Γιούρι Γκαγκάριν
Ο Γιούρι Γκαγκάριν (ρωσικά: Юрий Алексеевич Гагарин, 9 Μαρτίου 1934 – 27 Μαρτίου 1968[12]) ήταν Σοβιετικός κοσμοναύτης που, στις 12 Απριλίου του 1961, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη.
Έγινε διάσημος και εξαιρετικά δημοφιλής παγκοσμίως, και του απονεμήθηκε ένας μεγάλος αριθμός μεταλλίων και βραβεύσεων, ανάμεσα τους και αυτό του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία ήταν και η ανώτατη διάκριση της χώρας. Η πτήση του με το Βοστόκ-1 ήταν η μοναδική στην οποία συμμετείχε, ωστόσο υπηρέτησε ως μέλος του αναπληρωματικού πληρώματος του Σογιούζ-1 και έπαιξε ρόλο στις διαστημικές προσπάθειες της Σοβιετικής Ένωσης. Αργότερα απέκτησε τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή εκπαίδευσης στο κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών έξω από τη Μόσχα, το οποίο ονομάστηκε προς τιμήν του.
Ο Γκαγκάριν πέθανε το 1968 όταν το αεροσκάφος MiG-15 που πετούσε κατά την διάρκεια εκπαίδευσης κατέπεσε από μηχανική βλάβη. Προς τιμή του έχει ιδρυθεί το ''βραβείο Γιούρι Γκαγκάριν''.
Τα πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε κοντά στο Κλούσινο, κοντά στο Γκζατσκ, δυτικά της Μόσχας. Οι γονείς του δούλευαν στην κολλεκτίβα της περιοχής. Ο ίδιος, αφού δούλεψε σε χυτήριο, παρακολούθησε την τεχνική σχολή του Σαράτωφ, όπου άρχισε και τις πρώτες του πτήσεις με ελαφρά αεροπλάνα. Το 1955, ακολουθώντας το πάθος του για τα αεροπλάνα, μπήκε στη Σχολή Πιλότων στο Αρινμπούρκ. Αποφοίτησε το 1957 με επαίνους, και στη συνέχεια υπηρέτησε αρχικά με το Βόρειο Στόλο κοντά στον Αρκτικό Κύκλο, πετώντας σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες, ενώ αργότερα έγινε δοκιμαστής πιλότος, πετώντας καινούργια και πειραματικά αεροσκάφη. Το 1959 επιλέχτηκε, μαζί με 20 άλλους, για να εκπαιδευτεί ως κοσμοναύτης, με σκοπό την πρώτη πτήση ανθρώπου στο διάστημα.
Ακολούθησε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι κοσμοναύτες έπρεπε, μεταξύ άλλων, να αντέξουν σε επιταχύνσεις 13 g, και η ψυχολογική εκπαίδευση περιελάμβανε ένα 24ωρο σε ένα σκοτεινό και ηχομονωμένο δωμάτιο. Οι τελικοί υποψήφιοι για το πρώτο ταξίδι στο διάστημα ήταν ο Γκαγκάριν και ο Γκέρμαν Τίτωφ, που επιλέχτηκαν, εκτός από την άριστη επίδοσή τους κατά την εκπαίδευση, και για το μικρό τους ανάστημα (το ύψος του Γκαγκάριν ήταν μόλις 1,58), μιας και ο θάλαμος της κάψουλας που θα τους μετέφερε στο διάστημα ήταν εξαιρετικά περιορισμένος και το μικρό βάρος του κοσμοναύτη αποτελεί σημαντικό προσόν, αφού μειώνει το κόστος. Η τελική απόφαση ήταν να πετάξει ο Γκαγκάριν, με τον Τίτωφ σαν εφεδρικό.
Η ιστορική πτήση του Γκαγκάριν
ΕπεξεργασίαΈτσι, στις 12 Απριλίου 1961, Τετάρτη του Πάσχα, στις 09:07 ώρα Μόσχας, ο Γιούρι Γκαγκάριν ξεκίνησε για το ιστορικό του ταξίδι μέσα στο Βοστόκ 1. Εικοσιπέντε λεπτά μετά την εκτόξευση, μπήκε σε μια ελλειπτική τροχιά με απόγειο 302 χιλιόμετρα, περίγειο 175 χιλιόμετρα και περίοδο 89 λεπτά και 34 δευτερόλεπτα, κινούμενος με ταχύτητα 7,61 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (27.396 χιλιόμετρα ανά ώρα). Το κωδικό του όνομα κατά τη διάρκεια της πτήσης ήταν Кедр (Κέδρος).
Πίσω στη Γη, τα νέα ήδη ξεκινούσαν για το γύρο του κόσμου. Το Σοβιετικό Επιτελείο τον προήγαγε, όσο ήταν στο διάστημα, σε Ταγματάρχη - για την περίπτωση που δεν γυρνούσε. Μάλιστα, είχαν ετοιμαστεί τρία δελτία τύπου για την αποστολή πριν την εκτόξευση: ένα για την περίπτωση επιτυχίας και δυο για την περίπτωση αποτυχίας. Ο Γκαγκάριν δεν είχε τον έλεγχο του σκάφους του, επειδή κανείς δεν ήξερε πώς οι συνθήκες κατά την πτήση θα επηρέαζαν τον άνθρωπο βιολογικά και ψυχολογικά ο συνδυασμός για το ξεκλείδωμα του χειριστηρίου βρισκόταν μέσα σ' ένα σφραγισμένο φάκελο που είχε μαζί του, ενώ το σκάφος ελεγχόταν από επιτελείο επιστημόνων και τεχνικών στη Γη.
Μετά από 67 λεπτά σε τροχιά, το προσωπικό ελέγχου πτήσης έδωσε εντολή στο σκάφος να πυροδοτήσει τους κινητήρες επιβράδυνσης και να αρχίσει την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα. Ο Γκαγκάριν δεν προσγειώθηκε μαζί με την κάψουλα, αλλά χρησιμοποίησε το εκτινασσόμενο κάθισμά του σε ύψος 7 χιλιομέτρων, και μετά από ελεύθερη πτώση χρησιμοποίησε το αλεξίπτωτό του και προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Τακτάροβα. Μια γυναίκα, η εγγονή της και η αγελάδα τους ήταν οι πρώτοι που είδαν τον Γκαγκάριν να επιστρέφει. Η συνολική διάρκεια της αποστολής, που τελείωσε στις 10:55 ώρα Μόσχας με την προσγείωση του Γκαγκάριν, ήταν 108 λεπτά.
Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης
ΕπεξεργασίαΜετά την πτήση του ο Γκαγκάριν έγινε παγκόσμια γνωστός, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες προκειμένου να διαφημίσει την επιτυχία της Σοβιετικής Ένωσης. Τιμήθηκε με το μετάλλιο Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης και εκλέχθηκε σε διάφορα αξιώματα, μεταξύ άλλων στη θέση του Αντιπροέδρου του Ανώτατου Σοβιέτ και στο Σοβιέτ των Εθνοτήτων. Συμμετείχε σε μεγάλο αριθμό προπαγάνδας και δημοσίων σχέσεων της Σοβιετικής Ένωσης, με αποτέλεσμα ο άλλοτε ατάραχος Γκαγκάριν άρχισε να φθείρεται από τη δημοσιότητα και να έχει προβλήματα με τον γάμο του. Παρόλα αυτά συνήλθε, και μετά από μια παγκόσμια περιοδεία, ξαναγύρισε στο διαστημικό πρόγραμμα της Ε.Σ.Σ.Δ.
Εκτός από κοσμοναύτης, ανέλαβε και εκπαιδευτής και σύμβουλος στο σχεδιασμό των σκαφών Βοσχόντ και Σογιούζ, και της Σοβιετικής προσπάθειας για την κατάκτηση της Σελήνης. Ασχολήθηκε ακόμα με τα προκαταρκτικά σχέδια ενός επαναχρησιμοποιούμενου διαστημοπλάνου. Αν και ήθελε να ξαναπετάξει στο διάστημα, θεωρήθηκε εθνικό κεφάλαιο, και για τον φόβο τυχόν ατυχήματος δεν του επετράπη να συμμετάσχει ξανά σε διαστημική πτήση (κάτι ανάλογο έγινε και με τον Τζον Γκλεν, τον πρώτο Αμερικανό που βγήκε στο διάστημα, που ξαναπέταξε μόνο στα βαθιά του γεράματα). Ο Γκαγκάριν θα μπορούσε στο εξής να πετάει μόνο αεροπλάνα, και μόνο με τη συνοδεία δεύτερου πιλότου.
Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα
ΕπεξεργασίαΣτο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας του έπειτα από το κατόρθωμά του, ο Γκαγκάριν επισκέφθηκε το 1962 την Ελλάδα. Πλήθος κόσμου τον επευφημούσε θερμά στις 12 Φεβρουαρίου, κατά στη διαδρομή του από το αεροδρόμιο του Ελληνικού προς την Αθήνα. Το σύνθημα «Γκαγκάριν-ειρήνη» που ακούστηκε τότε, δημιούργησε ένταση μεταξύ αριστερών διαδηλωτών και αστυνομίας και υπήρξαν μερικοί τραυματισμοί. Ο Γκαγκάριν συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή και έγινε δεκτός από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της ελληνικής πρωτεύουσας. Στη διάρκεια της διαμονής του στην πόλη, επισκέφθηκε και την Ακρόπολη[13].
Θάνατος
ΕπεξεργασίαΟ Γιούρι Γκαγκάριν πέθανε στις 27 Μαρτίου 1968, λίγες μέρες πριν την έβδομη επέτειο της ιστορικής του πτήσης. Σκοτώθηκε μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς. Ήταν 34 χρονών. Τα αίτια για το δυστύχημα ποτέ δεν ξεκαθαρίστηκαν, αν και αποκλείστηκε η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους. Διάφορες εκδοχές αναφέρουν την κακοκαιρία, την πρόκληση αναταράξεων από τις μηχανές ενός μαχητικού Su-11 ή την αποσυμπίεση του θαλάμου πτήσης. Το τότε Σοβιετικό καθεστώς είχε αναφέρει ότι ο Γκαγκάριν έμεινε μέσα στο αεροπλάνο ως το τελευταία στιγμή προκειμένου να μην πέσει πάνω σε ένα σχολείο. Ο Γιούρι Γκαγκάριν είναι θαμμένος στο Κρεμλίνο. Η γενέτειρα πόλη του μετονομάστηκε σε πόλη Γκαγκάριν προς τιμήν του, ενώ πολλά αγάλματά του στήθηκαν στην πατρίδα του και αλλού. Τον αποκάλεσαν Κολόμβο του Διαστήματος, Σύγχρονο Ίκαρο. Κέρδισε το θαυμασμό εκατομμυρίων ανθρώπων και ενέπνευσε χιλιάδες άλλους να συνεχίσουν στο δρόμο που άνοιξε στις 12 Απριλίου 1961.
Φιλοτελισμός και νομισματική
Επεξεργασία-
1964
-
1976
-
1981
-
2009
-
2001
-
2011
-
2011
-
2011
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 127780570. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Большая российская энциклопедия». (Ρωσικά) Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 2338828. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb127780570. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 102716515.
- ↑ www
.federalspace .ru /1968. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2015.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ www
.nmspacemuseum .org /inductee /yuri-a-gagarin /. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2023. - ↑ «Space Pioneers Enshrined». Las Vegas Optic. Las Vegas. 6 Οκτωβρίου 1976. σελ. 6.
- ↑ Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της 28 Μαρτίου 2025, σελ. 1 : "Εφονεύθη ο Γκαγκάριν εις δυστύχημα" Ανακτήθηκε στις 28/3/2033
- ↑ Ο Γκαγκάριν στην Αθήνα, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 70, Καθημερινή (1997).
Πηγές
Επεξεργασία- Aldrin, Buzz· McConnell, Malcolm (1989). Men From Earth . New York: Bantam. ISBN 0-553-05374-4. LCCN 89000323. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Cavallaro, Umberto (5 Οκτωβρίου 2018). The Race to the Moon Chronicled in Stamps, Postcards, and Postmarks: A Story of Puffery vs. the Pragmatic. Chichester, UK: Praxis Publishing. ISBN 978-3-319-92153-2.
- Burgess, Colin· Hall, Rex (2009). The First Soviet Cosmonaut Team . Chichester, UK: Praxis Publishing. ISBN 978-0-387-84824-2. LCCN 2008935694. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Doran, Jamie· Bizony, Piers (2011). Starman: The Truth Behind the Legend of Yuri Gagarin (50th Anniversary έκδοση). London: Bloomsbury. ISBN 978-1-4088-1554-0. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Dushenko, Konstantin (2019). Большой словарь цитат и крылатых выражений [Large dictionary of quotes and catchphrases] (στα Ρωσικά). LitRes. ISBN 978-5-457-02195-2. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2015.
- Evans, Ben (2 Απριλίου 2010). Escaping the Bonds of Earth: The Fifties and the Sixties. Chichester, UK: Praxis Publishing. Bibcode:2009ebe..book.....E. ISBN 978-0-387-79093-0. LCCN 2009925769. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2019.
- French, Francis· Burgess, Colin (1 Σεπτεμβρίου 2009). Into That Silent Sea: Trailblazers of the Space Era, 1961–1965. Lincoln, NE: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-8032-2639-5. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - French, Francis (2010). «Yuri Gagarin: the first person into space (1934–1968)». Στο: Hanbury-Tenison, Robin. The Great Explorers. London: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-25169-0.
- Gagarin, Yuri· Denisova, N.· Borzenko, S. (1961). «Среда, 12 апреля» [Wednesday, 12 April]. Στο: Kamanin, Nikolai· Novikova, L. Дорога в космос [Road to Space] (στα Ρωσικά). Moscow: Pravda. OCLC 30661794. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2008 – μέσω TestPilot.ru. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια)
«Среда, 12 апреля» [Wednesday, 12 April] (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2008 – μέσω TestPilot.ru. - Gavrilin, Vi︠a︡cheslav Mikhailovich (1973). Sportsmen of the Soviet Army. Moscow: Novosti Press Agency. OCLC 23374154. Translation of Sportsmeny sovetskoĭ armii.
- Gerovitch, Slava (2011). «The human inside a propaganda machine». Στο: Andrews, James T.· Siddiqi, Asif A. Into the Cosmos: Space Exploration and Soviet Culture. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0-8229-7746-9. LCCN 2011020849. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Gerovitch, Slava (24 Ιουλίου 2015). Soviet Space Mythologies: Public Images, Private Memories, and the Making of a Cultural Identity. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press. ISBN 978-0-8229-8096-4.
- Hall, Rex· Shayler, David (Μαΐου 2001). The Rocket Men: Vostok & Voskhod. The First Soviet Manned Spaceflights. Chichester, UK: Praxis Publishing. ISBN 978-1-85233-391-1. LCCN 2001018373. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2019. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Hall, Rex D.· Shayler, David J.· Vis, Bert (2007). Russia's Cosmonauts: Inside the Yuri Gagarin Training Center. Chichester, UK: Praxis Publishing. ISBN 978-0-387-73975-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2019. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Impey, Chris (13 Απριλίου 2015). Beyond: Our Future in Space. New York: W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-24664-3. OCLC 946968696. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2019.
- Jenks, Andrew (2011). «The sincere deceiver: Yuri Gagarin and the search for a higher truth». Στο: Andrews, James T.· Siddiqi, Asif A. Into the Cosmos: Space Exploration and Soviet Culture. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press. σελίδες 107–132. ISBN 978-0-8229-7746-9. LCCN 2011020849. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2019. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Jenks, Andrew (2012a). «Conquering space: the cult of Yuri Gagarin». Στο: Bassin, Mark· Kelly, Catriona. Soviet and Post-Soviet Identities. Cambridge: Cambridge University Press. σελίδες 129–150. ISBN 978-1-107-01117-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2015.
- Jenks, Andrew L (2013). The Cosmonaut Who Couldn't Stop Smiling: The Life and Legend of Yuri Gagarin. DeKalb, IL: Northern Illinois University Press. ISBN 978-0-87580-699-0.
- Leonov, Alexei· Scott, David (2004). Two Sides of the Moon . New York: Thomas Dunne Books. ISBN 978-0-312-30866-7. LCCN 2004059381. OCLC 56587777. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Lindsay, Hamish (11 Νοεμβρίου 2013). Tracking Apollo to the Moon. London: Springer. ISBN 978-1-4471-0255-7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2019.
- Louis, Victor E· Louis, Jennifer M. (1980). Sport in the Soviet Union. Oxford: Pergamon. ISBN 0-08-024506-4. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Norberg, Carol (18 Νοεμβρίου 2013). Human Spaceflight and Exploration. Chichester, UK: Praxis Publishing. ISBN 978-3-642-23725-6.
- Pervushin, Аnton (2011). 108 минут, изменившие мир: вся правда о полете Юрия Гагарина [108 minutes that changed the world: the whole truth about the flight of Yuri Gagarin] (στα Ρωσικά). Moscow: Eksmo. ISBN 9785457022300.
- Pocock, Philip (2012). «Look up! Art in the age of orbitization». Στο: Geppert, Alexander C. T. Imagining Outer Space: European Astroculture in the Twentieth Century. Palgrave Macmillan. σελίδες 319–341. doi:10.1057/9780230361362_17. ISBN 978-0-230-23172-6. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2023.
- Polmar, Norman· Breyer, Siegfried (1984). Guide to the Soviet Navy (3rd έκδοση). Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 978-0-87021-239-0. OCLC 317097201. Unknown parameter
|name-list-style=
ignored (βοήθεια) - Sheldon, Charles· και άλλοι. (National Aeronautics and Space Administration, World Spaceflight News, and the United States Congress) (18 Μαΐου 2013). Histories of the Soviet / Russian Space Program. 1. Progressive Management Publications. ISBN 978-1-5496-9658-9. OCLC 1019250543.
- Siddiqi, Asif A (2000). Challenge to Apollo: The Soviet Union and the Space Race, 1945–1974. Washington, DC: NASA. ISBN 978-1-78039-301-8. LCCN 00038684. OCLC 48909645. SP-2000-4408. Part 1 (pages 1–499) Αρχειοθετήθηκε 16 September 2008 στο Wayback Machine., Part 2 (pages 500–1011) Αρχειοθετήθηκε 14 July 2019 στο Wayback Machine..
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Cole, Michael D. (1995). Vostok 1: First Human in Space . Springfield, NJ: Enslow. ISBN 0-89490-541-4.
- Jenks, A. L. (2019). The Cosmonaut Who Couldn’t Stop Smiling: The Life and Legend of Yuri Gagarin (NIU Series in Slavic, East European, and Eurasian Studies). DeKalb: Northern Illinois University Press.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Αναλυτική περιγραφή της πορείας του Γκαγκάριν στο σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα, από την Εγκυκλοπαίδεια Αστροναυτικής.
- Φωτογραφίες Αρχειοθετήθηκε 2005-12-26 στο Wayback Machine. από αγάλματα του Γκαγκάριν.
- Σύντροφος κοσμοναύτης, Αρχειοθετήθηκε 2006-06-29 στο Wayback Machine. σελίδα-αφιέρωμα.
- Ο αστροναύτης προσεγειώθη σώος εντός 1ωρ. 48' εφημερίδα Ελευθερία 13-4-1961.
- Obituary by Associated Press, published on The New York Times, 28 March 1968
- «Gagarin, Yuri Alekseyevich». Astronautix.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2023.
- Caterina, Gianfranco (9 March 2020). «Gagarin in Brazil: reassessing the terms of the Cold War domestic political debate in 1961». Revista Brasileira de Política Internacional 63 (1): 16. doi: . ISSN 0034-7329.
- Multimedia