Ο Τζεέσθλαβος (σερβικά κυριλλικά: Часлав‎‎, περίπου 890 – 960) ήταν Πρίγκιπας των Σέρβων περίποτ από το 927 μέχρι τον θάνατό του τον 960. Ο Τζεέσθλαβος επέκτεινε σημαντικά το Πριγκιπάτο της Σερβίας όταν κατάφερε να ενώσει πολλές σλαβικές φυλές, επεκτείνοντας το βασίλειό του στις ακτές της Αδριατικής Θάλασσας, τον ποταμό Σάβα και την κοιλάδα Μοράβα. Πολέμησε επιτυχώς τους Μαγυάρους, οι οποίοι είχαν διασχίσει τα Καρπάθια και είχαν ρημάξει την Κεντρική Ευρώπη, εισβάλλοντας στη Βοσνία. Ο Τζεέσθλαβος μνημονεύεται, μαζί με τον προκάτοχό του Βλαστίμηρο, ως ιδρυτές της Σερβίας κατά τον Μεσαίωνα.

Τζεέσθλαβος της Σερβίας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση896
Μεγάλη Πρεσλάβα
Θάνατος960
Σάβα
Αιτία θανάτουπνιγμός
Συνθήκες θανάτουθανατική ποινή
ΘρησκείαΑνατολικός Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΓονείςKlonimir
ΟικογένειαVlastimirović dynasty
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζεέσθλαβος ήταν γιος του Κλονίμηρου, γιου του Στροΐμηρος, που κυβέρνησε ως συμπρίγκιπας το 851–880. Ανήκει στην πρώτη σερβική δυναστεία (κυβέρνησε από τις αρχές του 7ου αιώνα), και είναι ο τελευταίος γνωστός ηγεμόνας της οικογένειας. [1] Η μητέρα του ήταν μια Βουλγάρα αρχόντισσα που επέλεξε για σύζυγο του Κλονίμηρου ο ίδιος ο Βόρις Α΄ της Βουλγαρίας.

Ιστορικό

Επεξεργασία

Μετά τον θάνατο του πρίγκιπα Βλαστίμηρου, η Σερβία ήταν μια ολιγαρχία που διοικούνταν από τους τρεις γιους του: [2] τον Μουντιμήρο, Γοίνικος και τον Στροΐμηρος, [3] αν και ο Μουντιμήρος, ο μεγαλύτερος, είχε την ανώτατη εξουσία. [4]

Στη δεκαετία του 880, ο Μουντιμήρος κατέλαβε τον θρόνο, εξορίζοντας τα αδέρφια του και τον Κλονίμηρο, που ήταν γιος του Στροΐμηρου, στην Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία, στην αυλή του Βόρις Α΄ της Βουλγαρίας. [2] Αυτό οφείλεται πιθανότατα σε προδοσία. [4] Ο Πέταρ, ο γιος του Γοίνικος, κρατήθηκε στη σερβική αυλή του Μουντιμήρου για πολιτικούς λόγους, [4] αλλά σύντομα κατέφυγε στην Κροατία. [2]

Όταν πέθανε ο Μουντιμήρος, ο γιος του Πριβέσθλαβος κληρονόμησε τον κανόνα, αλλά κυβέρνησε μόνο για ένα χρόνο. Ο Πέταρ επέστρεψε και τον νίκησε στη μάχη και κατέλαβε τον θρόνο. Ο Πριβέσθλαβος κατέφυγε στην Κροατία με τα αδέρφια του Μπραν και Στέφαν. [2] Ο Μπραν νικήθηκε, αιχμαλωτίστηκε και τυφλώθηκε (η τύφλωση ήταν μια βυζαντινή παράδοση που απέκλειε κάποιον από το να καταλάβει τον θρόνο). [5] Το 896, ο Κλονίμηρος επέστρεψε από τη Βουλγαρία, με την υποστήριξη του Βόρις Α΄, καταλαμβάνοντας το σημαντικό προπύργιο του Δεστινίκου. Ο Κλονίμηρος ηττήθηκε και σκοτώθηκε. [6]

Οι Βυζαντινο-Βουλγαρικοί Πόλεμοι έκαναν τη Βουλγαρική Αυτοκρατορία ντε φάκτο την πιο ισχυρή αυτοκρατορία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι Βούλγαροι κέρδισαν αφού εισέβαλαν την κατάλληλη στιγμή, ενώ συνάντησαν μικρή αντίσταση στον βορρά επειδή οι Βυζαντινοί πολεμούσαν τους Άραβες στην Ανατολία. [7]

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Ο Τζεέσθλαβος γεννήθηκε τη δεκαετία του 890, αλλά πριν από το 896, στην Πρεσλάβα, την πρωτεύουσα της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, μεγαλώνοντας στην αυλή του Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας. [8] Ο πατέρας του ήταν ο Κλονίμηρος και η μητέρα του ήταν μια Βουλγάρα αρχόντισσα.

Το 924, ο Τζεέσθλαβος στάλθηκε στη Σερβία με μεγάλη δύναμη του βουλγαρικού στρατού. [9] Ο στρατός κατέστρεψε ένα μεγάλο μέρος της Σερβίας, αναγκάζοντας τον Ζαχαρία, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν πρίγκιπας της Σερβίας, να καταφύγει στην Κροατία. [9] Ο Συμεών Α΄ της Βουλγαρίας κάλεσε όλους τους Σέρβους δούκες για να αποτίσουν φόρο τιμής στον νέο τους πρίγκιπα, αλλά τους πήρε όλους αιχμάλωτους, προσαρτώντας τη Σερβία. [9] Η Βουλγαρία επέκτεινε σημαντικά τα σύνορά της προς τα δυτικά, γειτονεύοντας τώρα με τον ισχυρό σύμμαχό της Μιχαήλ της Ζαχλουμίας και της Κροατίας, όπου ο Ζαχαρίας εξορίστηκε και σύντομα πέθανε. [9] Η Κροατία εκείνη την εποχή διοικούνταν από τον ισχυρότερο μονάρχη στην ιστορία της Κροατίας, τον Τόμισλαβ. [9]

Βασιλεία

Επεξεργασία
 
Η Σερβία του Τζεέσθλαβου, σύμφωνα με το De administrando imperio

Η βουλγαρική κυριαρχία (923-927) δεν ήταν δημοφιλής και πολλοί Σέρβοι κατέφυγαν στην Κροατία και στο Βυζάντιο. [10] Μετά το θάνατο του Συμεών (927) ο Τζεέσθλαβος και τέσσερις φίλοι [11] διέφυγαν στη Σερβία. [10] Τσάσλαβ βρήκε λαϊκή υποστήριξη και αποκατέστησε το κράτος, οπότε πολλοί εξόριστοι επέστρεψαν γρήγορα. Η Σερβία επανεμφανίστηκε μόνο για να πέσει περίπου το 960 υπό βυζαντινή και αργότερα υπό βουλγαρική κυριαρχία ξανά. [12] [10] Ο Τζεέσθλαβος υποτάχθηκε αμέσως στην κυριαρχία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ρωμανού Α΄ Λεκαπηνού και κέρδισε οικονομική και διπλωματική υποστήριξη για τις προσπάθειές του. [10] Διατήρησε στενούς δεσμούς με το Βυζάντιο σε όλη τη διάρκεια της βασιλείας του. [10] Η βυζαντινή επιρροή (ιδιαίτερα της Εκκλησίας) αυξήθηκε πολύ στη Σερβία, όπως και η ορθόδοξη επιρροή από τη Βουλγαρία. [10] Η περίοδος ήταν κρίσιμη για το μελλοντικό χριστιανικό δαιμόνιο (Ορθόδοξοι εναντίον Καθολικών) που υιοθέτησε η Σερβική Εκκλησία, καθώς οι δεσμοί που σχηματίστηκαν σε αυτήν την εποχή θα είχαν μεγάλη σημασία για το πώς παρατάχθηκαν οι διάφορες σλαβικές εκκλησίες όταν τελικά διασπάστηκαν κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Σχίσματος του 1054. [10] Πολλοί μελετητές θεώρησαν ότι οι Σέρβοι, όντας στη μέση της ρωμαϊκής και της ορθόδοξης δικαιοδοσίας, θα μπορούσαν να έχουν προχωρήσει σε οποιαδήποτε κατεύθυνση, αλλά, δυστυχώς, οι πληροφορίες για αυτήν την εποχή και την περιοχή είναι σπάνιες. [10]

Ο Τζεέσθλαβος διεύρυνε τη Σερβία, ενσωματώνοντας την Τραβουνία και τμήματα της Βοσνίας [13] ενώ τα σύνορα του κράτους του Τζεέσθλαβου είναι άγνωστα. [14]

Πόλεμος με τους Μαγυάρους και θάνατος

Επεξεργασία
 
Η εκτέλεση του Τζεέσθλαβου.

Οι Μαγυάροι είχαν εγκατασταθεί στη λεκάνη των Καρπαθίων το 895 [15] Ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ΄ είχε επιστρατεύσει τους Μαγυάρους εναντίον των Βουλγάρων το 894, κατά τη διάρκεια των Βυζαντινο-Βουλγαρικών Πολέμων. [15] Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι Μαγυάροι επικεντρώθηκαν κυρίως στα εδάφη στα δυτικά του βασιλείου τους. [15] Το 934 και το 943 οι Μαγυάροι εισέβαλαν στα Βαλκάνια, βαθιά μέχρι τη βυζαντινή Θράκη. [15]

Σύμφωνα με το De Administrando Imperio, οι Μαγυάροι, με αρχηγό τον Κίσα, εισέβαλαν στη Βοσνία και ο Τζεέσθλαβος τους πρόλαβε στις όχθες του ποταμού Δρίνου. [11] Οι Μαγυάροι ηττήθηκαν κατά κράτος, με τον Κίσα να σκοτώνεται από τον βοεβόδα του Τζεέσθλαβου Τιχομίρ. [11] Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Τζεέσθλαβος πάντρεψε την κόρη του με τον Τιχομίρ. Η χήρα του Κίσα ζήτησε από τους ηγέτες των Μαγυάρων να της δώσουν στρατό για να πάρει εκδίκηση. [11] Με «άγνωστο αριθμό» στρατευμάτων, η χήρα επέστρεψε και αιφνιδίασε τον Τζεέσθλαβο στη Σίρμια. [11] Τη νύχτα, οι Μαγυάροι επιτέθηκαν στους Σέρβους, συνέλαβαν τον Τζεέσθλαβο και όλους τους άνδρες συγγενείς του. [11] Με εντολή της χήρας, τους έδεσαν όλους με τα χέρια και τα πόδια τους και τους πέταξαν στον ποταμό Σάβο. [11] Τα γεγονότα χρονολογούνται γύρω στο 960 [11] ή λίγο αργότερα, καθώς το De Administrando Imperio δεν αναφέρει αυτό το γεγονός.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Παπαγεωργίου, Αγγελική. «Οι Σέρβοι και η Σερβία κατά τους Μέσους Χρόνους» (PDF). eClass ΕΚΠΑ. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Fine 1991, σελ. 141.
  3. Constantine Porphyrogenitus De Administrando Imperio. Gyula Moravcsik. 1967. σελ. 154. ISBN 0884020215. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Đekić 2009.
  5. Longworth, Philip (1997), The making of Eastern Europe: from prehistory to postcommunism (1997 έκδοση), Palgrave Macmillan, σελ. 321, ISBN 0-312-17445-4, https://archive.org/details/makingofeasterne00long/page/321 
  6. Fine 1991, σελ. 154.
  7. Theophanes Continuatus, p. 312., cited in Vasil'ev, A. (1902) (in Russian). Vizantija i araby, II. pp. 88, p. 104, pp. 108–111
  8. The entry of the Slavs into Christendom, p. 209
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Fine 1991, σελ. 153.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 Fine 1991, σελ. 159.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 Srbi između Vizantije, Hrvatske i Bugarske;
  12. Jim Bradbury, The Routledge Companion to Medieval Warfare, Routledge Companions to History, Routledge, 2004, (ISBN 1134598475), p. 172.
  13. Alexis P. Vlasto; (1970) The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs p. 209; Cambridge University, (ISBN 0521074592)
  14. Fine 1991, σελ. 160.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 Stephenson, p. 39