Το Hard Candy είναι το 11ο στούντιο άλμπουμ της Μαντόνα, το οποίο κυκλοφόρησε στις 19 Απριλίου 2008, από την Warner Bros. Records. Ήταν το τελευταίο στούντιο άλμπουμ της με την δισκογραφική εταιρεία, σηματοδοτώντας το τέλος μιας 25χρονης συνεργασίας. Ξεκίνησε να δουλεύει το άλμπουμ το 2007, και συνεργάστηκε με τον Justin Timberlake, Timbaland, Pharrell Williams και Nate "Danja" Hills. Το άλμπουμ έχει μια συνολική urban pop ατμόσφαιρα ενώ παραμένει ένα dance-pop cd στον πυρήνα του. Οι Pet Shop Boys κλήθηκαν επίσης να συνεργαστούν με την Μαντόνα, αλλά η δισκογραφική εταιρεία αργότερα απέσυρε την πρόσκλησή της.

Hard Candy
Στούντιο άλμπουμ από Μαντόνα
Κυκλοφορία19 Απριλίου 2008
Ηχογράφηση2007 - 08
Μουσικό είδοςΠοπ, R&B, Dance
Διάρκεια56:24
ΠαραγωγήMadonna, Danja, Demo Castellon, Hannon Lane, The Neptunes, Timbaland, Justin Timberlake
ΔισκογραφικήWarner Bros.
Δισκογραφικό χρονολόγιο
(Μαντόνα)
The Confessions TourHard CandyCelebration
Singles από Hard Candy
  1. "4 Minutes"
    Κυκλοφόρησε: 17 Μαρτίου 2008
  2. "Give It 2 Me"
    Κυκλοφόρησε: 15 Ιουλίου 2008
  3. "Miles Away"
    Κυκλοφόρησε: 17 Οκτωβρίου 2008

Η Μαντόνα άρχισε να ενδιαφέρεται για συνεργασία με τον Timberlake αφού άκουσε το άλμπουμ του FutureSex / LoveSounds το 2006. Μαζί ανάπτυξαν μια σειρά από τραγούδια για το άλμπουμ, αλλά η βάση της ανάπτυξης τους ήταν τα demo του William. Η Μαντόνα είχε μια σειρά από τραγούδια που έγραψε για το άλμπουμ, τα οποία κατέπληξαν τον Timberlake. Είχαν εντατικές συζητήσεις μεταξύ τους πριν από την ηχογράφηση ενός τραγουδιού.

Η Μαντόνα είχε αποφασίσει αρχικά να απεικονίσει τον εαυτό της ως τη Μαύρη Μαντόνα για το εξώφυλλο, και να το ονομάσει έτσι, αλλά αργότερα αισθάνθηκε ότι την ιδέα μπορεί να τη δουν ως αμφιλεγόμενη. Όταν κυκλοφόρησε το άλμπουμ πήγε νούμερο ένα σε 37 χώρες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αυστραλίας, του Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο και έγινε το ενδέκατο άλμπουμ με τις καλύτερες πωλήσεις το 2008. Το άλμπουμ παγκοσμίως έχει πουλήσει πάνω από τέσσερα εκατομμύρια.

Τα singles που έβγαλε από το άλμπουμ ήταν τρία. Το πρώτο, 4 Minutes, ήταν μια παγκόσμια επιτυχία, πήγε νούμερο ένα σε 21 χώρες και έγινε το 37ο top-ten hit της Μαντόνα στο Billboard Hot 100. Τα άλλα δύο singles ήταν το Give It 2 Me και το Miles Away. Για την προώθηση του άλμπουμ της ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία κατά την περίοδο 2008 – 09, Sticky & Sweet Tour, η οποία έγινε η highest grossing περιοδεία όλων των εποχών από σόλο καλλιτέχνη.

Σχετικά με τον δίσκο

Επεξεργασία

Τον Φεβρουάριο του 2007, ο Timbaland είπε ότι δουλεύει με τη Μαντόνα για το 11ο studio album της.[1] Ήταν το τελευταίο στούντιο άλμπουμ της Μαντόνα με την Warner Bros. Records. Τον Αύγουστο του 2007, ο Timbaland μίλησε για το άλμπουμ στο MTV News. Μαζί με τον Justin Timberlake επιβεβαίωσε ότι εργάστηκε για το άλμπουμ με την Μαντόνα και είπε ότι έγραψε δέκα τραγούδια γι’ αυτήν.[2]

Ηχογράφηση

Επεξεργασία
 
Κατά την εκτέλεση του "Beat Goes On" στην Sticky & Sweet Tour

Το άλμπουμ περιλαμβάνει εμφανίσεις φωνητικά από τους Justin Timberlake, Timbaland, Pharrell Williams και Kanye West. Την παραγωγή του άλμπουμ διαθέτουν η Μαντόνα, ο Timbaland, Timberlake, The Neptunes και Nate "Danja" Hills. Σε προηγούμενους δίσκους της η Μαντόνα είχε συνεργαστεί με σχετικά άγνωστους παραγωγούς όπως William Orbit, Mirwais Ahmadzaï και Stuart Price. Ωστόσο, για το Hard Candy η Μαντόνα αποφάσισε να συνεργαστεί με παραγωγούς και καλλιτέχνες οι οποίοι ήταν ήδη γνωστοί. Μιλώντας στο MTV, η Μαντόνα εξήγησε την απόφασή της να συνεργαστεί με γνωστούς παραγωγούς: «Επειδή είναι καλοί, μου αρέσουν οι “βλακείες” τους. [...]Θέλω να πω, δεν μου αρέσει να επαναλαμβάνομαι, και καθόμουν και σκεφτόμουν τι μουσική μου αρέσει τώρα; Και ήταν πράγματι το FutureSex / LoveSounds του Timberlake.». Το πρώτο κομμάτι που ηχογράφησαν η Μαντόνα με τον Timberlake ήταν το "Devil Wouldn't Recognize You". Ο Timberlake αισθάνθηκε ότι το τραγούδι έμοιαζε με το τραγούδι της Μαντόνα που είχε βγάλει πριν από χρόνια "Frozen" (1998).

 
Η Μαντόνα ξεκίνησε την Sticky & Sweet Tour με το τραγούδι "Candy Shop", το οποίο είναι και το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ.

Στο περιοδικό Interview Magazine η Μαντόνα εξήγησε την έμπνευσή της για τα τραγούδια και τη μουσική του Hard Candy. Είπε, «Πιθανόν από πολλές απόψεις, τα περισσότερα τραγούδια να είναι αυτοβιογραφικά. Πραγματικά δεν σκέφτομαι προσωπικές ιστορίες όταν γράφω μουσική. Απλώς μου έρχεται. Το "Candy Shop" είναι το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ. Παράγεται απ’ τον Williams, το τραγούδι χρησιμοποιεί τη λέξη καραμέλα (Candy) ως μια μεταφορά για το σεξ. Ο Williams δήλωσε, «Ήμασταν στο στούντιο,[…] και η Μαντόνα είπε 'Look, give me some hot shit'. Τη κοίταζα και είπα 'She's saying hot shit? OK’». Το πρώτο single, "4 Minutes" ήταν αρχικά γνωστό ως "4 Minutes to Save the World". Η ανάπτυξη του τραγουδιού είχε ως κίνητρο το να σώσουμε τον πλανήτη από την καταστροφή, και πως οι άνθρωποι μπορούν να διασκεδάσουν στην διαδικασία. Σύμφωνα με την Μαντόνα, το τραγούδι το εμπνεύστηκαν από την παραγωγή του ντοκιμαντέρ I Am Because We Are. Στο τραγούδι συμμετέχουν ο Timberlake και Timbaland. Είναι ένα uptempo dance κομμάτι με ένα αστικό, hip-hop στυλ και επίσης περιλαμβάνει έναν bhangra ρυθμό του Timbaland. Τα όργανα που χρησιμοποιούνται στο κομμάτι είναι brass, foghorns και cow bells. Οι στίχοι του τραγουδιού μεταφέρουν το μήνυμα της κοινωνικής συνείδησης εμπνευσμένο από την επίσκεψη της Μαντόνα στην Αφρική. Στο "Give It 2 Me", το δεύτερο single συγχωνεύει bounce- παλμούς και funky bassline. "If it's against the law, arrest me" τραγουδά "If you can handle it, undress me." Το τραγούδι έχει μια σύντομη παρένθεση, όπου η Μαντόνα επαναλαμβάνει συνεχώς την φράση "Get stupid" και ο Williams τραγουδά "To the left, to the right". Το "Give It 2 Me" γράφτηκε από την Μαντόνα, το οποίο, αν και φαίνεται να είναι για τον χορό και το σεξ, είναι μια αναφορά στην καριέρα της Μαντόνα που εκτείνεται σε τρεις δεκαετίες στη μουσική βιομηχανία. Μουσικά είναι ένα αισιόδοξο dance τραγούδι, που χαρακτηρίζει τα όργανα της Δυτικής Αφρικής από κρουστά και cowbells. Στο τέταρτο κομμάτι, "Heartbeat", η Μαντόνα τραγουδάει λαχανιασμένη και επίσης διαθέτει ένα διάλειμμα, όπου αλλάζει η μουσική από το φυσιολογικό ρυθμό της και ακούμε μόνο τον ήχο των τυμπάνων.

Κριτικές

Επεξεργασία
 Επαγγελματική βαθμολόγηση
Συνολικά αποτελέσματα
Πηγή Βαθμολόγηση
Metacritic (65/100)[3]
Επανεξετασμένα αποτελέσματα
Πηγή Βαθμολόγηση
Allmusic      
Blender      
Billboard Positive
Entertainment Weekly B+
The Guardian      
NME (5/10)
PopMatters (5/10)
Rolling Stone      
Slant Magazine      
The Times      

Το Hard Candy έλαβε γενικά ευνοϊκές κριτικές συγκεντρώνοντας βαθμολογία 65/100. Ο Mark Savage από το BBC σχολίασε την σύνθεση των κομματιών λέγοντας ότι "αν μερικά από τα κομμάτια τα είχαν επεξεργαστεί περισσότεροι παραγωγοί, το Hard Candy θα μπορούσε να είναι απ'τά καλύτερα άλμπουμ της Μαντόνα.[4] Ο Stephen Thomas είπε οτι υπάρχει μια αίσθηση αδιαφορίας απ'τήν Μαντόνα στο άλμπουμ, σαν να παρέδωσε τα ηνία στον Pharrell και τον Timbalake.[5] Η Kerri Mason από το Billboard επαίνεσε τον νεό ήχο και την μουσική κατεύθυνση που έλαβε η Μαντόνα, αλλά θεώρησε ότι είχε γίνει μαριονέτα των παραγωγών, οδηγώντας την να σχολιάσει ότι "Madonna makes producers, producers don't make Madonna".[6]

Ο Caryn Ganz από το Rolling Stone εξήγησε ότι η ομάδα σύνθεσης των τραγουδιών βοηθά την Μαντόνα να επανεξετάσει τις ρίζες της ως μία αστική - ντίσκο βασίλισσα.[...]Για το Hard Candy, αφήνει τους παραγωγούς να την κάνουν το παιχνιδάκι τους".[7] Ο Thomas Hausner από το PopMatters είπε ότι ο δίσκος είναι overpopulated με ανακυκλωμένη ποπ που είναι δυσδιάκριτες και ότι κάτι χαλαρωτικά arpeggiating φωνητικά της Μαντόνα δεν μπορούν να μας ανακουφίσουν.[8] Ο Tom Ewing από το Pitchfork Media αναρωτήθηκε μετά την ακρόαση ότι κανείς από τους παραγωγούς του άλμπουμ δεν είναι κοντά στο δημιουργικό αποκορυφωμά του.[9] Ο Sal Cinquemani από το Slant Magazine απογοητεύτηκε με το άλμπουμ και είπε "Η Μαντόνα δεν έχει παραδώσει ποτέ τόσο ανούσια πράγματα σε έναν δίσκο της απ'τό ξεκίνημα της καριέρας της [...] Υπάρχουν λίγες ομολογίες εδώ - τίποτα πολιτικό, τίποτα πνευματικό, δεν μιλάει για την φήμη, τον πόλεμο ή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης".[10] Ο Wilfred Young από τα NME θεώρησε ότι ήταν ένα αρκετά στερεό άλμπουμ αλλά πολύ μέτριο για την Μαντόνα.[11]

Αρ. TίτλοςΣυνθέτες Διάρκεια
1. "Candy Shop"  Pharrell Williams, Madonna 4:16
2. "4 Minutes" (featuring Justin Timberlake και Timbaland)Madonna, Tim Mosley, Timberlake, Nate Hills 4:04
3. "Give It 2 Me"  Williams, Madonna 4:48
4. "Heartbeat"  Williams, Madonna 4:04
5. "Miles Away"  Madonna, Mosley, Timberlake, Hills 4:49
6. "She's Not Me"  Williams, Madonna 6:05
7. "Incredible"  Williams, Madonna 6:20
8. "Beat Goes On" (featuring Kanye West)Williams, Madonna, West 4:27
9. "Dance 2night"  Madonna, Mosley, Timberlake, Hannon Lane 5:03
10. "Spanish Lesson"  Williams, Madonna 3:38
11. "Devil Wouldn't Recognize You"  Madonna, Mosley, Timberlake, Hills, Joe Henry 5:09
12. "Voices"  Madonna, Mosley, Timberlake, Hills, Lane 3:39
Συν. διάρκεια:
56:24


  • CD — containing the 12-track album.
  • CD Japanese Edition — 13-track edition including the bonus track "Ring My Bell".
  • CD Limited Collectors Edition Candy Box — 14-track edition containing the album, two exclusive "4 Minutes" remixes in a hinged DVD-sized "Candy" box with a 16-page booklet and approximately 35 Starlite Mint candies packaged in clear cello bag.
  • LP Limited Edition — full length 12-track album on two pink-white and blue-white "candy swirled" vinyl discs, plus a DJ Remix 12" (on black vinyl) with two exclusive remixes of "4 Minutes" by Tracy Young and Peter Rauhofer, and a bonus CD of the album housed in a plain white CD sleeve, all housed in a three-pocket deluxe gatefold Stoughton jacket.
  • iTunes Deluxe Pre-order version — 16-track edition containing the album, two "4 Minutes" remixes, bonus track "Ring My Bell", digital booklet and a "Give It 2 Me" remix.
  • iTunes Pre-order version — 13-track edition containing the album, digital booklet and bonus track "Ring My Bell".
  • Deluxe Digital version — 15-track edition containing the album, two "4 Minutes" remixes, digital booklet and a "Give It 2 Me" remix.
  • Digital version — 12-track edition containing the album and digital booklet.
  • Vodafone Exclusive — from April 21, 2008, seven tracks from the album were released at a rate of one a day counting down the week before the album was available. Each track remained live for 24 hours for download before being replaced by the next one.[12]


Προσωπικό

Επεξεργασία

Charts και Βραβεία

Επεξεργασία

Chart (2008) Position
Australian Albums Chart[42] 47
Belgian Albums Chart (Flanders)[43] 25
Belgian Albums Chart (Wallonia)[43] 21
Danish Albums Chart[44] 16
German Albums Chart[45] 14
Greek Albums Chart[46] 12
Greek Foreign Albums Chart[47] 2
Hungarian Albums Chart[48] 5
Mexican Albums Chart[49] 6
Swiss Albums Chart[50] 8
US Billboard 200[51] 53
Year Single Peak chart positions Certifications
US
[52]
U.S. Club
[53]
AUS
[54]
AUT
[55]
CAN
[52]
FRA
[56]
GER
[57]
ITA
[58]
SWI
[59]
UK
[60]
2008 "4 Minutes" (featuring Justin Timberlake) 3 1 1 2 1 2 1 1 1 1
  • US: 2× Πλατινένιο[61]
  • AUS: Πλατινένιο[62]
"Give It 2 Me" 57 1 23 10 8 5 8 3 4 7
"Miles Away" 2 21 23 54 11 26 32 39
"—" denotes releases that did not chart or was not released.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Rodriguez, Jayson (2007-02-09). «Timbaland Still In Shock Over Jay-Z, Madonna, Elton Collaborations». MTV (MTV Networks). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-08-17. https://web.archive.org/web/20100817221933/http://www.mtv.com/news/articles/1552023/20070209/timbaland.jhtml. Ανακτήθηκε στις 2010-02-26. 
  2. Reid, Shaheem (2008-08-08). «Timbaland Talks About His And Justin Timberlake's 'Hot' Collabo With Madonna». MTV (MTV Networks). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-11-06. https://web.archive.org/web/20091106000312/http://www.mtv.com/news/articles/1566579/20070807/timbaland.jhtml. Ανακτήθηκε στις 2010-04-26. 
  3. «Hard Candy». MetaCritic. CBS Interactive. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2011. 
  4. Savage, Mark (8 Απριλίου 2008). «Review: Madonna's Hard Candy». BBC. BBC Online. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  5. Erlewine, Stephen Thomas (25 Απριλίου 2008). «allmusic ((( Hard Candy > Overview )))». Allmusic. Rovi Corporation. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  6. Mason, Kerri (3 Μαΐου 2008). «Hard Candy: Music Review». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  7. Ganz, Caryn (2008-04). «Music Reviews: Hard Candy». Rolling Stone (Jann Wenner) 1082 (21). ISSN 0035-791X. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-07-22. https://archive.today/20140722200240/http://www.rollingstone.com/music/albumreviews/hard-candy-20080501. Ανακτήθηκε στις 2008-04-26. 
  8. Hauser, Thomas (10 Ιουνίου 2008). «Madonna: Hard Candy < Reviews». PopMatters. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008. 
  9. Ewing, Tom (28 Απριλίου 2008). «Pitchfork: Album Reviews: Madonna: Hard Candy». Pitchfork Media. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  10. Cinquemani, Sal (23 Απριλίου 2008). «Madonna: Hard Candy | Music Review». Slant Magazine. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  11. Young, Wilfred (28 Απριλίου 2008). «Madonna "Hard Candy" Review». NME. IPC Media. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  12. Hastings, Chris (30 Μαρτίου 2008). «Madonna's millions from Hard Candy ads». The Daily Telegraph. Telegraph Media LLC. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2010. 
  13. «Madonna – Hard Candy (album)». Ultratop 50. Hung Median. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  14. «TOP50 Prodejní – Madonna – Hard Candy». International Federation of the Phonographic Industry. 9 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2010. 
  15. «Greek Albums Chart». IFPI Greece. 26 Ιανουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2002. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2010. 
  16. «Top 40 album- és válogatáslemez- lista» (στα Ουγγρικά). Mahasz. Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége. 28 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2010. 
  17. «Oficjalna Lista Sprzedažy» (στα Πολωνικά). OLiS. 4 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  18. «Discos de Oro y Platino». Argentine Chamber of Phonograms and Videograms Producers. 22 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2008. 
  19. «ARIA Charts – Accreditations – 2008 Albums». Australian Recording Industry Association. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2008. 
  20. «IFPI Austria – Certification database». International Federation of the Phonographic Industry. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2008. 
  21. «Gold And Platinum Certifications – Albums – 2008». Ultratop. 15 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  22. «ABPD : Associação Brasileira de Produtores de Disco». Associação Brasileira dos Produtores de Discos. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2010. 
  23. «Gold & Platinum Certification for CRIA, June 2008». Canadian Recording Industry Association. 16 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  24. «Guld og platin 2008». International Federation of the Phonographic Industry. 16 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2008. 
  25. «IFPI Platinum Certifications Europe 2008». International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2009. 
  26. «Tilastot – Madonna – Kultalevy». International Federation of the Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  27. «InfoDisc : Les Certifications (Albums) du SNEP (Bilan par Artiste)» (στα Γαλλικά). Syndicat National de l'Édition Phonographique. 9 Σεπτεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2010. 
  28. «Gold-/Platin-Datenbank ('Hard Candy')» (στα Γερμανικά). Bundesverband Musikindustrie. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2011. 
  29. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2008. 
  30. «Keresés album címe szerint» (στα Ουγγρικά). Mahasz. Magyar Hanglemezkiadók Szövetsége. 24 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  31. «The Irish Charts – All there is to know». Irish Recorded Music Association. 1 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2009. 
  32. «May 2008 Gold List and certification work». Recording Industry Association of Japan. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2010. 
  33. «Certificaciones Encontradas, Madonna». Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas. 5 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  34. «Oficjalna Lista Sprzedažy». OLiS. 21 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  35. «Discos de Ouro e Platina – Ano 2008» (στα Πορτογαλικά). Associação Fonográfica Portuguesa. 9 Σεπτεμβρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  36. «"2M" - Чарт продаж. Россия 39-2009». 2m-online.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2009. 
  37. «Top 50 Albumes 2008» (PDF) (στα Ισπανικά). Productores de Música de España. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2010. 
  38. «Guld & Platina - År 2008» (PDF). International Federation of the Phonographic Industry. 18 Ιουλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2008. 
  39. «Swiss Music Charts – Certifications». The Official Swiss Charts and Music Community. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2008. 
  40. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2012. 
  41. «BPI Certifications Searchable database». British Phonographic Industry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2010. 
  42. «ARIA Charts - End Of Year Charts - Top 100 Albums 2008». Australian Recording Industry Association. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  43. 43,0 43,1 «Rapports Annuel 2008». Ultratop. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  44. «Bagom Hitlisten Top 2008». Tracklisten. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  45. «Album Jahrescharts 2008». MTV (στα Γερμανικά). MTV Networks. 16 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2010. 
  46. «Annual Chart - Year 2008 Top 50 Ελληνικών και Ξένων Aλμπουμ». IFPI Greece. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2010. 
  47. «Annual Chart - Year 2008 Top 50 Ξένων Aλμπουμ». IFPI Greece. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2010. 
  48. «Összesített album- és válogatáslemez-lista». Mahasz. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2010. 
  49. «Top 100 Musica – Albums» (PDF). Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2010. 
  50. «Swiss End of Year Charts 2008». Swiss Music Charts. Hung Medien. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  51. «2008 Year-End Billboard 200 Albums». Billboard. Nielsen Business Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2010. 
  52. 52,0 52,1 «allmusic ((( Madonna > Charts & Awards > Billboard Singles )))». Allmusic. Rovi Corporation. 1983–2009. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  53. Trust, Gary (2009-09-15). «'Celebration': Madonna's 40 Most Impressive Instants». Billboard (Nielsen Business Media, Inc). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-04. https://web.archive.org/web/20121104155612/http://www.billboard.com/column/chartbeat/celebration-madonna-s-40-most-impressive-1004012156.story. Ανακτήθηκε στις 2009-10-08. 
  54. Ryan, Gavin (2009). ARIA Singles Chart Book 1988-2008. Moonlight Publishing. σελίδες 91–92. 
  55. «Madonna singles discography». Ö3 Austria Top 40. austriancharts.at. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2010. 
  56. «Madonna Singles Discography». Syndicat National de l'Édition Phonographique. Lescharts.com at Hung Medien. 1984–2009. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2009. 
  57. «Madonna Singles Discography». Media Control Charts. Musicline.de. 1984–2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2009. 
  58. «Madonna Singles Discography». Federation of the Italian Music Industry. Italiancharts.com at Hung Medien. 1999–2009. Ανακτήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2009. 
  59. «Madonna Singles Discography». Swiss Music Charts. Hitparade.ch at Hung Medien. 1984–2009. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2009. 
  60. «Madonna Singles Discography». The Official Charts Company. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2009. 
  61. «Madonna – 4 Minutes ft. Justin Timerlake». Recording Industry Association of America. 9 Αυγούστου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2009. 
  62. «ARIA Charts – Accreditations – 2008 Singles». Australian Recording Industry Association. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2009.