Βενιζελισμός
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Βενιζελισμός ήταν εκ των σημαντικότερων πολιτικών κινημάτων στην Ελλάδα από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Στην περίοδο 1910 έως 1922, κατά την οποία η Ελλάδα βρισκόταν σε συνεχή πολεμική ετοιμότητα εμφανίστηκε μία νέα πολιτική αντίληψη που εκφράστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και συνοπτικά ονομάστηκε βενιζελισμός. Είναι δύσκολο να ορίσουμε με λίγα λόγια τι ακριβώς ήταν αυτή η πολιτική στον οικονομικό τομέα φαίνεται ότι ο βενιζελισμός θεωρούσε το ελληνικό κράτος ως μοχλό έκφρασης και ανάπτυξης του ελληνισμού. Το ελληνικό κράτος δηλαδή έπρεπε να επιδιώξει την ενσωμάτωση του εκτός συνόρων ελληνισμού και με ενιαία εθνική και κρατική υπόσταση να διεκδικήσει τη θέση του στον τότε σύγχρονο κόσμο. Αυτό προϋπέθετε όχι μόνο θεσμικό εκσυγχρονισμό που θα καθιστούσε το κράτος αποτελεσματικό και αξιόπιστο αλλά και γενικότερη προσήλωση στην ιδέα της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων του έθνους.
Ορισμός
Επεξεργασία
Ως Βενιζελισμός ορίζεται ένα ευρύ πολιτικό κίνημα, του οποίου σκοπός ήταν ο αστικός εκσυγχρονισμός της Ελλάδας κατά τα πρότυπα των δυτικών φιλελεύθερων δημοκρατιών, σε συνδυασμό με την εκπλήρωση του περιεχομένου της Μεγάλης Ιδέας.[1]
Το πολιτικό κίνημα πήρε το όνομα του από τον Έλληνα πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του Βενιζελισμού
Επεξεργασία- Κατάργηση της Μοναρχίας και καθιέρωση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Παρά την μετριοπαθή στάση του Βενιζέλου προς τον θεσμό της Βασιλείας και την κατά καιρούς διαφορετική στάση του, οι οπαδοί του υιοθέτησαν κατά πλειοψηφία την κατάργησή της.
- Υποστήριξη και εκπλήρωση της Μεγάλης Ιδέας.
- Συμμαχίες με την Δυτική Ευρώπη. Συγκεκριμένα με το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία κατά της Γερμανίας στον Πρώτο και Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, και των Ηνωμένων Πολιτειών εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
- Προσπάθεια διαμόρφωσης και εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, με βάση τα πρότυπα που εξέφραζε η Δυτική Ευρώπη και οι ΗΠΑ εκείνη την περίοδο. Οι κυβερνήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου εφάρμοσαν μικτού τύπου οικονομικές πολιτικές για την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.[2]
- Προσπάθεια αναβάθμισης του θεσμικού και κοινωνικού πλαισίου της χώρας, μέσω νομοθετημάτων. Αυτή η προσπάθεια συνίστατο στη στόχευση δημιουργίας ενός κράτους δικαίου, με σύγχρονες κοινωνικές, διοικητικές λειτουργίες, ικανού να ενσωματωθεί οικονομικά και πολιτιστικά στη Δύση.[3]
- Πατριωτισμός. Ο βενιζελισμός υπήρξε ο πιο πειστικός εκφραστής των ελληνικών αστικών επιδιώξεων για εθνική ολοκλήρωση. Ο πατριωτισμός που εξέφραζε δεν αφορούσε μόνο τους Έλληνες εντός Ελλάδος αλλά και τους Έλληνες της Διασποράς, οι οποίοι χρειάζονταν επιτακτικά ένα εθνικό κέντρο, ένα κράτος που να τους προστατεύει στις διεθνείς οικονομικές τους δραστηριότητες και μια ενιαία χώρα που να είναι το έσχατο καταφύγιο σε ώρα ανάγκης.[4] Αν και οι βενιζελικοί περιγράφονται συχνά ως εθνικιστές, σε αυτό το χαρακτηριστικό δεν διέφεραν πολύ από τους συντηρητικούς - αντιβενιζελικούς αντιπάλους τους.
- Ο βενιζελισμός είχε ως υποστηρικτές ένα ιδιόμορφο συνασπισμό στρωμάτων και τάξεων, με επικεφαλής την αστική επιχειρηματική τάξη και κατόπιν τα μικροαστικά στρώματα, τους ακτήμονες αγρότες, τους νέους μικροϊδιοκτήτες της ελληνικής υπαίθρου, μετά τις αγροτικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου 1910-20, και τέλος τους Μικρασιάτες πρόσφυγες.
- Συνεργασία Βαλκανικών Χωρών: Παρόλο που οι περισσότεροι υποστηρικτές του δεν το υποστηρίζουν, Ο Βενιζέλος ήθελε συνεργασία μεταξύ των Βαλκανικών Χώρων (Κυρίως μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας,Γιουγκοσλαβίας και μάλλον Αλβανίας).
Τα σημαντικότερα κόμματα του Βενιζελισμού
Επεξεργασία- Ένωσις Κέντρου. Ο Γεώργιος Παπανδρέου ίδρυσε το κόμμα της Ένωσης Κέντρου το 1961, ως συνασπισμό κομμάτων του κεντρώου χώρου με συμμετοχή πολιτικών δυνάμεων από την Δεξιά ως την Αριστερά. Το 1963 το κόμμα εξελέγη και έμεινε στην εξουσία μέχρι το Ιούλιο του 1965, όπου και έλαβαν χώρα τα γεγονότα της Αποστασίας.
Κληρονομιά
ΕπεξεργασίαΑν και η εικόνα του Ελευθερίου Βενιζέλου εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλής σήμερα στην Ελλάδα, ο βενιζελισμός δεν είναι πλέον σημαντική πολιτική δύναμη. Το κύρος του Βενιζέλου και οι απόψεις του περί Δημοκρατίας και εκσυγχρονισμού της χώρας βρίσκει πολλές πολιτικές δυνάμεις σήμερα να υποστηρίζουν την πολιτική κληρονομιά του. Υπάρχουν μερικά μικρά "βενιζελικά" κινήματα σήμερα στην Ελλάδα. Μια απόπειρα αναβίωσης του παλαιού Κόμματος Φιλελευθέρων, με το ίδιο όνομα (Κόμμα Φιλελευθέρων), έγινε την δεκαετία του 1980 από τον εγγονό του Βενιζέλου, Νικήτα Βενιζέλο.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ http://www.ime.gr/chronos/13/gr/domestic_policy/language/index.html.Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού,Εσωτερική πολιτική Βενιζέλου
- ↑ (Αγγλικά) Kitromilides, Paschalis M. (2008). Eleftherios Venizelos: The Trials of Statesmanship. Edinburgh University Press. σελ. 285-306.
- ↑ Βερέμης, Θάνος (2009). Ελευθέριος Βενιζέλος. Μεγάλοι Έλληνες. Αθήνα: ΣΚΑΪ Βιβλία. σελ. 52-54.
- ↑ Δερτιλής, Γιώργος Β. (2005). Ιστορία του ελληνικού κράτους 1830-1920. 2 (3η έκδοση). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. σελ. 867.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Βερέμης Θάνος, Κουλούρη Χριστίνα, "Tι ήταν ο βενιζελισμός",Το Βήμα Κυριακή 19 Μαρτίου 2006, έκδ. ηλεκτρονική: 00:00
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, Χρήστος Χ. Χατζηιωσήφ, Βενιζελισμός και αστικός εκσυγχρονισμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2η έκδ.(Ηράκλειο Κρήτης 1992)
- Βερέμης Θάνος, Ελευθέριος Βενιζέλος : κοινωνία, οικονομία, πολιτική στην εποχή του, Εκδ.Γνώση, 1989, Αθήνα, ISBN 960-235-000-8
- Βερέμης Θάνος, Μεγάλοι Έλληνες - Ελευθέριος Βενιζέλος, εκδόσεις ΣΚΑΪ, 2009, Αθήνα, ISBN 978-960-6845-39-0
- Συλλογικό έργο, Ελευθέριος Βενιζέλος. Η διαμόρφωση της πολιτικής σκέψης του: ιδεολογικές αφετηρίες και επιρροές, Εκδότης ΙΔΡΥΜΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ, Χρονολογία Έκδοσης 2014, Αθήνα, ISBN 9789606757914