Βαργιάδες Ιωαννίνων
Συντεταγμένες: 39°27′58″N 20°48′40″E / 39.46611°N 20.81111°E
Οι Βαργιάδες, επίσης γνωστοί ως Βαριάδες ή Βαρυάδες, είναι ορεινό χωριό της Δωδώνης στην Ήπειρο σε υψόμετρο 760 μέτρων[1][2].
| Βαργιάδες | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ιωαννίνων |
| Δήμος | Δωδώνης |
| Δημοτική Ενότητα | Λάκκας Σουλίου |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ιωαννίνων |
| Υψόμετρο | 760 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 120 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 440 09 |
| Τηλ. κωδικός | 26540 |
Γεωγραφία - Ιστορία
ΕπεξεργασίαΟι Βαργιάδες βρίσκονται στο νότιο τμήμα του νομού, δίπλα στην επαρχιακή οδό Ιωαννίνων - Δερβίζιανα, ανάμεσα στα χωριά Κοπάνη (ΒΑ.) και Αχλαδιές (ΝΔ.) . Απέχουν 33 χλμ. Ν.-ΝΔ. από τη πόλη των Ιωαννίνων και 12,5 χλμ. από την εθνική οδό Άρτας - Ιωαννίνων (μέσω Λαγκιώτισσας - Κοπάνη)[3]. Ο οικισμός είναι κτισμένος στις νότιες απολήξεις του όρους Τόμαρος και το διάσελο "Προφήτης Ηλίας" μεταξύ Βαργιάδες και Αχλαδιές θεωρείται το νότιο όριο του[4].
Η ονομασία Βαρυάδες, σύμφωνα με μια τοπική εκδοχή, προέρχεται από την Αχερουσία λίμνη (ή "πύλη του Άδη") που βρίσκεται νοτιοδυτικά του χωριού και για την οποία οι κάτοικοι έλεγαν "Βαρύς ο Άδης" = Βαρυάδες[5]. Ο Ηπειρώτης λαογράφος Λαμπρίδης αναφέρει το χωριό Βαργιάδες ή Βαρυάδες, στο έργο του "Ηπειρώτικα Αγαθοεργήματα Και Ηπειρωτικά Μελετήματα" από το έτος 1308. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι το πλήθος (10) των εκκλησιών και εξωκλησιών που υπάρχουν, οι οποίες είναι όλες συντηρημένες και λειτουργικές. Πιο σημαντική θεωρείται ο ιερός ναός Γενεσίου της Θεοτόκου, του 1750. Είναι τρίκλιτη βασιλική μετά τρούλου, η οποία στεγάζεται από δεκατέσσερις τυφλούς τρουλίσκους ή "φουρνικά" και τον κεντρικό τρούλο[6]. Στα βόρεια - βορειοδυτικά του χωριού ξεκινά η χαρακτηρισμένη ως "Άλλος βιότοπος" περιοχή του όρους Τόμαρος[7]. Κατά το 1820, υπολογίζεται πως στους Βαργιάδες ζούσαν 120 οικογένειες, ενώ επί Αλή Πασά είχε ανεγερθεί στην περιοχή κάστρο[8].
Μεταξύ των ετών 1820 και 1821, έγιναν αρκετές μάχες μεταξύ των Σουλιωτών, με αρχηγούς τον Νότη και Μάρκο Μπότσαρη, εναντίον τουρκαλβανών ή και Τούρκων, που την εποχή εκείνη αντιμάχονταν τον Αλή Πασά (βλ. μάχη των Βαριάδων).
Διοικητικά
ΕπεξεργασίαΩς κοινότητα συστάθηκε το 1919 με το ΦΕΚ 184Α-19/08/1919 και έδρα τον οικισμό[9]. Από το 2010, σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης αποτελούν τη τοπική κοινότητα Βαργιάδων, που ανήκει στη δημοτική ενότητα Λάκκας Σουλίου του Δήμου Δωδώνης και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 188 κατοίκους[10].
Απογραφές πληθυσμού
Επεξεργασία| Απογραφή | 1895 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 312[11] | 391[12] | 475[12] | 485[12] | 489[12] | 312[12] | 283[12] | 265[12] | ; | 188[10] |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 253, τομ. 6.
- ↑ User, Super. «Δ.Ε. Λάκκα Σουλίου». dodoni.gr. http://www.dodoni.gr/organosi/dimos/de-lakkas-souliou. Ανακτήθηκε στις 2018-07-05.
- ↑ «Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών - apostaseis.gr». www.apostaseis.gr. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2018.
- ↑ Hellaspath :: Αρχείο ορεινών διαδρομών για GPS στα Ελληνικά βουνά
- ↑ Κολιγιάννης, Νίκος (1993). Βαρυάδες ή Βαργιάδες - Γνωριμία με το χωριό και τους κατοίκους του. Ιωάννινα.
- ↑ «Ἱερός Ναός Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Βαργιάδων». www.imioanninon.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2018.
- ↑ «NatureBank - Άλλος Βιότοπος - Όρος Τόμαρος». filotis.itia.ntua.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2018.
- ↑ Κραψίτη, Βασίλη (1973). Ζώης Πάνου. Ο παραμυθιώτης οπλαρχηγός του εικοσιένα και Νέστορας των Σουλιωτών (1765-1846). Αθήναι: εκδόσεις του συλλόγου Οι φίλοι του Σουλίου. σελ. 63.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2018.
- ↑ 10,0 10,1 «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2018.
- ↑ Μιχάλης Κοκολάκης, Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895, στο Τετράδια Εργασίας, τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008, σελ. 261.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 12,6 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2012). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Α΄. Αθήνα: ΤΑ ΝΕΑ. σελ. 123.
Πηγές
Επεξεργασία- Περραιβός, Χριστόφορος (1836). Απομνημονεύματα πολεμικά : διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από του 1820 μέχρι του 1829 έτους. Αθήνα: Τυπογραφία Ανδρέου Κορομηλά.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ενορία Γενεσίου της Θεοτόκου Βαργιάδων Αρχειοθετήθηκε 2020-08-03 στο Wayback Machine.