Χρυσή Πέλλας
Συντεταγμένες: 40°56′39.1″N 22°7′0.8″E / 40.944194°N 22.116889°E
Η Χρυσή είναι χωριό και δημοτική κοινότητα που υπάγεται διοικητικά στον Νομό Πέλλας και συγκεκριμένα στον Δήμο Αλμωπίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 αριθμεί 256 κατοίκους, κύρια ασχολία των οποίων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Ανατολικά του χωριού είναι χτισμένο κάστρο από την εποχή του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου, γνωστό και ως κάστρο των Μογλενών (από τη σλάβικη λέξη μίγκλα=μούχλα, ομίχλη).
| Χρυσή | |
|---|---|
  Χρυσή | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Πέλλας |
| Δήμος | Δήμος Αλμωπίας |
| Δημοτική Ενότητα | Εξαπλάτανου |
| Δημοτική Κοινότητα | Εξαπλάτανου |
| Γεωγραφία και Στατιστική | |
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Πέλλης |
| Έκταση | 13 τ.χλμ |
| Υψόμετρο | 120 |
| Πληθυσμός | 256 (2021) |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Ζλάτενα έως το 1926 |
| Ονομασία κατοίκων | Χρύσες |
| Ταχ. κωδικός | 584 00 |
| Τηλ. κωδικός | 23840 |
Το χωριό αυτό είναι η πατρίδα της νεομάρτυρος Αγίας Χρυσής, που εορτάζεται στις 13 Οκτωβρίου εκάστου έτους και από την οποία προφανώς πήρε το όνομά του.[1][2] Προηγουμένως ονομαζόταν Σλάτενα (Ζλάτινα)[3].
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το χωριό βρίσκεται νοτιοανατολικά της Αριδαίας, στο σταυροδρόμι Εδέσσης-Αριδαίας-Φούστανης. Το χωριό έχει υψόμετρο 120 μέτρα.[4] Το χωριό βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νότια του Εξαπλατάνου, στην κοιλάδα Αλμωπίας.
Ιστορία Επεξεργασία
Αρχαιότητα και Μεσαίωνας Επεξεργασία
Ο οικισμός είναι τα ερείπια ενός μεσαιωνικού κάστρου, το οποίο καταστράφηκε από τις δυνάμεις του Βασιλείου Β΄ κατά το 1015. Το φρούριο ανακηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος το 1980. Νότια του χωριού υπάρχουν υπολείμματα αρχαίου οικισμού που συνδέονται με μία αρχαία πόλη.[5]
Οθωμανική Αυτοκρατορία Επεξεργασία
Τον 18ο αιώνα γεννήθηκε και έζησε η Αγία Χρυσή η Νεομάρτυς όπου και δολοφονήθηκε από τις οθωμανικές δυνάμεις το 1795.[1]
Σύμφωνα με τις στατιστικές Vasil Kanchov («Μακεδονία. Εθνογραφία και στατιστικά στοιχεία») το 1900 ζούσαν στο χωριό 950 Βούλγαροι μουσουλμάνοι.
Στην Ελλάδα Επεξεργασία
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου το 1912 το χωριό καταλήφθηκε από τα ελληνικά στρατεύματα και παρέμεινε στην Ελλάδα και μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Κατά την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 ο μουσουλμανικός πληθυσμός μετανάστευσε στην Τουρκία και τη θέση του αναπλήρωσαν Έλληνες της Ανατολίας και του Πόντου. Το 1926 το χωριό μετονομάστηκε σε Χρυσή.[3] Σύμφωνα με την απογραφή του 1928 το χωριό είχε 664 κατοίκους.
Ασχολίες Επεξεργασία
Το έδαφος είναι πολύ γόνιμο και μερικώς αρδευόμενο. Ο πληθυσμός παράγει σιτηρά, καπνό, φρούτα και άλλα γεωργικά προϊόντα[6]. Επίσης, η κτηνοτροφία είναι μερικώς ανεπτυγμένη.
Αυτοδιοίκηση Επεξεργασία
Το 1930, το χωριό αναγνωρίστηκε ως κοινότητα που κάλυπτε έκταση 15 τ.χλμ. Το 1999 η κοινότητα συγχωνεύθηκε στο νεοσύστατο Δήμο Εξαπλάτανου και αποτέλεσε Δημοτικό Διαμέρισμα του δήμου. Από το 2011 το χωριό αποτελεί Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Αλμωπίας.[3]
Δημογραφία Επεξεργασία
- 1920:641.
- 1928:664.
- 1940:825.
- 1951:813.
- 1961:834.
- 1971:613.
- 1981:450.
- 1991:461.
- 2001:395.
- 2011:281.
- 2021:256.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Newsroom (12 Οκτωβρίου 2023). «13 Οκτωβρίου – Γιορτή σήμερα: Αγία Χρυσή η Νεομάρτυς». ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ «Η ΑΓΙΑ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΧΡΥΣΗ». Μοναστήρια της Ελλάδος. 13 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 61. Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1996. σελ. 359.
- ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Χρυσής». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2023.
- ↑ «Διαδικτυακές Πύλες - Δήμος Αλμωπίας - Τοπικά Προϊόντα». www.dimosalmopias.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2023.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |