Ακακιανά σχίσματα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με τον όρο ακακιανό σχίσμα προσδιορίζονται ιστορικά δύο χριστιανικά σχίσματα του 4ου και του 6ου αιώνα αντίστοιχα.
1. Το ακακιανό σχίσμα του 4ου αιώνα υπήρξε ένα σημαντικό επεισόδιο της αρειανής διαμάχης. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο Ακάκιος Καισαρείας (Ακάκιος Μονόφθαλμος) ο οποίος ήταν επίσκοπος Καισαρείας στην Παλαιστίνη από το 340 έως το 366. Ο Ακάκιος αρνιόταν τη χρήση θεολογικών όρων όπως «όμοιος» ή «ανόμοιος» για την περιγραφή της θεϊκής ουσίας ή υπόστασης, «ομοούσιος», κλπ. Δεχόταν απλά ότι ο Γιος είναι «όμοιος» με τον Πατέρα. Οι χριστιανοί που υιοθέτησαν αυτή την ημιαρειανή τριαδολογική ερμηνεία αποκλήθηκαν «Όμοιοι», αλλά και «Ακακιανοί».
2. Το ακακιανό σχίσμα του 6ου αιώνα πήρε το όνομά του από τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Ακάκιο και εμφανίστηκε ανάμεσα στην Ανατολική και τη Δυτική εκκλησία. Διήρκεσε από το 484 έως το 519.
Το σχίσμα προέκυψε από την εισβολή σφετεριστών στο επισκοπικό αξίωμα στην Αντιόχεια και την Αλεξάνδρεια και την έκδοση του Ενωτικού. Ο αυτοκράτορας Ζήνωνας (και ο διάδοχός του Αναστάσιος Α') σε μια προσπάθεια να μετριάσει την αντίθεση των μονοφυσιτών με τους ορθόδοξους τριαδιστές εξέδωσε με παρότρυνση του πατριάρχη Ακακίου το 481 το Ενωτικό καταδικάζοντας τον Νεστόριο, αναγνωρίζοντας μόνο τις τρεις πρώτες οικουμενικές συνόδους και αντιπαρερχόμενος το ζήτημα των δύο φύσεων του Χριστού. Ο πάπας Φήλιξ Γ΄ θεωρώντας ότι το Ενωτικό ήταν αποτέλεσμα αιρετικών αντιλήψεων αναθεμάτισε το 484 τον πατριάρχη Ακάκιο και το Ενωτικό προκαλώντας με αυτόν τον τρόπο το λεγόμενο «Ακακιανό Σχίσμα». Ο Ακάκιος αντιδρώντας διέγραψε από τα εκκλησιαστικά δίπτυχα τον πάπα.
Ακολούθησε προσπάθεια αποκατάστασης του σχίσματος από τον Πάπα Ορμίσδα το 519 με την υπογραφή εκ μέρους όλων των επισκόπων της Ανατολικής εκκλησίας ενός κειμένου που έγινε γνωστό ως «Ο τύπος του Πάπα Ορμίσδα».
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Donald Attwater, A Catholic Dictionary 3rd ed., Tan Books & Publishers, 1997.