Γεωγραφία της Αλγερίας
Η Αλγερία είναι η δέκατη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο και η μεγαλύτερη της Αφρικής και του αραβικού κόσμου, ενώ είναι και η μεγαλύτερη χώρα που βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Ωστόσο, περισσότερο από τα τέσσερα πέμπτα των 2.381.741 τετραγωνικών χιλιομέτρων της εκτάσεώς της είναι έρημος. Διαθέτει μακρά ακτογραμμή στη Μεσόγειο (Θάλασσα του Αλμποράν). Το βόρειο τμήμα της Αλγερίας είναι μια περιοχή βουνών, κοιλάδων και υψίπεδων.
Γεωμορφολογία Επεξεργασία
Τελ, υψίπεδα και Προσαχάριος Άτλαντας Επεξεργασία
Το ανατολικό τμήμα της οροσειράς του Άτλαντα, του οποίου τα υψηλότερα όρη βρίσκονται στο Μαρόκο, απλώνεται σε όλη τη βόρεια Αλγερία σε δύο κλάδους: ο Τελλιανός Άτλας, που περιλαμβάνει και τα Όρη Μπαμπόρ, εκτείνεται σε μήκος άνω των 600 χιλιομέτρων από τα μαροκινά σύνορα, ενώ πιο νότια υπάρχει η υψηλότερη από το Τελλ οροσειρά του Σαχαριανού Άτλαντα.
Ανάμεσα στις δύο αυτές οροσειρές εκτείνεται μια περιοχή υψιπέδου, που συχνά αποκαλείται ακόμα με το γαλλικό αποικιακό όνομα, ως Hautes Plaines ή Hauts Plateaux. Το τοπίο εδώ περιλαμβάνει κυματιστές λοφοσειρές και επίπεδες περιοχές που μοιάζουν με στέπα. Το υψόμετρο ποικίλλει, από μέσο όρο 1.100 έως 1.300 μέτρα στα δυτικά σε μόλις 400 μέτρα στα ανατολικά. Το κλίμα είναι τόσο ξηρό, ώστε αυτή η περιοχή θεωρείται κάποτε ως μέρος της ερήμου Σαχάρας. Το έδαφος αποτελείται από προσχωσιγενή υλικά από τη διάβρωση των γύρω βουνών.[1]
Περισσότερο συμπαγής από τον Άτλαντα του Τελλ, ο Προσαχάριος Άτλαντας αποτελείται από τρεις ορεινούς όγκους: τα όρη Κσουρ κοντά στα σύνορα με το Μαρόκο, τα όρη Αμούρ, και τα όρη Ουλέντ-Ναΐλ. Το σύνολο δέχεται περισσότερη βροχόπτωση από όση το υψίπεδο και περιλαμβάνει μερικά καλά βοσκοτόπια. Τα ποτάμια στις νότιες πλαγιές αυτών των βουνών εξαφανίζονται στην έρημο, αλλά όσο από το νερό τους απορροφάται και περνά στο υπέδαφος τροφοδοτεί τα πηγάδια σε πολλές οάσεις-πόλεις κατά μήκος του βόρειου ορίου της ερήμου, από τις οποίες ξεχωρίζουν οι Μπίσκρα, Λαγκουάτ και Μπεσάρ.
Βορειοανατολική Αλγερία Επεξεργασία
Η ανατολική Αλγερία διαφέρει από τη δυτική στο ότι τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά της δεν είναι παράλληλα προς την ακτή. Οι απότομες πλαγιές και μακρές ράχες των ορέων Ωρές δημιουργούν ένα σχεδόν απρόσιτο καταφύγιο που διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Βόρειας Αφρικής από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Κοντά στη βόρεια ακτή, ο ποταμός Σουμάμ χωρίζει τα όρη Μικρά Καμπυλί από τα Μεγάλα Καμπυλί. Η ακτή είναι επίσης απότομη στο ανατολικό άκρο της χώρας, αλλά κάποιες ομαλότερες περιοχές παρέχουν ζωτικό χώρο για τα λιμάνια Μπετζάγια, Σκικντά και Ανάμπα. Στο εσωτερικό, εκτεταμένα υψίπεδα οριοθετούν την περιοχή γύρω από το Σετίφ και την Κωνσταντίνη. Αυτά τα υψίπεδα αναπτύχθηκαν κατά την αποικιακή περίοδο ως τα βασικά κέντρα καλλιέργειας σιτηρών. Κοντά στην Κωνσταντίνη, υφάλμυρα έλη προσφέρουν εποχικά βοσκοτόπια για τα πρόβατα ημινομάδων κτηνοτρόφων.
Η Σαχάρα Επεξεργασία
Το αλγερινό τμήμα της Σαχάρας εκτείνεται στα νότια του Σαχαριανού Άτλαντα, μέχρι τα σύνορα με τον Νίγηρα και το Μάλι, μια απόσταση περίπου 1.500 χιλιομέτρων. Θεωρούμενη «ένας άλλος κόσμος» από τους Αλγερινούς, αποτελεί μια περιοχή με απέραντες εκτάσεις αμμόλοφων, γνωστές ως αρέγκ (ενικός: εργκ), με μεγαλύτερο το Ανατολικό Μέγα Εργκ, όπου σειρές από αμμόλοφους ύψους 2 έως 5 μέτρων χωρίζονται από αποστάσεις της τάξεως των 40 μέτρων. Η υπόλοιπη έρημος είναι βραχώδης (χουμούντ, ενικός: χαμάντα), ενώ σχεδόν ολόκληρο το νοτιοανατολικό τέταρτο καταλαμβάνεται από ψηλούς ορεινούς όγκους, το Αχαγκάρ και το Τασιλί ν'Ατζέρ, που φιλοξενούν και την υψηλότερη κορυφή της χώρας. Το Αχαγκάρ περιβάλλουν ψηλές επίπεδες εκτάσεις από ψαμμίτη, χαραγμένες από βαθιά φαράγγια αρχαίων ποταμών, ενώ στα δυτικά η έρημος έχει πολλές κροκάλες μέχρι τα σύνορα με το Μάλι.
Ακόμα ξεχωρίζουν σαφώς η βόρεια από τη νότια αλγερινή Σαχάρα, με τον βόρειο τομέα να είναι λίγο μικρότερος και λιγότερο ξηρός από τον νότιο, φιλοξενώντας και το μεγαλύτερο μέρος του ισχνού πληθυσμού της αλγερινής Σαχάρας, καθώς περιλαμβάνει και τις περισσότερες οάσεις. Ανάμεσα στις εκτάσεις αμμόλοφων του Ανατολικού Μέγα Εργκ και του Δυτικού Μέγα Εργκ, και εκτεινόμενα βόρεια μέχρι τον Σαχαριανό Άτλαντα υπάρχουν υψίπεδα όπως το Ταντεμαΐτ και μια σύνθετη ασβεστολιθική δομή γνωστή ως Κοιλάδα Μ'Ζαμπ, όπου ζουν οι Μοζαβίτες Βέρβεροι. Ο νότιος τομέας της αλγερινής Σαχάρας είναι σχεδόν τελείως ξηρός και κατοικείται μόνο από νομάδες Τουαρέγκ και προσφάτως από εργάτες σε πετρελαιοπηγές. Ο γυμνός βράχος κυριαρχεί εδαφολογικά, αλλά σε ορισμένα μέρη των βουνών Αχαγκάρ και Τασιλί ν'Ατζέρ υπάρχουν ποτάμιες προσχώσεις σε κοιλάδες που επιτρέπουν την καλλιέργεια ειδών κηπουρικής.
Κλίμα και υδρολογία Επεξεργασία
Η βόρεια Αλγερία κείται στην εύκρατη ζώνη και απολαμβάνει ένα ήπιο, μεσογειακό κλίμα. Βρίσκεται περίπου στο γεωγραφικό πλάτος της Κρήτης και έχει παρόμοιες κλιματικές συνθήκες. Ωστόσο, η τοπογραφία της δίνει έντονες τοπικές αντιθέσεις (μικροκλίματα) ως προς τις θερμοκρασίες και τη μέση ετήσια βροχόπτωση. Μεγάλες διακυμάνσεις στον καιρό από έτος σε έτος είναι επίσης συνηθισμένες.[2] Αυτή η περιοχή είναι η πλέον πυκνοκατοικημένη της χώρας και αποκαλείται Τελ.
Στο Τελ οι μέσες θερμοκρασίες κυμαίνονται το καλοκαίρι από 21 έως 42 °C και τον χειμώνα από 10 εως 12 °C (η υγρασία ωστόσο είναι μεγάλη και τα περισσότερα σπίτια δεν θερμαίνονται επαρκώς). Στα ανατολικά, οι μέσες θερμοκρασίες είναι λίγο χαμηλότερες, ενώ στις στέπες του υψίπεδου τον χειμώνα η θερμοκρασίας φθάνει ως τους 0 °C. Εκεί κυριαρχεί ο σιρόκος, δηλαδή ο γεμάτος σκόνη νοτιοανατολικός (και εδώ νότιος) πνιγηρός άνεμος που φυσά από την έρημο, κάποτε με θυελλώδη ένταση.[2]
Μικρό μόνο μέρος της αλγερινής Σαχάρας κείται νοτίως του Τροπικού του Καρκίνου, ωστόσο ακόμα και τον χειμώνα οι θερμοκρασίες το μεσημέρι μπορεί να είναι πολύ υψηλές. Αλλά μετά το ηλιοβασίλεμα ο ξηρός αέρας και το ηπειρωτικό κλίμα συντελούν στην πτώση της θερμοκρασίας μέχρι το μηδέν.[2]
Οι βροχές είναι αρκετές κατά μήκος των παραλίων, με μέση ετήσια βροχόπτωση από 400 έως 670 χιλιοστά (mm), αυξανόμενη από τα δυτικά προς τα ανατολικά. Επομένως το βορειοανατολικό άκρο της χώρας είναι το πλέον βροχερό, με βροχόπτωση έως 1.000 mm κάποιες χρονιές. Οι επικρατούντες άνεμοι είναι ανατολικοί και βορειοανατολικοί το καλοκαίρι, και δυτικοί έως βόρειοι τον χειμώνα, αυξάνοντας τις βροχές από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο, ενώ αυτές είναι μειωμένες την άνοιξη και σχεδόν ανύπαρκτες το καλοκαίρι.[2]
Αριθμητικά και άλλα δεδομένα Επεξεργασία
Χερσαία σύνορα:
Ολικό μήκος: 6.343 km
Συνορεύουσες χώρες και μήκος συνόρων: Μαρόκο 1.559 km, Μάλι 1.376 km, Λιβύη 982 km, Τυνησία 965 km, Νίγηρας 956 km, Μαυριτανία 463 km, Δυτική Σαχάρα 42 km.
Συγκριτική έκταση: 18 φορές μεγαλύτερη της εκτάσεως της Ελλάδας. Είναι υπερδιπλάσια σε έκταση από τη Γαλλία και ολόκληρη τη Βαλκανική Χερσόνησο μαζί.
Μήκος ακτογραμμής: 1.622 km
Χωρικά ύδατα: 12 ναυτικά μίλια (22,2 km). Αποκλειστική ζώνη αλιείας: 32 έως 52 ναυτικά μίλια
Ακραία σημεία Επεξεργασία
- Χαμηλότερο σημείο: Λίμνη Σοτ Μελγκίρ: −40 m
- Υψηλότερο σημείο: όρος Ταχάτ: 3.003 m
- Βορειότερο σημείο: Ακρωτήριο Τακούς (Takouch) ή Ακρωτήριο Μπουγκαρούν (Bougaroûn)
- Ανατολικότερο σημείο: το τριεθνές σημείο με τον Νίγηρα και τη Λιβύη, στον Νομό (βιλαέτι) Ταμανρασσέτ
- Νοτιότερο σημείο: στο σύνορο με το Μάλι, ανατολικά του χωριού Ιν-Αμπαλέν του Μάλι, Νομός Αντράρ
- Δυτικότερο σημείο: το σύνορο με το Μαρόκο/Δυτική Σαχάρα, Νομός Τιντούφ (δεν είναι «σημείο», καθώς το σύνορο ταυτίζεται με έναν μεσημβρινό γεωγραφικού μήκους)
Φυσικοί πόροι και περιβάλλον Επεξεργασία
Φυσικοί πόροι: Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, σιδηρομετάλλευμα, φωσφορικά, ουράνιο, μόλυβδος, ψευδάργυρος
Ολικοί ανανεώσιμοι υδάτινοι πόροι: 11,67 km3 (2011)
Κατανάλωση γλυκού νερού (οικιακή/βιομηχανική/αγροτική):
Εθνική: 5,72 km3/έτος (22% / 13% / 65%)
Κατά κεφαλή: 182 m3/έτος (2005)
Φυσικοί κίνδυνοι: Σεισμοί στις ορεινές περιοχές, κατολισθήσεις και πλημμύρες κατά την εποχή των βροχών
Περιβαλλοντικά ζητήματα: Διάβρωση του εδάφους από την υπερβόσκηση και άλλες ακατάλληλες γεωργικές πρακτικές, ερημοποίηση, η απόρριψη ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων, αποβλήτων από τη διύλιση πετρελαίου και άλλων ρυπαντών σε ποτάμια και στη Μεσόγειο.
Η Αλγερία έχει υπογράψει τις εξής διεθνείς συμφωνίες: Για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή, την ερημοποίηση, τα κινδυνεύοντα είδη, την περιβαλλοντική τροποποίηση, τα επικίνδυνα απόβλητα, το Δίκαιο της θάλασσας, τη ρύπανση από πλοία, τους υγροβιότοπους, καθώς και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (προστασία του στρώματος του όζοντος). Έχει υπογραφεί, αλλά δεν έχει επικυρωθεί η συνθήκη για την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών.
Προστατευόμενες περιοχές Επεξεργασία
Η Αλγερία έχει δέκα Εθνικά Πάρκα, όπως και αρκετά καταφύγια άγριας ζωής. Παράδειγμα είναι το Καταφύγιο των Τζεμπέλ Μπαμπόρ στα Όρη Μπαμπόρ[3], ένα από τα λίγα υπολείμματα ενδιαιτήματος για το κινδυνεύον είδος μακάκος της Μπαρμπαριάς (Macaca sylvanus).[4]
Τα εθνικά πάρκα της Αλγερίας είναι τα εξής: Αχαγκάρ, Μπελεζμά, Σρεά, Τζουρτζουρά, Ελ Καλά, Γκουράγια, Τασιλί ν'Ατζέρ, Τάζα, Τενιέ ελ Αντ και Τλεμσέν.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Les Hautes Plaines algéro-marocaines et le Maroc central
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Algeria - Climate and Hydrology». countrystudies.us. US Library of Congress. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ National Wildlife Federation, 2001
- ↑ C. Michael Hogan, 2008
Πηγές Επεξεργασία
- CIA World Factbook (2014) United States Government Printing Office, Washington, D.C.
- C. Michael Hogan, (2008) Barbary Macaque: Macaca sylvanus, Globaltwitcher.com, επιμ. N. Strõmberg
- Παγκόσμιος Γεωγραφικός `Ατλας Παπύρου, τόμος Β΄
- European Digital Archive on the Soil Maps of the world