Βικιπαίδεια

Ξυλέλλα

(Ανακατεύθυνση από Βακτήριο Xylella)

Η ξυλέλλα (επιστ. ονομ.: Xylella fastidiosa· Ξυλέλλα η απαιτητική) είναι επικίνδυνο βακτήριο που προσβάλλει διάφορα φυτά και προκαλεί θανατηφόρες ασθένειες.[2] Αναγνωρίστηκε, για πρώτη φορά, από τις φυτοϋγειονομικές αρχές στην επαρχία της Απουλίας στην Ιταλία, τον Οκτώβριο του 2013. Θεωρείται ο κυριότερος βιολογικός εχθρός της ελιάς.[3][4]

Ξυλέλλα

Συστηματική ταξινόμηση
Επικράτεια: Βακτήρια (Bacteria)
Βασίλειο: Eubacteria
Συνομοταξία: Πρωτεοβακτήρια (Proteobacteria)
Ομοταξία: Gammaproteobacteria
Τάξη: Ξανθομοναδώδη (Xanthomonadales)
Οικογένεια: Ξανθομοναδοειδή (Xanthomonadaceae)
Γένος: Ξυλέλλα (Xylella)
Είδος: X. fastidiosa
Διώνυμο
Xylella fastidiosa
Wells et al., 1987[1]

Πρώτη εμφάνιση Επεξεργασία

Τον Οκτώβριο 2013, ορισμένα ελαιόδεντρα στην περιοχή της Απουλίας, στη νότια Ιταλία, μολύνθηκαν από το βακτήριο.[5]

Χαρακτηριστικά Επεξεργασία

Είναι ένα αερόβιο, αρνητικό κατά Gram βακτήριο του γένους Xylella. Είναι ένα παθογόνο των φυτών και μεταδίδεται αποκλειστικά από έντομα που διασπείρονται διαμέσου των χυμών των ξυλωδών κυττάρων.[6]

Ανατομία και κύκλος παθογόνου Επεξεργασία

Το παθογόνο Xylella fastidiosa έχει σχήμα ράβδου, και τουλάχιστον ένα υποείδος έχει δύο τύπους. Ο μακρύτερος τύπος IV pili χρησιμοποιείται για την κίνηση, ενώ το μικρότερο είδος -τύπου I- βοηθά στη δημιουργία βιοφίλμ μέσα στους ξενιστές του. Όπως αποδεικνύεται, το βακτήριο έχει μια χαρακτηριστική κίνηση συστροφής που επιτρέπει σε ομάδες βακτηρίων να ταξιδεύουν ανοδικά στο ξύλωμα, μέσα στα αγγεία.[7] Είναι φορέας εντόμων, που μεταδίδεται από έντομο σε έντομο, αλλά μολυσμένο φυτικό υλικό για εξάπλωση (π.χ. εμβολιασμός) μπορεί να παράγει ώριμα φυτά που έχουν επίσης τη νόσο X. fastidiosa.[8] Σε άγρια μορφή στη φύση, οι μολύνσεις τείνουν να επισυμβαίνουν κατά τις θερμότερες εποχές, όταν οι πληθυσμοί εντόμων εντείνονται. Το βακτήριο δεν μεταδίδεται από σπόρους και είναι δύσκολο να καλλιεργηθεί,[9][10] όπως δηλώνει χαρακτηριστικά το ειδικό όνομα της διωνυμικής ονομασίας του (fastidiosa = «απαιτητική»).

 
Ελαιώνας μολυσμένος με Xylella fastidiosa στην Απουλία της Ιταλίας (2019).

Ασθένειες φυτών Επεξεργασία

Πολλές ασθένειες φυτών οφείλονται σε συμπτωματικές λοιμώξεις του βακτηρίου X. fastidiosa, όπως λ.χ. βακτηριακή καύση φύλλων, καύση φύλλων πικροδάφνης, καύση φύλλων καφέ, νάνος αλφάλφα, ψευδής νόσος ροδάκινου και η οικονομικά σημαντική νόσος του Pierce (σταφυλιών), καθώς και η χλώρωση των εσπεριδοειδών.

Στην Ευρώπη έχει μολύνει ελαιόδεντρα στην περιοχή Σαλέντο της νότιας Ιταλίας προκαλώντας το σύνδρομο OQDS. Ενώ οι κατανομές ασθενειών που σχετίζονται με το X. fastidiosa περιορίζονται κυρίως στην Αμερική, έχουν εμφανιστεί εστίες στην Ταϊβάν, τη Σλοβακία και σε άλλες χώρες παγκοσμίως.

Πολλά φυτά είναι ασυμπτωματικοί φορείς των βακτηρίων, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην εξάπλωσή του. Η παθογένεια του βακτηρίου εμφανίζεται μόνο όταν αποικίζεται ένα μεγάλο ποσοστό των αγγείων στο φυτό. Συχνά, οι ίδιες οι αποικίες των βακτηρίων δεν είναι αρκετά μεγάλες για να μπλοκάρουν εντελώς τα αγγεία και ο μηχανισμός της παθογένεσης είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστος.[11]

Ένα υποείδος του βακτηρίου X. fastidiosa, το οποίο είναι υπεύθυνο για την διαφοροποιημένη χλωρίωση εσπεριδοειδών ήταν το πρώτο μη ιικό παθογόνο φυτού που είχε το γονιδίωμα του σε αλληλουχία, εν μέρει λόγω της δυνατότητάς του να καταστρέψει τις προσβεβλημένες καλλιέργειες.[12]

Εκτεταμένη εξάπλωση Επεξεργασία

Μέχρι το 2015, η ασθένεια είχε μολύνει έως και ένα εκατομμύριο ελαιόδεντρα στην Απουλία[13] και το βακτήριο Xylella fastidiosa είχε φτάσει στην Κορσική,[14] Τον Οκτώβριο 2015, εξαπλώθηκε και στην ηπειρωτική Γαλλία, κοντά στη Νίκαια, στην Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή, επηρεάζοντας ακόμη και το μύρτιλο Polygala myrtifolia. Το υποείδος X. fastidiosa subsp. multiplex θεωρείται ότι είναι μια γενετική παραλλαγή αυτού του βακτηρίου που εντοπίστηκε στην Ιταλία.[15][16] Τον Αύγουστο 2016 στην Κορσική, 279 εστίες της λοίμωξης είχαν εντοπιστεί κυρίως στα νότια και δυτικά του νησιού.[17] Τον Αύγουστο του 2016, το βακτήριο ανιχνεύθηκε στη Γερμανία σε ένα φυτό πικροδάφνης (Oleander).[18] Τον Ιανουάριο 2017 εντοπίστηκε στη Μαγιόρκα και την Ίμπιζα.[19] Τον Ιούνιο του 2017, εντοπίστηκε στην Ιβηρική χερσόνησο, συγκεκριμένα στο Αλικάντε.[20] Το 2018, το βακτήριο εντοπίστηκε στην Ισπανία [21] και στην Πορτογαλία,[22] και στο Ισραήλ το 2019.[23]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Wells, J. M.; Raju, B. C.; Hung, H.-Y.; Weisburg, W. G.; Mandelco-Paul, L.; Brenner, D. J. (1987-04-01). «Xylella fastidiosa gen. nov., sp. nov: Gram-Negative, Xylem-Limited, Fastidious Plant Bacteria Related to Xanthomonas spp.» (στα αγγλικά). International Journal of Systematic Bacteriology 37 (2): 136–143. doi:10.1099/00207713-37-2-136. ISSN 0020-7713. 
  2. ↑ «Xylella: Μετάδοση, συμπτώματα & τρόποι αντιμετώπισης». ypaithros.gr. 28 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2021. 
  3. ↑ «Ξιλέλα: Όλα όσα θα πρέπει να γνωρίζετε για το παθογόνο βακτήριο Xylella fastidiosa». Plant Protection. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2021. 
  4. ↑ «Πάνω από 20 δισ. μπορεί να κοστίσει η θανατηφόρα ασθένεια της ελιάς». Η Εφημερίδα των Συντακτών. 14 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2021. 
  5. ↑ https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-30737754
  6. ↑ Redak, Richard A.; Purcell, Alexander H.; Lopes, João R.S.; Blua, Matthew J.; Mizell III, Russell F.; Andersen, Peter C. (2003-12-03). «The biology of xylem fluid–feeding insect vectors of Xylella fastidiosa and their relation to disease epidemiology». Annual Review of Entomology 49 (1): 243–270. doi:10.1146/annurev.ento.49.061802.123403. ISSN 0066-4170. PMID 14651464. 
  7. ↑ Meng, Yizhi; Li, Yaxin; Galvani, Cheryl D.; Hao, Guixia; Turner, James N.; Burr, Thomas J.; Hoch, H. C. (2005-08-15). «Upstream Migration of Xylella fastidiosa via Pilus-Driven Twitching Motility» (στα αγγλικά). Journal of Bacteriology 187 (16): 5560–5567. doi:10.1128/jb.187.16.5560-5567.2005. ISSN 0021-9193. PMID 16077100. PMC 1196070. https://archive.org/details/sim_journal-of-bacteriology_2005-08_187_16/page/5560. 
  8. ↑ Mizell, Russell F.· Andersen· Tipping (Ιανουαρίου 2003). «Xylella Fastidiosa Diseases and Their Leafhopper Vectors» (PDF). University of Florida IFAS Extension. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2017. 
  9. ↑ Coletta-Filho, Helvécio Della; Carvalho, Sérgio Alves; Silva, Luis Fernando Carvalho; Machado, Marcos Antonio (2014-07-01). «Seven years of negative detection results confirm that Xylella fastidiosa, the causal agent of CVC, is not transmitted from seeds to seedlings» (στα αγγλικά). European Journal of Plant Pathology 139 (3): 593–596. doi:10.1007/s10658-014-0415-8. ISSN 0929-1873. 
  10. ↑ Purcell, Alexander (2013-08-04). «Paradigms: Examples from the Bacterium Xylella fastidiosa». Annual Review of Phytopathology 51 (1): 339–356. doi:10.1146/annurev-phyto-082712-102325. ISSN 0066-4286. PMID 23682911. 
  11. ↑ Chatterjee, Subhadeep; Almeida, Rodrigo P. P; Lindow, Steven (2008-08-04). «Living in two Worlds: The Plant and Insect Lifestyles of Xylella fastidiosa». Annual Review of Phytopathology 46 (1): 243–271. doi:10.1146/annurev.phyto.45.062806.094342. ISSN 0066-4286. PMID 18422428. 
  12. ↑ Hopkins, D. L.; Purcell, A. H. (2002-10-01). «Xylella fastidiosa: Cause of Pierce's Disease of Grapevine and Other Emergent Diseases». Plant Disease 86 (10): 1056–1066. doi:10.1094/pdis.2002.86.10.1056. ISSN 0191-2917. PMID 30818496. https://archive.org/details/sim_plant-disease_2002-10_86_10/page/1056. 
  13. ↑ «Italy warns deadly olive tree bacteria could spread across Europe». The Telegraph. 27 February 2015. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/italy/11440639/Italy-warns-deadly-olive-tree-bacteria-could-spread-across-Europe.html. Ανακτήθηκε στις 1 March 2015. 
  14. ↑ «Olive oil dries up». The Economist. 31 July 2015. https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/07/daily-chart-hard-pressed. Ανακτήθηκε στις 2015-07-31. 
  15. ↑ «Xylella fastidiosa». Plants. European Commission. 17 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2017. 
  16. ↑ «Un premier cas de la bactérie tueuse de végétaux découvert à Nice». Nice Matin. 9 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2015. 
  17. ↑ «Xylella : carte et liste des communes en zones délimitées en Corse au 18 août 2016». Direction régionale de l'alimentation, de l'agriculture et de la forêt de Corse (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2016. 
  18. ↑ «Pflanzen-Killerbakterium: Teile von Zeulenroda-Triebes zur Sperrzone erklärt» (στα γερμανικά). Antenne Thueringen. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-08-27. https://archive.today/20160827131558/http://www.antennethueringen.de/at/blog/pflanzen-killerbakterium-12242. Ανακτήθηκε στις 23 August 2016. 
  19. ↑ «La plaga vegetal más peligrosa de Europa invade las Baleares» (στα es). La Vanguardia. http://www.lavanguardia.com/natural/20170124/413661628154/plaga-vegetal-xylella-fastidiosa-afecta-baleares.html. Ανακτήθηκε στις 24 January 2017. 
  20. ↑ «Tala preventiva de árboles ante el primer caso de 'Xylella fastidiosa' en la península» (στα es). La Vanguardia. http://www.lavanguardia.com/natural/20170704/423893630061/tala-arboles-primer-brote-xylella-fastidiosa-peninsula-iberica.html. Ανακτήθηκε στις 4 July 2017. 
  21. ↑ «Detectada en Madrid la presencia de una bacteria que obligó a arrancar un millón de olivos en Italia» (στα es). 20 Minutos. https://www.20minutos.es/noticia/3310357/0/detectada-madrid-bacteria-olivos-vinedos-arboles-frutales/. Ανακτήθηκε στις 12 April 2018. 
  22. ↑ «Xylella fastidiosa (XYLEFA)[Portugal]| EPPO Global Database». gd.eppo.int. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
  23. ↑ «Xylella fastidiosa (XYLEFA)[Israel]| EPPO Global Database». gd.eppo.int. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ξυλέλλα&oldid=10477294"