Αργυρώ (όνομα)

γυναικείο όνομα
(Ανακατεύθυνση από Αργυρώ)

Το όνομα Αργυρώ προέρχεται από το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός «αυτός που έχει φτιαχτεί από ασήμι ή αυτός που έχει το χρώμα ή τη λάμψη του ασημιού. Υποκοριστικά ονόματα Αργυρούλα, Ρούλα. Γιορτάζει 1 Νοεμβρίου.

Ετυμολογία του ονόματος Επεξεργασία

Το όνομα Αργυρώ προέρχεται από το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός «αυτός που έχει φτιαχτεί από ασήμι ή αυτός που έχει το χρώμα ή τη λάμψη του ασημιού.[1] Στην Πανώρια (16ος αι.), τ’ αργυρό σου πρόσωπο (πράξη β΄, 338), «το λευκό, το ωραίο»·[2] στον Eρωτόκριτο (17ος αι.), άσπρη αργυρή, με τα χρουσά η φορεσά του εγίνη[3] «με τη λευκότητα, με τη λάμψη του αργύρου»· στη δημοτική ποίηση, κόρη χρυσή, κόρη αργυρή, κόρη αρραβωνιασμένη «άριστη, εξαιρετική», με αυτήν τη σημασία και στον Μικρά Ασία.[4]

Το μεσαιωνικό επίθετο ἀργυρός, από το αρχαιοελληνικό ἀργυροῦς, , -οῦν (< ἄργυρος) με μετάπλαση (όπως, χρυσοῦς > χρυσός, ἁπλοῦς > ἁπλός κ.ά.).[5]

Σημασιολογικά παρεμφερή με το όνομα Αργυρώ είναι τα βαφτιστικά, Ασήμω, Αργέντω, Αργεντίνα.

Ονομαστική εορτή Επεξεργασία

Στις 1 Νοεμβρίου, των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, από τη σύνδεση του ονόματος με τους άγιους Αναργύρους.

Διάδοση του ονόματος Αργυρώ Επεξεργασία

Ανεξάρτητο πιθανώς του αρχαιοελληνικού Ἀργυρᾶ, αλλά από την ίδια αφορμή σχηματισμένο — για να αποδώσει μεταφορικά ιδιότητες φυσικές, ψυχικές, ηθικές όπως η πολύτιμη αξία του ασημιού, η λάμψη του και η λευκότητά του, τις οποίες προσδοκά κανείς να έχει το νεογέννητο — το όνομα δεν άργησε να συνδεθεί στη λαϊκή συνείδηση με τους αγίους Αναργύρους, και γι’ αυτό ο Μπούτουρας το συγκαταλέγει στα «Ονόματα εξ Αγίων»,[6] ενώ στην περαιτέρω διάδοσή του συνέβαλε το επώνυμο Αργυρός της βυζαντινής οικογένειας των Αργυρών από το Χαρσιανόν της Καππαδοκίας (Ρωμανός Γ΄ Αργυρός ή Αργυρόπουλος, Βασίλειος Αργυρός, Ελένη Αργυρή, Ιωάννης Αργυρόπουλος κτλ.), από το οποίο ο Ψάλτης φρονεί ότι προέκυψε το βαφτιστικό Αργύρης, Αργύριος.[7]

Σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων, το όνομα Αργυρώ παρουσιάζεται ως το 71ο πιο συχνό όνομα (45ο ανάμεσα στα γυναικεία).[8]

Τύποι και υποκοριστικά του ονόματος Επεξεργασία

Ηρώ, από αφαίρεση των πρώτων συλλαβών του Αργυρώ· Ήρα

Σε σύνθεση με άλλα ονόματα Επεξεργασία

  • Αργυράννα (Αργυρώ + Άννα)

Αρσενικοί τύποι του ονόματος Επεξεργασία

Άγιοι Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Σημειώσεις Επεξεργασία

  1. «αργυρός -ή -ό», Λεξικό της κοινής νεοελληνικής, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη
  2. «αργυρός», Επιτομή Κριαρά
  3. Ερωτόκριτος, B´ 91
  4. Ιωάννης Γ. Βαλαβάνης, Ζώντα μνημεία της ανά τον Πόντον ιδιωτικής, Σύλλογος «Κοραής», Αρχεία της νεωτέρας ελληνικής γλώσσης, Αθήνα 1892, σ. 157
  5. Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, δεύτερη έκδοση, Αθήνα, ανατύπωση, 2005
  6. Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τα νεοελληνικα κύρια ονόματα ἱστορικως και γλωσσικώς ερμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 55
  7. Σταμάτιος Β. Ψάλτης, Θρακικά, ή Μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως Σαράντα Εκκλησιών, Αθήνα 1905, σ. 146
  8. «Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2015. 
  9. Α. Γονίου, «(Ηπειρωτικά) Ονόματα κύρια», Ζωγράφειος αγών: Μνημεία της ελληνικής αρχαιότητος ζώντα εν τω νυν ελληνικώ λαώ, τμ. Α΄, Κωνσταντινούπολη 1891, σ. 190
  10. Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, ό.π., σ. 56
  11. Παναγιώτης Παπαζαφειρόπουλος, Περισυναγωγή γλωσσικής ύλης και εθίμων του ελληνικού λαού ιδία δε του της Πελοποννήσου, παραβαλλομένων εν πολλοίς προς τα των αρχαίων Ελλήνων, Πάτρα 1887, σ. 171
  12. Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, Διάλεκτοι και ιδιώματα της νέας ελληνικής, ανανεωμένη έκδοση, Αθήνα 1994, σ. 40
  13. Α. Γονίου, ό.π.
  14. Ιωάννης Γ. Βαλαβάνης, ό.π.
  15. Ασματική Ακολουθία της Αγίας νεομάρτυρος Αργυρής της εν Πικριδίῳ Κωνσταντινουπόλεως, Εκδόσεις Επέκταση, 1997.
  16. Κωνσταντίνος Μελ. Νιγδέλης, Ιωάννης Θεοφάνους Σταματιάδης, Τα Σύλλατα της Καππαδοκίας, Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Νέων Συλλάτων, Θεσσαλονίκη χ.χ., σ. 133
  17. Κώστας Σπανός, «Οι δυτικομακεδονικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων (17ος αι.19ος αι.)», Μακεδονικά, #28, Θεσσαλονίκη 1992, σ. 148
  18. Γεώργιος Α. Ρήγας, Σκιάθου λαϊκός πολιτισμός, τχ. 3, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1968, σ. 224
  19. Νίκ(ος) Αθ. Κατσάνης, Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης, Δήμος Σαμοθράκης, Θεσσαλονίκη 1996, σ. 125
  20. Νικόλαος Γ. Κοντοσόπουλος, ό.π., σ. 28
  21. Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 2005
  22. Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, ό.π.