Αικατερίνη της Αραγονίας

πρώτη σύζυγος του Ερρίκου Η' της Αγγλίας

Η Αικατερίνη της Αραγωνίας (Catarina d'Aragón, 16 Δεκεμβρίου 1485 - 7 Ιανουαρίου 1536) ήταν πριγκίπισσα της Ουαλίας ως σύζυγος του Αρθούρου της Ουαλίας και βασίλισσα της Αγγλίας ως σύζυγος του βασιλιά Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας από το 1509 έως το 1533.

Αικατερίνη της Αραγωνίας
Βασιλική Σύζυγος της Αγγλίας
Περίοδος11 Ιουνίου 1509 - 23 Μαΐου 1533
Γέννηση16 Δεκεμβρίου 1485
Παλάτι του Αρχιεπισκόπου, Αλκαλά ντε Ενάρες, Μαδρίτη, Ισπανία
Θάνατος7 Ιανουαρίου 1536 (50 ετών)
Κάστρο Κίμπολτον, Κέμπριτζσιρ, Αγγλία
ΣύζυγοςΑρθούρος της Ουαλίας
Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας
ΕπίγονοιΜαρία Α' της Αγγλίας
ΟίκοςΟίκος της Τρασταμάρα
ΠατέραςΦερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας
ΜητέραΙσαβέλλα Α΄ της Καστίλης
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Η προσπάθεια του Ερίκου Η΄ να ακυρώσει τον γάμο τους, που είχε κρατήσει 24 χρόνια, ήταν η αρχή για μια σειρά γεγονότων που οδήγησαν στον διαχωρισμό της Αγγλίας από την Εκκλησία της Ρώμης. Ο Ερρίκος ήταν δυσαρεστημένος, επειδή οι γιοι τους είχαν πεθάνει σε παιδική ηλικία και άλλοι κατά τη γέννα, με αποτέλεσμα ως μελλοντική διάδοχος να μένει μονάχα η Μαρία Α΄ της Αγγλίας, σε μια περίοδο που δεν είχε ξανασυμβεί να ανεβεί γυναίκα στον θρόνο. Όταν ο Πάπας Κλήμης Θ΄ αρνήθηκε να ακυρώσει τον γάμο, ο Ερρίκος τον αψήφησε, διεκδικώντας την κυριαρχία πάνω σε θρησκευτικά ζητήματα. Έτσι, παντρεύτηκε την Άννα Μπολέυν κατά την κρίση του κλήρου στην Αγγλία, χωρίς αναφορά στον Πάπα, παρακινούμενος από την ελπίδα να δώσει άρρενα διάδοχο στη Δυναστεία Τυδώρ.

Η Αικατερίνη αρνήθηκε να δεχτεί τον Ερρίκο ως Ανώτατη Κεφαλή της Εκκλησίας της Αγγλίας και θεωρούσε πως ήταν η νόμιμη σύζυγος και βασίλισσα του Ερρίκου μέχρι τον θάνατό της.

Πρώτα Χρόνια

Επεξεργασία

Η Αικατερίνη γεννήθηκε στο Παλάτι του Αρχιεπισκόπου στο Αλκαλά ντε Ενάρες, στη Μαδρίτη, τη νύχτα της 16ης Δεκεμβρίου 1485. Ήταν το νεότερο επιζών τέκνο του Βασιλιά Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας και της Βασίλισσας Ισαβέλλας Α΄ της Καστίλλης. Η Αικατερίνη ήταν αρκετά κοντή στο ανάστημα[1] με μακριά πυρρόξανθα μαλλιά, μεγάλα μπλε μάτια, ένα στρογγυλό πρόσωπο, και μια ανοιχτόχρωμα χροιά δέρματος.[2] Υπάρχουν μια σειρά πορτραίτων από ζωγράφους της αυλής που πιθανότατα τη δείχνουν ως κορίτσι και έφηβη, μα δεν είναι εξακριβωμένο αν το θέμα του πορτραίτου ήταν αυτή σε οποιονδήποτε από αυτούς τους πίνακες.

Καταγόταν από τον Βασιλικό Οίκο της Αγγλίας, καθώς η προγιαγιά της, Αικατερίνη του Λάνκαστερ, από την οποία πήρε και το όνομά της, και η προ-προγιαγιά της, Φιλίππη του Λάνκαστερ, ήταν κόρες του Ιωάννη της Γάνδης και εγγονές του Εδουάρδου Γ΄ της Αγγλίας. Ως εκ τούτου, ήταν τρίτη ξαδέρφη του πεθερού της, Ερρίκου Ζ΄, και τέταρτη ξαδέρφη της πεθεράς της, Ελισάβετ της Υόρκης.

Τη μόρφωσή της ανέλαβε ο Αλεσάντρο Τζεραλντίνι, η οποία απαρτιζόταν από μελέτη θρησκευτικών, κλασικών κειμένων, λατινικής ιστορίας, κανονικού και δημοσίου δικαίου. Είχε μια αυστηρή θρησκευτική ανατροφή και το θρησκευτικό της αίσθημα θα διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο αργότερα στη ζωή της.[3] Έμαθε να μιλάει, να διαβάζει και να γράφει στα ισπανικά και στα λατινικά, ενώ μιλούσε γαλλικά και ελληνικά.

Σε νεαρή ηλικία, θεωρήθηκε κατάλληλη σύζυγος για τον Αρθούρο, πρίγκιπα της Ουαλίας, μεγαλύτερο γιο του Ερρίκου Ζ΄ και διαδόχου του θρόνου, λόγω της εξέχουσας καταγωγής της: μέσω της μητέρας της, Ισαβέλλας της Καστίλης, είχε ισχυρότερα δικαιώματα στον αγγλικό θρόνο, ενώ ο Ερρίκος Ζ΄ ήταν απόγονος του Ιωάννη της Γάνδης από τον τρίτο γάμο του με την Αικατερίνη Σουίνφορντ, τα παιδιά των οποίων γεννήθηκαν εκτός γάμου και αναγνωρίστηκε η νομιμότητά τους αργότερα. Εξαιτίας αυτού, η μοναρχία των Τυδώρ δεν αναγνωριζόταν από όλα τα ευρωπαϊκά βασίλεια.

Εκείνη την περίοδο, ο οίκος Τρασταμάρα είχε το μεγαλύτερο γόητρο λόγω της εξουσίας των Καθολικών Μοναρχών, οπότε η ένωση Αικατερίνης και Αρθούρου έδινε κύρος και αναγνώριση του Οίκου των Τυδώρ στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή αριστοκρατία και ισχυροποιούσε τα δικαιώματά τους στον αγγλικό θρόνο μέσω της προγονικής γραμμής της Αικατερίνης. Οι δυο τους παντρεύτηκαν δι' αντιπροσώπου στις 19 Μαΐου 1499 και αλληλογραφούσαν στα λατινικά μέχρι που ο Αρθούρος έγινε 15 ετών και κρίθηκε ότι είχαν φτάσει σε ηλικία κανονικού γάμου.

Σύζυγος και χήρα του Αρθούρου

Επεξεργασία
 
Αικατερίνη της Αραγωνίας, Michael Sittow, ~1503

Το ζευγάρι γνωρίστηκε από κοντά στις 4 Νοεμβρίου στο Ντόγκμερσφιλντ του Χάμσαϊρ. Λίγα είναι γνωστά για την πρώτη εντύπωση που προκάλεσαν ο ένας στον άλλο. Ωστόσο, ανακάλυψαν ότι δεν μπορούσαν να μιλήσουν μεταξύ τους, καθώς είχαν διδαχτεί διαφορετικές προφορές στα λατινικά.[4] Δέκα μέρες αργότερα, στις 14 Νοεμβρίου 1501 παντρεύτηκαν στον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου.

Μετά τον γάμο τους, ο Αρθούρος στάλθηκε στο Κάστρο Λάντλοου στα σύνορα της Ουαλίας για να προεδρεύσει στο Συμβούλιο της Ουαλίας κατά τα καθήκοντά του ως Πρίγκιπας της Ουαλίας. Τον συνόδευσε κι η Αικατερίνη, ωστόσο λίγους μήνες αργότερα προσβλήθηκαν κι οι δυο από ασθένεια και ο Αρθούρος πέθανε στις 2 Απριλίου 1502, αφήνοντας έτσι χήρα την Αικατερίνη.

Στο σημείο αυτό, ο Ερρίκος Ζ΄ ήρθε αντιμέτωπος με το ζήτημα της επιστροφής της προίκας της στον πατέρα της. Για να αποφευχθούν περιπλοκές, συμφωνήθηκε να παντρευτεί τον δεύτερο γιο του Ερρίκου Ζ΄, Ερρίκο δούκα της Υόρκης, που ήταν πέντε χρόνια μικρότερός της. Ωστόσο, ο θάνατος της μητέρας της μείωνε την "τιμή" της στην κούρσα του γάμου. Η Καστίλη ήταν πολύ μεγαλύτερο βασίλειο από την Αραγωνία και το κληρονόμησε η μεγαλύτερη αδερφή της, Ιωάννα της Καστίλης. Θεωρητικά, ο γάμος αναβαλλόταν μέχρι ο Ερρίκος να φτάσει σε κατάλληλη ηλικία, αλλά ο Ερρίκος Ζ΄ έδινε τόσο μεγάλη βαρύτητα στην προίκα της Αικατερίνης, που ήταν αμφίβολο αν θα γινόταν τελικά ποτέ. Η ίδια ζούσε ουσιαστικά ως "αιχμάλωτη" στον Οίκο Ντίρχαμ στο Λονδίνο, καθώς διασώζονται επιστολές της ίδιας προς τον πατέρα της, διαμαρτυρόμενη για τη μεταχείρισή της.[5]

Ο γάμος της με τον αδερφό του Αρθούρου επαφιόταν στην απόφαση του Πάπα, λόγω της στενής τους συγγένειας. Η Αικατερίνη κατέθεσε ότι ο γάμος της με τον αποθανόντα σύζυγό της δεν ολοκληρώθηκε και το ζήτημα θεωρήθηκε ήσσονος σημασίας εκείνη την περίοδο, καθώς ο Πάπας είχε την εξουσία να προσπεράσει οποιαδήποτε κωλύματα θρησκευτικών ή άλλων λόγων.

Βασίλισσα της Αγγλίας (1509-1533)

Επεξεργασία
 
Η στέψη του Ερρίκου και της Αικατερίνης μαζί με τα εραλδικά τους σύμβολα, το Ρόδο των Τυδώρ και το Ρόδι της Γρανάδας.

Ο δεύτερος γάμος της Αικατερίνης έλαβε χώρα στις 11 Ιουνίου 1509, επτά χρόνια μετά τον θάνατο του Πρίγκιπα Αρθούρου. Παντρεύτηκαν σε ιδιωτική τελετή στην Εκκλησία του Γκρίνουιτς. Εκείνη ήταν 23 ετών, ενώ ο Ερρίκος είχε μόλις κλείσει τα 18 του χρόνια.

Το Σάββατο 23 Ιουνίου, την παραδοσιακή ημέρα διαδικασίας στέψης στο Ουεστμίνστερ χαιρετίσθηκε από ένα πολύ μεγάλο και ενθουσιασμένο πλήθος. Όπως ήταν το έθιμο, πέρασαν τη νύχτα πριν από τη στέψη στον Πύργο του Λονδίνου. Την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου, την Κυριακή 24 Ιουνίου 1509, ο Ερρίκος Η΄ και η Αικατερίνη της Αραγωνίας χρίστηκαν και στέφθηκαν από τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ σε μια πολυτελή τελετή στο Αββαείο του Ουέστμινστερ.

Εγκυμοσύνες και παιδιά

Επεξεργασία

Στις 31 Ιανουαρίου 1510, η Αικατερίνη γέννησε πρόωρα ένα κοριτσάκι, που πέθανε κατά τη γέννα. Την Πρωτοχρονιά του 1511 γέννησε ένα γιο, τον Ερρίκο, που έζησε μόνο 52 μέρες. Το 1513, ήταν και πάλι έγκυος, οπότε και ο Ερρίκος την ονόμασε αντιβασίλισσα όταν έφυγε για εκστρατεία στη Γαλλία. Όταν εισέβαλαν οι Σκώτοι, ηττήθηκαν στη Μάχη του Φλόντεν Φιλντ, με την Αικατερίνη επικεφαλής του στρατού, ο οποίος κατευθύνθηκε βόρεια. Έστειλε μια επιστολή στον Ερρίκο μαζί με τον αιματοβαμμένο μανδύα του βασιλιά των Σκώτων Ιάκωβου Δ΄, ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη.

Η Αικατερίνη έχασε κι άλλον ένα γιο όταν επέστρεψε ο Ερρίκος από τη Γαλλία. Τον Νοέμβριο του 1514, γέννησε άλλο ένα γιο, που πέθανε στη γέννα. Στις 18 Φεβρουαρίου 1516, η Αικατερίνη γέννησε ένα υγιές κορίτσι, τη μετέπειτα Μαρία Α΄ της Αγγλίας. Το 1518, η Αικατερίνη έμεινε έγκυος για τελευταία φορά: γέννησε μια κόρη στις 10 Νοεμβρίου, αλλά ήταν αδύναμη και πέθανε μετά από λίγες ώρες. Η Αικατερίνη έμεινε έγκυος συνολικά έξι φορές.

Η θρησκευτική προσήλωση της Αικατερίνης μεγάλωνε με τα χρόνια, όπως και το ενδιαφέρον της για ακαδημαϊκή γνώση. Συνέχισε να μελετά η ίδια και παρείχε παρόμοια μόρφωση και στην κόρη της. Η μόρφωση των γυναικών έγινε κάτι δημοφιλές, εν μέρει λόγω της επιρροής της Αικατερίνης. Δώρισε επίσης μεγάλα χρηματικά ποσά σε ορισμένα κολέγια. Ωστόσο, ο Ερρίκος έκρινε απαραίτητο έναν άρρενα απόγονο, καθώς η δυναστεία των Τυδώρ ήταν καινούρια και η νομιμότητά της μπορεί να αμφισβητούταν. Ένας μεγάλος εμφύλιος πόλεμος (ο επονομαζόμενος "Η Αναρχία") είχε λάβει χώρα την τελευταία φορά που μια γυναίκα είχε κληρονομήσει τον θρόνο: η Αυτοκράτειρα Ματθίλδη, κόρη του Ερρίκου Α΄ της Αγγλίας. Οι μνήμες του εμφύλιου πολέμου ήταν ακόμα ζωντανές, ακόμα και η εποχή του Πολέμου των Ρόδων.

Το 1520, ο ανιψιός της Αικατερίνης, Κάρολος Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, επισκέφτηκε επισήμως την Αγγλία και εκείνη πίεσε τον Ερρίκο να κάνει συμμαχία με τον Κάρολο αντί με τη Γαλλία. Αμέσως μετά την αναχώρησή του, η Αικατερίνη συνόδευσε τον Ερρίκο στη Γαλλία στην επίσκεψη στον Γάλλο βασιλιά Φραγκίσκο Α΄. Μέσα σε δυο χρόνια, είχε κηρυχτεί πόλεμος εναντίον της Γαλλίας και ο Αυτοκράτορας Κάρολος έγινε και πάλι δεκτός στην Αγγλία, όπου άρχισαν να σχεδιάζουν τον αρραβώνα του με την κόρη της βασίλισσας, Μαρία.

Ακύρωση του γάμου

Επεξεργασία
Οι Έξι Σύζυγοι του
Ερρίκου Η΄
  Αικατερίνη της Αραγονίας
  Άννα Μπολέυν
  Τζέιν Σίμουρ
  Άννα της Κλέβης
  Αικατερίνη Χάουαρντ
  Αικατερίνη Παρ

Το 1525, ο Ερρίκος Η΄ ερωτεύτηκε την Άννα Μπολέιν, μια κυρία επί των τιμών της Αικατερίνης, που ήταν περίπου 10-17 χρόνια μικρότερη από εκείνον (η ημερομηνία γέννησής της δεν είναι γνωστή). Εκείνη την περίοδο, η Αικατερίνη δεν μπορούσε πλέον να μείνει έγκυος. Ο Ερρίκος άρχισε να πιστεύει πως ο γάμος του ήταν καταραμένος και αναζητούσε επιβεβαίωση από τη Βίβλο, με αποτέλεσμα να ερμηνεύσει λανθασμένα ένα απόσπασμα από το Λευιτικό, θεωρώντας πως "αν ένας άνδρας παντρευτεί τη γυναίκα του αδερφού του, το ζευγάρι θα μείνει άτεκνο"[6].

Αν και ο γάμος της Αικατερίνης με τον Αρθούρο δεν είχε ολοκληρωθεί, κάτι για το οποίο ήταν σαφής η ίδια ως το τέλος της ζωής της, μια αυστηρή ερμηνεία του συγκεκριμένου εδαφίου του Λευιτικού σήμαινε πως ο γάμος αυτός θεωρούταν λάθος από τον Θεό. Αν είχε ή όχι το δικαίωμα ο τότε Πάπας να παρακάμψει το εμπόδιο αυτό κατά τον γάμο του Ερρίκου και της Αικατερίνης κατέληξε να αποτελεί μείζον ζήτημα στην "εκστρατεία" του Ερρίκου να ζητήσει ακύρωση του γάμου του από τον Πάπα που βρισκόταν τότε στην Αγία Έδρα. Πολύ πιθανόν η ιδέα αυτή να είχε γεννηθεί στον Ερρίκο αρκετά νωρίτερα, λόγω της επιθυμίας του να αποκτήσει γιο. Πριν την άνοδο του πατέρα του, Ερρίκου Ζ', στον θρόνο της Αγγλίας, η χώρα είχε περάσει από τον Πόλεμο των Ρόδων, έναν εμφύλιο για τη διαδοχή, κι ο Ερρίκος ίσως ήθελε να αποφύγει παρόμοιες αμφιβολίες για τον θρόνο.[7]

Η ζωή μου έχει αναστατωθεί τόσο πολύ από τα σχέδια που επινοούνται καθημερινά για την παράλογη επιθυμία του Βασιλιά, οι εκπλήξεις που μου επιφυλάσσει ο ίδιος και σύμβουλοί του είναι τόσο θανάσιμες και έχω τέτοια αντιμετώπιση που είναι αρκετά όλα αυτά για να μικρύνουν δέκα ζωές, πόσο μάλλον η δική μου.

— Joanna Denny (2006) Anne Boleyn: A New Life of England's Tragic Queen

Σύντομα, μοναδικό μέλημα του Ερρίκου ήταν να πετύχει την ακύρωση του γάμου του.[8] Η Αικατερίνη αντέδρασε στην προτροπή να αποσυρθεί σε μοναστήρι, λέγοντας: "Ποτέ δε δέχτηκα το κάλεσμα του Θεού για να πάω σε μοναστήρι, είμαι η πραγματική και νόμιμη σύζυγος του Βασιλιά".[9] Ο Ερρίκος άφησε τις ελπίδες του σε προσφυγή στην Αγία Έδρα, στον Πάπα Κλήμεντα Ζ΄.

 
Η Μαρία Α΄, κόρη της Αικατερίνης και του Ερρίκου, ποτέ δε δέχτηκε την Άννα ως βασίλισσα

Καθώς ο Πάπας εκείνη την περίοδο ήταν αιχμάλωτος του ανιψιού της Αικατερίνης, Κάρολου Ε΄, ο Γουίλιαμ Νάιτ, γραμματέας του Ερρίκου, δεν μπορούσε να έρθει σε επαφή μαζί του και να του μεταβιβάσει την αίτηση ακύρωσης, έτσι επέστρεψε άπραγος. Ο Ερρίκος δεν είχε άλλη επιλογή από το να αναθέσει το μείζον αυτό ζήτημα στα χέρια του Τόμας Γουόλσεϊ, ο οποίος έκανε τα πάντα για να διασφαλίσει μια απόφαση ευνοϊκή για τον Ερρίκο. Κάλεσε ακόμα και εκκλησιαστικό δικαστήριο στην Αγγλία, με παρόντα αντιπρόσωπο του Πάπα, καθώς και τους Ερρίκο και Αικατερίνη.

Ο Πάπας απαγόρευσε στον Ερρίκο να ξαναπαντρευτεί προτού βγάλει κάποια απόφαση η Ρώμη. Ο Γουόλσεϊ απέτυχε και απομακρύνθηκε από το δημόσιο αξίωμά του το 1529. Ο Γουόλσεϊ τότε ξεκίνησε μια συνωμοσία για να σταλθεί εξορία η Άννα Μπολέιν, συνεννοούμενος με τον Πάπα. Όταν αποκαλύφθηκε, ο Ερρίκος διέταξε τη σύλληψή του: αν δεν τον προλάβαινε ο θάνατος από ασθένεια το 1530, ο Γουόλσεϊ θα είχε εκτελεστεί για προδοσία.[10] Ένα χρόνο αργότερα, η Αικατερίνη εκδιώχθηκε από την αυλή και τα διαμερίσματά της δόθηκαν στην Άννα Μπολέιν.

Όταν ο Ερρίκος αποφάσισε να ακυρώσει τον γάμο του με την Αικατερίνη, ο Τζον Φίσερ έγινε ο πιο έμπιστος σύμβουλός της κι ένας από τους βασικούς υποστηρικτές της. Εμφανίστηκε εκ μέρους της ενώπιον των λεγάτων, όπου σόκαρε τους πάντες με την ευθύτητα του λόγου του, διακηρύσσοντας πως, όπως ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ήταν έτοιμος να πεθάνει για την ακεραιότητα του γάμου. Ο Ερρίκος έγινε έξαλλος και έστειλε στα λατινικά επιστολή απάντηση στην ομιλία του Φίσερ.

Άλλοι υποστηρικτές της Αικατερίνης ήταν ο Τόμας Μορ, η αδελφή του Ερρίκου Η΄ Μαρία Τυδώρ της Γαλλίας, ο Μαρτίνος Λούθηρος, η Μαρία ντε Σαλίνας, ο αυτοκράτορας Κάρολος Ε΄ και ο Πάπας Παύλος Γ΄.

Μεταγενέστεροι χρόνοι (1533-1536)

Επεξεργασία

Όταν επέστρεψε στο Ντόβερ από μια συνάντηση με τον βασιλιά Φραγκίσκο Α΄ της Γαλλίας στο Καλαί, ο Ερρίκος παντρεύτηκε σε μυστική τελετή την Άννα Μπολέιν, η οποία ήταν ήδη έγκυος.[11] Στις 23 Μαΐου 1533, ο Κράνμερ, επικεφαλής ειδικού δικαστηρίου που θα συνεδρίαζε για τη νομιμότητα του γάμου αυτού, έκρινε τον γάμο παράνομο. Πέντε μέρες αργότερα, ο Κράνμερ έκρινε νόμιμο τον γάμο Ερρίκου και Άννας.[12]

Μέχρι το τέλος της ζωής της, η Αικατερίνη θεωρούσε τον εαυτό της ως τη μοναδική νόμιμη σύζυγο του Ερρίκου και τη μοναδική δικαιωματική βασίλισσα της Αγγλίας. Το πιστό υπηρετικό της προσωπικό εξακολουθούσε να την αποκαλεί με αυτό τον τίτλο και στην Ευρώπη θεωρούταν κανονική Βασίλισσα, ενώ η Άννα απλά κάποια παλλακίδα και η κόρη της με τον Ερρίκο νόθα. Ο Ερρίκος αρνήθηκε στην Αικατερίνη οποιοδήποτε άλλο τίτλο εκτός από τον "Επίκληρη Χήρα, πριγκίπισσα της Ουαλίας", εις αναγνώριση της θέσης της ως χήρα του αδερφού του.

Το 1535, μεταφέρθηκε στο απομακρυσμένο και ερημωμένο Κάστρο Κίμπολτον. Περιορίστηκε σε ένα δωμάτιο, έβγαινε από αυτό μόνο για να παρακολουθήσει τη Θεία Λειτουργία, ενώ έκανε νηστεία και περίμενε να έρθει το τέλος της. Αν και της επιτρεπόταν να δέχεται περιστασιακές επισκέψεις, της απαγορεύτηκε να βλέπει την κόρη της, Μαρία, καθώς και να επικοινωνεί μαζί της, ωστόσο υποστηρικτές της διακριτικά μετέφεραν αλληλογραφία μεταξύ μητέρας και κόρης. Ο Ερρίκος πρόσφερε και στις δύο καλύτερα διαμερίσματα και το δικαίωμα να βλέπουν η μια την άλλη, υπό την προϋπόθεση να αναγνωρίσουν ως Βασίλισσα την Άννα Μπολέιν. Ούτε η μια ούτε η άλλη δέχτηκαν.

Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1535, αισθανόμενη ότι θα πέθαινε σύντομα, η Αικατερίνη έκανε τη διαθήκη της και έστειλε επιστολή στον ανιψιό της, αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄, μηνώντας του να προστατεύσει την κόρη της. Έπειτα, έγραψε μια τελευταία επιστολή στον Ερρίκο, τον "αγαπημένο της άρχοντα και σύζυγο"[13].

Πέθανε στις 7 Ιανουαρίου 1536 στο Κάστρο Κίμπολτον. Την επομένη ημέρα, το νέο έφτασε στον βασιλιά. Σύμφωνα με τον χρονογράφο Έντουαρντ Χολ, η Άννα φόρεσε κίτρινη ενδυμασία για το πένθος, κάτι που ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως, όπως το ότι δεν συμμετείχε στο πένθος.[14] Ωστόσο, άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο βασιλιάς Ερρίκος ήταν αυτός που ντύθηκε με κίτρινη φορεσιά, γιορτάζοντας τα νέα και κάνοντας επίδειξη του ίδιου και της Ελισάβετ, κόρης της Άννας, στους αυλικούς του[15], κάτι που φάνηκε ως άκομψο και χυδαίο. Κυκλοφόρησαν τότε φήμες ότι η Αικατερίνη δηλητηριάστηκε είτε από τον Φίλιππο είτε από την Άννα είτε και τους δυο μαζί, καθώς η Άννα είχε απειλήσει σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν να δολοφονήσει την Αικατερίνη ή τη Μαρία. Οι φήμες άρχισαν να διαδίδονται μετά την ανακάλυψη, κατά την ταρίχευση του σώματός της, ότι υπήρχε ένα μαύρο ανάπτυγμα στην καρδιά της που μπορεί να προκλήθηκε από δηλητηρίαση.[16] Σύγχρονοι ιατρικοί ερευνητές συμφωνούν ότι το περίεργο αυτό χρώμα δεν οφειλόταν σε δηλητηρίαση, αλλά σε καρκίνο, κάτι που δεν ήταν κατανοητό τότε.

Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι οι κίτρινες ενδυμασίες ήταν ένδειξη σεβασμού για την αποθανούσα Αικατερίνη, καθώς το κίτρινο ήταν το ισπανικό χρώμα για το πένθος. Αργότερα μες στην ημέρα, αναφέρεται ότι τόσο ο Ερρίκος όσο και η Άννα θρήνησαν ξεχωριστά για τον θάνατό της.

Ετάφη στον Καθεδρικό Πίτερμπορο με τιμές Χήρας Πριγκίπισσας της Ουαλίας, όχι βασίλισσας. Ο Ερρίκος δεν ήταν παρών στην κηδεία και δεν επέτρεψε ούτε στην κόρη τους, Μαρία, να πάει.

Υστεροφημία και ιστοριογραφία

Επεξεργασία

Κατά τη βασιλεία της κόρης της, Μαρίας Α΄, ο γάμος της Αικατερίνης με τον Ερρίκο Η΄ χαρακτηρίστηκε "καλός και νόμιμος". Μετά τον θάνατό της, σχεδιάστηκαν πολυάριθμα πορτρέτα της, κυρίως η ομιλία της ενώπιον του δικαστηρίου για την ακύρωση του γάμου της, το οποίο αποτυπώθηκε και στο θεατρικό έργο του Σαίξπηρ για τον Ερρίκο Η΄. Σε αυτό, ο Σαίξπηρ δεν παρουσιάζει υπεύθυνους τον Ερρίκο και την Άννα για τα όσα υπέφερε η Αικατερίνη, παρά ένοχος παρουσιάζεται μόνο ο Καρδινάλιος Γουόλσεϊ. Το γεγονός αυτό εξηγείται από το ότι ο Σαίξπηρ έγραφε τα έργα του κατά τη βασιλεία της Ελισάβετ Α΄, κόρης του Ερρίκου και της Άννας, οπότε έπρεπε να παρουσιάσει τα γεγονότα με τρόπο τέτοιο που να μην την προσβάλλει.

Ο τάφος της στον Καθεδρικό του Πίτερμπορο είναι θεατός και διακοσμημένος με λουλούδια ή ρόδια, το εραλδικό της σύμβολο, ενώ φέρει τον τίτλο "Αικατερίνη, Βασίλισσα της Αγγλίας". Η πόλη του Πίτερμπορο έχει αδελφοποιηθεί προς τιμήν της με την πόλη της Καστίλης Αλκαλά ντε Χενάρες, τόπο γέννησης της Αικατερίνης.

Καλλιτεχνικές απεικονίσεις

Επεξεργασία
 
Η Dame Έλεν Τέρρυ ως σαιξπηρική Αικατερίνη της Αραγωνίας

Πολυάριθμες καλλιτεχνικές δημιουργίες είναι γραμμένες είτε αφιερωμένες στην ίδια, είτε αναφέρονται σ' αυτήν, όπως το έργο του συζύγου της, Ερρίκου Η΄, με τίτλο "Grene growth the holy".[17]

Η Αικατερίνη της Αραγωνίας έχει απεικονιστεί στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, στο θέατρο, στη λογοτεχνία, ενώ για εκείνη γράφτηκαν και πολλά τραγούδια ή ποιήματα. Το έργο του Σαίξπηρ για τον Ερρίκο Η΄ αποτυπώνει με αρκετή ακρίβεια την ομολογία της Αικατερίνης για τη νομιμότητα του γάμου της, ωστόσο το υπόλοιπο έργο είναι μια προσπάθεια να συγκαλυφθούν οι κινήσεις του Ερρίκου και να παρουσιαστεί ως πιόνι στα χέρια του καρδινάλιου Γουόλσεϊ, ενώ το έργο τελειώνει λίγο πριν την εκτέλεση της Άννας Μπολέιν.

Αν και η Αικατερίνη συχνά παρουσιάζεται στο θέατρο ή τον κινηματογράφο με κλασικά ισπανικά χαρακτηριστικά, όπως σκούρα μαλλιά και μάτια και μελαχρινή επιδερμίδα, υπάρχοντα πορτρέτα και περιγραφές της εποχής την απεικονίζουν με ανοιχτή επιδερμίδα, γαλάζια μάτια και ξανθοκόκκινα μαλλιά, καθόλου ασυνήθιστο για Ισπανούς από την Αραγωνία, πατρίδα του πατέρα της.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Παντρεύτηκε πρώτα το 1501 τον Αρθούρο των Τυδώρ πρίγκιπα της Ουαλίας, ο οποίος απεβίωσε το 1502.

Έπειτα η Αικατερίνη έκανε δεύτερο γάμο, με τον Ερρίκο Η΄ των Τυδώρ βασιλιά της Αγγλίας, αδελφό του προηγουμένου και είχε τέκνο:

  • κόρη (31 Ιανουαρίου 1510), θνησιγενή.
  • Ερρίκος (1 Ιανουαρίου - 22 Φεβρουαρίου 1511), Δούκας της Κορνουάλης.
  • γιος (15 Σεπτεμβρίου 1513), πέθανε λίγο μετά τη γέννα.
  • γιος (Νοέμβριος 1514), πέθανε λίγο μετά τη γέννα.
  • Μαρία Α΄ (1516 - 1558), Βασίλισσα της Αγγλίας.
  • κόρη (10 Νοεμβρίου 1518), θνησιγενής.

Πρόγονοι

Επεξεργασία
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
4. Ιωάννης Β΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Ελεονώρα του Αλμπουρκέρκε
 
 
 
 
 
 
 
2. Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Φαδρίκε Ενρίκεθ της Μεντόθα
 
 
 
 
 
 
 
5. Ιωάννα Ενρίκεθ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Μαριάνα Φερνάντεθ δε Κόρδοβα
 
 
 
 
 
 
 
1. Αικατερίνη της Αραγωνίας
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Ερρίκος Γ΄ της Καστίλης
 
 
 
 
 
 
 
6. Ιωάννης Β΄ της Καστίλης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. Αικατερίνη του Λάνκαστερ
 
 
 
 
 
 
 
3. Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14. Ιωάννης, κοντόσταυλος της Πορτογαλίας
 
 
 
 
 
 
 
7. Ισαβέλλα της Πορτογαλίας, βασίλισσα της Καστίλης
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. Ισαβέλλα του Μπαρσέλος
 
 
 
 
 
 

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Antonia Fraser,The Wives of Henry VIII', p.24
  2. Alison Weir, The Six Wives of Henry VIII,15
  3. Antonia Fraser, The Wives of Henry VIII',p.12
  4. Antonia Fraser, The Wives of Henry VIII', p.25
  5. Williams, p.15
  6. ὃς ἐὰν λάβῃ γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ, ἀκαθαρσία ἐστίν· ἀσχημοσύνην τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ ἀπεκάλυψεν, ἄτεκνοι ἀποθανοῦνται. Λευιτικό 20:21
  7. Lacey, p.70.
  8. Brigden, p.114.
  9. Farquhar, Michael (2001). A Treasure of Royal Scandals, p.61. Penguin Books, New York. ISBN 0-7394-2025-9.
  10. Haigh p.92f
  11. Starkey, pp. 462–464.
  12. Williams, p.124.
  13. Sharon Turner, The History of England from the Earliest Period to the Death of Elizabeth (Longman, Rees, Orme, Brown and Green,1828)
  14. Warnicke, p. 187.
  15. Warnicke, p. 188.
  16. Lofts, p.139.
  17. Alison Weir,The Six Wives of Henry VIII', p.123

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Brigden, Susan (2000). New Worlds, Lost Worlds.
  • Fraser, Antonia (1992). The Wives of Henry VIII. ISBN 0-679-73001-X
  • Haigh, Christopher (1993). English Reformations.
  • J.O. Hand & M. Wolff, Early Netherlandish Painting, National Gallery of Art, Washington(catalogue)/Cambridge UP, 1986, ISBN 0-521-34016-0
  • Lacey, Robert (1972). The Life and Times of Henry VIII.
  • Lofts, Norah (1979). Anne Boleyn. ISBN 0-698-11005-6.
  • Morris, T. A. (1998). Europe and England in the Sixteenth Century.
  • Starkey, David (2003). Six Wives: The Queens of Henry VIII. ISBN 0-06-000550-5
  • Warnicke, Retha M. (1991). The Rise and Fall of Anne Boleyn. ISBN 0-521-40677-3
  • Weir, Alison (1991). The Six Wives of Henry VIII. ISBN 0-8021-3683-4
  • Williams, Neville (1971). Henry VIII and his Court.
  • Mattingly, Gareth. Catherine of Aragon
  • John E. Paul Catherine of Aragon and her friends

Εκτενέστερη βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Ashley, Mike (2002). British Kings & Queens. ISBN 0-7867-1104-3
  • Bernard, G.W. The King's Reformation: Henry VIII and the Remaking of the English Church.
  • Coates, Tim. Letters of Henry VIII 1526-29.
  • Lindsey, Karen. (1995). Divorced Beheaded Survived: A Feminist Reinterpretation of the Wives of Henry VIII. ISBN 0-201-40823-6
  • Mattingly, Garrett. (1941). Katherine of Aragon.
  • Starkey, David. Six Wives: The Queens of Henry VIII.
  • Weir, Alison. (2002). Henry VIII: The King and His Court. ISBN 0-345-43708-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Αικατερίνη της Αραγονίας
Γέννηση: 16 Δεκεμβρίου 1485 Θάνατος: 7 Ιανουαρίου 1536
Αγγλική βασιλική οικογένεια
Κενό
Τελευταίος που έφερε τον τίτλο ήταν
Ελισάβετ της Υόρκης
Βασιλική σύζυγος της Αγγλίας
Λαίδη της Ιρλανδίας

11 Ιουνίου 1509 – 23 Μαΐου 1533
Κενό
Τελευταίος που έφερε τον τίτλο ήταν
Άννα Μπολέυν