Γκρέιπφρουτ

Γκρέιπφρουτ
	; Ο καρπός του γκρέιπφρουτ
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida);
Τάξη:	Σαπινδώδη (Sapindales);
Οικογένεια:	Ρουτίδες (Rutaceae);
Γένος:	Κίτρος (Citrus);
Είδος:	C. × paradisi;
Διώνυμο
	Πομπελμοσία η βοτρυόκαρπος (Citrus × paradisi); L.

Το γκρέιπφρουτ ή γκρέιπ φρουτ^[1] (αγγλικά: grapefruit‎, κ. γρ. φρούτο σταφύλι‎, προφέρεται: [ˈɡɹeɪp.fɹuːt] ( ακούστε)) είναι οπωροφόρο δέντρο της τάξης των σαπινδωδών, του γένους κίτρος και της οικογένειας των ρουτιδών (εσπεριδοειδών), αγγειόσπερμο δικότυλο φυτό και καλλιεργείται για τον ομώνυμο καρπό του. Θεωρείται πολύ πιθανό ότι το γκρέιπφρουτ αποτελεί μετάλλαξη της φράπας.

Προέλευση

Η καταγωγή του είναι από την Τζαμάικα ενώ καλλιέργειες υπήρχαν στο νησί Μπαρμπάντος το 1750.

Η ονομασία του προέρχεται από την αγγλική λέξη grapefruit^[1] που σημαίνει φρούτο σταφύλι και πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τον Βρετανό καλλιτεργητή Τζον Λούναν, πιθανόν λόγω της παρόμοιας γεύσης του φρούτου με το σταφύλι^[2] ή λόγω της διάταξης των καρπών πάνω στο δέντρο, που ενίοτε θυμίζουν τσαμπιά.^[3]^[4]

Χαρακτηριστικά

Το ύψος του δέντρου φτάνει τα 5 μέτρα, έχει πυκνό φύλλωμα που αποτελείται από σκούρα πράσινα ή γυαλιστερά φύλλα. Κατά την περίοδο ανθοφορίας, στους άξονες των φύλλων φύονται μεγάλα άσπρα άνθη. Τα πέταλά τους μοιάζουν με της πορτοκαλιάς, αλλά είναι μεγαλύτερα. Ο καρπός είναι κίτρινου χρώματος όταν ωριμάσει και στο μέγεθος είναι μεγαλύτερος από αυτόν της πορτοκαλιάς. Πάντως το μέγεθος του ποικίλει ανάλογα με το είδος και τις συνθήκες καλλιέργειας, Η σάρκα του έχει κίτρινο, ροζ ή κόκκινο χρώμα, ανάλογα με την ποικιλία είναι μαλακή και χυμώδης και η γεύση της είναι γλυκόξινη. Η φλούδα είναι λεία και η γεύση της είναι έντονα πικρή.

Καλλιέργεια

Προκειμένου να παράγει καλούς καρπούς, το γκρέιπφρουτ πρέπει να καλλιεργείται σε εδάφη αμμώδη και σχετικά γόνιμα. Η λίπανση όμως με διάφορα λιπάσματα ή κοπριά θεωρείται απαραίτητη. Τα δέντρα αποδίδουν εμπορικά εκμεταλλεύσιμους καρπούς κατά τον 3ο-5ο χρόνο μετά από τη φύτευση τους. Κάθε ενήλικο δέντρο έχει μεγάλη παραγωγικότητα, που μπορεί να φτάσει και τα 650 κιλά καρπού ανά δέντρο.

Κατανάλωση

Το γκρέιπφρουτ έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, και είναι 3ο σε περιεκτικότητα στη συγκεκριμένη βιταμίνη μετά το πορτοκάλι και το λεμόνι. Τρώγεται σκέτο ως φρούτο, αν και περισσότερο καταναλώνεται σε χυμούς και συνήθως με την προσθήκη και άλλων φρούτων.

Η κυριότερη ποικιλία είναι η κίτρινη άσπερμη Μαρς Σίντλες. Άλλες ποικιλίες είναι η Πινκ Μαρς με ροζ σάρκα, η πολύσπερμη Φόστερ και η άσπερμη ποικιλία Τόμπσον.

Παραγωγή

Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός γκρέιπφρουτ και φράπας, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ και το Βιετνάμ.

Παραγωγή γκρέιπφρουτ και φράπας το 2005.

Οι δέκα μεγαλύτεροι παραγωγοί γκρέιπφρουτ (και φράπας) το 2013
Χώρα	Παραγωγή (μετρικοί τόνοι)	Υποσημείωση
Κίνα	3.717.324,00
ΗΠΑ	1.074.108,00
Βιετνάμ	439.602,18
Μεξικό	425.433,00
Νότια Αφρική	325.746,00	Im
Ταϊλάνδη	305.000,00	F
Ινδία	285.300,00	*
Τουρκία	228.799,00
Ισραήλ	210.681,00
Αργεντινή	203.943,00	Im
Παγκόσμια	8.453.446,35	A
Χωρίς σύμβολο = επίσημα δεδομένα, F = εκτίμηση FAO, * = Ανεπίσημα/Ημιεπίσημα/Αντικατοπτριστικά δεδομένα, C = κατ' εκτίμηση, A = Σύνολο (μπορεί να περιέχει επίσημα, ημιεπίσημα ή κατ' εκτίμηση δεδομένα); Πηγή: Food and Agricultural Organization of the United Nations - Statistics Division Αρχειοθετήθηκε 2016-07-28 στο Wayback Machine.

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 «γκρέιπ φρουτ». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2025.
↑ Lunan, John (1814). Hortus Jamaicensis. Jamaica: St. Iago de la Vega Gazette. σελίδες 171–173. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020.
↑ California (1895). «Report of the Secretary–the pomelo». Appendix to the Journals of the Senate and Assembly of the twenty-first Session of the Legislature of the State of California. V. Sacramento, California: Legislature of the State of California. σελ. 65. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. The pomelo is now marketed under the name 'grape-fruit', which is a misnomer. This is confusing and misleading. The name 'grape-fruit' was given to this fruit in Florida, as it hangs on trees in clusters resembling the grape, but has no relation to it whatever. Growers and shippers should drop the name 'grape-fruit' and apply to it the name pomelo, which is popular, and botanically correct.
↑ «How did the grapefruit get its name?». Library of Congress. Everyday Mysteries. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Λεξιλογικός ορισμός του γκρέιπφρουτ στο Βικιλεξικό
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Citrus Paradisi group στο Wikimedia Commons

[:0-1] 1,0 ^1,1 «γκρέιπ φρουτ». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2025.

[2] Lunan, John (1814). Hortus Jamaicensis. Jamaica: St. Iago de la Vega Gazette. σελίδες 171–173. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2020.

[State_of_California_1895-3] California (1895). «Report of the Secretary–the pomelo». Appendix to the Journals of the Senate and Assembly of the twenty-first Session of the Legislature of the State of California. V. Sacramento, California: Legislature of the State of California. σελ. 65. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. The pomelo is now marketed under the name 'grape-fruit', which is a misnomer. This is confusing and misleading. The name 'grape-fruit' was given to this fruit in Florida, as it hangs on trees in clusters resembling the grape, but has no relation to it whatever. Growers and shippers should drop the name 'grape-fruit' and apply to it the name pomelo, which is popular, and botanically correct.

[loc.gov-4] «How did the grapefruit get its name?». Library of Congress. Everyday Mysteries. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]