Σταθμός Βενιζέλου (Μετρό Θεσσαλονίκης)
Ο Σταθμός Βενιζέλου είναι σταθμός μετρό, ο οποίος θα εξυπηρετεί τις γραμμές 1 και 2 του Μετρό Θεσσαλονίκης. Ο σταθμός έχει πάρει το όνομά του από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, πρώην πρωθυπουργό της Ελλάδας με το κόμμα των Φιλελευθέρων, από τους πρωτοστάτες της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης το 1912. Εγκαινιάστηκε στις 30 Νοεμβρίου 2024.[1]
Venizelou | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληροφορίες σταθμού | ||||||||||||||||
| Διεύθυνση | Εγνατία & Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα | |||||||||||||||
| Συντεταγμένες | 40°38′13″N 22°56′31″E | |||||||||||||||
| Γραμμές |   | |||||||||||||||
| Τύπος δόμησης | Υπόγειος | |||||||||||||||
| Αποβάθρες | 1 (κεντρική) | |||||||||||||||
| Τροχιές | 2 | |||||||||||||||
| Πύλες εισόδου/εξόδου | Ναι | |||||||||||||||
| Πρόσβαση σε ΑΜΕΑ | Ναι | |||||||||||||||
| Άλλες πληροφορίες | ||||||||||||||||
| Εγκαίνια | 30 Νοεμβρίου 2024 | |||||||||||||||
| Ηλεκτροδότηση | Ναι | |||||||||||||||
| Ιδιοκτήτης | Μετρό Θεσσαλονίκης | |||||||||||||||
| Υπηρεσίες | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Ο Σταθμός Βενιζέλου βρέθηκε στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης λόγω της αποκάλυψης σημαντικών αρχαιοτήτων και τη διαμάχη για την ορθή διαχείρισή τους προκειμένου όμως και να μην ακυρωθεί η κατασκευή του σταθμού. Οι αρχαιότητες αποκαλύφθηκαν το 2012 και σύντομα τέθηκε το δίλημμα «ή μετρό ή αρχαία».
ο τότε Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τζαβάρας εξέδωσε υπουργική απόφαση για την απόσπαση και προσωρινή απομάκρυνση των αρχαιοτήτων για τη συνέχιση των εργασιών κατασκευής του Μετρό. Η εφαρμογή της, ωστόσο, αποτράπηκε από την αντίδραση αρχαιολόγων και κατοίκων, ενώ ο τότε δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την αναστολή και, ακολούθως, την ακύρωση της απόφασης. Το ΣτΕ με την 528/2013 απόφασή του έκανε δεκτή την προσφυγή και επέβαλε την παύση των εργασιών απομάκρυνσης.[2][3]
Ως αποτέλεσμα, η Αττικό Μετρό αποφάσισε να κατασκευάσει τις σήραγγες στον επίμαχο σταθμό σε βάθος 31 αντί για 14 μέτρα και να διαμορφώσει τον σταθμό ώστε τα ευρήματα να εκτεθούν εντός αυτού, όπως συμβαίνει στον σταθμό Σύνταγμα του Μετρό της Αθήνας. Η αλλαγή του σχεδιασμού, όμως, είχε ως αποτέλεσμα τη διεξαγωγή νέων μελετών και τη συνολική καθυστέρηση ολόκληρου του έργου για αρκετά χρόνια.
Η διαμάχη ήταν μακροχρόνια και οδήγησε στο να μην πραγματοποιηθεί καμία σημαντική εργασία στον σταθμό έως και το 2016.[4]
Η κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου ξεκίνησε στις 31 Οκτωβρίου 2017 και παραδόθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2024 μαζί με το σύνολο της βασικής γραμμής μετά και την νεότερη απόφαση του ΣτΕ για απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων της Βενιζέλου που έγινε γνωστή στις 29 Απριλίου 2021.[5] Η απόφαση του ΣτΕ που αποτελεί και κυβερνητική πρόθεση το 2021 ήρθε σε αντίθεση με την επιθυμία του 62% των Θεσσαλονικέων, που επιθυμούσαν τότε την κατασκευή με διατήρηση των αρχαίων στα ίδια σημεία, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας Μακεδονία, έναντι του 32% που υποστήριξαν την απόσπαση και επανατοποθέτησή τους μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής.[6]
Κατά τη θητεία Γιάννη Μυλόπουλου στην προεδρία της Ελληνικό Μετρό (τότε Αττικό Μετρό), σχεδιάστηκε μια πρόταση ταυτόχρονης ανάδειξης αρχαίων και μετρό στη Βενιζέλου, έπειτα από συνεργασία της Αττικό Μετρό, του Δήμου Θεσσαλονίκης, του Υπουργείου Πολιτισμού, του Υπουργείου Υποδομών και της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.[7][8] Το 2017 εγκρίθηκε η λύση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και το 2018 ξεκίνησε ουσιαστικά η κατασκευή του σταθμού.
Ο Μυλόπουλος επέκρινε από την αρχή την αλλαγή του σχεδιασμού (με απόσπαση των αρχαιοτήτων) του σταθμού Βενιζέλου που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το 2019 από το βήμα της ΔΕΘ και μίλησε για καθυστέρηση στην παράδοση του έργου και αύξηση του κόστους.[9] Για την ακρίβεια, τον Σεπτέμβριο του 2019 στη ΔΕΘ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη ανακοίνωσε την καθυστέρηση της παράδοσης του Μετρό κατά 28 μήνες, από τον Δεκέμβριο του 2020 στον Απρίλιο του 2023, καθώς διαπίστωσε ότι σημαντικές υποδομές του έργου δεν ήταν ακόμα έτοιμες,[10] και άρα τα εγκαίνια του σταθμού αναβλήθηκαν για τον Απρίλιο του 2023.
Μετά από άλλες δύο παρατάσεις στην ημερομηνία παράδοσης του έργου, μια για τον Δεκέμβριο του 2023 και μια για τις αρχές του 2024, λόγω προσφυγής στα τέλη του 2019 από 3 φορείς και συλλόγους της Θεσσαλονίκης στο Συμβούλιο της Επικρατείας (και μάλιστα η εκδίκαση μετά πάγωσε για αρκετό καιρό λόγω της έκρηξης της πανδημίας COVID-19, που ξεκίνησε τους πρώτους μήνες του 2020) κατά της μεθόδου απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαίων του σταθμού Βενιζέλου, εγκαινιάστηκε, μαζί με ολόκληρο το έργο, στις 30 Νοεμβρίου του 2024.[11]
Αρχαιότητες
ΕπεξεργασίαΗ κατασκευή του σταθμού καθυστέρησε σε μεγάλο βαθμό από αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ η εταιρεία που επιβλέπει το έργο (Ελληνικό Μετρό), χαρακτήρισε τον αρχαιολογικό χώρο υψηλής σημαντικότητας.[12] Στο εργοτάξιο του σταθμού βρέθηκαν σε βάθος 5,4 μέτρων, η ρωμαϊκή λεωφόρος Decumanus Maximus, μαζί με καταστήματα και σπίτια τα οποία βρίσκονταν κατά μήκος της αρχαίας Εγνατίας οδού (σημερινή οδός Εγνατίας).[12][13]
Η ανακάλυψη ήταν τόσο μεγάλη, που καθυστέρησε ολόκληρο το έργο για χρόνια. Ένας ιστορικός μάλιστα ονόμασε τότε την ανακάλυψη «Βυζαντινή Πομπηία».[14] Η Αττικό Μετρό ήθελε να αποσυναρμολογήσει τον δρόμο και στη συνέχεια να τον επανασυναρμολογήσει εκτός αρχαιολογικού χώρου, ενώ το δημοτικό συμβούλιο ήθελε να επανασχεδιαστεί το δίκτυο του μετρό ώστε η ανακάλυψη να εκτεθεί in situ (επί τόπου). Τελικώς, το ζήτημα κατέληξε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και η Αττικό Μετρό αποφάσισε να κατασκευάσει τις σήραγγες σε βάθος 31 αντί για 14 μέτρα όπως είχε αρχικά αποφασιστεί, και να διαμορφώσει τον σταθμό ώστε τα ευρήματα να εκτεθούν εντός αυτού, όπως συμβαίνει στον σταθμό Σύνταγμα του μετρό της Αθήνας.[12]
Ο σταθμός Βενιζέλου περιλαμβάνει, επίσης, έναν ανοικτό αρχαιολογικό χώρο, τον πρώτο του είδους του στον κόσμο, ώστε η αρχαία Εγνατία οδός να παραμείνει στη θέση της.[13] Στον σταθμό Αγία Σοφία, τον επόμενο της γραμμής όπου και βρέθηκε ο ίδιος δρόμος (καθώς και μια δημόσια πλατεία), αυτός θα μετακινηθεί εκτός του σταθμού.[13]
Παλαιότερη ονομασία
ΕπεξεργασίαΟ σταθμός Βενιζέλου υπήρχε σε όλες τις προγενέστερες μελέτες με το όνομα Αλκαζάρ για τον μητροπολιτικό σιδηρόδρομο Θεσσαλονίκης,[15][16] καθώς το ιστορικό μνημείο Αλκαζάρ βρίσκεται στο σημείο του σταθμού επί της οδού Εγνατία και της οδού Βενιζέλου.
Είσοδοι - 'Εξοδοι
Επεξεργασία- Είσοδος: Αλκαζάρ (Οδός Εγνατία - Οδός Βενιζέλου)
- Έξοδος: Μπεζεστένι (Οδός Βενιζέλου - Οδός Διονυσίου Σολωμού)
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Καραμανλής: Αρχές του 2023 θα είναι έτοιμο το μετρό Θεσσαλονίκης». www.euro2day.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ Βασιλική Τζεβελέκου (18-12-2013). «Και το ΣτΕ υπέρ βυζαντινών Θεσσαλονίκης». Εφημερίδα των Συντακτών. http://www.efsyn.gr/?p=159978. Ανακτήθηκε στις 18-12-2013.
- ↑ Δημήτρης Κουγιουμτζόπουλος (11-12-2013). «ΣτΕ: Δε μετακινούνται τα αρχαία από το σταθμό «Βενιζέλου»!». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-04-11. https://web.archive.org/web/20140411024310/http://www.egnatiapost.gr/index.php/thessaloniki/item/22421-%CF%83%CF%84%CE%B5-%CE%B4%CE%B5-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B8%CE%BC%CF%8C-%CE%B2%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%B6%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%85. Ανακτήθηκε στις 18-12-2013.
- ↑ Parallaxi (7 Σεπτεμβρίου 2019). «Σταθμός Βενιζέλου: Ιστορίες και παραμύθια. To χρονικό». Parallaxi Magazine. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ Μετρό Θεσσαλονίκης: Πράσινο φως από το ΣτΕ για το σταθμό Βενιζέλου
- ↑ Στολάκης, Βαγγέλης (18 Ιουλίου 2021). «Βαρόμετρο Β. Ελλάδας "NGI"- Τα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής- Οι γνώμες για Ζέρβα- Τζιτζικώστα και βουλευτές». Μακεδονία.
- ↑ «Μετρό Θεσσαλονίκης: Λύση για σταθμό Βενιζέλου – Αρχαία πόλη κάτω από το δρόμο». Typosthes.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ Kαρολίδου, Άννη (22 Φεβρουαρίου 2017). «Μετρό: «Γράφει ιστορία η τεχνική λύση στον σταθμό Βενιζέλου»». Voria.gr.
- ↑ «Μυλόπουλος: Ο Μητσοτάκης ξανακάνει το μετρό Θεσσαλονίκης ανέκδοτο». ΕΘΝΟΣ. 1 Ιανουαρίου 1980. Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ «Καραμανλής: Αρχές του 2023 θα είναι έτοιμο το μετρό Θεσσαλονίκης». www.euro2day.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ «Καραμανλής: Αρχές του 2023 θα είναι έτοιμο το μετρό Θεσσαλονίκης». www.euro2day.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2019.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 «Αρχαιολογικές ανασκαφές». Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 ΣΚΑΪ Τηλεόραση. «Ιστορίες: Μετρό Θεσσαλονίκης» [Stories: Thessaloniki Metro]. www.skai.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2018.
- ↑ Christides, Giorgos (2013-03-14). «Ancient dilemma for modern Greece» (στα αγγλικά). https://www.bbc.com/news/world-europe-21743758. Ανακτήθηκε στις 2019-01-24.
- ↑ Β. Προφυλλίδης, Χάραξη Μετρό Θεσσαλονίκης, Τεύχος Ι Μέρος ΙΙ Προμελέτης Μετρό Θεσσαλονίκης Δήμος Θεσσαλονίκης, 1990.
- ↑ Μεθοδολογία Κατασκευής Μετρό Θεσσαλονίκης, (Γ. Πενέλης, Β. Προφυλλίδης), Τεύχος ΙΙΙ Προμελέτης Μετρό Θεσσαλονίκης (Μέρος ΙΙ) Δήμος Θεσσαλονίκης, 1990.