Αρτέμης Μάτσας

Έλληνας ηθοποιός

Ο Αρτέμης Μάτσας (1930-7 Σεπτεμβρίου 2003) ήταν γνωστός Έλληνας ηθοποιός, κριτικός κινηματογράφου και σκηνοθέτης. Έπαιξε στο θέατρο και σε σημαντικό αριθμό κινηματογραφικών ταινιών και στην τηλεόραση από το 1949 μέχρι και το 1988. Έχει μείνει στη μνήμη των θεατών λόγω της ερμηνείας του σε ρόλους καταδότη - δωσίλογου σε έργα που διαδραματίζονταν κατά την Κατοχή της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο[1][2]. Αδελφός του ήταν ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Νέστορας Μάτσας. Χαρακτηριστική είναι η χρήση του ονόματός του σε δημοσιεύματα αρκετά χρόνια μετά την ενεργό του δράση, για να υποδηλώσει τον προδότη ή τον καταδότη.[3]

Αρτέμης Μάτσας
Ο Αρτέμης Μάτσας σε σκηνή από την ταινία Αθώα ή ένοχη (1963)
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Αρτέμης Μάτσας (Ελληνικά)
Γέννηση1930
Αθήνα
Θάνατος7 Σεπτεμβρίου 2003 (73 ετών)
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
ΣπουδέςΔραματική Σχολή Ωδείου Αθηνών
Ιδιότηταηθοποιός
ΑδέλφιαΝέστορας Μάτσας

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο πατέρας του πέθανε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της εβραϊκής του καταγωγής. Ο Αρτέμης Μάτσας είχε σπουδάσει στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και εργάστηκε με την ιδιότητα του κινηματογραφικού και καλλιτεχνικού συντάκτη σε εφημερίδες και περιοδικά. Οι πρώτες ταινίες στις οποίες έπαιξε στον κινηματογράφο ήταν το Ερωτικό ταξίδι (1949) και τα Αρραβωνιάσματα (1950). Ως σκηνοθέτης είχε τον θίασο «Στούντιο Ονείρων»[4][5].

Πέθανε σε ηλικία 73 ετών στην Αθήνα. Οι νεκρολογίες για τον Μάτσα έκαναν αντιπαραβολή του ρόλου του «κακού» που είχε παίξει και λόγω των οποίων ήταν γνωστός, με το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν καλόκαρδος[1] και «χρυσή καρδιά», «ένας πραγματικά καλός, ένας σπάνιος άνθρωπος»[6].

Φιλμογραφία Επεξεργασία

Έτος Τίτλος Ρόλος
1950 Τα αρραβωνιάσματα
1955 Καταδικασμένη κι απ’ το παιδί της φίλος Πέτρου
Γλέντι, λεφτά κι αγάπη Ραμόν
1956 Γραφείο συνοικεσίων πατέρας Άρτεμης
1957 Της τύχης τα γραμμένα
1959 Μπουμπουλίνα Νάσος
Ταξίδι με τον έρωτα Αρτέμης
Το νησί των γενναίων χαφιές [7]
Όσο υπάρχουν γυναίκες
1960 Μαλάμω
Στην πόρτα της κολάσεως
Το νησί της αγάπης συμβολαιογράφος
Ματωμένο πέπλο
Το χαμίνι - Ένας άντρας με φιλότιμο Τριαντάφυλλος
Το αγρίμι Φλωράκης
Ποτέ την Κυριακή δικηγόρος
Καλημέρα, Αθήνα Τζόρτζιο
1961 Η απολύτρωση
Ήρθες αργά ενεχειροδανειστής
1962 Λαφίνα Θανασός
Πρέπει να ζήσεις τίμια
Τα σκαλοπάτια της ζωής Τζίμης
Η Ελληνίδα και ο έρωτας Μίλτος
Αμαρτωλές
1963 Λίγο πριν ξημερώσει Ιταλός ναυτικός
Πρώτο καρδιοκτύπι Παυλής
Το μεροκάματο του πόνου Χρήστος
Οι σκανδαλιάρηδες Σίμπα
Συντρίμμια της ζωής μαστροπός
Τα παλιόπαιδα Τζέρι
Αθώα ή ένοχη; ένορκος
1964 Χωρίς γονείς κι αδέλφια
Νυχτοπερπατήματα θαμώνας κέντρου
Δρόμος χωρίς σύνορα
1965 Δύσκολοι δρόμοι
Καημοί στη φτωχογειτονιά Αρμάνδος [8]
Ο επαναστάτης
Όταν σημάνουν οι καμπάνες [9] επιστάτης εργοστασίου
1966 Γεύση από έρωτα υπαίθριος πωλητής
Μια σφαίρα στην καρδιά Τασάρα
1967 Ο δρόμος της Κορίνθου [10]
Εις θάνατον
Δρόσω η αρχοντοπούλα
Αν όλες οι γυναίκες του κόσμου
1968 Μια μέρα ο πατέρας μου
Η λυγερή [11] Παναγής
Κατηγορουμένη, απολογήσου
Κατάσκοποι στον Σαρωνικό Στένγκερ
1969 Η θυσία μιας γυναίκας
Θέλω πίσω το παιδί μου
Ας με κρίνουν οι ένορκοι ενεχειροδανειστής
Όταν η πόλη πεθαίνει μπράβος
1970 Οι γενναίοι του Βορρά διερμηνέας
1971 Υποβρύχιο Παπανικολής Ιταλός μηχανικός
1972 Ο Πατούχας Τερερές
Ο Ιπποκράτης και η δημοκρατία αστυνόμος
1973 Ο άνθρωπος που έτρεχε πολύ Μελέτης
Γυναικοκρατία χαφιές
1974 Παύλος Μελάς
1975 Συνωμοσία στη Μεσόγειο Νταβίντ Αζαρία
1980 Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι Αλέξανδρος Τσεκούρας
Στόχος των εκτελεστών αρχιβασανιστής
1982 Φυλακές ανηλίκων διευθυντής φυλακών
1986 Τηλεκανίβαλοι Σάκης
Ψηλός, λιγνός και ψεύταρος πατέρας Βιργινίας
1987 Made in Greece

Εργογραφία Επεξεργασία

Βιβλία που έγραψε:[12]

  • Μεγάλες θεατρικές οικογένειες, Αρτέμης Μάτσας, 1978
  • Θεατρικές μνήμες, Αρτέμης Μάτσας, Εκδ. Πιτσιλός, 1986
  • Το άλλο πρόσωπο του θεάτρου, Αρτέμης Μάτσας, Εκδ. Πιτσιλός, 1988
  • Έλλη Ζουρούδη, μια ζωή χορός, Αρτέμης Μάτσας, Δήμος Λεβιθόπουλος, Αθήνα, Σμυρνιωτάκης 1992

Θεατρικές παραστάσεις Επεξεργασία

σεζόν παράσταση ρόλος θίασος θέατρο σκηνοθέτης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1948/1949 Ερωτικός πυρετός Ρίτσαρντ Γκρίθαμ Ρεαλιστικό Θέατρο Θέατρο Περοκέ Κωστής Κοτζιάς
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1949/1950 Ένας αξιοθαύμαστος υπηρέτης Τόμας Θίασος Κώστα Μουσούρη Θέατρο Αλίκης Αλέξης Σολομός
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1951/1952 Ο Κατσαντώνης Καρδερίνης Θίασος Κοτοπούλη Θέατρο Rex Δημήτρης Μυράτ
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1955/1956 Νυχτερινή επίσκεψις Χανς Θίασος Κώστα Μουσούρη Θέατρο Μουσούρη Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958 Σκηνές του δρόμου Τζων Γουίλσον Θίασος Κώστα Μουσούρη Θέατρο Μουσούρη Κώστας Μουσούρης
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1957/1958 Ανθισμένη μυγδαλιά Δάσκαλος Νέα Σκηνή Κωστή Λειβαδέα Θέατρο Εθνικού Κήπου Κωστής Λειβαδέας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1958/1959 Γαλήνη Ένας Φωκιανός Θίασος Αλίκης Νορ Θέατρο Κυβέλης Γκρεγκ Τάλλας
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1962/1963 Ο Ρωμαίος, η Ιουλιέττα και τα σκοτάδια Ραϋζεκ Πειραματικό Θέατρο Τσέπης Πειραματικό Θέατρο Τσέπης Μαριέττα Ριάλδη
Ελληνική Θεατρική Περίοδος 1985/1986 ΠΑΣΟΚ είναι ... θα περάσει! Θέατρο Μινώα Νίκος Αθερινός

Όλες οι πληροφορίες προέρχονται από το έντυπο πρόγραμμα της κάθε παράστασης ή/και από σχετικά δελτία τύπου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Έφυγε» ο καλόκαρδος «κακός», Ριζοσπάστης, 9 Σεπτέμβρη 2003
  2. Οι “καλύτεροι” προδότες της Ιστορίας! εφημ. ΠΑΤΡΙΣ «Ο Αρτέμης Μάτσας έμεινε στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου ως ο καλύτερος…προδότης. Στα περισσότερα από τα «πολεμικά» ή «κατοχικά» αυτά δράματα, σκηνοθετημένα συχνά από σημαντικούς σκηνοθέτες ο Αρτέμης Μάτσας ήταν στον ρόλο του κακού ή του δωσίλογου»
  3. «Αρτέμης Μάτσας» το ΔΝΤ, newsbomb.gr
  4. Αρτέμης Μάτσας, Ατάκα, Διμηνιαία Εφημερίδα του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, φύλλο 25, Σεπτ.-Οκτ. 2003, σελ. 13
  5. Πίνακας παραστάσεων ρωσικών έργων στην ελληνική σκηνή (1893-2005)[νεκρός σύνδεσμος] σελ. 235 «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού, Α. Τσέχοφ «Στούντιο Ονείρων» Αρτέμης Μάτσας, 1967»
  6. Χωρίς τον «κακό» με τη χρυσή καρδιά (Κηδεύεται σήμερα στις 6 μ.μ. ο Αρτέμης Μάτσας)[νεκρός σύνδεσμος], ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 08/09/2003 «Ο αναμφισβήτητος «κακός» του ελληνικού κινηματογράφου, ο ηθοποιός Αρτέμης Μάτσας, ... ήταν όμως ένας πραγματικά καλός, ένας σπάνιος άνθρωπος.»
  7. Εξάρχου, Καλλιόπη (2021). Δωσίλογοι και μαυραγορίτες στον ελληνικό κινηματογράφο από τη δεκαετία του 1940 έως και τη δεκαετία του 1970. Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 42. 
  8. Kassaveti, Ursula-Helen (2018). «Ρένα Γαλάνη: Μία πρώιμη γυναικεία κινηματογραφική γραφή τη δεκαετία του 1960». Google Scholar. 
  9. Σολδάτος, Γιάννης (1991). Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου, τομ. Β. Αθήνα: Αιγόκερως. σελ. 78. 
  10. Γκίκα, Γεωργία (2010). Η προβολή των ελληνικών τουριστικών περιοχών µέσω των ξένων κινηµατογραφικών ταινιών. Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. σελ. 22. 
  11. Μαυροειδής, Γεώργιος (2022). Αναπαραστάσεις της Κοινωνικής Ληστείας στον Μεταπολεμικό Ελληνικό Κινηματογράφο (1950-1980). Αθήνα: ΕΑΠ. σελ. 43. 
  12. «Συλλογικός Κατάλογος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών - 9η έκδοση 2013 Αποτέλεσμα από : Συγγραφέας= Μάτσας Αρτέμης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2014.