Αρχαία περσική γλώσσα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Αρχαία Περσική - Aryan | |
|---|---|
| Περιοχή: | Ιράν, Τουρκία, αρχαία Αίγυπτος |
| Κατάσταση: | Εξαφάνιση περί το 400 Π.Κ.Ε. |
| Γενετική ταξινόμηση: | Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Ινδοϊρανικές γλώσσες |
| Επίσημη κατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα: | Ουδείς |
| Ρυθμίζεται από: | Ουδείς |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | peo |
| ISO 639-3 | peo |
Η αρχαία περσική γλώσσα άρια ή άρυα είναι η αρχαιότερη των Περσιδών γλωσσών. Ταξινομείται στην ομάδα των Δυτικών ιρανικών γλωσσών, υποομάδα των ινδοϊρανικών γλωσσών,που ανήκουν γλωσσολογικά στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια
Η αρχαία Περσική, και η Αβέστα έχουν στενή συγγένεια με τη σανσκριτική γλώσσα. Η Σανσκριτική, όπως και όλες οι αρχαίες Ινδοευρωπαϊκές είναι κλιτικές γλώσσες. Η φωνητική της αρχαίας Περσικής περιελάμβανε τρία ζεύγη απλών φθόγγων, μακρύ και βραχύ a, i, u, διφθόγγους ai, au, 23 φωνήματα σύμφωνα.
Ως προς τη μορφολογία της παρουσιάζει τρεις αριθμούς, τρία γένη, ρήματα και πολύπλοκη δομή. Το λεξιλόγιό της περιέχει αφθονία δάνειων λέξεων από άλλες αρχαίες ιρανικές γλώσσες, όπως και από μη Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, όπως η Αραμαϊκή. Συνολικά θεωρούμενη η αρχαία Περσική ήταν το θεμέλιο πάνω στο οποία μια σειρά γλωσσικών μετασχηματισμών οδήγησαν την περσική γλώσσα στη σύγχρονη μορφή της.
Σε ό,τι αφορά στη χρήση της κατά την αρχαιότητα αρχαία περσικά κείμενα (πινακίδες, σφραγίδες, μνημειακές επιγραφές) της δυναστείας των Αχαιμενιδών βρέθηκαν στο Ιράν, την Τουρκία και την Αίγυπτο. Εξελισσόμενη μεταμορφώθηκε διαδοχικά σε Μέση περσική γλώσσα ή Παχλαβί του Ιράν της δυναστείας των Σασσανιδών και σύγχρονη Περσική γλώσσα.
Γραφή
ΕπεξεργασίαΗ αρχαία Περσική γραφόταν από τα αριστερά προς τα δεξιά με ένα είδος σφηνοειδούς γραφής. Η αρχαία περσική σφηνοειδής περιείχε 36 σημεία που αναπαριστούσαν τα σύμφωνα, τα φωνήεντα ή σειρές απλών συμφώνων και φωνηέντων, μια σειρά τριών αριθμών (1, 10, 100), ένα διαιρέτη και οκτώ ιδεογράμματα, γεγονός που καθιστά το αρχαίο περσικό συλλαβάριο αλφαβητικό ως προς τη φύση του.
Παρόλο που τα γράμματα του συγκεκριμένου αλφάβητου φαίνονται ίδια με εκείνα της ακκαδικής και της σουμεριακής σφηνοειδούς, μόνο ένα, το LΑ, προέρχεται από αυτή τη γραφή. (Το LΑ δεν απαντάται σε αρχαίες περσικές λέξεις, αλλά σε γλωσσικά δάνεια από την Ακκαδική.) Οι περισσότεροι ερευνητές σήμερα συμφωνούν ότι η αρχαία περσική γραφή επινοήθηκε περί το 525 Π.Κ.Ε. για τις μνημειακές επιγραφές του Αχαιμενίδη βασιλέα Δαρείου Α'.
Δικτυακοί τόποι
Επεξεργασία- Αρχαίες Ιρανικές Γλώσσες και Λογοτεχνία: Ο Κύκλος των Αρχαίων Ιρανικών Σπουδών (CAIS)[νεκρός σύνδεσμος]
- Ομάδα Ιρανικών Γλωσσών
- Αποκρυπτογράφηση της Περσικής Σφηνοειδούς Αρχειοθετήθηκε 2007-03-14 στο Wayback Machine.
- Αρχαία Περσική Σφηνοειδής Γραφή
- Το Αρχαίο Περσικό Αλφάβητο Αρχειοθετήθηκε 2008-01-16 στο Wayback Machine.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Bartholomae, Christian, 1855-1925. Altiranisches Worterbuch, Berlin, W. de Gruyter, 1961.
- Hinz, Walther, 1906, Altpersischer Wortschatz, Nendeln, Liechtenstein : Kraus Reprint, 1966.
- Kent, Roland G. (Roland Grubb), 1877-1952, Old Persian : grammar, texts, lexicon. New Haven, Conn. : American Oriental
- Tolman, Herbert Cushing, b. 1865, Ancient Persian lexicon and the texts of the Achaemenidan inscriptions transliterated and translated with special reference to their recent re-examination, New York, Cincinnati [etc.] American Book Company [1908].