Άγιος Κοσμάς Γρεβενών

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 40°08′56.74″N 21°15′20.11″E / 40.1490944°N 21.2555861°E / 40.1490944; 21.2555861

Για συνώνυμους οικισμούς στην Ελλάδα δείτε το λήμμα: Άγιος Κοσμάς (αποσαφήνιση)

Ο Άγιος Κοσμάς είναι ορεινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Γρεβενών σε υψόμετρο 950 μέτρα[1].

Άγιος Κοσμάς
Άγιος Κοσμάς is located in Greece
Άγιος Κοσμάς
Άγιος Κοσμάς
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτική Μακεδονία
Περιφερειακή ΕνότηταΓρεβενών
ΔήμοςΓρεβενών
Δημοτική ΕνότηταΑγίου Κοσμά
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΜακεδονία
ΝομόςΓρεβενών
Υψόμετρο950
Έκταση9,393 (η κοινότητα)
Πληθυσμός
Μόνιμος35
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΤσιράχι, Τσιράκι
Ταχ. κώδικας511 00
Τηλ. κωδικός24620
https://www.tsiraki.gr/

Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Ο Άγιος Κοσμάς βρίσκεται στα βόρεια του νομού και στα όρια με το νομό Κοζάνης, σε απόσταση 21 χλμ. βορειοδυτικά από τα Γρεβενά. Είναι κτισμένος μέσα σε δάσος από βελανιδιές και χωρίζεται από τον γειτονικό οικισμό Εκκλησία (ΝΑ.) με ένα χείμαρρο[2]. Η γέφυρα "Παπατάκη" ανάμεσα στο χωριό και το Κυπαρίσσι (ΝΔ.) έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Χρονολογείται στον 19ο αι. και από το αρχικό κτίσμα σώζεται μόνο ένα τόξο[3]. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση από το χωριό πέρασε και φιλοξενήθηκε στα 1777 ο Κοσμάς ο Αιτωλός κατά την Γ΄ περιοδεία του. Εδώ φυλάσσεται ένας από τους τέσσερις αυθεντικούς σιδερένιους σταυρούς του Αγίου Κοσμά που διασώθηκαν[4].

Ονομασία - διοικητικά στοιχεία

Επεξεργασία

Η παλιά ονομασία, από την εποχή της τουρκοκρατίας είναι Τσιράχι και έτσι αναφέρεται επίσημα το 1918 στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Το 1919 διορθώνεται σε Τσιράκι και το 1927 με το ΦΕΚ 18Α - 01/02/1927 μετονομάζεται σε Άγιος Κοσμάς[5]. Μαζί με την Εκκλησιά και την Άνω Εκκλησιά αποτελούν τη τοπική κοινότητα Αγίου Κοσμά που ανήκει στη δημοτική ενότητα Γρεβενών του Δήμου Γρεβενών και σύμφωνα με την απογραφή 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 75 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 49[6]. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 9,393 χμ² (2011).[7]

Πληθυσμός

Επεξεργασία
Μόνιμος [8][9][10]
Έτος Πληθυσμός
1991 67 (98)
2001 43 (117)
2011 49 (75)
Πραγματικός (de facto) [7][11][12]
Έτος Πληθυσμός
1961 206 (332)
1971 110 (202)
1981 153 (228)
1991 89 (140)
2001 68 (192)
2011 53 (79)

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 145, τομ. 1. 
  2. «ΕΚΚΛΗΣΙΑ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ - GTP». gtp.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2019. 
  3. «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2019. 
  4. «Ο σιδερένιος σταυρός του Αγίου Κοσμά στο χωριό Άγιος Κοσμάς Γρεβενών». Διακόνημα. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2019. 
  5. «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2019. 
  6. «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10548 (σελ. 74 του pdf)
  7. 7,0 7,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  8. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  9. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  10. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  11. ΠΛ 1:184
  12. ΠΛΜ 1:458
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)