Χορευτική μουσική της Αναγέννησης

Ο δέκατος έκτος αιώνας μαρτυρά την εξέλιξη της οργανικής χορευτικής μουσικής. Με την ανάπτυξη των μουσικών εκδόσεων η τυπωμένη χορευτική μουσική διατίθεται για σόλο όργανα και για μικρά σύνολα. Η Βενετία, το Παρίσι και η Αμβέρσα ήταν τα πρωτοπόρα κέντρα της νέας εκδοτικής βιομηχανίας. Οι χοροί είναι συχνά τα προϊόντα μεταποίησης τέτοιων φωνητικών έργων, όπως τα μαδριγάλια και τα σανσόν. Δημοσιεύονται σε απλοποιημένες τετράφωνες αποδόσεις που παίζονται από όργανα αντί να άδονται.

Ο ιταλικός χορός «σαλταρέλο», γκραβούρα του Μπαρτολομέο Πινέλλι (π.1835).

Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις χορευτικές διασκευές δεν κατονομάζονται ούτε περιγράφονται. Αρκετά συχνά η ενορχήστρωση καθοριζόταν από τις περιστάσεις που αφορούσαν την παράσταση. Οι υπαίθριες εμφανίσεις απαιτούσαν «ηχηρά» όργανα, όπως η κάλαμος (μεσαιωνικό όμποε) και το σάκμπατ (μεσαιωνικό τρομπόνι). Για τις επίσημες τελετές από την άλλη, ήταν προτιμότερα όργανα «απαλά», όπως φλάουτα και έγχορδα με δοξάρι. Αν και στην αναγεννησιακή μουσική δεν γράφονταν τα ρυθμικά μέρη των κρουστών, έχουμε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτά προέκυπταν αυτοσχεδιαστικά κατά τη διάρκεια της παράστασης.

Αρκετά χορευτικά είδη γίνονται δημοφιλή το δέκατο έκτο αιώνα και διασώζονται μέχρι την εποχή του Μπαρόκ. Ο μεγαλοπρεπής αυλικός χορός παβάνα είναι συχνά ο πρώτος μιας σειράς που τον ακολουθούν ένας ή περισσότεροι γρήγοροι χοροί, ιδίως ο ιταλικός σαλταρέλο (πηδηχτός χορός) και η γαλλική γκαγιάρντα (ζωηρότερος από το σαλταρέλο). Ο αλμάντ ή γερμανικός χορός, με συγκρατημένο δίσημο χρόνο, θα διατηρήσει τη δημοτικότητά του σε ολόκληρη την εποχή του Μπαχ, και θα ενταχθεί στη χορευτική σουίτα του Μπαρόκ. Ο ροντ ή κυκλικός χορός - λιγότερο αρχοντικός - είναι ένα ζωηρό και κεφάτο παιχνίδι που είχε συνδεθεί με τις υπαίθριες διασκεδάσεις και στον οποίο οι συμμετέχοντες σχημάτιζαν έναν κύκλο.

Βιβλιογραφία

• Machlis, Joseph & Forney, Kristine (1996). «Η Απόλαυση της Μουσικής: Εισαγωγή στην ιστορία - μορφολογία της Δυτικής Μουσικής», μετάφραση Πυργιώτης, Δημήτρης, Εκδόσεις Fagotto, Αθήνα. Ενότητα IV: «Η Αναγέννηση», σελ. 111-112. ISBN 960-7075-39-0.