Βικιπαίδεια

Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας

Βοεβόδας της Μολδαβίας

Ο Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας, γνωστότερος ως Αλέξανδρος ο Καλός (ρουμ. Alexandru cel Bun) ή «ο Γέρων», ήταν ηγεμόνας (Βοεβόδας) της Μολδαβίας από το 1400 μέχρι το 1432, γιος του Ρωμανού Α΄ Μουσάτ και της Μαργαρίτας Μουσάτα.[4]. Ο Αλέξανδρος δεν διαδέχθηκε τον πατέρα του, αλλα επί βραχύ διάστημα ηγεμόνα Ιούγα.[5]. Ανέλαβε την ηγεμονία σε πολύ κρίσιμη εποχή για τη Μολδαβία[6], που αντιμετώπιζε εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, και ανταπεξήλθε με αρκετή επιτυχία, ιδίως στο εσωτερικό, όπου άρχισε μια σειρά σημαντικών μεταρρυθμίσεων.

Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Alexandru cel Bun (Ρουμανικά)
Γέννηση14ος αιώνας
Θάνατος1  Ιανουαρίου 1432
Σουτσεάβα
Χώρα πολιτογράφησηςΗγεμονία της Μολδαβίας
ΘρησκείαΑνατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΡιμγκάιλα
Ana Neacșa
ΤέκναIliaș I of Moldavia
Petru III of Moldavia
Bogdan II of Moldavia
Peter Aaron
Stephen II of Moldavia[1]
Vasilissa[2]
ΓονείςRoman I of Moldavia[2] και Anastasia of Moldova[2]
ΟικογένειαHouse of Mușat
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβοεβόδας της Μολδαβίας (1400–1432)[3]
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ο Αλέξανδρος ο Καλός και η δεύτερη σύζυγός του Άνα δεόμενοι στη Μονή Σουτσεβίστσα

Εσωτερική πολιτική Επεξεργασία

Πρώτα από όλα ο Αλέξανδρος δημιούργησε νέους θεσμούς και διοικητικά αξιώματα: το «Συμβούλιο του Βοεβόδα», την «Καγκελαρία» και (το 1403) το αξίωμα του λογοθέτη (Logofăt), ως αντίστοιχο του πρωθυπουργού – ήταν ο επικεφαλής της Καγκελαρίας, της κυβερνήσεως κατά κάποιο τρόπο.

Κατά την ηγεμονία του ο Αλέξανδρος επέβαλε νέους οικονομικούς νόμους, με πρόσθετα εμπορικά προνόμια στους εμπόρους του Λβιβ (1408) και της Κρακοβία (1409), βελτίωσε την ασφάλεια των εμπορικών οδών (ειδικά αυτής που συνέδεε τον λιμένα Τσετάτια Άλμπε με την Πολωνία), ενίσχυσε τα φρούρια που τις φύλαγαν και επεξέτεινε τους λιμένες Τσετάτια Άλμπε και Κιλία (την αρχαία ελληνική Αχιλλεία).

Εκκλησιαστικά ζητήματα Επεξεργασία

Ο Αλέξανδρος ο Καλός είχε να αντιμετωπίσει και εκκλησιαστικά προβλήματα, που είχαν προκύψει από την πολιτική των προκατόχων του: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως είχε θέσει την Εκκλησία της Μολδαβίας υπό την πνευματική κηδεμονία του Μητροπολίτη Γαλικίας Αντωνίου Δ΄, που είχε χειροτονήσει δύο επισκόπους στη Μολδαβία: τον Ιωσήφ και τον Μελέτιο.[7] Ο Πατριάρχης δεν τους ανεγνώρισε και αποφάσισε να ιδρύσει νέα «Μητρόπολη Μολδαβίας» με μητροπολίτη τον Ιερεμία. Οι Μολδαβοί δεν δέχθηκαν τον νέο μητροπολίτη και ο ηγεμόνας Στέφανος Α΄ της Μολδαβίας ζήτησε την αναγνώριση των Ιωσήφ και Μελετίου. Τότε, το 1395, ο Πατριάρχης ανέθεσε τη διοίκηση της Εκκλησίας σε νέο ιερωμένο, τον Πέτρο, έγραψε επιστολή στον ηγεμόνα να διώξει τους δύο επισκόπους και έστειλε τον Μητροπολίτη Μυτιλήνης να εξετάσει την κατάσταση[8] Το 1397 ανατέθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Βηθλεέμ Μιχαήλ η διοίκηση των Μητροπόλεων Γαλικίας και Μολδαβίας. Αυτή ήταν η κατάσταση όταν ανέλαβε την ηγεμονία ο Αλέξανδρος ο Καλός. Ο νέος ηγεμόνας επεδίωξε από την αρχή τη συμφιλίωση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο: Το 1401 απέστειλε άρχοντες και ιερωμένους στον Πατριάρχη Ματθαίο Α΄ για να ζητήσει τη συγχώρηση του επισκόπου Ιωσήφ. Τότε ο Πατριάρχης απέστειλε στη Μολδαβία τον μοναχό Γρηγόριο και τον Μανουήλ τον Άρχοντα για διαβουλεύσεις. Σύντομα ο Ιωσήφ αναγνωρίσθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο κανονικός μητροπολίτης Μολδαβίας, με έδρα τη Σουτσάβα (στη σημερινή Ρουμανία), τότε πρωτεύουσα της Ηγεμονίας της Μολδαβίας και της Βουκοβίνας. Η Μητρόπολη Μολδαβίας είχε τρεις επισκοπές: του Ρωμάνου, της Ραδαούτσης και της Χούσης.

Τον Οκτώβριο του 1424 ο διάδοχος του Βυζαντινού Θρόνου Ιωάννης Παλαιολόγος, επιστρέφοντας από τη διπλωματική εκστρατεία του στη Δύση και στην Ουγγαρία, πέρασε από τη Μολδαβία, όπου έγινε δεκτός από τον Αλέξανδρο τον Καλό με μεγάλες τιμές[9]. Ο Αλέξανδρος συνόδευσε τον Ιωάννη μέχρι τον λιμένα της Κιλίας, όπου τον περίμενε μοίρα του βυζαντινού στόλου για να τον μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη. Με αφορμή το ιστορικό αυτό γεγονός, πλέχθηκε ολόκληρη παράδοση τον 18ο αιώνα, σύμφωνα με την οποία[10] ο Αλέξανδρος τιμήθηκε με τον τίτλο του Δεσπότη και το βασιλικό διάδημα, ενώ η Εκκλησία της Μολδαβίας ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη και ο Μητροπολίτης Μολδαβίας έλαβε το δικαίωμα να φορά σάκκο και μίτρα. Η παράδοση αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Εκτός αυτών, ο Αλέξανδρος έκτισε τη Μονή της Μπίστριτσα, όπου αναπαύεται η σορός του, και συνέχισε την ανέγερση της γνωστότερης Μονής Νεάμτς, που είχε αρχίσει τον προηγούμενο (14ο) αιώνα.

Η αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών Επεξεργασία

Το 1400, ενώ στο εσωτερικό η ενότητα της ηγεμονίας είχε διασπασθεί από αλεπάλληλες εμφύλιες έριδες, η Πολωνία διεκδικούσε κυριαρχικά δικαιώματα στη Μολδαβία και η Ουγγαρία είχε επίσης βλέψεις για τις παρίστριες ηγεμονίες. Αντιμέτωπος με δύο υπέρτερους στρατούς, ο Αλέξανδρος αναγκάσθηκε να συμμαχήσει με τη Βλαχία και την Πολωνία εναντίον του Βασιλείου της Ουγγαρίας. Το 1402 ορκίσθηκε υποτελής («βάσσαλος») του βασιλέα της Πολωνίας Λαδισλάου Β΄ Γιαγκελόν.[11] Η μεταξύ τους συνθήκη ανανεώθηκε το 1404, το 1407, το 1411 και το 1415, ενώ επιπλέον έγιναν και συμπέθεροι[12] (πάντρεψαν την κόρη του ενός με τον γιο του άλλου).

 
Προτομή του Αλεξάνδρου του Καλού από τον γλύπτη Τούντορ Καταράγκα

Ο Αλέξανδρος ενίσχυσε τους αγώνες του Πολωνού βασιλιά κατά των Τευτόνων Ιπποτών που είχαν εισβάλει στην Ανατολή, συμμετέχοντας σε δύο σημαντικές μάχες το 1410: στη Μάχη του Γκρούνβαλντ και στην Πολιορκία του Μαρίενμπουργκ. Από την άλλη, το 1420 υπερασπίσθηκε τη Μολδαβία κατά της πρώτης επιδρομής των Οθωμανών στην Τσετάτια Άλμπε. Δεν απέφυγε να αναμιχθεί στα εσωτερικά της Βλαχίας, καθώς ο ηγεμόνας της Μίρτσεα ο Πρεσβύτερος είχε οργανώσει συμμορίες που λεηλατούσαν τη Μολδαβία. Ο Αλέξανδρος βοήθησε έτσι τον Ράντου Β΄ το 1418-1419 και αργότερα, το 1429, τον Αλέξανδρο Αλντέα, κυρίως για να αποφύγει την κατάληψη της Κιλίας.

Εξαιτίας μιας εδαφικής διεκδικήσεως και της προηγηθείσας αθετήσεως των όρων της συνθήκης υποτέλειας από τον Πολωνό βασιλιά κατά την επίθεση των Οθωμανών του 1420, ο Αλέξανδρος Α΄ της Μολδαβίας παρέβη τους όρκους της υποτελείας και συμμάχησε με τους Λιθουανούς, επιτιθέμενος μαζί τους στην Πολωνία. Ο πόλεμος αυτός έληξε με τη Συνθήκη της Σουτσάβα στις 18 Νοεμβρίου 1431. Τα συμμαχικά στρατεύματα είχαν νικηθεί από τους Πολωνούς.

Συμπερασματικά, ο Αλέξανδρος ο Καλός, έχοντας να αντιμετωπίσει αρκετά ζητήματα, έδωσε προτεραιότητα στην επίλυση των εσωτερικών προβλημάτων και, παρότι ικανός διπλωμάτης, δεν μπόρεσε να απαγγιστρωθεί ποτέ από την επικυριαρχία της Πολωνίας. Στο τέλος της ζωής του αναγκάσθηκε να ξαναδώσει όρκο υποτέλειας στον βασιλέα της Πολωνίας, ενώ και οι δύο γιοι του, που τον διαδέχθηκαν στην εξουσία, αναγκάσθηκαν επίσης να ορκισθούν υποταγή στην Πολωνία.

Δουλεία Επεξεργασία

Ο Αλέξανδρος παραθέτει την πρώτη καταγεγραμμένη επιβεβαίωση του θεσμού της δουλείας των Τσιγγάνων στη Μολδαβία: σε ένα έγγραφο δίνει ως δωρεά στη Μονή της Μπίστριτσα 31 οικογένειες Τσιγγάνων μαζί με μερικά βοοειδή.[13]:14

Οικογένεια Επεξεργασία

 
Ο τάφος του Ηγεμόνα στη Μονή της Μπίστριτσα

Ο Αλέξανδρος ο Καλός φέρεται ότι είχε διαδοχικά 4 νόμιμες συζύγους: τη Μαργαρίτα Loszonc, την Άνα Νεάκσα, τη Ριμγκάιλα (κόρη του Καστούτις και αδελφή του Βίταουτας του Μέγα, Μέγα Δούκα της Λιθουανίας, από την οποία ο Αλέξανδρος πήρε διαζύγιο το 1421) και τη Μαριάνα. Οι γιοι του Αλεξάνδρου τον διαδέχθηκαν με την εξής σειρά: Ηλίας, Στέφανος Β΄ και Πέτρος Γ΄, Μπογδάν Β΄ (πατέρας του Στεφάνου του Μέγα) και Αλέξανδρος.[14] Ο Αλέξανδρος ο Καλός ήταν πεθερός του Βλαντ Β΄ Ντράκουλ και παππούς του Βλαντ Γ΄ Τσέπες (του γνωστού «Κόμη Δράκουλα»), από τη μεγάλη του κόρη Βασιλίσα ή Μαρία Μουσάτ. Ο Αλέξανδρος απεβίωσε την 1η Ιανουαρίου 1432.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Ανακτήθηκε στις 10  Σεπτεμβρίου 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  3. ↑ (Αγγλικά) Encyclopedia of the Middle Ages. 2002.
  4. ↑ Vauchez, Andre (1 Απριλίου 2001). Encyclopedia of the Middle Ages. Routledge. ISBN 1-57958-282-6. 
  5. ↑ Williams, Henry Smith (1909). The Historians' History of the World. Hooper & Jackson. σελ. 242. ISBN 0-8419-0088-4. 
  6. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση»
  7. ↑ Miklosich-Mueller: Acta, II, σσ. 241 κ.ε., 529 κ.ε.
  8. ↑ Miklosich-Mueller: Acta, II, σσ. 241, 278 κ.ε.
  9. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση»
  10. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση»
  11. ↑ King, Charles H. (2000). The Moldovans: Romania, Russia, and the politics of culture. Stanford, CA: Hoover Institution Press. σελ. 15. ISBN 0-8179-9791-1. 
  12. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση»
  13. ↑ Achim, Viorel (2004). The Roma in Romanian History. Central European University Press. ISBN 963-9241-84-9. 
  14. ↑ http://enciclopediaromaniei.ro/wiki/Alexandru_cel_Bun

Πηγές Επεξεργασία

  • Το λήμμα «Αλέξανδρος Α΄ ο Καλός» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σσ. 73-74

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

 
  		Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Alexander I of Moldavia της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέξανδρος_Α΄_της_Μολδαβίας&oldid=10121652"