Όρος Ρενιέρ

Στρωματοηφαίστειο στην πολιτεία Ουάσινγκτον των Η.Π.Α.

Συντεταγμένες: 46°51′10″N 121°45′37″W / 46.8528857°N 121.7603744°W / 46.8528857; -121.7603744

Το όρος Ρενιέρ ή Ραινιέρ[1] (αγγλικά: Mount Rainier[2]), ή επίσης Ρέινιρ[3], Ρέινιαρ[4] ή Ρέινιερ[5], είναι μεγάλο στρωματοηφαίστειο το οποίο απέχει 87 χιλιόμετρα από το Σιάτλ στην Πολιτεία Ουάσινγκτον (ΗΠΑ). Έχει ύψος 4.392 μέτρα[6][7] και είναι τοπογραφικά το πιο εξέχον όρος στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες και στην ηφαιστειακή οροσειρά Κασκέιντ. Το όρος Ρενιέρ θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα ηφαίστεια στη Γη και συμπεριλαμβάνεται στα «Ηφαίστεια της Δεκαετίας».[8][9] Εξαιτίας των παγετώνων του, το όρος Ρενιέρ μπορεί να παραγάγει τεράστια λαχάρ που μπορούν να αποτελέσουν σημαντική απειλή για ολόκληρη την πυκνοκατοικημένη κοιλάδα του ποταμού Πουγιαλάπ.[10] Αποτελεί το επίκεντρο του Εθνικού Πάρκου όρους Ρενιέρ.

Το όρος Ρενιέρ, όπως φαίνεται από τα βορειοανατολικά

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Το όρος Ρενιέρ είναι το ψηλότερο βουνό στη πολιτεία Ουάσινγκτον και την οροσειρά Κασκέιντ.[11] Έχει τοπογραφική έξαρση 4.027 μέτρων, λίγα μέτρα μεγαλύτερη από το Κ2 που έχει έξαρση 4.020 μέτρων.[12] Όταν έχει καθαρό καιρό το βουνό είναι το κύριο χαρακτηριστικό του νοτιοανατολικού ορίζοντα της μητροπολιτικής περιοχής Σιάτλ-Τακόμα σε τέτοιο βαθμό που οι ντόπιοι το αποκαλούν απλώς «το Βουνό» (the Mountain).[13] Μέρες με εξαιρετική ορατότητα το όρος Ρενιέρ είναι ορατό από το Πόρτλαντ, Όρεγκον και τη Βικτώρια στον Καναδά.[14]

 
Το όρος Ρενιέρ όπως φαίνεται από Σπέις Νιντλ του Σιάτλ.

Το όρος Ρενιέρ έχει 26 μεγάλους παγετώνες [15] και συνολικά 93 τετραγωνικά χιλιόμετρα του βουνού καλύπτονται από μόνιμο χιόνι και παγετώνες.[16] Στην κορυφή βρίσκονται δύο ηφαιστειακοί κρατήρες με διάμετρο μεγαλύτερη από 300 μ. έκαστος, με τον μεγαλύτερο, ανατολικό κρατήρα να υπερκαλύπτει τον δυτικό κρατήρα. Η θερμότητα από τη γεωθερμική δραστηριότητα διατηρεί τις περιοχές στα χείλη των κρατήρων χωρίς χιόνι και πάγο και έχει σχηματίσει το μεγαλύτερο γνωστό δίκτυο ηφαιστειακών σπηλαίων σε παγετώνες μέσα στους κρατήρες,[17] με σχεδόν 3 χιλιόμετρα περασμάτων..[18] Μια μικρή ηφαιστειακή λίμνη με διαστάσεις 40 επί 10 μέτρα και βάθος 5 μέτρα, η ψηλότερη στη Βόρεια Αμερική με υψόμετρο επιφανείας 4.329 μέτρα, βρίσκεται στο δυτικό κρατήρα, κάτω από 30 μέτρα πάγου και είναι προσβάσιμη μόνο μέσω των σπηλαίων.[19][20]

Οι ποταμοί Κάρμπον, Πουγιαλάπ, Μόγουιτς, Νισκουάλι και Κάουλιτς πηγάζουν από τους αντίστοιχους παγετώνες του όρους Ρενιέρ. Ο ποταμός Γουάιτ πηγάζει από τους παγετώνες Γουίθροπ, Έμονς και Φράινπαν. Οι ποταμοί Κάρμπον, Γουάιτ και Μόγουιτς είναι παραπόταμοι του ποταμού Πουγιαλάπ, ο οποίος εκβάλει στο κόλπο Κομονσμόν στη Τακόμα. Ο Νισκουάλι στο στενό Πάγκετ κοντά στο Λάση. Τέλος ο Κάουλιτς εκβάλει στο ποταμό Κολούμπια.

 
Οι ονομασμένες κορυφές είναι οι Λίμπερτι Καπ (αριστερά), Κολούμπια Κρεστ (κυρίως κορυφή) και Πόιντ Σαξές (δεξιά).

Η κορυφή του όρος Ρενιέρ αποτελείται από τρεις ονομασμένες κορυφές. Η ψηλότερη είναι η Κολούμπια Κρεστ (Columbia Crest). Η δεύτερη ψηλότερη είναι η Πόιντ Σαξές (Point Success), η οποία έχει ύψος 4.315 μέτρα, και βρίσκεται στο νότιο άκρο του υψιπέδου της κορυφής. Η χαμηλότερη από τις τρεις κορυφές είναι η Λίπερτι Κάπ (Liberty Cap), με ύψος 4.301 μέτρα, στα βορειοδυτικά, πάνω από την Λίμπερτι Ριτζ, το Σάνσετ Αμφιθίατρ και το Γουίλις Γουόλ. Η Λίμπερτι Καπ έχει έξαρμα 150 μέτρων, και έτσι, σύμφωνα με τον περιορισμό των 400 ποδών (122 μέτρα) που έχει η θέση η πολιτείας της Ουάσιγκτον ως κατώτατο όριο για να θεωρηθεί μια κορυφή ξεχωριστή, είναι ξεχωριστή κορυφή.[21]

Ψηλά στην ανατολική πλαγιά του όρους Ρενιέρ βρίσκεται μια κορυφή γνωστή ως Λιτλ Ταχόμα Πηκ (Little Tahoma Peak, μικρή κορυφή Ταχόμα), η οποία έχει ύψος 3.395 μέτρα και είναι υπόλειμμα από παλιότερο και ψηλότερο όρος Ρενιέρ. Έχει έξαρμα 262 μέτρων και θεωρείται ξεχωριστή κορυφή. Αν θεωρηθεί ξεχωριστή από το όρος Ρενιέρ, η Λιτλ Ταχόμα Πηκ είναι η τρίτη ψηλότερη κορυφή στην πολιτεία.[22][23]

Παγετώνες

Επεξεργασία
 
Ορειβάτες στο παγετώνα Ίνγκραχαμ, πάνω από τη κορυφή Λιτλ Ταχόμα.

Οι παγετώνες είναι ανάμεσα στα πιο εμφανή και δυναμικά χαρακτηριστικά του όρους Ρενιέρ. Διαβρώνουν τον ηφαιστειακό κώνο και είναι σημαντικές πηγές νερού για αρκετά ποτάμια, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας και άρδευση. Μαζί με τα μόνιμα πεδία χιονιού, οι 26 κύριοι παγετώνες καλύπτουν έκταση 93 τετραγωνικών χιλιομέτρων και έχουν όγκο περίπου 4 κυβικά χιλιόμετρα.[15][16]

Οι παγετώνες μετακινούνται εξαιτίας της βαρύτητας με ένα συνδυασμό ολίσθησης πάνω στα βράχια και παραμόρφωσης. Μέγιστη ταχύτητα παρατηρείται κοντά στην επιφάνεια και κατά μήκος της κεντρικής γραμμής του παγετώνα. Οι ταχύτητες μετακίνησης είναι μεγαλύτερες το καλοκαίρι από το χειμώνα, πιθανόν εξαιτίας της παρουσίας μεγάλων ποσοτήτων νερού από λιώσιμο στη βάση του παγετώνα.[16]

Το μέγεθος των παγετώνων του όρους Ρενιέρ έχει αυξομειωθεί σημαντικά στο παρελθόν. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της τελευταίας εποχής των παγετώνων, περίπου πριν 25.000 με 15.000 χρόνια πριν, οι παγετώνες κάλυπταν σχεδόν όλη τη περιοχή εντός των συνόρων του Εθνικού Πάρκου όρους Ρενιέρ, μέχρι την πεδιάδα του στενουύ Πάγκετ.[16] Μεταξύ του 14ου αιώνα και του 1850, μια περίοδος γνωστή ως μικρή εποχή των παγετώνων, οι παγετώνες έφτασαν στο μέγιστο μήκος μετά την Εποχή των Παγετώνων. Ο παγετώνας Νισκουάλι έφτασε σε απόσταση 200 με 250 μέτρων κάτω από τη Γκλάσιερ Μπριτζ και ο παγετώνας Ταχόμα ήταν ενωμένος με τους νότιους παγετώνες Ταχόμα στο Γκλάσιερ Άιλαντ.[16] Η υποχώρηση αυτών των παγετώνων ήταν μικρή μέχρι το 1920, όταν επιταχύνθηκε. Μέχρι το 1950, οι παγετώνες είχαν χάσει το ένα τέταρτο του μήκους τους. Από το 1950 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, πολλοί παγετώνες επεκτάθηκαν εξαιτίας ενός συνδυασμού μεγάλου ύψους χιονιού και των σχετικά ψυχρότερων θερμοκρασιών στο μέσο του αιώνα. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, πολλοί παγετώνες έχουν υποχωρήσει.[16]

Το κλίμα γενικά είναι υγρό και ψυχρό. Οι μέρες με λιακάδα είναι συχνότερες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, τους θερμότερους και πιο ψυχρούς μήνες, αλλά ο καιρός στο βουνό είναι πολύ ευμετάβλητος και μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να βρέξει.[24] Επειδή είναι ένα από τα βουνά της οροσειράς Κασκέιντ της οποίας το ύψος ξεπερνά τα 2.000 μέτρα, το όρος Ρενιέρ αποτελεί ένα σημαντικό εμπόδιο για τις υγρές αέριες μάζες που προέρχονται από τον Ειρηνικό ωκεανό, 160 χιλιόμετρα δυτικά. Η συσσώρευση νεφών πάνω στο βουνό προκαλεί μεγάλα ύψη κατακρημνίσεων, όπως βροχή ή χιόνι. Το όρος Ρενιέρ δέχεται από τα μεγαλύτερα ύψη χιονιού στη Γη, ιδίως στα υψόμετρα ανάμεσα στα 1.500 και τα 3.300 μέτρα. Η μέση χιονόπτωση κάθε χρόνο φτάνει τα 16,3 μέτρα.[25]

 

Στο μετεωρολογικό σταθμό Παραντάις, σε υψόμετρο 1.647 μέτρων στη περίοδο (από 1 Ιουλίου μέχρι 30 Ιουνίου του επόμενου χρόνου) 1971 - 1972 καταγράφηκε ρεκόρ ύψους χιονίου που συσσωρεύτηκε σε μία περίοδο, με 28,5 μέτρα χιονιού (1.122 ίντσες).[25] Αυτό το ρεκόρ έσπασε τη περίοδο 1998-1999 όταν στο όρος Μπέικερ, ένα άλλο βουνό της οροσειράς Κασκέιντ συσσωρεύτηκε χιόνι ύψους 29,18 μέτρων (1.140 ίντσες).[26] Παρόλα αυτά, το όρος Ρενιέρ εξακολουθεί να διατηρεί το ρεκόρ για τη μεγαλύτερη χιονόπτωση σε ένα χρόνο, από τις 19 Φεβρουαρίου 1971 μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου 1972, με 31,1 μέτρα χιονίου.[27]

Χλωρίδα και Πανίδα

Επεξεργασία

Αν και η ίδια η κορυφή του βουνού είναι ένα περιβάλλον δύσκολο για την ζωή, αλλά η χλωρίδα και η πανίδα είναι άφθονη στα χαμηλότερα υψόμετρα, αλλά και σε όλο το υπόλοιπο εθνικό πάρκο. Το πάρκο του όρους Ρενιέρ καλύπτεται περίπου σε ποσοστό 58% καλύπτεται από δασικές εκτάσεις, το 23% από υποαλπική βλάστηση και το υπόλοιπο είναι αλπικό, το μισό καλυμμένο από βλάστηση και το άλλο μισό καλύπτεται μονίμως από χιόνι ή παγετώνες. Στο πάρκο διαβιούν 964 είδη ανώτερων φυτών, 182 είδη πουλιών, 65 θηλαστικών, 11 αμφιβίων, 4 είδη ερπετών και 12 αυτόχθονα είδη ψαριών.[28]

Η ηλικία των δασικών οικοσυστημάτων γύρω από το βουνό φτάνει μέχρι τα 10.000 χρόνια, ενώ τα πιο πρόσφατα είναι εκτάσεις που αναδασώθηκαν ύστερα από πυρκαγιές πριν περίπου 100 χρόνια. Τα δάση χαμηλού υψομέτρου αναπτύσσονται σε υψόμετρο από 500 μέχρι 800 μέτρα και αποτελούνται κυρίως από τα είδη Tsuga heterophylla, Thuja plicata και από έλατα του Ντάγκλας. Τα δάση μεσαίου υψομέτρου βρίσκονται σε υψόμετρο από 800 μέτρα μέχρι 1.200 με 1.800 μέτρα και αποτελούνται κυρίως από τα είδη Abies amabilis, Cupressus nootkatensis, Pinus monticola και Abies procera. Τέλος, τα δάση μεγάλου υψομέτρου αποτελούνται κυρίως από τα είδη Abies lasiocarpa, Tsuga mertensiana και το είδος Cupressus nootkatensis είναι παρόν και σε αυτό το δασικό οικοσύστημα. Στα πιο ξηρά δάση απαντόται τα είδη Pinus albicaulis και Picea engelmannii.[29]

Το υποαλπικό οικοσύστημα απαντάται σε υψόμετρο 1.500 με 2.100 μέτρων και αποτελείται από συστάδες δέντρων που περιβάλλονται από χαμηλή βλάστηση και θάμνους. Η θέση των φυτών επηρεάζεται από το βάθος και τη διάρκεια του χιονιού. Οι υποαλπικοί λειμώνες περιβάλλουν το βουνό σε αυτό το ύψος. Η αλπική ζώνη αποτελεί το υπόλοιπο τμήμα του βουνού.[29]

Γεωλογία

Επεξεργασία
 
Τρισδιάστατη απεικόνιση του όρους Ρενιέρ

Το όρος Ρενιέρ είναι ένα στρωματοηφαίστειο το οποίο ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο Κασκέιντ. Οι παλαιότερες αποθέσεις λάβας υπολογίζεται ότι έχουν ηλικία μεγαλύτερη από 840.000 χρόνια και είναι μέρος του σχηματισμού Λίλυ (περίπου 2,9 με 0,84 εκατομμύρια χρόνια πριν). Αυτές οι πρώτες αποθέσεις σχημάτισαν ένα «Πρωτο-Ρενιέρ» ή ένα πρωταρχικό κώνο πριν τον σημερινό.[30] Ο σημερινός κώνος έχει ηλικία μεγαλύτερη από 500.000 χρόνια.[31]

Το ηφαίστειο έχει διαβρωθεί έντονα και φαίνεται να αποτελείται κυρίως από ανδεσίτη. Το Ρενιέρ πιθανότατα στο παρελθόν ήταν ψηλότερο, με ύψος που έφτανε τα 4.900 μέτρα περίπου, όμως μια μεγάλη κατολίσθηση πριν περίπου 5.000 χρόνια δημιούργησε τη λασπορροή Οσκεόλα και μείωσε το ύψος του.[32]

Στο παρελθόν, στο Ρενιέρ συνέβησαν μεγάλες κατολισθήσεις, οι οποίες παρήγαγαν μεγάλα λαχάρ (ηφαιστειακές λασπορροές), εξαιτίας της παρουσίας παγετώνων. Τα λαχάρ έχουν φθάσει την ακτή, περίπου 50 χιλιόμετρα μακριά. Πριν 5.000 χρόνια, ένα μεγάλο τμήμα του βουνού ολίσθησε, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μεγάλης κατολίσθησης που παρήγαγε την λασπορροή Οσκεόλα, η οποία κατευθύνθηκε προς τη σημερινή Ταχόμα και το νότιο Σιάτλ.[33] Εξαιτίας της κατολίσθησης, το ύψος του Ρενιέρ μειώθηκε περίπου κατά 500 μέτρα, στα 4.300 μέτρα. Μια μικρότερη κατολίσθηση έλαβε χώρα 550 με 530 χρόνια πριν.[34]

Μετά τη κατάρρευση πριν περίπου 5.000 χρόνια, μετέπειτα εκρήξεις λάβας και τέφρας κατασκεύασαν το σημερινό κώνο μέχρι πριν 1000 χρόνια. Έχουν βρεθεί 11 στρώσεις τέφρας από εκρήξεις στο Ολόκαινο.[30]

Πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα και κίνδυνοι

Επεξεργασία
 
Ένα από τα πολλά οδικά σήματα για τη διαδρομή άμεσης εκκένωσης σε περίπτωση έκρηξης ή λαχάρ στο όρος Ρενιέρ.

Η πιο πρόσφατη καταγεγραμμένη ηφαιστειακή έκρηξη συνέβη μεταξύ του 1820 και 1954, αν και πολλοί ανέφεραν εκρηκτική δραστηριότητα το 1858, 1870, 1879, 1882 και 1894.[35]

 
Χάρτης επικινδυνότητας

Αν και το όρος Ρενιέρ είναι ενεργό ηφαίστειο, όσον αφορά το 2010 δεν υπάρχουν σημεία επικείμενης έκρηξης.[36] Όμως μια έκρηξη θα ήταν καταστροφική για όλες τις περιοχές που περιβάλλουν το ηφαίστειο.[37] Το όρος Ρενιέρ είναι προς το παρόν ένα ηφαίστειο της Δεκαετίας, ένα από τα 16 ηφαίστεια με μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσουν πολλά θύματα και απώλειες περιουσίας αν η εκρηκτική δραστηριότητα ξεκινήσει.[38] Αν το όρος Ρενιέρ εκραγεί με τη ιδία ισχύ που εξεράγει το όρος της Αγίας Ελένης στις 18 Μαΐου 1980, ο αντίκτυπος θα είναι μεγαλύτερος εξαιτίας των πολύ μεγαλύτερων παγετώνων πάνω στο βουνό σε σχέση με το όρος της Αγίας Ελένης.[34] και τις πολύ πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές που περιβάλλουν το Ρενιέρ.[39] Λαχάρ από το Ρενιέρ αποτελούν το μεγαλύτερο κίνδυνο, ,[40] καθώς πολλές κοινότητες βρίσκονται πάνω σε παλαιότερες αποθέσεις λαχάρ, σύμφωνα με το USGS, περίπου 150.000 άνθρωποι.[10] Πέρα από τη μεγάλη ποσότητα πάγου στο βουνό, η υδροθερμική δραστηριότητα έχει σταδιακά αποδυναμώσει το ηφαίστειο. Σύμφωνα με τον Τζέοφ Κλάιτον, γεωλόγο που εργάζεται για μια γεωλογική εταιρία στην πολιτεία Ουάσινγκτον, μια επανάληψη της κατολίσθησης Οσκεόλα θα κατέστρεφε τις πόλεις Έναμκλο, Όρτινγκ, Κεντ, Άουμπερν, Πουγιαλλάπ, Σάμνερ και το Ρέντον.[33] Λασπορροές μπορεί να έφταναν μέχρι το κέντρο του Σιάτλ και θα προκαλούσαν τσουνάμι στο στενό Πάγκετ και στη λίμνη Ουάσινγκτον.[41] Ένα άλλο ηφαίστειο της οροσειράς Κασκέιντ είναι το όρος Μίγκερ στην νοτιοδυτική Βρετανική Κολομβία, Καναδάς, που έχει παράγει αρκετές μεγάλες κατολισθήσεις τα τελευταία 8.000 χρόνια, καθώς και μία έκρηξη πριν 2.350 χρόνια με παρόμοια ισχύ με αυτή του όρους της Αγίας Ελένης το 1980.[42][43] Το Ρενιέρ μπορεί επίσης να παράγει πυροκλαστικές ροές και λάβα.[41]

Το 1998, το USGS άρχισε την εγκατάσταση του συστήματος προειδοποίησης λαχάρ του Ρενιέρ για να βοηθήσει την εκκένωση της κοιλάδας του ποταμού Πουγιαλάπ σε περίπτωση λασπορροής. Σήμερα λειτουργεί από το τμήμα διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών της κομητείας Πιρς.[44] Στη κομητεία Πιρς επίσης λειτουργούν σειρήνες προειδοποίησης λαχάρ και σήματα υποδεικνύουν τις διαδρομές εκκένωσης.[45] Η πιο πολυπληθής κομητεία Κίνγκ βρίσκεται μέσα στη περιοχή που κινδυνεύει από τα λαχάρ, όμως δεν έχουν οριστεί ζώνες κινδύνου.[46] Η ομοσπονδιακή χρηματοδότηση για την προστασία από τα λαχάρ έχει σταματήσει από το 2001, με αποτέλεσμα οι αρχές στις πόλεις που κινδυνεύουν, όπως το Όρτινγκ, να φοβούνται μια καταστροφή παρόμοια αυτή της πόλης Αρμέρο στην Κολομβία, η οποία καταστράφηκε το 1985 ύστερα από έκρηξη του ηφαίστειου Νεβάδο ντελ Ρουίς.[47][48]

Σεισμικό υπόβαθρο

Επεξεργασία

Συνήθως καταγράφονται μέχρι πέντε σεισμοί κοντά στην κορυφή κάθε μήνα. Σμήνη πέντε μέχρι δέκα επιφανειακών σεισμών σε μία περίοδο δύο – τριών ημερών συμβαίνουν σπάνια, κυρίως σε μια περιοχή τέσσερα χιλιόμετρα κάτω από την κορυφή. Αυτοί οι σεισμοί θεωρείται ότι οφείλονται από την κυκλοφορία θερμών υγρών κάτω από την κορυφή. Αυτά τα υγρά δημιουργούν τις θερμές πηγές και τις ατμίδες μέσα στο Εθνικό Πάρκο όρους Ρενιέρ.[49] Τα σεισμικά σμήνη είναι αρκετά συχνά στα ηφαίστεια και σπάνια σχετίζονται με εκρηκτική δραστηριότητα. Στο Ρενιέρ τέτοια σεισμικά σμήνη έλαβαν χώρα το 2002, 2004 και 2007. Ένα σμήνος το 2009 παρήγαγε το μεγαλύτερο αριθμό σεισμών που έχει παρατηρηθεί στο βουνό από τότε που άρχισαν οι παρατηρήσεις.[50] Ένα ακόμα σεισμικό σμήνος παρατηρήθηκε το 2011.[51]

Ανθρώπινη ιστορία

Επεξεργασία
 
Καλλιτεχνική απεικόνιση του όρους Τακόμα από τον Κόλπο Κομονσμό, 1888[52]

Οι Ιθαγενείς Αμερικάνοι ήξεραν το βουνό αρχικά σαν Ταχόλ ή Τακόμα, από τη λέξη της γλώσσας Λασουτσίντ [ təqʷúʔbəʔ ] («μητέρα των νερών») που ομιλείται από τη φυλή Πουγιαλάπ. Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι η λέξη Τακόμα σημαίνει «μεγαλύτερο από το Κόμα (Κουλσάν)».[53] (ένα όνομα του όρος Μπέικερ), από τη λέξη «Κόμπαχ» (από τη Λασουτσίντ λέξη qwúbəʔ που σημαίνει περίπου λευκό βουνό).[54]

Όταν οι Ευρωπαίοι έφτασαν στη περιοχή, αυτή κατοικούταν από διάφορες φυλές που κυνηγούσαν και συνέλεγαν φρούτα στα δάση και στους λειμώνες του βουνού. Αυτές ήταν οι φυλές Νισκουάλι, Κάουλιτς, Γιακάμα, Πουγιαλάπ και Μάκλεσουτ.

 
Το Ρενιέρ όπως φαίνεται από τη βορειοδυτική Τακόμα, με εμφανή τη κορυφή Λίπερτι Καπ και το ορεινό μέτωπο Μόγουιτς[55].

Ο πλοίαρχος Τζορτζ Βανκούβερ έφτασε στο στενό Πάγκετ τις αρχές του Μαΐου 1792 και έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε το βουνό και του έδωσε το όνομα του φίλου του και ναυάρχου Πίτερ Ρενιέρ.[56] Το 1883 ο Ουλίαμ Φρείζερ Τόλμι εξερεύνησε τη περιοχή ψάχνοντας για φαρμακευτικά φυτά. Η πρώτη επιτυχημένη ανάβαση του βουνού έγινε το 1870 από τους Χάζαρντ Στίβενς και Π. Μ. Βαν Τραμπ, οι οποίοι έγιναν δεκτοί με τιμές ηρώων στην Ολύμπια.[57][58] Το 1888 ο Τζον Μούιρ ανέβηκε στο όρος Ρενιέρ και, αν και απόλαυσε τη θέα, αποφάνθηκε ότι ήταν καλύτερη από κάτω. Ο Μούιρ ήταν από τους πρώτους που αγωνίστηκαν για την προστασία του βουνού. Το 1893, η περιοχή προφυλάχθηκε ως τμήμα του Καταφυγίου του Δάσους του Ειρηνικού έτσι ώστε να προστατευθούν οι φυσικοί/οικονομικοί της πόροι, η ξυλεία και το νερό.[59]

Η ανάγκη για προστασία του τοπίου και για παροχή ψυχαγωγίας έκανε τις σιδηροδρομικές και τοπικές επιχειρήσεις να ζητήσουν τη δημιουργία ενός εθνικού πάρκο ώστε να αυξηθεί ο τουρισμός. Τις Μαρτίου 1899, ο Πρόεδρος Ουίλιαμ ΜακΚίνλεϊ ίδρυσε το Εθνικό Πάρκο του όρους Ρενιέρ ως το πέμπτο εθνικό πάρκο των ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Κογκρέσο το πάρκο είναι σκοπό «το όφελος και της ευχαρίστηση των ανθρώπων» [60] και «... την προστασία από τραυματισμό ή νόθευση όλης της ξυλείας, ορυκτών αποθεμάτων, ασυνήθιστα φυσικά φαινόμενα ή θαύματα στο παρόν πάρκο και την διατήρησή τους σε φυσική κατάσταση».[61]

.[62][63] Το 1998, το USGS άρχισε την εγκατάσταση του συστήματος προειδοποίησης λαχάρ του Ρενιέρ για να βοηθήσει την εκκένωση της κοιλάδας του ποταμού Πουγιαλάπ σε περίπτωση λασπορροής. Σήμερα λειτουργεί από το τμήμα διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών της κομητείας Πιρς. Η Τακόμα βρίσκεται 60 χιλιόμετρα δυτικά του Ρενιέρ και πόλεις μετρίου μεγέθους όπως η Πουγιαλάπ και το Όρτινγκ απέχουν από το ηφαίστειο 44 και 32 χιλιόμετρα αντίστοιχα.[44]

Διαμάχη για την ονομασία

Επεξεργασία

Αν και το Ρενιέρ ("Rainier") θεωρείται το επίσημο όνομα του βουνού, ο Θίοντορ Γουίνθροπ, στο ταξιδιωτικό του βιβλίο του The Canoe and the Saddle, αναφερόταν στο βουνό ως Τακόμα ("Tacoma") και για λίγο καιρό χρησιμοποιούνταν και τα δύο ονόματα, αν και το Τακόμα επιλέχθηκε για να ονομαστεί η πόλη Τακόμα.[64][65][66]

Το 1890, η Υπηρεσία Γεωγραφικών Ονομάτων των Ηνωμένων Πολιτειών αποφάσισε ότι το βουνό θα ονομαζόταν Ρενιέρ. Μετά από αυτό, το Δασικό Καταφύγιο του Ειρηνικού ονομάστηκε Δασικό Καταφύγιο του Όρος Ρενιέρ και το Εθνικό Πάρκο ιδρύθηκε τρία χρόνια αργότερα. Παρόλα αυτά, υπήρχαν ακόμη ενστάσεις για την ονομασία του βουνού και στο Κογκρέσο υπήρχε πρόταση μετονομασίας του βουνού σε Τακόμα μέχρι το 1924.[66]

Ορειβασία και αναψυχή

Επεξεργασία
 
Ορειβάτες που κατέρχονται από την κορυφή στην περιοχή πάνω από την κατασκήνωση Έμονς Φλατς

Η ορειβασία στο όρος Ρενιέρ είναι δύσκολη, και περιλαμβάνει την διάσχιση των μεγαλύτερων παγετώνων των ΗΠΑ νότια της Αλάσκας. Οι ορειβατικοί σύλλογοι απαιτούν εμπειρία στην διάσχιση παγετώνων, τεχνικές επιβίωσης και ταξίδι στην άγρια φύση. Περίπου 8.000 με 13.000 άνθρωποι επιχειρούν να αναρριχηθούν στο βουνό κάθε χρόνο,[67] το 90% το κάνει μέσω των διαδρομών από την κατασκήνωση Μούιρ στην νοτιοανατολική πλαγιά.[68] Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες αναβάσεις γίνονται από τη διαδρομή του παγετώνα Έμονς στα βορειοανατολικά. Οι μισές περίπου αναβάσεις είναι επιτυχείς με τον καιρό και την προπόνηση να είναι οι κύριες αιτίες αποτυχίας.

Το χειρότερο ορειβατικό ατύχημα του όρος Ρενιέρ έλαβε χώρα το 1981, όταν έντεκα άνθρωποι έχασαν τη ζωή από τη πτώση σε πάγου στον παγετώνα Ίγκραχαμ.[69] Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός θυμάτων που σχετίζονταν με ένα γεγονός μετά την πτώση ενός αεροσκάφος το 1946 στον παγετώνα Σάουθ Ταχόμα, η οποία κόστισε τη ζωή σε 32 άτομα.[70] Πιο πρόσφατα, το 2012, ένας φύλακας του πάρκου έχασε τη ζωή του όταν προσπάθησε να βοηθήσει την επιβίβαση αρκετών ορειβατών σε ελικόπτερο κατά τη διάρκεια καταιγίδας. Σε μια στιγμή ο φύλακας έχασε το βηματισμό του με αποτέλεσμα να κατρακυλήσει περίπου 1.100 μέτρα και τελικά να πεθάνει.[71][72] Κατά μέσο όρος 2 ορειβάτες χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στο βουνό εξαιτίας κατολισθήσεων, χιονοστιβάδων και υποθερμίας. Ο συνολικός αριθμός νεκρών από το 1981 μέχρι το 2010 ήταν 58, συμπεριλαμβάνοντας το πολύνεκρο δυστύχημα του 1981.

Δημοφιλείς δραστηριότητες στο πάρκο είναι η πεζοπορία, το σκι, η φωτογραφία και η κατασκήνωση. Τα μονοπάτια, συμπεριλαμβανομένου του κυκλικού μονοπατιού Γουόντερλαντ (μήκους 150 χιλιομέτρων), προσφέρουν πρόσβαση στη φύση του πάρκου. Το όρος Ρενιέρ είναι επίσης δημοφιλές για τα χειμερινά σπορ.[73]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία
  • Κοτοπάξι, ένα άλλο ενεργό ηφαίστειο που καλύπτεται από παγετώνες και είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. «όρος Ραινιέρ». γενική παγκόσμια εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς. 32. 1963, σσ. 515. 
  2. Η προφορά διαφέρει με τις rəˈnɪər, reɪˈnɪər και ˈreɪnɪər να χρησιμοποιούνται εξίσου.
  3. «Καταρρακτών όρη». Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. 14 (2η έκδοση), σσ. 81. 
  4. «Στον «Ναό των UFΟ»». Έθνος.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  5. «Ηφαίστεια της Γης». Eduspace. ESA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  6. Hill, Craig (16 Νοεμβρίου 2006). «Taking the measure of a mountain». The News Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2008. 
  7. Signani, PLS, Larry (July 19, 2000). «The Height of Accuracy». Point of Beginning (trade magazine) (BNP Media). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-27. https://web.archive.org/web/20120427231631/http://www.pobonline.com/Articles/Features/1fc6f0b5ba0f6010VgnVCM100000f932a8c0____. Ανακτήθηκε στις 2008-10-17. 
  8. «Decade Volcanoes». CVO. USGS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2013. 
  9. «Decade Volcano Programme - IAVCEI - IDNDR». Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2015. 
  10. 10,0 10,1 Driedger, C.L.· Scott, K.M. (1 Μαρτίου 2005). «Mount Rainier – Learning to Live with Volcanic Risk». Fact Sheet 034-02. U.S. Geological Survey. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2008. 
  11. Mt. Rainier peakbagger.com
  12. «World Top 50 by Prominence». www.peakbagger.com. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2008. 
  13. Bruce Barcott (27 Απριλίου 1999). «The Mountain is Out». Western Washington University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  14. «View of Rainier». Nature Spot. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2010. 
  15. 15,0 15,1 Topinka, Lyn (2002). «Mount Rainier Glaciers and Glaciations». USGS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2012. 
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5   This article incorporates public domain materialς από United States Geological Survey έγγραφο: Driedger, C.L. «Glaciers on Mount Rainier». Ανακτήθηκε στις 21 Απριλίου 2010. (Open-File Report 92-474). 
  17. Zimbelman, R. O.; Landis, G. P. (2000). «Fumaroles in ice caves on the summit of Mount Rainier; preliminary stable isotope, gas, and geochemical studies». Journal of Volcanology and Geothermal Research 97 (1–4): 457–473. doi:10.1016/S0377-0273(99)00180-8. Bibcode2000JVGR...97..457Z. 
  18. Sandi Doughton (25 October 2007). «Exploring Rainier's summit steam caves». The News Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-09-05. https://web.archive.org/web/20120905080031/http://www.thenewstribune.com/2007/10/08/174171/exploring-rainiers-summit-steam.html. Ανακτήθηκε στις 3 October 2010. 
  19. Kiver, Eugene P.; Mumma, Martin D. (1971). «Summit Firn Caves, Mount Rainier, Washington». Science 173 (3994): 320–322. doi:10.1126/science.173.3994.320. PMID 17809214. Bibcode1971Sci...173..320K. 
  20. Kiver, Eugene P. (1975). «Firn Caves in the Volcanic Craters of Mount Rainier, Washington» (abstract only). The NSS Bulletin 37 (3): 45–55. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-01-16. https://web.archive.org/web/20090116171026/http://caves.org/pub/journal/PDF/V37/v37n3-Kiver.htm. 
  21. Roper, John· Howbert, Jeff. «Washington 100 Highest Peaks with 400 feet of prominence». The Northwest Peakbaggers Asylum. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2007. 
  22. “Little Tahoma Peak” Geographic Names Information System, U.S. Geological Survey. Ανακτήθηκε 2008-11-25
  23. «Little Tahoma». Mount Rainier National Park. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2010. 
  24. Steve Redman. «Weather». Mount Rainier National Park. Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  25. 25,0 25,1 «Έτησια ύψη χιονιού στο Παραντάις (1920-2014)» (PDF). Mount Rainier National Park. Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2013. 
  26. «MT. BAKER HOLDS SNOWFALL RECORD, NOAA REPORTS». NOAA. 8 Φεβρουαρίου 1999. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2015. 
  27. Lyons, Walter A (1997). The Handy Weather Answer Book  (2η έκδοση). Detroit, Michigan: Visible Ink press. ISBN 0-7876-1034-8. 
  28. «Nature & Science». Mount Rainier National Park. Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2013. 
  29. 29,0 29,1 «Plants». Mount Rainier National Park. Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2013. 
  30. 30,0 30,1 Wood, C.A.· Kienle, J. (1990). Volcanoes of North America: United States and Canada. Cambridge University Press. σελίδες 158–160. ISBN 0-521-36469-8. 
  31. Sisson, T.W. (1995). History and Hazards of Mount Rainier, Washington. USGS. Open-File Report 95-642. 
  32. Scott, Kevin M.· Vallance, James W. (1993). «History of landslides and Debris Flows at Mount Rainier». Open-File Report 93-111. USGS.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
  33. 33,0 33,1 Parchman, F. (2005-10-19). «The Super Flood». Seattle Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-03-21. https://web.archive.org/web/20070321215903/http://www.seattleweekly.com/2005-10-19/news/the-super-flood.php. Ανακτήθηκε στις 2008-01-13. 
  34. 34,0 34,1 Crandall, D.R. (1971). «Postglacial Lahars From Mount Rainier Volcano, Washington». U.S. Geological Survey Professional Paper 677. http://vulcan.wr.usgs.gov/Volcanoes/Rainier/Publications/PP677/osceola_mudflow.html. 
  35. Harris, Stephen L. (2005). «Mount Rainier: America's Most Dangerous Volcano». Fire Mountains of the West (3rd έκδοση). Missoula, Montana: Mountain Press Publishing Company. σελίδες 299–334. ISBN 0-87842-511-X. 
  36. «Mount Rainier Volcano». United States Geological Survey. 27 Απριλίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2010. 
  37. Handwerk, Brian (25 Σεπτεμβρίου 2003). «Rainier Eruption Odds Low, Impact High, Expert Says». National Geographic Ultimate Explorer. http://news.nationalgeographic.com/news/2003/09/0924_030925_mtrainiereruption.html. 
  38. Malone, S.D.· Moran, S.C. (1995). «Mount Rainier, Washington, USA - IAVCEI "Decade Volcano" - Hazards, Seismicity, and Geophysical Studies». IAVCEI conference on volcanic hazard in densely populated regions. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 1999. 
  39. Tucker, Rob (23 July 2001). «Lahar: Thousands live in harm's way». Tacoma News Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2014. https://web.archive.org/web/20141208043324/http://wwwb.tribnet.com/projects/lahar/lahar.asp. 
  40. Scott, K.M.· Vallance, J.W.· Pringle, P.T. (1995). «Sedimentology, Behavior, and Hazards of Debris Flows at Mount Rainier, Washington». Geological Survey Professional Paper 1547. USGS. 
  41. 41,0 41,1 Hoblitt, R.P.· Walder, J.S.· Driedger, C.L.· Scott, K.M· Pringle, P.T.· Vallance, J.W (1998). «Volcano Hazards from Mount Rainier, Washington, Revised». Open-File Report 98-428. USGS. 
  42. . "Georisk: Assessment and Management of Risk for Engineered Systems and Geohazards". 48, 49, 50, 56 Taylor & Francis. Ανακτήθηκε στις 2011-08-15.
  43. «Map of Canadian volcanoes». Volcanoes of Canada. Natural Resources Canada. 13 Φεβρουαρίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2011. 
  44. 44,0 44,1 Driedger, C.L.· Scott, W.E. (2008). «Mount Rainier - Living Safely With a Volcano in Your Backyard». USGS. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010. 
  45. «Mount Rainier Volcano Lahar Warning System». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2012. 
  46. «Volcanic Hazard Areas» (PDF). Critical Areas, Stormwater, and Clearing and Grading Ordinances. King County, Washington. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2010. 
  47. Nevado del Ruiz Αρχειοθετήθηκε 2012-08-19 στο Wayback Machine.. Global Volcanism Program, Smithsonian Institution
  48. Lahar threat of Mt. Rainier
  49. The Pacific Northwest Seismic Network (7 Δεκέμβριος 2006). «Mount Rainier Seismicity Information». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2011. 
  50. Cascades Volcano Observatory (23 Σεπτεμβρίου 2006). «Mount Rainier Swarm Report». USGS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2011. 
  51. «Spate of quakes around Mount Rainier». Seattle Times. 2011-10-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2012. https://web.archive.org/web/20120709092730/http://seattletimes.nwsource.com/html/localnews/2016531929_apwarainierquakes.html. 
  52. Winsey, H. J. (1888). The Great Northwest. St Paul, MN: Northern News Co. frontpiece. 
  53. Clark, Ella E. (3 Φεβρουαρίου 2003). Indian Legends of the Pacific Northwest. University of California Press. ISBN 0-520-23926-1. 
  54. Beckey, Fred (Ιανουαρίου 2009). Cascade Alpine Guide. Vol.3 (3rd έκδοση). Mountaineers Books. ISBN 1-59485-136-0. 
  55. «Μόγουιτς» σημαίνει ελάφι στην αργκό των Σινούκ.
  56. «Historical Notes: Vancouver's Voyage». Mount Rainier Nature Notes 7 (14). 1929. http://npshistory.com/nature_notes/mora/vol7/vol7-14e.htm. Ανακτήθηκε στις 2008-11-09. 
  57. Haines, Aubrey L. (1999) [1962]. Mountain fever : historic conquests of Rainier. Αρχική δημοσίευση: Ιστορική Κοινότητα του Όρεγκον (Oregon Historical Society). Αναδημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. ISBN 0-295-97847-3. 
  58. «Hazard Stevens photographs, c. 1840s-1918». University of Oregon Libraries Historic Photograph Collections. Πανεπιστήμιο του Όρεγκον. Μάρτιος 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2008. 
  59. «John Muir and Mount Rainier». Arthur Churchill Warner Photographs. 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2010. 
  60. «U.S. Code: Title 16 Chapter 1 Subchapter XI § 91». Legal Information Institute, Cornell University Law School. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2008. 
  61. «U.S. Code: Title 16 Chapter 1 Subchapter XI § 92». Legal Information Institute, Cornell University Law School. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2008. 
  62. «Washington State Quarter». Washington State Arts Commission. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2010. 
  63. Green, Sara Jean (2007-04-12). «Washington quarter makes debut». The Seattle Times. http://seattletimes.nwsource.com/html/localnews/2003663136_quarters12m.html. Ανακτήθηκε στις 2007-04-12. 
  64. Catton, Theodore (30 Νοεμβρίου 2006). National Park, City Playground: Mount Rainier in the Twentieth Century. A Samuel and Althea Stroum Book. Seattle, United States and London, United Kingdom: University of Washington Press. σελίδες 8–9. ISBN 0-295-98643-3. 
  65. Winthrop, Theodore (1866). «VII. Tacoma». The canoe and the saddle : adventures among the northwestern rivers and forests, and Isthmiana (8th έκδοση). Boston: Ticknor and Fields. ISBN 0-665-37762-2. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2009. 
  66. 66,0 66,1 «Rainier». Snopes. 18 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2007. 
  67. «MORA Climbing Statistics». National Park Service. 30 Ιουλίου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Ιανουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2012. 
  68. «Camp Muir, Mount Rainier, Washington». University of Washington Libraries Digital Collections. University of Washington. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2007. 
  69. Hatcher, Candy (2000-03-30). «Ghosts of Rainier: Icefall in 1981 entombed 11 climbers». The Seattle Post-Intelligencer. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2014. https://web.archive.org/web/20141225050700/http://www.sarinfo.bc.ca/RainierIcefall.htm. Ανακτήθηκε στις 2008-11-09. 
  70. Ranger plunges to death on Mount Rainier. 22 Ιουνίου 2012. CNN
  71. Park ranger falls 3,700 feet to death during Mount Rainier rescue. 22 Ιουνίου 2012. Miguel Llanos, NBC News
  72. «Backcountry Skiing Guide to Mount Rainier, Washington». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2010. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία