Holiday (τραγούδι, Μαντόνα)

τραγούδι της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Μαντόνα

Holiday ονομάζεται το τραγούδι της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Μαντόνα από το επώνυμο ντεμπούτο άλμπουμ της. Η εταιρεία Sire Records το κυκλοφόρησε ως το τρίτο σινγκλ του δίσκου στις 7 Σεπτεμβρίου 1983. Το τραγούδι επανεμφανίζεται στο remix άλμπουμ You Can Dance (1987), στο compilation άλμπουμ The Immaculate Collection (1990), και στο compilation άλμπουμ Celebration (2009).

"Holiday"
Ένα από τα εξώφυλλα στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1983
Single από Μαντόνα
από το άλμπουμ Madonna
B-sideI Know It
Think of Me (Αγγλία)
Κυκλοφόρησε7 Σεπτεμβρίου 1983
Format
ΗχογραφήθηκεΦεβρουάριος 1983
Sigma Sound Studios (Νέα Υόρκη)
ΕίδοςDance-pop - Post-disco
Διάρκεια6:08
6:32 (You Can Dance)
4:06 (The Immaculate Collection)
ΓλώσσαΑγγλικά
ΔισκογραφικήSire Records - Warner Bros.
ΣτιχουργόςCurtis Hudson - Lisa Stevens
ΠαραγωγόςJohn "Jellybean" Benitez
singles των Μαντόνα ανά χρονολογία
Burning Up
(1983)
Holiday (1983) Lucky Star (1983)
"Holiday" στο YouTube

Γραμμένο από τους Curtis Hudson και Lisa Stevens, της μπάντας Pure Energy, το κομμάτι προσφέρθηκε στη Μαντόνα από τον παραγωγό John "Jellybean" Benitez, όταν έψαχνε ένα πιθανό χιτ να συμπεριλάβει στο ντεμπούτο άλμπουμ της. Αφού το δέχτηκε, η τραγουδίστρια και ο Benitez εργάστηκαν πάνω στο τραγούδι, αλλάζοντας τη σύνθεσή του με την προσθήκη ενός σόλο πιάνου που εκτελείται από τον φίλο τους Fred Zarr. Ενσωματώνει κιθάρες, electronic handclaps, cowbell και μια synthesaizer string διάταξη, ενώ οι στίχοι του μιλούν για το αίσθημα της επιθυμίας για διακοπές.

Διεθνώς αναγνωρισμένο από κριτικούς, έγινε η πρώτη μεγάλη επιτυχία της Μαντόνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, φτάνοντας την 16η θέση στο Billboard Hot 100. Αποτέλεσε επίσης το πρώτο τοπ 10 σινγκλ της σε αρκετές χώρες, όπως την Αυστραλία, Βέλγιο, Γερμανία, Ιρλανδία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο. Στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει επανακυκλοφορήσει τρεις φορές, το 1984, 1985 και 1991. Έχει εκτελέσει το κομμάτι στις περισσότερες περιοδείες της και με αυτό κλείνει συνήθως τις συναυλίες. Το "Holiday" έχει διασκευαστεί από αρκετούς καλλιτέχνες και εμφανίστηκε σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες, όπως την ταινία The Wedding Singer (1998) και τη σειρά Will & Grace. Το 2003, το Q Magazine το τοποθέτησε στο νούμερο 88 στον κατάλογο "1001 Best Songs Ever".[1]

Ιστορικό και γραφή Επεξεργασία

Το 1983, η 25χρονη Μαντόνα ηχογραφούσε το επώνυμο στούντιο άλμπουμ της με τον παραγωγό της Warner Bros. Records, Reggie Lucas, αφού η Sire Records το επέτρεψε μετά την επιτυχία του "Everybody" στα κλαμπ.[2] Ωστόσο, δεν είχε αρκετό υλικό για το άλμπουμ.[3] Ο Lucas έφερε δύο νέα τραγούδια στο πρότζεκτ, και τον ντι τζέι John "Jellybean" Benitez. Εν τω μεταξύ, λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, ο συνεργάτης της τραγουδίστριας, Stephen Bray, είχε πουλήσει ένα τραγούδι "Ain't No Big Deal" σ' ένα γκρουπ με όνομα Barracuda, άλλης εταιρίας, καθιστώντας το μη διαθέσιμο για το άλμπουμ της Μαντόνα.[3] O Benitez ανακάλυψε ένα νέο κομμάτι, γραμμένο από τους Curtis Hudson και Lisa Stevens του ποπ συγκροτήματος Pure Energy.[4] Το τραγούδι, με τίτλο "Holiday", είχε απορριφθεί από τις τραγουδίστριες Phyllis Hyman και Mary Wilson, πρώην μέλη των The Supremes.[5] Οι Hudson και Stevens ερωτήθηκαν από τον Benitez αν είχαν κάποιο τραγούδι για την τότε άγνωστη Μαντόνα. Η δισκογραφική εταιρεία τους δεν ήθελε να κυκλοφορήσει το "Holiday" και έτσι το έδωσαν στον Benitez. Το συγκρότημα σε μια συνέντευξη στο Blogcritics θυμήθηκε:

Ξέραμε ότι το τραγούδι είχε μια μαγεία. Αφού δεν μπορούσαμε να το ηχογραφήσουμε εμείς, ελπίζαμε πραγματικά να πέσει στα χέρια κάποιου που θα το αντιπροσωπεύσει επάξια.[6]

Η Stevens θυμήθηκε ότι άρχισε να παίζει τις συγχορδίες της αρχής του τραγουδιού σ' ένα πληκτρολόγιο αλλά δεν μπορούσε να προχωρήσει περαιτέρω. Ο Hudson θεώρησε ότι η μουσική θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάτι εποικοδομητικό και παρότρυνε τη Stevens να πειραματιστεί με αυτό για μια εβδομάδα και τελικά της ήρθε το hook[a] "Holiday, Celebrate!". Εμπνευσμένος από τις αρχικές συγχορδίες και ακούγοντας καταθλιπτικά νέα στο ραδιόφωνο, ο Hudson άρχισε να γράφει το τραγούδι και μέσα σε τριάντα λεπτά ήταν σε θέση να το ολοκληρώσει, με όλη τη σύνθεση στο μυαλό του. Το μεγαλύτερο μέρος του τραγουδιού γράφτηκε από τον ίδιο με τη Stevens να προτείνει λίγες αλλαγές, όπως ο στίχος "It would be so nice".[6]

Ηχογράφηση και σύνθεση Επεξεργασία

Ο Benitez και η Μαντόνα έστειλαν το ντέμο στον φίλο τους, Fred Zarr, ώστε να αλλάξει τη διασκευή του και να το προγραμματίσει διαφορετικά. Έπειτα προστέθηκαν και τα φωνητικά της Μαντόνα. Ο Benitez πέρασε τέσσερις μέρες προσπαθώντας να ενισχύσει τη εμπορική ελκυστικότητα του κομματιού πριν από τον Απρίλιο του 1983, την προθεσμία που είχε ορίσει η εταιρεία της τραγουδίστριας.[3][5] Ο Benitez δεν είχε παράγει κανένα τραγούδι μέχρι εκείνη την εποχή, αλλά γνώριζε πώς να ανακατασκευάσει διάφορα μουσικά κομμάτια σε ένα στούντιο. Συνέθεσε τον ήχο, συγκέντρωσε τους μουσικούς και τους τραγούδησε τη μελωδία για την ηχογράφηση. Επίσης, ζήτησε από τη Μαντόνα να τραγουδήσει με «soulful» τρόπο.[7] Λίγο πριν ολοκληρωθεί, η Μαντόνα και ο Benitez συναντήθηκαν με τον Zarr στα Sigma Sound Studios του Μανχάταν, όπου καταγράφηκε το κομμάτι. Η τραγουδίστρια πρότεινε στον Zarr να προσθέσει ένα σόλο πιάνου προς το τέλος του τρακ, ενώ ζήτησε από τον Hudson να αλλάξει ένα φανκ μέρος στο ρυθμό της κιθάρας.[4]

Οι Pure Energy που ήταν επίσης παρόντες στο στούντιο κατά τη διάρκεια ηχογράφησης τον Φεβρουαρίου του 1983,[8] ανέφεραν ότι ο ρυθμός του κομματιού ολοκληρώθηκε σε μια μέρα επειδή δεν ήθελαν να απομακρυνθούν περαιτέρω από την εκδοχή του ντέμο. Συμπεριλήφθηκαν μικρές αλλαγές, όπως η αντικατάσταση του LinnDrum του Hudson με το Oberheim DMX του Zarr. Άλλες αλλαγές ήταν η φωνητική απόδοση από τη σόουλ, γκόσπελ αίσθηση του ντέμο, στην πιο ποπ belting εκτέλεση της Μαντόνα, η οποία παρέμεινε πιστή στην αρχική μελωδία του σινγκλ. Το γκρουπ δεν συμπεριλήφθηκε ως συντελεστής για την παραγωγή στο "Holiday", αφού ο Benitez είχε παρουσιάσει το κομμάτι στην Sire Records και είχε μια υπάρχουσα σχέση με τη Μαντόνα. Παρόλο που ο Hudson επιθυμούσε την αναγνώριση του ως παραγωγός του τραγουδιού, τελικά το αποδέχτηκε μαζί με τη Stevens, αφού αισθάνονταν ότι το τραγούδι θα ήταν η ευκαιρία τους να αναγνωριστούν τουλάχιστον ως ικανοί στιχουργοί.[6]

Μουσικά, το "Holiday" είναι ένα dance-pop και post-disco τραγούδι χωρίς συγκεκριμένη δομή.[9] Ξεκινά με μια ακολουθία συγχορδιών που θυμίζει το "Time After Time" της Σίντι Λόπερ (1984).[10] Τοποθετημένο σε ρυθμό 4/4 common time μ' ένα μεσαίο τέμπο 116 χτύπων ανά λεπτό, το κομμάτι είναι συντεθειμένο σε D major κλειδί και διαρκεί έξι λεπτά και επτά δεύτερα. Η φωνή της Μαντόνα εκτείνεται από B3 σε C5. Ακολουθεί την κίνηση χορδών G–A–Bm στον πρώτο στίχο, όταν η Μαντόνα τραγουδάει "Holiday!", και αλλάζει σε G–A–F–G στον δεύτερο στίχο, "Celebrate!".[11]

Η εξέλιξη των τεσσάρων ρυθμών συνεχίζεται σε όλο το τραγούδι, συνοδευόμενη από όργανα όπως κιθάρες στο παρασκήνιο, electronic handclap, cowbell που παίζεται από τη Μαντόνα, και συνθεσάιζερ διάταξη χορδών.[10] Προς το τέλος του τραγουδιού, γίνεται μια αλλαγή στη διάταξη, όπου ακούγεται ένα πιάνο break. Μαζί με την παραγωγή του Benitez και την ενορχήστρωση του Zarr, το προσωπικό που εργάστηκε στο "Holiday" περιλαμβάνει τον Raymond Hudson στο μπάσο, τον Bashiri Johnson στα κρουστά και τις Tina B. και Norma Jean Wright στα πίσω φωνητικά.[8] Λυρικά το τραγούδι εκφράζει το γενικό αίσθημα του κόσμου για την ανάγκη διακοπών.[10]

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Αρχικά είχε αποφασιστεί ότι το "Lucky Star" θα κυκλοφορήσει ως σινγλκ, αντ' αυτού το "Holiday" κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν το πρώτο επιλέχτηκε από το ράδιο για airplay και έγινε ένα χορευτικό χιτ.[3] Η Warner Bros. Records δεν περίμενε το τραγούδι να κάνει τόσο μεγάλη επιτυχία και γι' αυτό δεν είχαν προετοιμάσει να κυκλοφορήσουν ένα μουσικό βίντεο μαζί.[6] Το πρωτότυπο βρετανικό εξώφυλλο του "Holiday" δεν έδειχνε το πρόσωπο της Μαντόνα, αφού η Sire δεν ήθελε το βρετανικό κοινό να καταλάβει ότι δεν ήταν μια RnB τραγουδίστρια. Έτσι, χρησιμοποίησαν μια φωτογραφία ενός σιδηροδρομικού σταθμού μ' ένα τρένο.[3] Αργότερα κυκλοφόρησαν μια dub and groove εκδοχή για το remix άλμπουμ You Can Dance (1987).[12] Επίσης, εμφανίζεται στο πρώτο compilation άλμπουμ της, The Immaculate Collection (1990), σε μια συντομότερη μορφή, και το 2009 στο Celebration.[13] Έχει χρησιμοποιηθεί στο Wii βιντεοπαιχνίδι, Just Dance 2. Σε μία συνέντευξή το 2005 όταν ρωτήθηκε πιο είναι το αγαπημένο της τραγούδι από τη δισκογραφία της, είπε το "Holiday".[14]

Οι Pure Energy ανέφεραν ότι η επιτυχία του "Holiday" τους βοήθησε οικονομικά, τους βοήθησε να μετακινηθούν από το οικοτροφείο που ζούσαν. Ο Hudson επιβεβαίωσε ότι το τραγούδι συνέχισε να τους δίνει χρήματα, είπε: «μπορείς να ζήσεις από μια επιτυχία; Ναι, μπόρες αν έχεις το σωστό χιτ. Μπορεί να διαρκέσει για μια ζωή. Είμαστε η ζωντανή απόδειξη αυτού».[6]

Κριτικές Επεξεργασία

Ο J. Randy Taraborrelli, στη βιογραφία της Μαντόνα, δήλωσε ότι το "Holiday" ήταν ένας μεταδοτικός ύμνος που έβαλε φωτιά στις χορευτικές πίστες όλης της χώρας σχεδόν αμέσως.[15] Ο συγγραφέας Rikky Rooksby στο βιβλίο του The Complete Guide to the Music of Madonna, σχολίασε ότι «το "'Holiday' ήταν τόσο μολυσματικό όσο η πανούκλα, ένα άκουσμα και δεν μπορείς να το βγάλεις απ' το μυαλό σου».[16] Ο Jim Farber του περιοδικού Entertainment Weekly είπε ότι το τραγούδι ικανοποίησε το μουσικό αυτί και των δύο πλευρών του Ατλαντικού.[17] Κατά την κριτική του άλμπουμ The Immaculate Collection, ο David Browne από το Entertainment Weekly ανέφερε ότι το "Holiday" ήταν ένα «spunky dance-beat trifle».Επίσης επαίνεσε την παραγωγή του κομματιού και το χαρακτήρισε το «πρώτο σινγκλ σε μια φαινομενικά ατελείωτη σειρά από έξυπνα σινγκλ».[18] Η Mary Cross στη βιογραφία της Μαντόνα, περιέγραψε το σινγκλ ως «ένα απλό τραγούδι με μια φρεσκάδα και καλή διάθεση».[19] Εν τω μεταξύ, Sal Cinquemani του περιοδικού Slant Magazine το αποκάλεσε «αέρινο».[20] Ο Stephen Thomas Erlewine της AllMusic το ανέφερε ως ένα από τα σημαντικότερα σημεία του ντεμπούτου άλμπουμ της Madonna και το χαρακτήρισε «αφρώδη».[21] Η συγγραφέας Ana Marta González στο βιβλίο Ficción e identidad: Ensayos de Cultura Postmoderna, Υποστήριξε ότι ήταν ένα από τα τραγούδια της Μαντόνα που έφεραν την ιδέα ότι η ζωή είναι ένα πάρτι, και το ονόμασε ανέμελο και αναζωογονητικό.[22][23] Η ψηφιακή εφημερίδα Hoy Bolivia δήλωσε ότι ήταν επαναλαμβανόμενο και όχι πολύ περίπλοκο κομμάτι, ωστόσο, χωρίς πολλά πολλά κατάφερε να κατακτήσει μουσικούς κριτικούς και ήταν ένα από τα πιο χορευτικά τραγούδια στις αρχές της δεκαετίας του '80".[24]

Ένα τραγούδι τόσο 80s όσο ο Ρικ Άστλυ ή οι Pet Shop Boys, το «Holiday» είναι επίσης σίγουρα η πιο υποβλητική μελωδία που δημιουργήθηκε ποτέ όταν πρόκειται για πακετάρισμα βαλίτσας και ταξίδι για κοκτέιλ σε παραλίες...Ένας «εύθυμος» ποπ γίγαντας και το πιο κοντινό πράγμα που έχουμε σε «εμφιαλωμένη ηλιαχτίδα».

-Το σάιτ Digital Spy για το τραγούδι.[25]

Ο Jon Pareles από τους New York Times το θεωρούσε ένα από τα πιο «φιλικά» τραγούδια της καλλιτέχνιδας.[26] Ο Bill Lamb του Dotdash.com είπε ότι το "Holiday", μαζί με το "Lucky Star" και το "Borderline", έχουν ακαταμάχητα ποπ hooks.[27] Ο Don Shewey του περιοδικού Rolling Stone σημείωσε ότι στιχουργικά ήταν απλό, αλλά έξυπνο,[28] ενώ ο Jude Rogers της The Guardian το περιέγραψε ως «τέσσερα υπέροχα λεπτά που δεν έχασαν ποτέ τη φρεσκάδα και τη ζεστασιά τους».[29] Το περιοδικό Marie Claire είπε: «μια μαρτυρία για την πιο ελεύθερη και επαναστατική εποχή της βασίλισσας της ποπ. Ένας ύμνος για τη νεολαία της δεκαετίας του '80».[30] Ο Humberto Quiroga Lavié, ακαδημαϊκός σύμβουλος του Συμβουλίου Δικαιοσύνης της Αργεντινής πίστευε ότι ήταν «ένας ύμνος που τραγουδούσε όλη νεολαία και οι οπαδοί της Μαντόνα». [31] Ένας κριτικός της διαδικτυακής πύλης Peru.com, δήλωσε ότι το "Holiday" ήταν ένα από τα τραγούδια με τα οποία η Μαντόνα «διείσδυσε στα γούστα του κοινού».[32] Ο Richard LeBeau δήλωσε ότι «έχει μερικούς κοινότοπους στίχους, αλλά έναν αναμφισβήτητο ρυθμό που έχει ριζώσει sτη λαϊκή κουλτούρα».[33]

Για τον Francesco Falconi είναι «ένας αληθινός ύμνος στη χαρά και τη διασκέδαση, να θέλετε να αποσυνδεθείτε από τα καθημερινά προβλήματα και να ζήσετε τη δική σας σωματική και πνευματική ενέργεια σε μια αιώνια απόδραση».[34] Ο Sebas E. Alonso από το Jenesaispop δήλωσε: «δεν ξέρω πού ξεκινά το ρεφρέν και πού τελειώνει...αλλά η επιθυμία για πάρτι και διακοπές που εκπέμπει η μελωδία εξακολουθεί να λειτουργεί σε indie κλαμπ και beach bar είκοσι πέντε χρόνια αργότερα» [35] Ο Guillermo Alonso, από την ισπανική έκδοση του περιοδικού Vanity Fair, είπε ότι είναι τόσο χαλαρό, διασκεδαστικό και εθιστικό όσο οι διακοπές.[36] Ο Enio Chiola του PopMatters σχολίασε ότι είναι πολύ μεταδοτικό για να μην χορέψεις και τραγουδήσεις, και πολύ εμβληματικό για να αγνοηθεί.[37] Ο Justin Kantor της Blogcritics εξήρε το τραγούδι λέγοντας: «το "Holiday" είναι ένας θεσμός. Ένας παγκόσμιο ύμνος μ' ένα μήνυμα που αντηχεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, πολιτισμικών υποβάθρων και πεποιθήσεων».[6]

Εμπορική απόδοση Επεξεργασία

 
Η Μαντόνα εκτελεί το "Holiday" στην περιοδεία της Blond Ambition Tour το 1990

Κυκλοφόρησε στις 7 Σεπτεμβρίου 1983 και έγινε η πρώτη επιτυχία της Μαντόνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρέμεινε στο τσαρτ από την Ημέρα των Ευχαριστιών μέχρι τα Χριστούγεννα.[5][38] Ήταν το πρώτο της σινγκλ που μπήκε στο Billboard Hot 100 τσαρτ, στον αριθμό ογδόντα οχτώ, στις 29 Οκτωβρίου 1983,[39] και κορυφώθηκε στον αριθμό δεκαέξι στις 28 Ιανουαρίου 1984, μένοντας συνολικά είκοσι μία εβδομάδες μέσα στο τοπ 100.[40] Έκανε ντεμπούτο στο εννιά στο Hot Dance Club Play τσαρτ, στις 2 Νοεμβρίου 1983. Τελικά έφτασε νούμερο ένα και έμεινε στην κορυφή για πέντε εβδομάδες, το πρώτο της νούμερο ένα στο συγκεκριμένο τσαρτ επίσης.[3][41] Κατάφερε να κάνει εμφάνιση και στο Hot R&B/Hip-Hop Songs τσαρτ, στο νούμερο είκοσι πέντε, μένοντας μέσα στο τσαρτ για είκοσι εβδομάδες.[42] Στον Καναδά, έκανε ντεμπούτο στην 48η θέση τον Ιανουάριο του 1984,[43] και έφτασε μέχρι την 39η.[44] Μετά από δύο μήνες ξανάκανε εμφάνιση στο τσαρτ στο νούμερο σαράντα πέντε, τον Μάρτιο του 1984,[45] και κορυφώθηκε στο νούμερο τριάντα δύο τον Απρίλιο.[46] Ήταν παρόν στο γράφημα για συνολικά δώδεκα εβδομάδες.[47]

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το σινγκλ κυκλοφόρησε το 1984 και έφτασε μέχρι το έξι. Ωστόσο, μια επανακυκλοφορία το 1985 με το "Think of Me" ως B-side, το βοήθησε να ξαναμπεί στο τσαρτ στο νούμερο τριάντα δύο, και τελικά να φτάσει τη δεύτερη θέση. Η ίδια μπλόκαρε το τραγούδι της από το να φτάσει στην κορυφή του τσαρτ, αφού την ίδια εβδομάδα η πρώτη θέση ήταν επίσης δικιάς της, με το "Into The Groove". Το "Holiday" κάθισε για δέκα εβδομάδες μέσα στο γράφημα. Άλλη μια επανακυκλοφορία το 1991, οδήγησε το κομμάτι να μπει για άλλη μια φορά στο τοπ 10, στον αριθμό πέντε.[48] Τον Αύγουστο του 1985 πιστοποιήθηκε χρυσό από τη Βρετανική Φωνογραφική Βιομηχανία (BPI),[49] και σύμφωνα με την Official Charts Company, το "Holiday" έχει πουλήσει πάνω από 878,000 αντίτυπα εκεί μέχρι τον Αύγουστο του 2017.[50] Στην υπόλοιπη Ευρώπη, το σινγκλ έφτασε τοπ 10 σε Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία και Ιρλανδία,[51][52][53][54] και τοπ 40 σε Γαλλία, Σουηδία και Ελβετία.[55][56][57] Σύμφωνα με το περιοδικό Music & Media, είχε πουλήσει περίπου 1,5 εκατομμύρια αντίτυπα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1985 σ' όλη την Ευρώπη.[58] Έφτασε στο τοπ 10 του Kent Music Report τσαρτ της Αυστραλίας.[59] Επίσης, έκανε ντεμπούτο στον αριθμό τριάντα εφτά στη Νέα Ζηλανδία, κάνοντας την πρώτη εμφάνιση της Μαντόνα σε τσαρτ αυτής της χώρα. Ανέβηκε μέχρι την έβδομη θέση.[60]

Μέχρι τον Απρίλιο του 2020 έχει συγκεντρώσει 2,1 εκατομμύρια προβολές στο YouTube και 76,5 εκατομμύρια streams στο Spotify.

Αναγνώριση και βραβεία Επεξεργασία

Χρονιά Οργάνωση Λίστα Θέση Παρ.
2003 Q Magazine 1001 best songs ever
88
[1]
2009 DigitalDreamDoor.com 100 Greatest Dance Songs of the 80s
15
[61]
2012 PopMatters 15 Best Madonna Songs of All Time
11
[37]
2014 Huffington Post The Definitive Ranking Of Madonna Singles
8
[62]
2016 Rolling Stone Madonna's 50 Greatest Songs
22
[63]
2018 Billboard 100 Best Madonna songs
7
[64]
2018 Slant Magazine Every Madonna Single Ranked
19
[65]
2018 Entertainment Weekly Madonna's 60 best singles, ranked
3
[66]
2018 The Guardian Madonna's 78 singles – ranked
8
[67]
2018 Medium.com Ranking All 57 of Madonna’s Billboard Hits
27
[68]
2019 Joe.com We rank the Pop Icon's 10 best songs
6
[69]

Ζωντανές εμφανίσεις Επεξεργασία

Η Μαντόνα έχει τραγουδήσει το "Holiday" σχεδόν σε όλες τις περιοδείες της, ονομαστικά τις: The Virgin Tour, Who's That Girl Tour, Blond Ambition Tour, The Girlie Show, Drowned World Tour, Re-Invention Tour, Sticky & Sweet Tour και Rebel Heart Tour. Το 1984, το εκτέλεσε στο σόου χορού American Bandstand του Ντικ Κλαρκ.[19] Τότε το έβαλε και στη λίστα τραγουδιών της The Virgin Tour περιοδείας, το 1985. Ήταν το δεύτερο τραγούδι της συναυλίας.[70] Την ίδια χρονιά, τον Ιούλιο, το εκτέλεσε στη φιλανθρωπική συναυλία Live Aid, Φιλαδέλφεια.[71]

Η Μαντόνα τραγουδάει το "Holiday" στην Blond Ambition Tour, φορώντας σκωτσέζικο κιλτ, 2004
Αποτίνει φόρο τιμής στον Μάικλ Τζάκσον κατά τη διάρκεια του "Holiday", στη Sticky & Sweet Tour, 2009

Στην Who's That Girl Tour το 1987, ήταν το τελευταίο τραγούδι της συναυλίας που εκτελούταν. Η Μαντόνα τραγούδησε μια ενεργητική εκδοχή του τραγουδιού, σηματοδοτώντας την εορταστική και υγιή φύση του θέματος του τραγουδιού.[72] Τραγούδησε το τελικό ρεφρέν δύο φορές, και σε μερικές συναυλίες έπαιρνε από το κοινό χτένες, ώστε να χτενίσει τα μαλλιά της και να τελειώσει την παράσταση πετώντας τις χτένες πίσω στο κοινό.[73] Έχουν μαγνητοσκοπήσει δύο σόου, το ένα είναι το Ciao Italia: Live from Italy live βίντεο, στο στάδιο του Τορίνο, Ιταλία, στις 4 Σεπτεμβρίου 1987,[73] και το Who's That Girl: Live in Japan live βίντεο σε στάδιο του Τόκιο, Ιαπωνία, στις 22 Ιουνίου 1987.[74]

Στην Blond Ambition Tour το 1990, η τραγουδίστρια είπε, «ήθελα να βάλω ένα παλιό τραγούδι για πλάκα, και το "Holiday" φαίνεται να είναι ένα αγαπημένο των φανς.. Επίσης, είναι ένα από τα παλιά μου τραγούδια που μπορώ να τραγουδήσω ακόμα χωρίς να νιώθω ότι έχει ξεπεραστεί τελείως».[75] Η Μαντόνα εμφανίζεται μ' ένα ασπρόμαυρο πουά μπλουζάκι και ταιριαστό βολάν παντελόνι, ενώ τα μαλλιά της ήταν πιασμένα με την εμβληματική αλογοουρά της.[76] Το κοστούμι ήταν εμπνευσμένο από την ταινία, Ωραία μου Κυρία, και το σχεδίασε ο Jean-Paul Gaultier. Έχουν καταγραφεί τρεις διαφορετικές εμφανίσεις, στις Blond Ambition: Japan Tour 90 VHS, Blond Ambition World Tour Live VHS και στο ντοκιμαντέρ Στο Κρεβάτι Με Τη Μαντόνα. Η παράσταση από το ντοκιμαντέρ χρησιμοποιήθηκε ως μουσικό βίντεο για την προώθησή του κομματιού.[77][78][79] Έλαβε τέσσερις υποψηφιότητες στα MTV Video Music βραβεία το 1992, συμπεριλαμβανομένων των Best Female Video, Best Dance Video, Best Choreography in Video και Best Cinematography in Video, αλλά δεν νίκησε σε καμία.[80]

Το 1993 στο The Girlie Show, εκτελέστηκε σε μια εναλλακτική εκδοχή ως το προ-προτελευταίο τραγούδι της συναυλίας,[81] σ' ένα στρατιωτικό θέμα.[82] Στα μέσα της παράστασης η Μαντόνα σταματάει το τραγούδι και αρχίζει τα στρατιωτικά «γυμνάσια» με τους χορευτές και το κοινό.[83] Δέχτηκε έντονη αντίδραση στο Πουέρτο Ρίκο, όταν η Μαντόνα έτριψε την εθνική σημαία στα πόδια της.[84] Στην Drowned World Tour το 2001, η τραγουδίστρια φοράει μια γούνα, βελούδινο καπέλο και ένα προσαρμοσμένο Dolce & Gabbana μαύρο μπλουζάκι, το οποίο γράφει "Mother" μπροστά και "F*cker" πίσω με ασημί γράμματα.[85]

Τρία χρόνια αργότερα, το 2004, χρησιμοποιήθηκε στην the Re-Invention Tour και ήταν ξανά το τελευταίο τραγούδι της συναυλίας.[86] Φόραγε σκωτσέζικα κιλτ κατά τη διάρκεια της παράστασης.[87] Η εμφάνιση ξεκινάει με τη Μαντόνα και του χορευτές της να χορεύουν μπροστά στις μεγάλες οθόνες της σκηνής, οι οποίες δείχνουν σημαίες από διάφορες χώρες, ενώ κομφετί πέφτει από το ταβάνι.[86] Το σόου συμπεριλήφθηκε στο live άλμπουμ και ντοκιμαντέρ I'm Going to Tell You a Secret.[88]

Στο δεύτερο σκέλος της Sticky & Sweet Tour το 2009, το τραγούδι αντικατέστησε το "Heartbeat" του Hard Candy, και χρησιμοποιήθηκε στο φόρο τιμής που απότινε στον Μάικλ Τζάκσον, ο οποίος πέθανε μια εβδομάδα πριν αρχίσει το δεύτερο σκέλος της περιοδείας.[89][90] Ενώ η Μαντόνα τραγουδούσε, μια φωτογραφία του Τζάκσον εμφανίστηκε στη σκηνή, ακολουθούμενη από έναν μίμο που ήταν ντυμένος όπως ο τραγουδιστής.[90] Η μουσική τότε άλλαξε σ' ένα ποτ πουρί των τραγουδιών του, όπως τα "Billie Jean" και "Wanna Be Startin' Somethin'", ενώ ο μίμος χόρευε και οι οθόνες έδειχναν φωτογραφίες του Τζάκσον από το πέρασμα των χρόνων.[91] Μετά την παράσταση η Μαντόνα είπε στο κοινό: «ας δώσουμε ένα μεγάλο χειροκρότημα σ' έναν από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος».[90]

Το 2012, το τραγούδησε σε κάποιες συναυλίες της The MDNA Tour,[92] ενώ το 2015-16 ήταν για άλλη μια φορά το τελευταίο τραγούδι στη Rebel Heart Tour. Περιελάμβανε ένα απόσπασμα από τη διασκευή "Take Me to the Mardi Gras" του Bob James.[93] Τραγουδάει ενώ τυλίγεται με μια σημαία της Αμερικής και βγαίνει από τη σκηνή με ένα σχοινί που τη σηκώνει στον αέρα.[94] Η εμφάνιση συμπεριλήφθηκε στο live άλμπουμ Rebel Heart Tour που μαγνητοσκοπίστηκε στο Σίδνεϊ, Αυστραλία, και κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2017.[93]

Επανεκτελέσεις και χρήση στη λαϊκή κουλτούρα Επεξεργασία

 
Το "Holiday" ήταν το τελευταίο κομμάτι του σόου στην Rebel Heart Tour περιοδεία, 2015-16

Το Βρετανικό synthpop συγκρότημα Heaven 17, ηχογράφησε μια διασκευή το 1999 για το άλμπουμ Virgin Voices Vol. 1: A Tribute To Madonna.[95] Το 2002, οι Mad'House κυκλοφόρησαν μια EDM επανεκτέλεση για το άλμπουμ τους Absolutely Mad.[96] Παρομοίως, οι Girl Authority το επανεκτέλεσαν το 2007 στο άλμπουμ τους, Road Trip.[97] Το 1986, το ολλανδικό ραπ δίδυμο MC Miker G & DJ Sven κυκλοφόρησαν το "Holiday Rap", ένα ραπ κομμάτι με δείγμα από τη μελωδία του ρεφρέν του "Holiday". Δέχθηκε εμπορική επιτυχία και μπήκε σε τσαρτ διάφορων χωρών όπως Γαλλία, Ολλανδία, Ελβετία, Σουηδία κτλ..[98] Ένα σάμπλινγκ του bassline έκαναν οι The Avalanches στο άλμπουμ τους Since I Left You, 2000. Χρησιμοποιήθηκε στα τραγούδια "Stay Another Season" και "Little Journey".[99]

Το τραγούδι ξανά ηχογραφήθηκε από το καστ της σειράς Will & Grace το 2004, με τίτλο "He's Hot", Σχεδόν όλο το instrumental χρησιμοποιεί δείγματα από το πρωτότυπο τραγούδι, ακόμα και φωνητικά δείγματα της Μαντόνα σε κάποια σημεία.[100] Η Καναδική δραματική σειρά Degrassi: The Next Generation, που είναι γνωστή στο να ονομάζει κάθε επεισόδιο με μια 80s επιτυχία, ονόμασε ένα διπλό επεισόδιο "Holiday".[101][102] Το 2006, κριτικοί παρατήρησαν μια μεγάλη ομοιότητα του "A Public Affair", ένα τραγούδι της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Τζέσικα Σίμπσον, με το "Holiday".[103][104] Όταν επικρίθηκε για την έλλειψη πρωτοτυπίας, η Σίμπσον απάντησε στο MTV: «νομίζω ο κόσμος είναι έτοιμος να ακούσει κάτι που η Μαντόνα έκανε παλιά. Όλοι χρειάζεται να ακούμε τέτοια μουσική ξανά και ξανά. Δεν χρησιμοποίησα κανένα δείγμα αλλά με ενέπνευσε και εξακολουθεί να το κάνει».[105] Το 2008, το "Holiday" εμφανίζεται στο βιντεοπαιχνίδι Karaoke Revolution Presents: American Idol Encore.[106] Η τραγουδίστρια Kelis συχνά εκτελεί ένα mashup της δικιάς της επιτυχίας "Milkshake" με το "Holiday". Το 2003, ένα απόσπασμα του κομματιού εμφανίζεται στο φιλμ Rugrats Go Wild.

Tracklisting Επεξεργασία

Συντελεστές και προσωπικό Επεξεργασία

Οι συντελεστές προσαρμόζονται από τις σημειώσεις του άλμπουμ.[8]

  • Μαντόνα – φωνητικά, cowbell
  • Curtis Hudson – στιχουργός, κιθάρα
  • Lisa Stevens – στιχουργός
  • John "Jellybean" Benitez – παραγωγός
  • Fred Zarr – προγραμματισμό τυμπάνων, συνθεσάιζερ, πιάνο
  • Raymond Hudson – bass
  • Bashiri Johnson – κρουστά
  • Tina B. – πίσω φωνητικά
  • Norma Jean Wright – πίσω φωνητικά

Τσαρτ Επεξεργασία

Πιστοποιήσεις και πωλήσεις Επεξεργασία

Περιοχή Πιστοποίηση Πωλήσεις
Νότια Αφρική (RISA) Χρυσό[122] 25,000
Ηνωμένο Βασίλειο (BPI) Χρυσό[123] 878,000[50]
Ηνωμένες Πολιτείες N/A 260,000 (ψηφιακές πωλήσεις)[124]
Ευρώπη N/A 1,500,000[58]

Υποσημειώσεις Επεξεργασία

  • a.^ Στη μουσική, η λέξη "hook" αναφέρεται στο κομμάτι ενός τραγουδιού που τραβά το αυτί του ακροατή. Με άλλα λόγια, είναι μια λυρική γραμμή ή μελωδική φράση που κάνει το τραγούδι αξέχαστο.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Q - 1001 Best Songs Ever». www.muzieklijstjes.nl. 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  2. Rooksby 2004, σελ. 9
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Rooksby 2004, σελ. 10
  4. 4,0 4,1 Cross 2007, σελ. 26
  5. 5,0 5,1 5,2 Morton 2002, σελ. 158
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Kantor, Justin (1 Φεβρουαρίου 2012). «Interview: Curtis Hudson & Lisa Stevens, Songwriters of Madonna's 'Holiday'». Blogcritics. Ανακτήθηκε στις 12 Απριλίου 2020. 
  7. O'Brien 2008, σελ. 109
  8. 8,0 8,1 8,2 Madonna (LP, Vinyl, CD). Madonna. Sire Records. 1983. 9 23867-1. 
  9. Sullivan, Steve (2013). Encyclopedia of Great Popular Song Recordings. Scarecrow Press. σελίδες 336. ISBN 978-0-8108-8296-6. 
  10. 10,0 10,1 10,2 Rooksby 2004, σελ. 13
  11. «Madonna 'Holiday' Sheet Music». Musicnotes.com. Alfred Publishing. 13 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2020. 
  12. Erlewine, Stephen Thomas (4 Αυγούστου 1987). «You Can Dance > Overview». AllMusic. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2009. 
  13. Rooksby 2004, σελ. 11
  14. Dakss, Brian (13 Δεκεμβρίου 2005). «Madonna, Elvis Alike In Key Way». www.cbsnews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  15. Taraborrelli 2008, σελ. 61
  16. Rooksby 2004, σελ. 13
  17. Farber, Jim (July 27, 2001). «The Girl Material». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-09-04. https://www.webcitation.org/6AQp8Fhz2?url=http://www.ew.com/ew/article/0,,255548,00.html. Ανακτήθηκε στις July 3, 2009. 
  18. Browne, David (14 Δεκεμβρίου 1990). «Madonna: The Immaculate Collection». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2009. 
  19. 19,0 19,1 Cross 2007, σελ. 27
  20. Cinquemani, Sal (9 Σεπτεμβρίου 2001). «Review: Madonna, Madonna (Remaster)» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  21. Erlewine, Stephen Thomas. «Madonna - Madonna | Songs, Reviews, Credits». AllMusic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  22. González 2009, σελ. 67
  23. González 2009, σελ. 91
  24. «Madonna cumple 60 años: las 10 mejores canciones de la reina del pop». hoybolivia.com. 16 Αυγούστου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  25. Spy, Digital (7 Μαρτίου 2015). «What are our favourite Madonna hits?». Digital Spy (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  26. Pareles, Jon (2001-07-26). «POP REVIEW; Madonna and the Wiles of Willfulness» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2001/07/26/nyregion/pop-review-madonna-and-the-wiles-of-willfulness.html. Ανακτήθηκε στις 2020-04-14. 
  27. M. L.S, Library Science. «Madonna's Full Discography». LiveAbout (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  28. Shewey, Don· Shewey, Don (29 Σεπτεμβρίου 1983). «Madonna». Rolling Stone (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  29. Rogers, Jude (2018-08-16). «Every one of Madonna's 78 singles – ranked!» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/music/2018/aug/16/every-one-of-madonnas-78-singles-ranked. Ανακτήθηκε στις 2020-04-14. 
  30. «Nuestro top 10 de canciones favoritas de Madonna». Marie Claire (στα Ισπανικά). 26 Ιουνίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  31. Quiroga Lavié, Humberto. Secretos y Misterior de Hombres y Mujeres (στα Ισπανικά). 
  32. Peru.com, Redacción (22 Ιουλίου 2013). «Madonna cumplirá 30 años como 'La Reina del pop'». Peru.com (στα Ισπανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  33. LeBeau, Richard (6 Φεβρουαρίου 2020). «Ranking All 57 of Madonna's Billboard Hits in Honor of Her 60th(!) Birthday». Medium (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  34. Falconi 2013, σελ. 35
  35. «Top 40 Madonna». jenesaispop.com (στα Ισπανικά). 31 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  36. Guillermo, Alonso (18 Αυγούστου 2018). «Todos los singles de Madonna, ordenados de peor a mejor». Vanity Fair (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  37. 37,0 37,1 Chiola, Enio (2 Φεβρουαρίου 2012). «15 Best Madonna Songs of All Time». PopMatters (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  38. Grein, Paul (2 Φεβρουαρίου 1985). «Chart Beat». Billboard 97 (5): 6. ISSN 0006-2510. https://books.google.com/?id=ziQEAAAAMBAJ&pg=PT5&dq=Madonna+Holiday+single+release+September+1983. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  39. «The Billboard Hot 100: Week Ending October 29, 1983». Billboard. 29 Οκτωβρίου 1983. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  40. «The Billboard Hot 100: Week Ending January 28, 1984». Billboard. 28 Ιανουαρίου 1984. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  41. 41,0 41,1 «Madonna Dance Club Song history». Billboard. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  42. 42,0 42,1 «Madonna Hot R&B/Hip-Hop Songs history». Billboard. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  43. «Top RPM Singles: Issue 4430». RPM. Library and Archives Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Οκτωβρίου 22, 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  44. «Top RPM Singles: Issue 8308». RPM. Library and Archives Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Οκτωβρίου 22, 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  45. «Top RPM Singles: Issue 6277». RPM. Library and Archives Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Οκτωβρίου 22, 2013. Ανακτήθηκε στις Ιουλίου 3, 2009. 
  46. 46,0 46,1 46,2 Canada, Library and Archives (17 Ιουνίου 2013). «Image : RPM Weekly». www.bac-lac.gc.ca. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  47. «Top RPM Singles: Issue 6703». RPM. Library and Archives Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Οκτωβρίου 10, 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  48. «Holiday| full Official Chart History | Official Charts Company». www.officialcharts.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  49. «BPI – Certified Awards Search». British Phonographic Industry. 1 Αυγούστου 1985. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  50. 50,0 50,1 Myers, Justin (25 Αυγούστου 2018). «Madonna's Top 20 biggest songs on the Official Chart». www.officialcharts.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  51. 51,0 51,1 «Madonna - Holiday». ultratop.be. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  52. 52,0 52,1 Hung, Steffen. «Madonna - Holiday». hitparade.ch. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  53. 53,0 53,1 «Offizielle Deutsche Charts - Offizielle Deutsche Charts». www.offiziellecharts.de. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  54. 54,0 54,1 «The Irish Charts - All there is to know». irishcharts.ie. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  55. 55,0 55,1 «lescharts.com - Madonna - Holiday». lescharts.com. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  56. 56,0 56,1 «swedishcharts.com - Madonna - Holiday». swedishcharts.com. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  57. 57,0 57,1 «Madonna - Holiday - swisscharts.com». swisscharts.com. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  58. 58,0 58,1 «Madonna Mania Now Spreading All Over Europe» (PDF). Music & Media. 23 Σεπτεμβρίου 1985. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  59. 59,0 59,1 59,2 Kent, David (1993). Australian Chart Book 1970–1992 (doc). Australian Chart Book, St Ives, N.S.W. ISBN 0-646-11917-6. 
  60. 60,0 60,1 «charts.org.nz - Madonna - Holiday». charts.nz. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  61. «100 Greatest Dance Songs of the 80s». DigitalDreamDoor (στα Αγγλικά). 23 Αυγούστου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  62. Jacobs, Matthew (22 Απριλίου 2014). «The Definitive Ranking Of Madonna Singles». HuffPost (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  63. Stone, Rolling· Stone, Rolling (27 Ιουλίου 2016). «Madonna's 50 Greatest Songs». Rolling Stone (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  64. Billboard Staff (15 Αυγούστου 2018). «100 Best Madonna Songs: Staff Picks». Billboard. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  65. Staff. «The Beat Goes On: Every Madonna Single Ranked». Slant Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  66. Arnold, Chuck (15 Αυγούστου 2018). «Madonna's 60 best singles, ranked». EW.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  67. Rogers, Jude (16 Αυγούστου 2018). «Every one of Madonna's 78 singles – ranked!» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/music/2018/aug/16/every-one-of-madonnas-78-singles-ranked. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  68. LeBeau, Richard (16 Αυγούστου 2018). «Ranking All 57 of Madonna's Billboard Hits in Honor of Her 60th(!) Birthday». Medium (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  69. Lavin, Will (2019). «As Madonna turns 60 we rank the pop icon's 10 best songs». JOE.co.uk (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2020. 
  70. Clerk 2002, σελ. 42
  71. Voller 1999, σελ. 56
  72. Kellner 1995, σελ. 276
  73. 73,0 73,1 Madonna (1988). Ciao Italia: Live from Italy (VHS). Warner Home Video. 
  74. Madonna (1987). Who's That Girl – Live in Japan (VHS). Warner Home Video. 
  75. Michael 2004, σελ. 52
  76. Clerk 2002, σελ. 84
  77. Madonna (1990). Blond Ambition: Japan Tour 90 (VHS). Warner Home Video. 
  78. Madonna (1990). Blond Ambition World Tour Live (VHS). Warner Home Video. 
  79. Goodlum, Jeff (4 Δεκεμβρίου 2000). «Truth or Dare». Rolling Stone 1079 (19). ISSN 0035-791X. 
  80. «MTV Video Music Awards – 1992 – Highlights, Winners, Performers». MTV. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  81. Madonna (1993). The Girlie Show: Live Down Under (DVD). Warner Home Video. 
  82. Clerk 2002, σελ. 139
  83. Lull & Hinerman 1997, σελ. 250
  84. Smith, Neil (24 Μαΐου 2004). «Show-stealer Madonna on tour». BBC. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/3704915.stm. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  85. Clerk 2002, σελ. 174
  86. 86,0 86,1 Timmerman 2007, σελ. 47
  87. Reporter, Staff (3 Απριλίου 2004). «Madonna's Wardrobe Ready for Reinvention». People. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-08. https://web.archive.org/web/20160308002629/http://www.people.com/people/article/0,,640170,00.html. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  88. Madonna (2005). I'm Going to Tell You a Secret (DVD). Warner Home Video. 
  89. «Madonna's Emotional Onstage Tribute to Jackson». Hollywood.com. 4 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  90. 90,0 90,1 90,2 Saad, Nardeen (5 Ιουλίου 2009). «Madonna pays tribute to Michael Jackson in concert». Chicago Tribune. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  91. Rodriquez, Jason (5 Ιουλίου 2009). «Madonna Salutes Michael Jackson At London's O2 Arena». MTV News. http://www.mtv.com/news/articles/1615279/20090705/madonna.jhtml. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  92. Ganz, Caryn (10 Σεπτεμβρίου 2012). «Act of God: Madonna's MDNA Tour Comes to Yankee Stadium». Spin. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  93. 93,0 93,1 Madonna (2017). Rebel Heart Tour (2× CD, DVD, Blu-ray). Eagle Records. 
  94. «Madonna Takes The Verizon Center by Storm: Review». Metro Weekly. 9 Σεπτεμβρίου 2015. http://www.metroweekly.com/2015/09/rebel-heart-tour-madonna-takes-the-verizon-center-by-storm-review/. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  95. Ankeny, Jason (28 Οκτωβρίου 1999). «Heaven 17 > Overview». AllMusic. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  96. «Absolutely Mad > Overview». AllMusic. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  97. «Girl Authority – Roadtrip». HMV Group. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  98. «M.C. Miker and Deejay Sven – Holiday Rap (Song)». Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  99. Hseigh, Christine (6 Νοεμβρίου 2001). «The Avalanches: Since I Left You < Reviews». PopMatters. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  100. Hay, Carla (17 Ιουλίου 2004). «'Will & Grace' Compilation Album in Works». Yahoo! Music Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  101. «Degrassi: The Next Generation: Holiday (1)». TV.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  102. «Degrassi: The Next Generation: Holiday (2)». TV.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  103. Stewart, Allison (27 Αυγούστου 2006). «Two Divas: One Has No Shame (Or Talent)». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/08/25/AR2006082500226.html. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  104. «They're baaa-aaack». Chicago Tribune. 10 Αυγούστου 2006. https://pqasb.pqarchiver.com/chicagotribune/access/1092655881.html?dids=1092655881:1092655881&FMT=ABS&FMTS=ABS:FT&type=current&date=Aug+10%2C+2006&author=&pub=Chicago+Tribune&desc=They%27re+baaa-aaack&pqatl=google. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  105. Moss, Corey (2 Αυγούστου 2006). «Jessica Simpson Covers Song That Convinced Her To Let Nick Go». MTV News. http://www.mtv.com/news/articles/1537645/jessica-covers-song-that-helped-her-let-nick-go.jhtml. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  106. Miller, Jonathan (15 Νοεμβρίου 2005). «Karaoke Revolution Party: Good times never seemed so good». IGN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Σεπτεμβρίου 30, 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Απριλίου 2020. 
  107. Holiday (US 7-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. 7-29478. 
  108. Holiday (European 7-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. 92.9478-7. 
  109. Holiday (US 12-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. GSRE 0494. 
  110. Holiday (European 12-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. 92-0176-0. 
  111. Holiday (UK 7-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. 929405-7. 
  112. 112,0 112,1 Holiday (UK 12-inch Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1983. 920 173-0. 
  113. Holiday (UK 7", 12" Picture Disc and Cassette Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1991. W0037, W0037TP, W0037C/5439-19265-4. 
  114. Holiday (UK 12" Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1991. W0037T, 9362-40098-0. 
  115. The Holiday Collection (UK EP Single liner notes). Madonna. Sire Records. 1991. W0037CT, W0037 CD/9362-40099-2. 
  116. Kimberley, Christopher. Zimbabwe Singles Chart Book: 1965–1996. 
  117. «Holiday | full Official Chart History | Official Charts Company». www.officialcharts.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  118. «Holiday {1985} | full Official Chart History | Official Charts Company». www.officialcharts.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  119. «Holiday {1991} | full Official Chart History | Official Charts Company». www.officialcharts.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  120. «Top 100 Single-Jahrescharts» (στα Γερμανικά). GfK Entertainment. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  121. 121,0 121,1 «Hot 100 Year end issue: 1984». Billboard 96 (51): 14. 22 Δεκεμβρίου 1984. ISSN 0006-2510. https://books.google.com/books?id=ZSQEAAAAMBAJ. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  122. «LADY MADONNA». Billboard: σελ. 6. 2 Ιουνίου 1984. https://www.americanradiohistory.com/Archive-Billboard/80s/1984/BB-1984-06-02.pdf. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  123. «BPI Award (Holiday)». Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 
  124. «Ask Billboard: 'Glee'-ful About Madonna». Billboard. 30 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2020. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία