Βιβλιοθήκη Μαζαρέν

Βιβλιοθήκη στο Παρίσι

Η βιβλιοθήκη Μαζαρέν (γαλλικά: Bibliothèque Mazarine) είναι η παλαιότερη δημόσια βιβλιοθήκη στη Γαλλία. Βρίσκεται στo 6ο διαμέρισμα του Παρισιού, στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα, απέναντι από τη γέφυρα Πον ντεζ Αρ και το Λούβρο. Αποτελεί «Βιβλιοθήκη μεγάλου επιστημονικού και λογοτεχνικού ιδρύματος» υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας και υπάγεται διοικητικά στο Ινστιτούτο της Γαλλίας.[1]

Βιβλιοθήκη Μαζαρέν
Bibliothèque Mazarine
Πρόσοψη του κτιρίου - κεντρική είσοδος
ΧώραΓαλλία
ΤύποςΔημόσια βιβλιοθήκη
Ίδρυση1643
ΑρχιτέκτοναςFrançois Mansart
ΤοποθεσίαΠαρίσι
Τμήμα τουΙνστιτούτου της Γαλλίας

Αρχικά δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα από τον καρδινάλιο Μαζαρέν ως προσωπική του βιβλιοθήκη, σήμερα διαθέτει μια από τις πλουσιότερες συλλογές σπάνιων βιβλίων και χειρογράφων στη Γαλλία.[2]

Ιστορία της βιβλιοθήκης

Επεξεργασία
 
Αίθουσα ανάγνωσης στη βιβλιοθήκη Μαζαρέν

Ιδρυτής της βιβλιοθήκης ήταν ο καρδινάλιος Μαζαρίνος (1602–1661) που γεννήθηκε το 1602 στην Πεσίνα του Βασιλείου της Νάπολης σε ευγενή αλλά φτωχή οικογένεια. Μπήκε στην παπική υπηρεσία, όπου έγινε γνωστός για τις διπλωματικές, πολιτικές και στρατιωτικές του ικανότητες, και απεστάλη ως νούντσιος στη γαλλική βασιλική αυλή από το 1634 έως το 1636. Ο καρδινάλιος Ρισελιέ, πρωθυπουργός του Λουδοβίκου ΙΓ΄, αναγνώρισε τις ικανότητές του και τον διόρισε μέλος του βασιλικού συμβουλίου. Όταν ήρθε από τη Ρώμη στο Παρίσι, έφερε μαζί του μια εντυπωσιακή βιβλιοθήκη με 5.000 βιβλία που είχε φυλάξει στο παλάτι του στον Κυρινάλιο λόφο της Ρώμης.

 
Το οικόσημο του καρδινάλιου Μαζαρέν διακοσμεί την αίθουσα ανάγνωσης

Μετά τον θάνατο του Λουδοβίκου ΙΓ΄ το 1643, ο Μαζαρίνος έγινε ο νέος πρωθυπουργός, με την υποστήριξη της βασίλισσας Άννας της Αυστριακής. Άρχισε αμέσως να κατασκευάζει ένα παλάτι για τον εαυτό του στο Παρίσι, με μια τεράστια αίθουσα μήκους 58 μέτρων σχεδιασμένη ειδικά για να στεγάσει τη βιβλιοθήκη του. Επισκέπτες, μεταξύ των οποίων ο Φρειδερίκος Γ΄ της Δανίας, πήγαν από όλη την Ευρώπη για να δουν τη βιβλιοθήκη του και να διαμορφώσουν τις δικές τους βιβλιοθήκες σύμφωνα μ' αυτήν. Μεταξύ 1642 και 1653, ο βιβλιοθηκονόμος του Μαζαρίνου Γκαμπριέλ Νωντέ ταξίδεψε στην Ευρώπη, αγοράζοντας ολόκληρες βιβλιοθήκες για τη συλλογή του καρδινάλιου, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη στην Ευρώπη εκείνη την εποχή, με 40.000 τόμους.

 
Ο καρδινάλιος Μαζαρίνος στο μέγαρό του, 1659

Η βιβλιοθήκη σχεδόν έκλεισε το 1652 με το ξέσπασμα της Σφενδόνης, μια εξέγερση ισχυρών ευγενών κατά της εξουσίας του Μαζαρίνου. Ο Μαζαρίνος και ο νέος βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄ αναγκάστηκαν να φύγουν από το Παρίσι. Το παλάτι λεηλατήθηκε και χιλιάδες βιβλία κάηκαν, χάθηκαν ή πουλήθηκαν. Ευτυχώς, ο Γκαμπριέλ Νωντέ κατάφερε να κρύψει τους πιο πολύτιμους τόμους. Όταν ο Μαζαρίνος κατάφερε τελικά να επιστρέψει στο Παρίσι και στην εξουσία το 1653, ο Νωντέ κατάφερε να συγκεντρώσει πολλά από τα βιβλία που είχαν πουληθεί ή κλαπεί. [3]

Στη συνέχεια, ο Μαζαρίνος ξεκίνησε μια δεύτερη βιβλιοθήκη με τα υπόλοιπα της πρώτης, με τη βοήθεια του διαδόχου του Νωντέ, Φρανσουά ντε Λα Ποτερί. Από το 1643, η βιβλιοθήκη άνοιξε ελεύθερα για μελετητές. Ήταν ανοιχτή κάθε Πέμπτη και κάθε εβδομάδα την επισκέπτονταν περίπου ογδόντα έως εκατό ερευνητές. Μέχρι το 1660, η βιβλιοθήκη είχε 25.000 τόμους. Την εποχή εκείνη, μόνο τρεις «δημόσιες» βιβλιοθήκες υπήρχαν στην Ευρώπη: η Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν που άνοιξε στην Οξφόρδη το 1602, η Αμβροσιανή βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε στο Μιλάνο το 1609 και η Αγγελική Βιβλιοθήκη, που άνοιξε για το κοινό στη Ρώμη, επίσης το 1609.[4]

Μετά την εμπειρία του με τη Σφενδόνη, ο Μαζαρίνος ήθελε να εξασφαλίσει ότι η βιβλιοθήκη του θα παρέμεινε ανέπαφη μετά το θάνατό του. Στη διαθήκη του που γράφτηκε στις 6 Μαρτίου 1661, τρεις ημέρες πριν από το θάνατό του, κληροδότησε τη βιβλιοθήκη στο Κολλέγιο των Τεσσάρων Εθνών, ένα νέο κολέγιο του Πανεπιστημίου του Παρισιού που ιδρύθηκε για τους γιους ευγενών οικογενειών από τέσσερις νεοπροσαρτηθείσες επαρχίες στο βασίλειο της Γαλλίας. Το νέο κτίριο της βιβλιοθήκης κατασκευάστηκε στις όχθες του Σηκουάνα. Στην είσοδο βρίσκεται η επιγραφή στα λατινικά: Bibliotheca a fundatore mazarinea (Βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε από τον Μαζαρίνο). Τα παλιά ράφια της βιβλιοθήκης, διακοσμημένα με σκαλιστούς κορινθιακούς κίονες και με το οικόσημο του καρδινάλιου, μεταφέρθηκαν στη νέα θέση στην ανατολική πτέρυγα του Κολλεγίου, κατά μήκος της οδού Ρισελιέ. Η νέα βιβλιοθήκη άνοιξε για το Πάσχα το 1689.

Η βιβλιοθήκη συνέχισε να αναπτύσσεται κατά τον 18ο αιώνα, από 36.000 τόμους το 1730 σε 50.000 το 1771. Η Γαλλική Επανάσταση δεν έβλαψε τη συλλογή, αντίθετα, αύξησε σημαντικά το μέγεθός της. Ο βιβλιοθηκονόμος Γκασπάρ Μισέλ αγόρασε βιβλία που είχαν κατασχεθεί από μοναστήρια και από ευγενείς που είχαν διαφύγει στο εξωτερικό και αύξησε τη συλλογή σε περισσότερους από 60.000 τόμους. Συνέλεξε επίσης έργα τέχνης, κυρίως από τον 17ο και 18ο αιώνα, επιχρυσωμένους χάλκινους πολυελαίους και άλλα αντικείμενα που σήμερα διακοσμούν την αίθουσα ανάγνωσης.

Το 1805, υπό τον Ναπολέοντα Α΄, το Κολλέγιο των Τεσσάρων Εθνών μετατράπηκε σε παλάτι του Ινστιτούτου της Γαλλίας, η έδρα των γαλλικών ακαδημαϊκών και επιστημονικών ακαδημιών. Από τότε, η Βιβλιοθήκη έχει λάβει δωρεές πολλών μεγάλων συλλογών και από το 1926 υπήρξε επίσης ο θεματοφύλακας εκδόσεων που σχετίζονται με την ιστορία των περιοχών της Γαλλίας.[5]

Οι συλλογές

Επεξεργασία

Η βιβλιοθήκη σήμερα περιέχει περίπου 600.000 τόμους. Το παλαιότερο μέρος της συλλογής, που συγκεντρώθηκε από τον Μαζαρίνο, περιέχει περίπου 200.000 τόμους για όλα τα θέματα. Οι πιο σύγχρονες συλλογές ειδικεύονται στη γαλλική ιστορία, ιδιαίτερα στη θρησκευτική και λογοτεχνική ιστορία του Μεσαίωνα (12ος-15ος αιώνας) και του 16ου και 17ου αιώνα. Άλλα θέματα καλύπτουν την ιστορία του βιβλίου και την τοπική και περιφερειακή ιστορία της Γαλλίας. [6]

Μεταξύ των 2.370 αρχετύπων της βιβλιοθήκης βρίσκεται η Βίβλος του Γουτεμβέργιου. Το πρωτότυπο φυλάσσεται σε θησαυροφυλάκιο, ενώ ένα αντίγραφο εκτίθεται στην αίθουσα ανάγνωσης.

Τα χειρόγραφα της βιβλιοθήκης προέρχονται από μια ανταλλαγή που έγινε το 1668 με τη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας (τώρα Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας). Η συλλογή περιέχει τώρα 4.600 χειρόγραφα, συμπεριλαμβανομένων 1.500 μεσαιωνικών χειρογράφων, πολλά από τα οποία είναι διακοσμημένα με μικρογραφίες, κατασχεμένα κυρίως από Γάλλους ευγενείς κατά τη Γαλλική Επανάσταση, έχει επίσης την πιο σημαντική συλλογή Μαζαρινάδων, ενός τύπου πολιτικών λιβέλων κατά του καρδιναλίου Μαζαρέν από την περίοδο της Σφενδόνης.

Πρόσβαση

Επεξεργασία

Η Βιβλιοθήκη βρίσκεται στη διεύθυνση 23 quai de Conti, στo 6ο διαμέρισμα του Παρισιού. Είναι ανοιχτή για το κοινό κάθε μέρα εκτός Σαββάτου, Κυριακής και αργιών από τις 10:00 έως τις 18:00. και δωρεάν ξεναγήσεις πραγματοποιούνται μία ή δύο φορές το μήνα στο τέλος της ημέρας υπό την καθοδήγηση ενός επιμελητή. Δωρεάν ξεναγήσεις πραγματοποιούνται μία ή δύο φορές το μήνα στο τέλος της ημέρας υπό την καθοδήγηση επιμελητή και κατά τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. [7] Οι ξεναγήσεις διαρκούν περίπου 1 ώρα και 30 λεπτά και είναι αφιερωμένες στην ιστορία της βιβλιοθήκης και των συλλογών της, στην αρχιτεκτονική και τη διακόσμησή της, στην παρουσίαση των πηγών και των υπηρεσιών της. Είναι κλειστά κάθε καλοκαίρι από 1 Αυγούστου έως 15 Αυγούστου.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. . «institutdefrance.fr/lepatrimoine/bibliotheque-mazarine/». 
  2. . «gallica.bnf.fr/bibliotheque-mazarine». 
  3. Péligry, Christian (1995) Le palais d'Institut de France- La Bibliothèque Mazarine. Beaux Arts Magazine/Institut de France. σελ.29
  4. . «historyofinformation.com/Gabriel Naudé Issues One of the Earliest Works on Librarianship». 
  5. . «enssib.fr/bibliotheque-numerique/-la-bibliotheque-mazarine-ou-comment-concilier-poids-du-passe-et-modernite.pdf» (PDF). 
  6. . «vivreparis.fr/la-pepite-culturelle-la-sublime-bibliotheque-mazarine/». 
  7. . «sortiraparis.com/actualites/journees-du-patrimoine/-journees-du-patrimoine-2020-a-paris-la-bibliotheque-mazarine».