι πυρκαγιές αποτελούσαν σημαντικό πρόβλημα στις ιαπωνικές πόλεις, κατά την περίοδο του Μεϊτζί. Τα σπίτια (συμπεριλαμβανομένων των επίπλων τους και των τυποποιημένων αρχιτεκτονικών μονάδων, όπως το τατάμι και το χίκι-ντο και ακόμη και σανίδες δαπέδου) κατασκευάστηκαν, για να μαζευτούν γρήγορα και να μεταφερθούν μακριά, όταν απειλούσε η φωτιά, αφήνοντας μόνο τους στυλοβάτες και την οροφή, που μπορούσαν εύκολα να κατεδαφιστούν από τους πυροσβέστες. [88]

Το φύλλο γυαλιού εισήχθη στην Ιαπωνία στα τέλη του 1800. Χρησιμοποιήθηκε στο γιουκίμι σότζι (yukimi shoji) (βλέπε παραπάνω) και στο χωρίς χαρτί γκαράσου-ντο (garasu-do) (ガラス戸, Ολλανδικό δάνειο-λέξη garasu, γυαλί). Μερικά από τα πρώτα γκαράσου-ντο διαιρέθηκαν σε υαλοπίνακες με διαχωριστικά, όπως τα σύγχρονα δυτικά παράθυρα (δείτε εικόνες).

Η τεχνική των υαλοπινάκων επίπλευσης, η οποία κατέστησε φθηνά τα μεγάλα τζάμια γυαλιού παραθύρων, αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1950 στο Ηνωμένο Βασίλειο. [108] [109] Η διαδικασία έγινε κερδοφόρα το 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα τα εργοστάσια αδειοδοτήθηκαν σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας. [110] Η Ιαπωνία είχε αναπτύξει σημαντική εγχώρια παραγωγή υαλοπινάκων επίπλευσης μέχρι το 1965. Καθώς το γυαλί επίπλευσης της δεκαετίας του 1960 παρήγαγε μεγάλα παράθυρα σε δυτική αρχιτεκτονική, μερικά επηρεασμένα από την αρχιτεκτονική της Ιαπωνίας, [111] είχε επίσης επίδραση στην ιαπωνική αρχιτεκτονική. Το γυαλί επίπλευσης εφαρμόστηκε ευρέως στα παραδοσιακά πλαίσια κόσι, χωρίς μεγάλη αλλαγή στην παραδοσιακή δομή ή εμφάνιση.

Στη σύγχρονη Ιαπωνία, είναι αρκετά συνηθισμένο να υπάρχουν γκαράσου-ντο (γυάλινες συρόμενες πόρτες) στο εξωτερικό του ενγκάβα (βεράντα κάτω από τις μαρκίζες) και διάφανα σότζι στο εσωτερικό, ειδικά σε ψυχρά κλίματα. [2] Ένα στρώμα χαρτιού σότζι πίσω από ένα στρώμα γυαλιού βοηθά στη μόνωση του σπιτιού. [14] Το άμα-ντο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για την προστασία του γυαλιού. Για παράδειγμα, οι γυάλινες πόρτες και τα σότζι μπορεί να έχουν δύο αυλακώσεις το καθένα και το άμα-ντο ένα μόνο επιπλέον αυλάκι ακριβώς έξω από το γυαλί. [112] Τα σότζι είναι κοινά στο washitsu των σύγχρονων ιαπωνικών σπιτιών. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν αντί για κουρτίνες σε δωμάτια δυτικού στιλ. [113]

Αισθητική και πολιτισμός Επεξεργασία

Τα περιγράμματα, που εμφανίζονται στο σότζι και είναι ορατά στη σκοτεινή πλευρά, εκτιμώνται για τα αισθητικά τους αποτελέσματα. [74] Στο βιβλίο του για την ιαπωνική αισθητική και αρχιτεκτονική, In Praise of Shadows, ο Τζουνιτσίρο Τανιζάκι σχολιάζει το ρόλο του σότζι στην αλληλεπίδραση φωτός και σκιών. [114]

Η ικανότητα να μεταφέρετε τα σότζι στην άκρη και να τα βγάζετε και να τα τοποθετείτε σε μια ντουλάπα, σημαίνει ότι ο χώρος διαβίωσης είναι πιο ευρύχωρος, ανοιχτός και πιο συνδεδεμένος με τον εξωτερικό κήπο. [2] [1] Σημαίνει επίσης ότι τα δωμάτια μπορούν να συνενωθούν για ειδικές περιπτώσεις, έτσι ώστε ένα μικρό σπίτι να φιλοξενεί μεγάλες κοινωνικές συγκεντρώσεις. [53] Αυτό το χαρακτηριστικό έχει εκτιμηθεί τουλάχιστον από την εποχή Χεϊάν. [91]

Τα χάρτινα σότζι μπορούν να βαφτούν. [1] Ενώ το χρώμα εμποδίζει το φως, τα σότζι μερικές φορές χρησιμοποιήθηκαν για σήμανση (δείτε εικόνες).

Η φορητότητα ενθάρρυνε τη χρήση του σότζι σε τελετουργικές περιπτώσεις και στο θέατρο. [1] Ένα άτομο που πετάγεται μέσα από το σότζι είναι ένα κλισέ σε ταινίες δράσης. [115]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Larson, Brooke. «What are Shoji? Complete Guide to Japanese Paper Screens». Japan Objects. 
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 Sukiya Living Magazine article about shoji screens
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 «Shouji 障子». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 «What is Shoji?». eShoji. 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 «How do shoji screens work?». www.eshoji.com. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Linnea Anderson (16 Απριλίου 2015). «DIY Japanese Shoji Sliding Door Panels». homeguides.sfgate.com (στα Αγγλικά). 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 «Life in a Traditional Home – 12 Clever Japanese Design Secrets». LIVE JAPAN (στα Αγγλικά). 
  8. 8,0 8,1 «Shoin-zukuri: Japanese architectural style». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). 
  9. «Sukiya-zukuri 数奇屋造». www.aisf.or.jp. JAANUS. 
  10. Spacey, John. «Washitsu Traditional Japanese Rooms». Japan Talk. 
  11. 11,0 11,1 «Permanent Exhibition 5F». EDO-TOKYO MUSEUM (στα Ιαπωνικά). 
  12. «Kumiko...». WoodSkills. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  13. 13,0 13,1 13,2 «How to attach basic shoji paper using glue». www.eshoji.com. 
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Mariko (27 Δεκεμβρίου 2017). «Renewing the Shoji Sliding Doors». Go! Nagano. Nagano Prefecture Official Tourism Guide. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2017. 
  15. Riggan, Grace. «Traditional Shoji Screens». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  16. 16,0 16,1 16,2 Akcasu, Audrey (24 February 2015). «Kumiko: The exquisitely delicate side of traditional Japanese woodwork» (στα αγγλικά). SoraNews24 -Japan News-. https://soranews24.com/2015/02/25/kumiko-the-exquisitely-delicate-side-of-traditional-japanese-woodwork/. 
  17. «takeshouji 竹障子». JAANUS. 
  18. «Kumiko Design Motifs |Tanihata Co,Ltd». www.tanihata.co.jp. 
  19. 19,0 19,1 Specialized hand tool for making grooves to take shoji screens, and very elaborate kumiko: Billing, Jon (20 Μαΐου 2019). «The Takenaka Carpentry Tools Museum». Big Sand Woodworking. 
  20. Pekovich, Michael (19 Μαρτίου 2015). «Spice up your work with kumiko». FineWoodworking. 
  21. «Square Patterns». kskdesign.com.au. [νεκρός σύνδεσμος]
  22. «Diamond Patterns». kskdesign.com.au. [νεκρός σύνδεσμος]
  23. 23,0 23,1 King, Desmond· King, Mariko. «Hexagonal Patterns: General Information». kskdesign.com.au. [νεκρός σύνδεσμος]
  24. King, Desmond· King, Mariko. «Shoji and Kumiko Design». kskdesign.com.au. 
  25. Billing, Jon (16 Μαΐου 2018). «Making Shoji Screens». Big Sand Woodworking. 
  26. 26,0 26,1 Billing, Jon (6 Νοεμβρίου 2016). «Masu-Tsunagi Kumiko Pattern». Big Sand Woodworking. 
  27. King, Desmond· King, Mariko. «Cutting the mitsu-kude (三つ組手)». kskdesign.com.au. 
  28. Raney (17 Νοεμβρίου 2009). «Kumiko – I just can't quit you!». Daed Toolworks. 
  29. «Ha-ganna». kskdesign.com.au. D & M King. 
  30. «Here's how to get started with kumiko». MEK Woodworks (στα Αγγλικά). 
  31. Billing, Jon (5 Μαρτίου 2018). «Using Kumiko Jigs - Tips for cutting kumiko and problems to look out for». Big Sand Woodworking. , Billing, Jon (30 Σεπτεμβρίου 2017). «Making Kumiko - How to accurately make consistent kumiko strips». Big Sand Woodworking. , Billing, Jon (18 Δεκεμβρίου 2017). «Making Kumiko with Pin Stop and Hikouki Kanna». Big Sand Woodworking. 
  32. Farrington, Mike (5 Φεβρουαρίου 2019). «How to Create Kumiko at the Tablesaw». FineWoodworking. 
  33. «[Shoji] Tools». kskdesign.com.au. 
  34. Raney (14 Νοεμβρίου 2009). «Tooling for Shoji». Daed Toolworks. 
  35. 35,00 35,01 35,02 35,03 35,04 35,05 35,06 35,07 35,08 35,09 35,10 35,11 35,12 35,13 «Shoji Screen types». Wasou. 21 Ιανουαρίου 2014. 
  36. 36,0 36,1 36,2 «Amashouji 雨障子». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  37. 37,0 37,1 Billing, Jon (30 Μαρτίου 2019). «Finishing up the Shojis». Big Sand Woodworking. 
  38. 38,0 38,1 38,2 38,3 «Koshidaka shouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  39. «haritsuke-e 貼付絵». www.aisf.or.jp. JAANUS. 
  40. «Fukiyosegoushi». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  41. 41,0 41,1 «Kyo-machiya(Kyoto Traditional Townhouses)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  42. 42,0 42,1 42,2 «Akari shouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  43. 43,0 43,1 «Natsushouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  44. «Kyo-machiya Fixtures». Handbook for renovating a Kyo-machiya. Kyoto Prefecture Cooperative Association of Architecture and Carpentry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021.  A translation of a couple of illustration-heavy sections from a book published in Japanese.
  45. 45,0 45,1 «To Order Shōji». 'KITOTE', Shoji screens handcrafted with natural wood. (στα Ιαπωνικά). Kitote. 
  46. «washi 和紙». www.aisf.or.jp. JAANUS. 
  47. Noriaki, Kawashima· Kazumasa, Nara (26 Ιουλίου 2012). «Method of Manufacturing Impregnation-Coating Type Washi Masking Tape Base Material». 
  48. Friesen, Dave (27 Οκτωβρίου 2015). «Making Sokui (Rice Paste Glue) - Historical Knifemaking». Crossed Heart Forge. 
  49. «How to attach shoji paper using double sided tape». www.eshoji.com. 
  50. «Laminated Paper». www.eshoji.com. 
  51. «Warlon Paper - Japanese Shoji Papers and Shoji making supplies - Shoji Designs Inc». www.shojidesigns.com. 
  52. 52,0 52,1 «How To Choose the Right Shoji Paper For Your Project». www.eshoji.com. 
  53. 53,0 53,1 53,2 53,3 53,4 Morse, Edward S. (1885). «3: Interiors». Japanese Homes and their Surroundings. Charles E. Tuttle Company. ISBN 0-8048-0998-4. 
  54. «The Asian Custom of Removing Shoes at the Door». Asian Lifestyle Design. 
  55. Van Arsdale, Jay (2013). Shoji: How to Design, Build, and Install Japanese Screens. Kodansha International. ISBN 9781568365336. 
  56. «Shoji Screen Materials and Construction». www.shojidesigns.com. 
  57. 57,0 57,1 «Waterproof Shoji Acrylic Plate». eShoji.com (στα Αγγλικά). 
  58. «Warlon Acrylic - Shoji Designs Inc». www.shojidesigns.com. 
  59. «Shoji Design Guide». Shoji Screens & Doors (στα Αγγλικά). 
  60. «LUMAsite® – Norva Plastics». 
  61. 61,0 61,1 «Waterproof Shoji». www.eshoji.com. 
  62. «PP spunbond non-woven fabric has wide range of use». ANVIET (στα Ιαπωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  63. «SynSkin®Handling Procedures» (PDF). Loctite Aerospace. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  64. «SynSkin® HC 9837.1 Composite Surfacing Film» (PDF). Henkel Corporation.  (datasheet)
  65. «Custom shoji screens, japanese shoji doors». Pacific Shoji Works. 
  66. «Synskin Windows». www.tapplastics.com. TAP Plastics. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  67. A peel-and-stick film[63] made of epoxy[64] and white non-woven fiberglass is also used.[65][66]
  68. Sumito, Kiyooka (2011). «Structure and functionality of steam-jet fiber Felibendy» (στα αγγλικά). Chemical Fibers International 61 (1): 32–33. ISSN 1434-3584. https://jglobal.jst.go.jp/en/detail?JGLOBAL_ID=201102286305070204&rel=0. 
  69. «Suriage shouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  70. «JAANUS / nekoma shouji 猫間障子». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  71. «magoshouji 孫障子». www.aisf.or.jp. JAANUS. 
  72. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα koshi-do.
  73. «月見障子». tiku*taku (στα Ιαπωνικά). 
  74. 74,0 74,1 «Fusuma vs Shoji». Simplicable. 
  75. 75,0 75,1 «Shoji Systems». www.konashojidesign.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  76. «Hikōki and Maru-inrō Kanna». kskdesign.com.au. D & M King. 
  77. «JAANUS / hikichigai 引違». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  78. 78,0 78,1 78,2 «minka 民家». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  79. 79,0 79,1 79,2 «Katabikido». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  80. «Katabiki shouji 片引障子». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  81. «Washi Wonders in Gokayama - Toyama». JapanTravel (στα Αγγλικά). 
  82. Shoji Hawaii, gallery
  83. «Shoji-Style Sliding Doors». Popular Woodworking Magazine. 
  84. «Kakeshouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  85. «Hiraki shouji». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  86. «ryoubiraki 両開». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. JAANUS. 
  87. 87,0 87,1 87,2 Morse, Edward S. (1885). «1: The House». Japanese Homes and their Surroundings. Charles E. Tuttle Company. ISBN 0-8048-0998-4. 
  88. 88,0 88,1 Morse, Edward S. (1885). Japanese Homes and their Surroundings. Charles E. Tuttle Company. ISBN 0-8048-0998-4. 
  89. 89,0 89,1 89,2 89,3 89,4 89,5 89,6 Norihito Nakatani (Producing & Editing), Kenji Seo (Still Photography & Direction), Mayuka Toyoshima (Text), Haruya Susa, Mayuka Toyoshima, and Yohei Jimbo (Drawings), Kazuyuki Okada (web editing) (28 Οκτωβρίου 2015). Transition of Kikugetsutei (Movie and illustrated text article, both available open-access online). Study on Hashirama-Sochi; Equipment In Between. Waseda University. 
  90. 90,0 90,1 90,2 90,3 90,4 90,5 Formal Audience Hall (Shoin). Interview with Matthew Welch, Curator of Japanese and Korean Art
  91. 91,0 91,1 91,2 «Shinden-zukuri 寝殿造». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  92. 92,0 92,1 コ, ニ· Nishino, Jasmine (16 Ιανουαρίου 2017). «Fusuma (Sliding Doors) - Japanese Encyclopedia». MATCHA (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. 
  93. «Ban Dainagon ekotoba» (PDF). 
  94. «Shitomido 蔀戸». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  95. 95,0 95,1 «Fusuma 襖». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  96. 96,0 96,1 Totman, Conrad (2014). Japan: An Environmental History. I.B.Tauris & Co Ltd. σελίδες 129–130. ISBN 9781848851160. 
  97. «The Takenaka Carpentry Tools Museum». Big Sand Woodworking. 20 Μαΐου 2019. 
  98. 98,0 98,1 «Japanese Plough Planes - Kikai Shakuri Kanna and Kude Shakuri Kanna». Fine Tools. 
  99. Speetjens, Jay (30 Μαρτίου 2012). «Used Japanese Tools». FineWoodworking. 
  100. 100,0 100,1 «Japanese Architecture». Encyclopedia of Japan (στα Αγγλικά). 
  101. Lao, Todd. «Tsuke-shoin (Writing Alcove)». www.columbia.edu. 
  102. «Shoin-zukuri 書院造». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  103. 103,0 103,1 103,2 Inaji, Toshirō (1998). «The Threshold of the Garden». Teien to jūkyo no "ariyō" to "misekata, miekata" (στα Αγγλικά) (1st έκδοση). Tokyo; New York: Kodansha International. ISBN 477001712X. 
  104. 104,0 104,1 «Amado 雨戸». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  105. terminal "-do" and initial "to-" are the same word, see rendaku [en]
  106. «Tobukuro 戸袋». JAANUS -- the on-line Dictionary of Japanese Architectural and Art Historical Terminology. 
  107. 107,0 107,1 107,2 Morse, Edward S. (1885). «5: Entrances and Approaches». Japanese Homes and their Surroundings. Charles E. Tuttle Company. ISBN 0-8048-0998-4. 
  108. Pilkington, L. A. B. (1969). «Review Lecture. The Float Glass Process». Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences (The Royal Society) 314 (1516): 1–25. doi:10.1098/rspa.1969.0212. 
  109. US patent 2911759 – Manufacture of flat glass
  110. Nascimento, Marcio Luis Ferreira (September 2014). «Brief history of the flat glass patent – Sixty years of the float process». World Patent Information 38: 50–56. doi:10.1016/j.wpi.2014.04.006. http://www.lamav.ufba.br/pdf/WPI38.pdf. 
  111. Machado e Moura, Carlos· Borges de Araújo, Pedro. «The horizontal sliding glass window/wall in the 20th century, a long technical and architectural evolution». Building Views. 
  112. example
  113. «Traditional Japanese Houses». nippon.com (στα Αγγλικά). 23 Ιουλίου 2016. 
  114. Jun'ichirō Tanizaki (1933). In Praise of Shadows.
  115. Spacey, John. «What is a Shoji Screen?». Japan Talk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2022. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία