Βικιπαίδεια

Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ

Ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ (σλοβακικά: Alexander Dubček, 27 Νοεμβρίου 1921 - 7 Νοεμβρίου 1992) ήταν Τσεχοσλοβάκος πολιτικός (Σλοβάκικης καταγωγής) και ηγέτης της Τσεχοσλοβακίας (1968-1969), διάσημος για την προσπάθειά του να μεταρρυθμίσει το κομμουνιστικό καθεστώς (Άνοιξη της Πράγας).

Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Alexander Dubček (Σλοβακικά)
Γέννηση27  Νοεμβρίου 1921[1][2][3]
Ουχρόβετς[4][5][6]
Θάνατος7  Νοεμβρίου 1992[1][2][3]
Πράγα[7][8][9]
Αιτία θανάτουαυτοκινητικό δυστύχημα[10]
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα
Τόπος ταφήςSlávičie údolie cemetery
Χώρα πολιτογράφησηςΤσεχοσλοβακία[11]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΣλοβακικά[12]
Εσπεράντο
ΣπουδέςΑνωτάτη κομματική σχολή της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Σ.Ε
Πανεπιστήμιο Κομένιους της Μπρατισλάβα[13]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[14]
διπλωμάτης
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΚομουνιστικό Κόμμα της Σλοβακίας, Κομμουνιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας, Public Against Violence και Social Democratic Party of Slovakia
Οικογένεια
ΣύζυγοςAnna Dubček
ΤέκναPavol Dubček[15]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Τσεχοσλοβακίας (1989–1992)
γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας (1968–1969)
πρέσβης
ΒραβεύσειςΤάγμα του Λευκού Λέοντος
Βραβείο Ζαχάρωφ (1989)[16]
Ľudovít Štúr Order 1st class (31  Αυγούστου 1995)[17]
Cross of Pribina class I (3  Ιανουαρίου 2000)[18]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστήμιου Κονπλουτένσε της Μαδρίτης (1990)
Order of February 25, 1st class (1949)[19]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Ντούμπτσεκ γεννήθηκε στο Ούχροβετς στην Τσεχοσλοβακία (Σλοβακία), και εργάστηκε στην Κιργιζία της Σοβιετικής Ένωσης ως μέλος του βιομηχανικού συνεταιρισμού Ιντερχέλπο. Όταν ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ ήταν τριών ετών, η οικογένειά του μετανάστευσε στη Σοβιετική Ένωση, εν μέρει για να βοηθήσει να χτίσει τον σοσιαλισμό και εν μέρει επειδή οι εργασίες ήταν λιγοστές στην Τσεχοσλοβακία. Το 1938 η οικογένεια επέστρεψε στην Τσεχοσλοβακία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ ένωσε την υπόγεια αντίσταση ενάντια στο εν καιρώ πολέμου γερμανόφιλο σλοβακικό κράτος που διευθύνθηκε από τον Γιόζεφ Τίσο. Τον Αύγουστο του 1944, ο Ντούμπτσεκ πολέμησε στη σλοβάκικη εθνική εξέγερση και τραυματίστηκε. Ο αδελφός του, Ιούλιος, σκοτώθηκε. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ προσχώρησε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σλοβακίας (ΚΚΣ), το οποίο ιδρύθηκε μετά τον σχηματισμό του σλοβακικού κράτους. Μετά τον πόλεμο έγινε μέλος της κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΣ το 1955. Εστάλη στο πολιτικό κολλέγιο της Μόσχας από το 1955 μέχρι το 1958. Το 1962 ήταν πλήρες μέλος της κεντρικής Επιτροπής του ΚΣ. Το 1963, μια νέα γενεά των Σλοβάκων κομμουνιστών πήρε τον έλεγχο των οργάνων του κράτους της Σλοβακίας, υπό την ηγεσία του Ντούμπτσεκ, ο οποίος έγινε πρώτος γραμματέας του ΚΚΣ. Κάτω από την ηγεσία Ντούμπτσεκ, η Σλοβακία άρχισε να εξελίσσεται προς την πολιτική φιλελευθεροποίηση.

Ο Ντούμπτσεκ έγινε ο νέος πρώτος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας στις 5 Ιανουαρίου 1968. Η περίοδος μετά από την πτώση του Νοβότνυ έγινε γνωστή ως άνοιξη της Πράγας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Ντούμπτσεκ και άλλοι μεταρρυθμιστές επιδίωξαν να φιλελευθεροποιήσουν το κομμουνιστικό καθεστώς, δημιουργώντας «τον σοσιαλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο». Εν τούτοις, κατά τη διάρκεια της άνοιξης της Πράγας, αυτός και άλλοι απασχολημένοι με τη μεταρρύθμιση κομμουνιστές επιδίωξαν να κερδίσουν τη λαϊκή υποστήριξη για το κομμουνιστικό καθεστώς, ακόμα και αν ο Ντούμπτσεκ βρέθηκε σε μια όλο και περισσότερο αστήρικτη θέση. Το πρόγραμμα της μεταρρύθμισης κέρδισε ορμή, οδηγώντας σε πιέσεις για περαιτέρω φιλελευθεροποίηση και εκδημοκρατισμό. Συγχρόνως, οι σκληροπυρηνικοί κομμουνιστές στην Τσεχοσλοβακία και οι ηγέτες άλλων χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας πίεσαν τον Ντούμπτσεκ για να χαλιναγωγήσουν την άνοιξη της Πράγας. Αν και ο Ντούμπτσεκ θέλησε να κρατήσει τον έλεγχο του μεταρρυθμιστικού κινήματος, αρνήθηκε να προσφύγει σε δρακόντεια, νεοσταλινικά μέτρα υποστηρίζοντας ότι οι μεταρρυθμίσεις ήταν ένα εσωτερικό θέμα. Σκέφτηκε, έχοντας μάθει ένα σημαντικό μάθημα από την αποτυχία της ουγγρικής επανάστασης του 1956, ότι η πίστη στο Κρεμλίνο θα του επέτρεπε τη συνέχιση της εσωτερικής μεταρρύθμισης εφ' όσον η Τσεχοσλοβακία παρέμεινε πιστός σύμμαχος της Σοβιετικής Ένωσης, σύμφωνα με τον κομμουνιστικό κανόνα. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες του Ντούμπτσεκ να τονίσει αυτές τις υποχρεώσεις, ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ και άλλοι ηγέτες του σύμφωνου της Βαρσοβίας παρέμειναν επιφυλακτικοί. Η άνοιξη της Πράγας τελείωσε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 20ής Αυγούστου 1968, όταν δυνάμεις σύμφωνου της Βαρσοβίας εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία. Οι εισβάλλοντες στρατοί πήραν γρήγορα τον έλεγχο της Πράγας και του κτηρίου όπου συνεδρίαζε η κεντρική Επιτροπή, θέτοντας τον Ντούμπτσεκ και άλλους μεταρρυθμιστές υπό σοβιετική κράτηση. Αλλά προτού συλληφθούν, ο Ντούμπτσεκ ζήτησε από τους πολίτες να μην αντισταθούν. Αργότερα την ίδια ημέρα, ο Ντούμπτσεκ και άλλοι μεταφέρθηκαν στη Μόσχα σε ένα σοβιετικό στρατιωτικό αεροσκάφος. Παρά την εμπνευσμένη μη βίαια αντίσταση του τσεχικού και σλοβακικού λαού, οι μεταρρυθμιστές είχαν λίγη ελπίδα να αντέξουν ενάντια στη σοβιετική πίεση, και τελικά αναγκάστηκαν να δεχτούν τις σοβιετικές απαιτήσεις, υπογράφοντας το πρωτόκολλο της Μόσχας.

Ο Ντούμπτσεκ και οι περισσότεροι από τους μεταρρυθμιστές επέστρεψαν στην Πράγα στις 27 Αυγούστου. Ο Ντούμπτσεκ παρέμεινε στη θέση του ως πρώτος γραμματέας για λίγο καιρό. Μετά από τις ταραχές σε ένα παιχνίδι Χόκεϊ επί πάγου στην Τσεχοσλοβακία, ο Ντούμπτσεκ αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την θέση του πρώτου γραμματέα τον Απρίλιο του 1969 και αργότερα έγινε πρεσβευτής στην Τουρκία (1969-70), προτού διαγραφεί από το κόμμα το 1970. Μετά από την αποβολή του από το ΚΚ, ο Ντούμπτσεκ εργάστηκε στην υπηρεσία δασονομίας στη Σλοβακία, στην οποία ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος για την εύρεση δυσεύρετων υλικών λόγω της δημοφιλίας του στους Τσέχους και Σλοβάκους. Ζούσε σε άνετη βίλα σε καλή γειτονία της Μπρατισλάβα μαζί με τη σύζυγό του Άννα. Το 1988, του επιτράπηκε να ταξιδέψει στην Ιταλία για ν' αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας στο πανεπιστήμιο της Μπολόνιας και έτσι επανήλθε στο διεθνές προσκήνιο, όπου έδωσε συνέντευξη και στην L' Unità, την εφημερίδα του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Το 1989 βραβεύτηκε με το Βραβείο Ζαχάρωφ[20].

Πέθανε στις 7 Νοεμβρίου 1992, ως αποτέλεσμα τραυματισμού σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ο Ντούμπτσεκ υποστήριξε την ένωση των τσεχικών εδαφών της Βοημίας και της Μοραβίας με τη Σλοβακία σε ένα ενιαίο, ομοσπονδιακό τσεχοσλοβακικό κράτος.

Βελούδινη Επανάσταση Επεξεργασία

 
Ο Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ ήταν πρόεδρος του τσεχοσλοβακικού κοινοβουλίου το 1989–1992. Η πλάκα προς τιμή του στη Πράγα δημιουργήθηκαν το 2006 από τον Τέοντορ Μπάνικ. Τώρα εκτίθεται στο Νάροντνι μουζέουμ - νόβα μπούντοβα.

Κατά τη διάρκεια της Βελούδινης Επανάστασης του 1989, υποστήριξε το Κοινό Ενάντια στη Βία (VPN) και το Αστικό Φόρουμ. Τη νύχτα της 24ης Νοεμβρίου, ο Ντούμπτσεκ εμφανίστηκε με τον Βάτσλαβ Χάβελ σε μπαλκόνι με θέα στην πλατεία Βένσεσλας, όπου τα πλήθη των διαδηλωτών τον υποδέχτηκαν με χειροκροτήματα και τον αγκάλιασαν ως σύμβολο της δημοκρατικής ελευθερίας. Αρκετοί θεατές φώναζαν "Ντούμπτσεκ να χραντ!" (λατινικό αλφάβητο: Dubček na hrad!, απόδοση: "Ντούμπτσεκ στο Κάστρο" ή Ντούμπτσεκ για Πρόεδρος). Ο Ντούμπτσεκ απογοήτευσε κάπως το πλήθος καλώντας την επανάσταση ως ευκαιρία να συνεχίσει το έργο που είχε ξεκινήσει 20 χρόνια νωρίτερα και να ξεκαθαρίσει το τι ήταν λάθος με τον κομμουνισμό. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, οι διαδηλωτές στην Πράγα δεν ήθελαν να έχουν καμία σχέση με τον κομμουνισμό οποιουδήποτε είδους, ακόμη και με την ανθρώπινη έκδοση του Ντούμπτσεκ. Αργότερα εκείνο το βράδυ, ο Ντούμπτσεκ ήταν στη σκηνή με τον Χάβελ στο θέατρο Λατέρνα Μάγκικα, στο αρχηγείο του Αστικού Φόρουμ. Εκείνη την νύχτα παραιτήθηκε ολόκληρη η ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, καταργώντας στην πραγματικότητα την κομμουνιστική κυριαρχία στην Τσεχοσλοβακία.[21]

Ο Ντούμπτσεκ εξελέγη Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης (Τσεχοσλοβακικό Κοινοβούλιο) στις 28 Δεκεμβρίου 1989 και επανεξελέγη το 1990 και το 1992.

Κατά τη στιγμή της ανατροπής της κυριαρχίας του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο Ντούμπτσεκ περιέγραψε την Βελούδινη Επανάσταση ως νίκη για τις προοπτικές του περί ανθρωπιστικού σοσιαλισμού. Το 1990, έλαβε το διεθνές ανθρωπιστικό βραβείο από τη Διεθνή Ανθρωπιστική και Ηθική Ένωση. Παρέδωσε ομιλία στους αποφοίτους στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον το 1990 και ήταν το πρώτο του ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες.[22]

Το 1992, έγινε ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Σλοβακίας και εκπροσώπησε το κόμμα στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση. Εκείνη την εποχή, ο Ντούμπτσεκ υποστήριζε παθητικά τη συνέχιση της ομοσπονδίας μεταξύ των Τσέχων και Σλοβάκων σε μια ενιαία τσεχοσλοβακική ομοσπονδία ενάντια στην (τελικά επιτυχημένη) ώθηση προς ένα ανεξάρτητο σλοβακικό κράτος.

Θάνατος Επεξεργασία

 
Ο τάφος του Ντούμπτσεκ.

Ο Ντούμπτσεκ πέθανε στις 7 Νοεμβρίου 1992 λόγω τραυματισμών από αυτοκινητιστικό δυστύχημα που έλαβε χώρα την 1η Σεπτεμβρίου στον τσεχικό αυτοκινητόδρομο D1 κοντά στο Χούμπολετς.[23][24] Θάφτηκε στο κοιμητήριο Σλάβιτσιε ούντολιε στη Μπρατισλάβα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12185986h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Alexander-Dubcek. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ spectator.sme.sk/articles/view/50436/9/dubcek_in_public_and_private.html.
  5. ↑ www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Alexander_Dub%C4%8Dek.html.
  6. ↑ www.private-prague-guide.com/article/alexander-dubcek-the-leader-of-the-1968-prague-spring/.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  8. ↑ www.themoscowtimes.com/news/article/prague-spring-buried-in-moscows-history/369924.html.
  9. ↑ www.sheilaomalley.com?p=45851.
  10. ↑ www.ce-review.org/00/8/kopanic8.html. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10  Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10  Μαΐου 2019.
  11. ↑ «Evidence zájmových osob StB». Records of persons of interest.
  12. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12185986h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  13. ↑ Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2019.
  14. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/61453. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  15. ↑ «Zomrel Pavol Dubček, syn Alexandra Dubčeka». (Σλοβακικά) 18  Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2022.
  16. ↑ (Αγγλικά) www.europarl.europa.eu/sakharovprize/en/alexander-dubcek-1989-slovakia/products-details/20200330CAN54164. Ανακτήθηκε στις 21  Νοεμβρίου 2021.
  17. ↑ archiv.prezident.sk/gasparovic/indexbaf8.html?statne-vyznamenania-udelene-v-rokoch-19931998.
  18. ↑ (Σλοβακικά) archiv.prezident.sk/schuster/index8bf1.html?378. Ανακτήθηκε στις 21  Νοεμβρίου 2021.
  19. ↑ www.valka.cz/Rad-25-unora-1949-t88194. Ανακτήθηκε στις 22  Νοεμβρίου 2020.
  20. ↑ "Sakharov Prize for Freedom of Thought: List of prize winners", European Parliament webpage.
  21. ↑ Sebetsyen, Victor (2009). Revolution 1989: The Fall of the Soviet Empire . New York City: Pantheon Books. ISBN 0-375-42532-2. 
  22. ↑ «Commencement Address - C-SPAN Video Library». C-spanvideo.org. 13 Μαΐου 1990. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2013. 
  23. ↑ Alexander Dubcek, 70, Dies in Prague (New York Times, 8 November 1992)
  24. ↑ Kopanic, Michael J Jr, "Case closed: Dubček's death declared an accident, not murder" Αρχειοθετήθηκε 2015-05-10 στο Wayback Machine., Central Europe Review (Vol 2, No 8), 28 February 2000.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Hope Dies Last The Autobiography of Alexander Dubcek by Alexander Dubcek (Author), Jiří Hochman (Editor, Translator), Kodansha Europe (1993), ISBN 1-56836-000-2. (αυτοβιογραφία του Ντούμπτσεκ, με τίτλο "Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία")

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλεξάντερ_Ντούμπτσεκ&oldid=9019697"