Αρχάγγελος Ρόδου

οικισμός της Ελλάδας

Ο Αρχάγγελος είναι η μεγαλύτερη κωμόπολη που βρίσκεται στη νήσο Ρόδο.[1] Είναι κτισμένη στα κεντρικά ανατολικά παράλια της νήσου, σε υψόμετρο 160 μ., εσωτερικά του ομώνυμου όρμου και έχει πληθυσμό 8.986 κατοίκους. Ψηλότερο βουνό της περιοχής είναι ο Χέλανδρος (507 μ.) όπου εδράζει και το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία.

Αρχάγγελος Ρόδου
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Αρχάγγελος Ρόδου
36°13′0″N 28°7′0″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Ρόδου
Γεωγραφική υπαγωγήΡόδος
Έκταση115,375 km²
Υψόμετρο160 μέτρα
Πληθυσμός8.986 (Απογραφή: 2021)
Ταχ. κωδ.85102
Τηλ. κωδ.22440
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς και με την αγγειοπλαστική. Στους νεότερους χρόνους ασχολούνται και με την επεξεργασία των αγροτικών προϊόντων και τα τελευταία χρόνια ως επί το πλείστον με τον τουρισμό

Στον Αρχάγγελο υπάρχουν παιδικός σταθμός, 3 νηπιαγωγεία, 2 δημοτικά σχολεία, ενώ λειτουργεί ημερήσιο και νυκτερινό γυμνάσιο, ημερήσιο και νυκτερινό λύκειο καθώς και επαγγελματικό λύκειο (ΕΠΑ.Λ.)

Το 1971 αριθμούσε 3.915 κατοίκους,[2] το 1981 έφθασε τους 4.769 κατοίκους[3] στην απογραφή (του 2001) αριθμούσε 7.021 [4] ενώ στην τελευταία απογραφή του 2011 τους 7.982 [5].

Αξιοθέατα

Επεξεργασία

Ιπποτικό κάστρο

Επεξεργασία
 
Το κάστρο Αρχαγγέλου

Ανατολικά του οικισμού, πάνω σε ένα λόφο ύψους 216 μέτρων κοντά στη θάλασσα, είναι κτισμένο το κάστρο του Αρχαγγέλου. Η κατασκευή του χρονολογείται την εποχή που μεγάλος Μαγίστρος ήταν ο Jacques de Milly (1454-1461). Το εμβαδόν του κάστρου είναι 3.000 τετραγωνικά μέτρα και τα τείχη του έχουν μήκος 240 μέτρα. Πριν από περίπου 20 χρόνια τα τείχη είχαν αρχίσει να γκρεμίζονται, όμως με πρωτοβουλία του τότε Δήμου Αρχαγγέλου άρχισε η ανοικοδόμηση τους με αποτέλεσμα σήμερα να είναι επισκέψιμο. Η κατάσταση διατηρήσεως χαρακτηρίζεται ως καλή.[6]

Μονή Παναγίας Τσαμπίκας

Επεξεργασία

Κοντά στον Αρχάγγελο βρίσκεται η Μονή Παναγιάς Τσαμπίκας. Αποτελείται από την παλαιά και τη νέα μονή, που ονομάζονται από τους ντόπιους «η Ψηλή» και η «η Χαμηλή», αντιστοίχως. Η παλαιά μονή βρίσκεται στην κορυφή λόφου (326 μ), πάνω από την ομώνυμη παραλία, ενώ η νέα βρίσκεται χαμηλότερα κοντά στην εθνική οδό που ενώνει τον Αρχάγγελο με την πόλη της Ρόδου όπου και φυλάσσεται και η ομώνυμη εικόνα της Παναγίας. Η «Χαμηλή» μονή γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο, στο Γενέσιον της Θεοτόκου, ενώ «η Ψηλή» την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών.[7][8]

Άλογα Αρχαγγέλου

Επεξεργασία

Στην περιοχή του χωριού έχει δημιουργηθεί ο σύλλογος προστασίας μικρόσωμων αλόγων Φαέθων ο οποίος έχει ως σκοπό την προστασία, τη διατήρηση και την αύξηση του πληθυσμού των εναπομείναντων 8 αρχαίων αλόγων. Μοναδικά στον κόσμο και τελευταίοι επιζήσαντες της αρχαίας αυτής φυλής.

Άρης Αρχαγγέλου

Ο Αρης Αρχαγγέλου είναι η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού[9] η οποία ιδρύθηκε το 1948 και αγωνίζεται στην κατηγορία του Ά τοπικού έχοντας φτάσει μέχρι και την κατηγορίας της Γ' εθνικής.

Αρχαγγελίτικη διάλεκτος

Επεξεργασία

Στη περιοχή χρησιμοποιείται στον προφορικό λόγο εκτός από τα Νέα Ελληνικά μια τοπική διάλεκτος που ονομάζεται Αρχαγγελίτικη. Η διάλεκτος συγγενεύει πολύ με την κυπριακή διάλεκτο και συγκεκριμένα με το Παφίτικο ιδίωμά της, στην οποία όμως με την πάροδο του χρόνου έχουν προστεθεί τοπικά λεξικολογικά στοιχεία. Η συγγένεια αυτή μεταξύ των δύο διαλέκτων είναι μια καλή ένδειξη σχετικά με τη καταγωγή των κατοίκων.[10]

Σημαντικά πρόσωπα από τον Αρχάγγελο

Επεξεργασία

Γεγονότα

Επεξεργασία
  • Στις 26 Ιουνίου του 1926, ο Αρχάγγελος ισοπεδώθηκε από σεισμό μεγέθους 8 ρίχτερ. Ο ισχυρότερος σεισμός από την αρχή των καταγραφών στην Ελλάδα.
  • Στις 29 Σεπτεμβρίου 2013 διοργανώθηκε από τη Δημοτική Κοινότητα Αρχαγγέλου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Αρχαγγέλου «Αίθωνας», τον Γ.Φ.Σ. ΑΡΗΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ και τη στήριξη του Δ.Ο.Π.Α.Ρ., μια εκδήλωση με φιλανθρωπικό χαρακτήρα όπου συμμετείχαν πολιτιστικοί σύλλογοι από όλη τη Ρόδο. Συγκεντρώθηκαν 352 χορευτές με παραδοσιακές στολές οι οποίοι χόρεψαν σούστα για 11΄52΄΄ καταφέρνοντας να μπουν στα Ρεκόρ Γκίνες σπάζοντας ρεκόρ για τον μεγαλύτερο χορό σούστα,[11] που κατείχε η κωμόπολη της Αγίας Νάπας στην Κύπρο.

Διοικητικά - Πληθυσμιακά

Επεξεργασία

Αναφέρεται επίσημα, μετά την ένωση με την Ελλάδα, στο ΦΕΚ 248Α - 28/09/1948 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[12] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τα Στεγνά και το Μοναστήρι η Τσαμπίκα αποτελούν την κοινότητα Αρχαγγέλου[13] που υπάγεται στην δημοτική ενότητα Αρχαγγέλου του δήμου Ρόδου ενώ σύμφωνα με την απογραφή 2011 απογράφησαν 7.982 κάτοικοι.[5]

Δείτε Κοινότητα Αρχαγγέλου

Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:

Απογραφή 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 2.817[14] 3.218[15] 3.915[16] 4.769[17] 5.788[18] 7.021[19] 7.982

Φωτογραφίες

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. 5. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 164. 
  2. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 56 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-09-14. 
  3. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 67 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf. 
  4. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 71 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf. 
  5. 5,0 5,1 ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2020-05-20 στο Wayback Machine.», σελ. 10852 (σελ. 378 του pdf)
  6. «Κάστρο Αρχαγγέλου». Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2015. 
  7. Ρόδου, Ιερά Μητρόπολις. «Ιερά Μονή Παναγίας Τσαμπίκας». imr.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2023. 
  8. «Ιερά Μονή Παναγίας Τσαμπίκας, Αρχάγγελος - Δήμος Ρόδου». [νεκρός σύνδεσμος]
  9. «ΕΠΣ Δωδεκανήσου: ΑΡΗΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ». www.epsdod.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2023. 
  10. «Τι σημαίνουν οι λέξεις "κορατζιάζω", "γαλουλίζω", "σφοτζελλώ"; Το χωριό της Ρόδου με την αρχαία διάλεκτο που καταλαβαίνουν οι κάτοικοι της Πάφου». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. 10 Ιανουαρίου 2017. 
  11. «Largest sousta dance». Guinness World Records. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2015. 
  12. «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2023. 
  13. «Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας: e-nomothesia.gr». 
  14. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Μαρτίου 1951, σελ. 193 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf. 
  15. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961, σελ. 58 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf. 
  16. Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971, σελ. 56 του pdf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-14. https://web.archive.org/web/20130514080510/http://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-09-14. 
  17. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 5 Απριλίου 1981, σελ. 67 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf. 
  18. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17 Μαρτίου 1991, σελ. 71 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf. 
  19. Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος - Απογραφή 2001, σελ. 71 του pdf. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf. 
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τομ. 11ος, σελ. 235.