Αργυρώ (όνομα)
Το όνομα Αργυρώ προέρχεται από το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός «αυτός που έχει φτιαχτεί από ασήμι ή αυτός που έχει το χρώμα ή τη λάμψη του ασημιού. Υποκοριστικά ονόματα Αργυρούλα, Ρούλα. Γιορτάζει 1 Νοεμβρίου.
Ετυμολογία του ονόματος Επεξεργασία
Το όνομα Αργυρώ προέρχεται από το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός «αυτός που έχει φτιαχτεί από ασήμι ή αυτός που έχει το χρώμα ή τη λάμψη του ασημιού.[1] Στην Πανώρια (16ος αι.), τ’ αργυρό σου πρόσωπο (πράξη β΄, 338), «το λευκό, το ωραίο»·[2] στον Eρωτόκριτο (17ος αι.), άσπρη αργυρή, με τα χρουσά η φορεσά του εγίνη[3] «με τη λευκότητα, με τη λάμψη του αργύρου»· στη δημοτική ποίηση, κόρη χρυσή, κόρη αργυρή, κόρη αρραβωνιασμένη «άριστη, εξαιρετική», με αυτήν τη σημασία και στον Μικρά Ασία.[4]
Το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός, από το αρχαιοελληνικό ἀργυροῦς, -ά, -οῦν (< ἄργυρος) με μετάπλαση (όπως, χρυσοῦς > χρυσός, ἁπλοῦς > ἁπλός κ.ά.).[5]
Σημασιολογικά παρεμφερή με το όνομα Αργυρώ είναι τα βαφτιστικά, Ασήμω, Αργέντω, Αργεντίνα.
Ονομαστική εορτή Επεξεργασία
Στις 1 Νοεμβρίου, των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, από τη σύνδεση του ονόματος με τους άγιους Αναργύρους.
Διάδοση του ονόματος Αργυρώ Επεξεργασία
Ανεξάρτητο πιθανώς του αρχαιοελληνικού Ἀργυρᾶ, αλλά από την ίδια αφορμή σχηματισμένο — για να αποδώσει μεταφορικά ιδιότητες φυσικές, ψυχικές, ηθικές όπως η πολύτιμη αξία του ασημιού, η λάμψη του και η λευκότητά του, τις οποίες προσδοκά κανείς να έχει το νεογέννητο — το όνομα δεν άργησε να συνδεθεί στη λαϊκή συνείδηση με τους αγίους Αναργύρους, και γι’ αυτό ο Μπούτουρας το συγκαταλέγει στα «Ονόματα εξ Αγίων»,[6] ενώ στην περαιτέρω διάδοσή του συνέβαλε το επώνυμο Αργυρός της βυζαντινής οικογένειας των Αργυρών από το Χαρσιανόν της Καππαδοκίας (Ρωμανός Γ΄ Αργυρός ή Αργυρόπουλος, Βασίλειος Αργυρός, Ελένη Αργυρή, Ιωάννης Αργυρόπουλος κτλ.), από το οποίο ο Ψάλτης φρονεί ότι προέκυψε το βαφτιστικό Αργύρης, Αργύριος.[7]
Σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα Αργυρώ παρουσιάζεται ως το 71ο πιο συχνό όνομα (45ο ανάμεσα στα γυναικεία).[8]
Τύποι και υποκοριστικά του ονόματος Επεξεργασία
- Αργύρω[9] και Γύρω, στην Ήπειρο [10]
- Αργυρή,[11] στην ανατολική Κρήτη,[12] στην Ήπειρο,[13] στη Μικρά Ασία[14] όπως στην Προύσα[15] και στα Σύλατα (Νεβσεχίρ Ζήλε) Καππαδοκίας [16]
- Αργυρή, Αργύρω, Αργύρου, Αργύρα, στη δυτική Μακεδονία [17]
- Αργυρή, Αργυρό, Αργυράκ’, Αργυρούλα, στη Σκιάθο [18]
- Αργυή, Αργυούδα, υποκοριστικό, στη Σαμοθράκη [19]
- Αργυρούλα, υποκοριστικός τύπος κοινός σε όλη την Ελλάδα (Αργυρούλλα, στην Κύπρο, όπου το διπλό λ προφέρεται),[20] Ρούλα, υποκοριστικός τύπος από αφαίρεση των πρώτων συλλαβών, κοινός σε όλη την Ελλάδα, Ρουλίτσα
- Αργυρίτσα, υποκοριστικός τύπος, Ρίτσα, από αφαίρεση των πρώτων συλλαβών
Σε σύνθεση με άλλα ονόματα Επεξεργασία
- Αργυράννα (Αργυρώ + Άννα)
Αρσενικοί τύποι του ονόματος Επεξεργασία
- Αργυρός, Αργύρης Αργύριος
Άγιοι Επεξεργασία
- Κοσμάς και Δαμιανός, ανάργυροι, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη τους την 1 Νοεμβρίου [21]
- Αγία Αργυρή της Προύσας, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της στις 30 Απριλίου [22]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ «αργυρός -ή -ό», Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη
- ↑ «αργυρός», Επιτομή Κριαρά
- ↑ Ερωτόκριτος, B´ 91
- ↑ Ιωάννης Γ. Βαλαβάνης, Ζώντα μνημεία της ανά τον Πόντον ιδιωτικής, Σύλλογος «Κοραής», Αρχεία της νεωτέρας ελληνικής γλώσσης, Αθήνα 1892, σ. 157
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, δεύτερη έκδοση, Αθήνα, ανατύπωση, 2005
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τα νεοελληνικα κύρια ονόματα ἱστορικως και γλωσσικώς ερμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 55
- ↑ Σταμάτιος Β. Ψάλτης, Θρακικά, ή Μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών, Αθήνα 1905, σ. 146
- ↑ «Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015.
- ↑ Α. Γονίου, «(Ηπειρωτικά) Ονόματα κύρια», Ζωγράφειος αγών: Μνημεία της ελληνικής αρχαιότητος ζώντα εν τω νυν ελληνικώ λαώ, τμ. Α΄, Κωνσταντινούπολη 1891, σ. 190
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π., σ. 56
- ↑ Παναγιώτης Παπαζαφειρόπουλος, Περισυναγωγή γλωσσικής ύλης και εθίμων του ελληνικού λαού ιδία δε του της Πελοποννήσου, παραβαλλομένων εν πολλοίς προς τα των αρχαίων Ελλήνων, Πάτρα 1887, σ. 171
- ↑ Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής, ανανεωμένη έκδοση, Αθήνα 1994, σ. 40
- ↑ Α. Γονίου, ό.π.
- ↑ Ιωάννης Γ. Βαλαβάνης, ό.π.
- ↑ Ασματική Ακολουθία της Αγίας νεομάρτυρος Αργυρής της εν Πικριδίῳ Κωνσταντινουπόλεως, Εκδόσεις Επέκταση, 1997.
- ↑ Κωνσταντίνος Μελ. Νιγδέλης, Ιωάννης Θεοφάνους Σταματιάδης, Τα Σύλλατα της Καππαδοκίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Νέων Συλλάτων, Θεσσαλονίκη χ.χ., σ. 133
- ↑ Κώστας Σπανός, «Οι δυτικομακεδονικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων (17ος αι.–19ος αι.)», Μακεδονικά, #28, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 148
- ↑ Γεώργιος Α. Ρήγας, Σκιάθου λαϊκός πολιτισμός, τχ. 3, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1968, σ. 224
- ↑ Νίκ(ος) Αθ. Κατσάνης, Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης, Δήμος Σαμοθράκης, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 125
- ↑ Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, ό.π., σ. 28
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005
- ↑ Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.