Γλώσσες της Αλβανίας
Η Αλβανία είναι μια, εν γένει, εθνικά ομοιογενής χώρα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού μιλάει τα αλβανικά, που είναι η επίσημη γλώσσα. Η Αλβανική έχει δύο ξεχωριστές διαλέκτους: τη Τοσκική, που ομιλείται στο νότο, και τη Γκεγκική, που ομιλείται στο βορρά. Ωστόσο, πολλοί Αλβανοί μιλούν γλώσσες όπως τα ιταλικά, ελληνικά, γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά, μεταξύ άλλων, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού αλβανικών διασπορών και αλβανικών κοινοτήτων σε όλα τα Βαλκάνια και την δυτική Ευρώπη. Τα ελληνικά, η γλώσσα της ελληνικής μειονότητας, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην περιοχή της Βορείου Ηπείρου και γενικά στις νότιες περιοχές της χώρας.
Οι Αλβανοί είναι ένα από τα πολυγλωσσικά έθνη στην Ευρώπη.[1] Στο σπίτι, στην περιοχή και σε όλο τον κόσμο πολλοί Αλβανοί ομιλούν περισσότερες από δύο γλώσσες.
Η ιταλική γλώσσα χρησιμοποιείται ευρέως σε ολόκληρη την Αλβανία. Σήμερα, η γνώση της αγγλικής αναπτύσσεται πολύ γρήγορα, ειδικά μεταξύ των νεότερων ηλικιών. Διάφορες γλώσσες ομιλούνται από εθνοτικές μειονότητες, όπως η ελληνική, η σλαβομακεδονική, κλπ.
Κατάσταση των Αλβανικών Επεξεργασία
Το άρθρο 14 του Αλβανικού Συντάγματος ορίζει ότι «η επίσημη γλώσσα στη Δημοκρατία της Αλβανίας είναι η αλβανική».[2] Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2011, 2.765.610 άτομα ή αλλιώς το 98.767% του πληθυσμού δήλωσε την αλβανική γλώσσα ως μητρική (η μητρική γλώσσα ορίζεται ως η πρώτη ή κύρια γλώσσα που ομιλείται στο σπίτι κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας).[3]
Διάλεκτοι Επεξεργασία
Τα πρότυπα αλβανικά βασίζονται στη τοσκική διάλεκτο, που ομιλείται στη Νότια Αλβανία. Η γκεγκική διάλεκτος μιλιέται στη Βόρεια Αλβανία και επίσης από τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου. Το παραδοσιακό σύνορο μεταξύ των δύο διαλέκτων είναι ο ποταμός Σκουμπίν. Αν και είναι κάπως διαφορετικές, είναι αμοιβαία κατανοητές.[4][5] Άλλες αξιοσημείωτες ποικιλίες, οι οποίες είναι όλοι υποδιάλεκτοι της Τοσκ, περιλαμβάνουν τη Τσαμ, την Αρμπερές που ομιλείται στην Ιταλία και τα Αρβανίτικα στη Νότια Ελλάδα.
Μειονοτικές γλώσσες Επεξεργασία
Ελληνικά Επεξεργασία
Η ελληνική γλώσσα είναι η πλέον διαδεδομένη μειονοτική γλώσσα της Αλβανίας και η πρώτη μεγαλύτερη πιο διαδεδομένη γλώσσα. Επειδή ο αριθμός των Ελλήνων στην Αλβανία αμφισβητείται, ο ακριβής αριθμός των γηγενών ομιλητών της ελληνικής γλώσσας είναι άγνωστος. Οι Έλληνες της Αλβανίας μιλούν μια σύγχρονη νότια ελληνική διάλεκτο, γνωστή ως Βόρεια Ηπειρώτικη Ελληνική.[6] Παράλληλα με τα δάνεια από τα αλβανικά, διατηρεί μερικές αρχαϊκές μορφές και λέξεις που δεν χρησιμοποιούνται πρότυπα σύγχρονα Ελληνικά, καθώς και στις ελληνικές διαλέκτους της νότιας Ηπείρου. Παρά τις σχετικά μικρές αποστάσεις μεταξύ των διαφόρων πόλεων και χωριών, υπάρχει κάποια διαλεκτική διακύμανση,[7] πιο έντονα στον τόνο.[8] Επιπλέον, πολλοί Αλβανοί έχουν γνώση της ελληνικής γλώσσας, κυρίως λόγω παλαιότερης μετανάστευσης στην Ελλάδα. Η ελληνική γλώσσα μάλιστα είναι συνεπίσημη σε δήμους και περιοχές της νότιας Αλβανίας.
Αρομανικά Επεξεργασία
Τα Αρομανικά είναι η μητρική γλώσσα για περίπου 100.000 έως 200.000 Αρομάνους της Αλβανίας.[9][10] Ζουν κυρίως στις νότιες και κεντρικές περιοχές της χώρας. Οι Αρομάνοι, με την επωνυμία «Βλάχοι», είναι μια αναγνωρισμένη πολιτιστική μειονότητα στον αλβανικό νόμο.[11]
Σλαβομακεδονικά Επεξεργασία
Σύμφωνα με την απογραφή του 1989, στην Αλβανία υπήρχαν περίπου 5.000 ομιλητές της σλαβομακεδονικής γλώσσας. Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν στη νοτιοανατολική πλευρά της χώρας στην περιοχή των λιμνών Πρεσπών.[12] Οι Σλαβομακεδόνες είναι μια επίσημα αναγνωρισμένη μειονότητα στον Δήμο Πούστετς. Ωστόσο, μόνο οι Σλαβομακεδόνες που ζουν στο Πούστετς μπορούν να δηλώσουν την εθνικότητα και τη γλώσσα τους. Μια εθνική σλαβομακεδονική οργάνωση ισχυρίζεται ότι στην Αλβανία ζουν ανάμεσα στους 120.000 με 350.000 Σλαβομακεδόνες.[13] Πολιτικά, εκπροσωπούνται από τη Συμμαχία των Σλαβομακεδόνων για την Ευρωπαϊκή Ένταξη, η οποία στις εκλογές του 2011 έλαβε περίπου 2.500 ψήφους.[14]
Ρομάνι Επεξεργασία
Περίπου 10.000 Ρομά ζουν σήμερα στην Αλβανία. Διατήρησαν τη γλώσσα, παρά την έλλειψη εκπαίδευσης στη γλώσσα αυτή.[15]
Σερβοκροατικά Επεξεργασία
Τα σερβοκροατικά ομιλούνται και κατανοούνται στη βόρεια Αλβανία, κοντά στα σύνορα των πρώην Γιουγκοσλαβικών χωρών της Σερβίας και του Μαυροβουνίου.[1] Το τηλεοπτικό φαινόμενο των Ιταλικών συνέβη επίσης με τα σερβοκροατικά, αλλά σε μικρότερο βαθμό.[16]
Ξένες γλώσσες Επεξεργασία
Ιταλικά Επεξεργασία
Η ιταλική γλώσσα είναι μακράν η πιο γνωστή ξένη γλώσσα στην Αλβανία και είχε επίσημη ιδιότητα όταν η χώρα ήταν προτεκτοράτο της Ιταλίας.[1] Οι περισσότεροι Ιταλοί δεν έχουν μάθει τη γλώσσα στις αίθουσες διδασκαλίας ή από βιβλία, αλλά παρακολουθώντας την ιταλική τηλεόραση.[16] Κατά το πρόσφατο κομμουνιστικό καθεστώς, οι Αλβανοί που ζούσαν στις πόλεις κατά μήκος της ακτής της Αδριατικής είχαν πρόσβαση στην ιταλική τηλεόραση.[17] Πολλοί Αλβανοί "ειδικεύτηκαν στην επανεκπομπή των τηλεοράσεών τους για να κατανικήσουν την προσπάθεια της Αλβανικής κυβέρνησης να μπλοκάρει τα ιταλικά κανάλια".[18] Ένας μεγάλος αριθμός μεσήλικων και νεότερων ανθρώπων μεγάλωσε με τη γλώσσα και τα γνωρίζουν πολύ καλά.[1]
Μεταξύ των ηλικιωμένων, η ιταλική είναι επίσης κοινή καθώς η γλώσσα χρησιμοποιήθηκε στο εκπαιδευτικό σύστημα στη δεκαετία του 1930, αφού ο βασιλιάς Ζογ εξέδωσε διάταγμα που απαιτούσε την διδασκαλίας της ιταλικής σε όλα τα σχολεία το 1933.[19]
Η Αλβανία φιλοξενεί επίσης 19.000 Ιταλούς, οι οποίοι βοήθησαν στην ανάπτυξη της γλώσσας στη χώρα.
Αγγλικά Επεξεργασία
Τα αγγλικά είναι συνήθως δημοφιλή μεταξύ των νεότερων γενεών των Αλβανών.[20][21] Από τη δεκαετία του 1990 είναι η πλέον διδασκόμενη ξένη γλώσσα στο αλβανικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το 2006, πάνω από το 65% των παιδιών της Αλβανίας μιλούσε άπταιστα ή ημιάπταιστα αγγλικά.[22]
Η γλώσσα ήρθε στην Αλβανία το 1921, όταν η Αλβανική Επαγγελματική Σχολή άρχισε να διδάσκει τα αγγλικά με τη χορηγία του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού. Το σχολείο λειτούργησε μέχρι το 1933.[19] Η αλβανική κυβέρνηση τότε αποφάσισε να καταστήσει την αγγλική γλώσσα δεύτερη γλώσσα της χώρας.[23] Τα ρωσικά έγιναν η κύρια γλώσσα που διδασκόταν στα σχολεία, αφότου οι κομμουνιστές ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας. Μετά το Αλβανοσοβιετικό σχίσμα τη δεκαετία του 1960, εισήχθησαν τα αγγλικά για να ανταγωνιστούν τα ρώσικα.[19] Ένα βιβλίο του 2006 από την Μιμόζα Ρίστα-Ντέμα, Ph.D. στην Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα, περιγράφει τη διδασκαλία της αγγλικής κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής:
| « | Παρόλο που τα αγγλικά διδάσκονταν στα σχολεία, θεωρούνταν η γλώσσα του δυτικού ιμπεριαλισμού και ως εκ τούτου τα στοιχεία του πολιτισμού του προσφέρονταν στους μαθητές των Αγγλικών επιλεκτικά.[24] | » |
Άλλες γλώσσες Επεξεργασία
Τα γαλλικά λύκεια στη Κορυτσά και το Αργυρόκαστρο λειτούργησαν κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής εποχής, επειδή ο ηγέτης της κομμουνιστικής Αλβανίας Ενβέρ Χότζα σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ στη Γαλλία και με την άνοδό του στην εξουσία επέτρεψε τη δραστηριότητά τους. Η Αλβανία είναι μέλος της Γαλλοφωνίας. Οι περισσότεροι ομιλητές των γαλλικών στην Αλβανία βρίσκονται σε αυτές τις δύο πόλεις και τις γύρω περιοχές, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας.[1] Σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Γαλλοφωνίας, η Αλβανία φιλοξενεί 300.000 Γάλλους ομιλητές.
Η ρωσική άρχισε να διδάσκεται στα σχολεία και τα πανεπιστήμια τη δεκαετία του 1950, όταν ήταν η λίνγκουα φράνκα των χωρών του Ανατολικού Μπλοκ, μέρος του οποίου ήταν η Αλβανία.[19] Η διδασκαλία της γλώσσας στα σχολεία συνεχίστηκε μέχρι το Αλβανοσοβιετικό σχίσμα στις αρχές του 1961. Πολλοί από αυτούς που έμαθαν τη γλώσσα εκείνη την εποχή, την έχουν ξεχάσει σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της έλλειψης χρήσης.[1]
Μετά τις ιδεολογικές αντιπαραθέσεις με την ΕΣΣΔ, η Αλβανία και η Κίνα ήρθαν πιο κοντά. Πολλοί Αλβανοί φοίτησαν στην Κίνα και έμαθαν τα κινέζικα εκεί. Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Αλβανία το 1991, πολλοί νέοι Αλβανοί ταξίδεψαν επίσης στην Κίνα για εκπαίδευση και έμαθαν τη γλώσσα.[1]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Gloyer, Gillian (2008). Albania: the Bradt travel guide (3rd έκδοση). Chalfont St. Peter: Bradt Travel Guides. σελ. 44. ISBN 9781841622460.
- ↑ «Constitution of the Republic of Albania» (PDF). Republic of Albania Council of Ministers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2012.
- ↑ Baker, Colin· Jones, Sylvia Prys (1998). Encyclopedia of bilingualism and bilingual education. Clevedon: Multilingual Matters. σελ. 412. ISBN 9781853593628.
- ↑ Dana, Leo Paul (2001). Economies of the Eastern Mediterranean region : economic miracles in the making. Singapore [u.a.]: World Scientific. σελ. 47. ISBN 9789810244743.
- ↑ Appendix A. History & Diatopy of Greek. The story of pu: The grammaticalisation in space and time of a Modern Greek complementiser. December 1998. University of Melbourne.Nick Nicholas.
- ↑ Encyclopedia of the stateless nations: ethnic and national groups around the world. James Minahan. Greenwood Publishing Group, 2002. (ISBN 0-313-32384-4).
- ↑ Contested Spaces and Negotiated Identities in Dhermi/Drimades of Himare/Himara area, Southern Albania. Αρχειοθετήθηκε 2011-06-10 στο Wayback Machine. Nataša Gregorič Bon. Nova Gorica 2008.
- ↑ According to INTEREG - quoted by Eurominority Αρχειοθετήθηκε 2006-07-03 στο Wayback Machine.: Aromanians in Albania Αρχειοθετήθηκε 2014-11-22 στο Portugese Web Archive, Albania's Aromanians; Reemerging into History
- ↑ Arno Tanner. The forgotten minorities of Eastern Europe: the history and today of selected ethnic groups in five countries. East-West Books, 2004 (ISBN 978-952-91-6808-8), p. 218: "In Albania, Vlachs are estimated to number as many as 200,000"
- ↑ Schwandner-Sievers, Stephanie. «The Albanian Aromanians´ Awakening: Identity Politics and Conflicts in Post-Communist Albania» (PDF). European Centre for Minority Issues. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ «LOCAL SELF-GOVERNMENT AND DECENTRALIZATION: CASE OF ALBANIA. HISTORY, REFORMES AND CHALLENGES» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012.
- ↑ United Nations High Commissioner for Refugees. «World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Albania : Macedonians». Unhcr.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2013.
- ↑ «Results of the 2011 local elections of Albania» (PDF). Central Elections Commission of Albania. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Hemming, Andreas (2010). Albania: family, society and culture in the 20th century. Münster: LIT. σελ. 132. ISBN 9783643501448.
- ↑ 16,0 16,1 Hemming, Andreas (2010). Albania: family, society and culture in the 20th century. Münster: LIT. σελ. 183. ISBN 9783643501448.
- ↑ Pardo-de-Santayana, Manuel· Pieroni, Andrea· Puri, Rajindra K. (2010). Ethnobotany in the new Europe : people, health, and wild plant resources (1. publ. έκδοση). New York: Berghahn Books. σελ. 29. ISBN 9781845454562.
- ↑ McAdam, Marika· Jayne d' Arcy· Chris Deliso· Peter Dragicevic (2009). Western Balkans (2nd έκδοση). Footscray, Vic.: Lonely Planet. σελ. 96. ISBN 9781741047295.
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 Rista-Dema 2006, σελ. 14.
- ↑ Vorhees, Mara (2009). Eastern Europe (10th έκδοση). Footscray, Vic.: Lonely Planet. σελ. 43. ISBN 9781741048544.
- ↑ IBP USA Staff, International Business Publications, USA (2008). Albania Company Laws and Regulations Handbook. Int'l Business Publications. σελ. 228. ISBN 9781433069338.
- ↑ Rista-Dema 2006, σελ. 16.
- ↑ Rista-Dema 2006, σελ. 12.
- ↑ Rista-Dema 2006, σελ. 15.
Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία
- Rista-Dema, Mimoza (2006). Inverse-order constructions in Albanian English discourse and prototype effects. [Bloomington, Ind.]: Indiana University. ISBN 9780542847905.