Άγιος Νικόλαος Κράλης
- Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Ελλάδα, δείτε: Άγιος Νικόλαος (τοπωνύμια Ελλάδας)
- Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Αχαΐα, δείτε: Άγιος Νικόλαος Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°05′44″N 21°36′33″E / 38.09556°N 21.60917°E
Ο Άγιος Νικόλαος Κράλης της Ωλενίας, γνωστότερο ως Κράλη ή Κράλι[1][2][3], είναι χωριό του Νομού Αχαΐας.
| Άγιος Νικόλαος Κράλης | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Δυτικής Αχαΐας |
| Δημοτική Ενότητα | Ωλενίας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 65 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Κράλι |
Γενικά στοιχεία Επεξεργασία
Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καλλικράτης από 1/1/2011 ανήκει στο Δήμο Δυτικής Αχαΐας. Την περίοδο 1997-2010, βάσει του Σχεδίου Καποδίστριας, ανήκε στον πρώην Δήμο Ωλενίας ως τμήμα του δημοτικού διαμερίσματος της πρώην ομώνυμης κοινότητας, ενώ υπήρξε και έδρα αυτής από τη σύστασή της το 1912 έως το 1984, όπου και μεταφέρθηκε στο γειτονικό Καλαμάκι (Χαρμπιλαίικα)[4]. Πολύ κοντά του είναι η ΒΙ.ΠΕ. Πάτρας καθώς και τα χωριά Λουσικά, Θωμαίικα, Κουνελαίικα, Ποιμενοχώρι (Μπουντουραίικα) και Αυγεραίικα.
Βρίσκεται σε υψόμετρο 65 μέτρων[2], σε λόφο ανατολικά της μικρής κοιλάδας που δημιουργεί ο ποταμός Σερδινή.
Ιστορία Επεξεργασία
Κατά την αρχαιότητα η περιοχή ίσως να υπήρξε η τοποθεσία της αρχαίας πολίχνης Ευρυτειαί, η οποία βρισκόταν κοντά στις αρχαίες Πειραί, αλλά η θέση της είναι αβέβαιη[1]. Η αρχαιολογική σκαπάνη στις εντός του χωριού θέσεις Πλάκες και Βασιλοσυκιά έχει φέρει στο φως υπολείμματα αρχαίας κεραμικής[1].
Η παλιά ονομασία Κράλη ή Κράλι είναι πιθανότατα ξενικής προέλευσης, σλάβικης, με διττή μάλλον σημασία. Με τον όρο "κράλης" ή "κιράλης" εννοείται ο "βασιλιάς". Μπορεί όμως αυτός ο όρος να πρόκειται και για απλό επώνυμο οικογένειας που κατοίκησε ίσως στην περιοχή[2][3][5][6].
Η παλαιότητα του χωριού διαπιστώνεται ήδη από το 15ο αι., το 1461 όπου φαίνεται να έχει 14 κατοίκους[3]. Καταγράφεται λ.χ. στη βενετική απογραφή Corner του 1689 όπου βρέθηκε να έχει 38 κατοίκους, το 1699 στις βενετικές καταστάσεις χωριών της περιοχής της Πάτρας, και το 1700 στη βενετική απογραφή Grimani όπου διαπιστώθηκε να έχει 89 κατοίκους (17 οικογένειες) και καταγράφεται ως Cragli[2][3][7].
Στα 1885 αναφέρεται ότι ο οικισμός απείχε τότε δυόμισι ώρες δρόμο από την Κάτω Αχαΐα, την έδρα του τότε Δήμου Δύμης στον οποίο ανήκε διοικητικά[8]. Στις αρχές του 20ού αι. οι μισοί κάτοικοι του χωριού ήταν αλβανόφωνοι, δηλ. μιλούσαν αρβανίτικα[9][10].
Με το ΦΕΚ 287Α της 10/10/1955 το χωριό μετονομάστηκε σε Άγιος Νικόλαος[4][11][12].
Με το σεισμό της 8ης Ιουνίου 2008 προκλήθηκαν εκτεταμένες ζημίες στα σπίτια του χωριού καθώς και στον ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου.
Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[13][14] είναι η εξής[2][3]:
| 1830 | 1835 | 1844 | 1848-1851 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 18 οικογ.[7] | 18 οικογ. - 73 κατ.[7] |
109[7] | 32 οικογ. - 160 κατ.[7] |
156 κατ.[7] | 195[7] | 273[7] | 211[7] | 189[7] | 203[7] | 151[7] | 150[7] | 124[7] | 120[7] | 79[7] | 88[7] | 79[7] | 60[7][15] | 39[16] |
Λοιπά στοιχεία Επεξεργασία
Από τον Άγιο Νικόλαο Κράλη καταγόταν το ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συλλογής και Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων Περικλής Μητρόπουλος[17]. Οικογενειακά επίθετα που απαντούν σήμερα στο χωριό: Ασημακόπουλος, Αυγερόπουλος, Βλασόπουλος, Θεοδωρόπουλος, Ιωακείμ, Κατσιμπέρης, Κόρακας, Λαμπρόπουλος, Μανίκας, Μενούνος, Μητρόπουλος, Μουγκογιάννης, Μπαλκάμος, Μπελεζώνης, Νικολόπουλος, Ντούρας, Παρασκευόπουλος, Σολωμός, Σπηλιωτόπουλος, Σταυρόπουλος, Τσούνης, Χαψής, Χριστόπουλος, Χρυσανθόπουλος.
Παραπομπές και υποσημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Τριανταφύλλου 1995, τ. Α', σελ. 796, λήμμα Ευρυτειαί.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Τριανταφύλλου 1995, τ. Α', σελ. 1069, λήμμα Κράλι.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Kallivretakis 1992, σελ. 224.
- ↑ 4,0 4,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αγίου Νικολάου Κράλη Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017.
- ↑ Βλ. και σχετικό πίνακα στο Θανασουλόπουλος 2007, σελ. 63.
- ↑ Το επίθετο Κράλλης απαντάται ακόμα στην ευρύτερη περιοχή της Πάτρας.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 Λουλούδης 2010, σελ. 298.
- ↑ Νουχάκης 1885, σελ. 61.
- ↑ Κορύλλος 1903, σελ. 72.
- ↑ Βλ. λ.χ. και στο Καλλιβρετάκης 2003, σελ. 231 [υποσημ. 28].
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αγίου Νικολάου Κράλη Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017.
- ↑ Βλ. και Λουλούδης 2010, σελ. 299.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 24/10/2017.
- ↑ Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001
- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ "Ύστατο χαίρε από την Ε.Σ.Δ.Ι.Α. για τον Περικλή Μητρόπουλο", thebest.gr. 27/12/2010. Ανακτήθηκε: 24/03/2016.
Πηγές Επεξεργασία
- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού−Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.
- L. Kallivretakis, "Appendice II. Évolution Du Peuplement [Moyen Age et Temps Modernes]" στο R.Dalongeville-M.Lakakis-A.D. Rizakis, Paysages d' Achaie I. Le bassin du Peiros et la plaine occidentale, Κ.Ε.Ρ.Α./Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1992, σελ. 223-248. (σειρά: Μελετήματα, αρ.: 25)
- Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων "Ανέστη Κωνσταντινίδου", Εν Αθήναις 1903.
- Νέος χωρογραφικός πίναξ. Συνταχθείς και εκδοθείς εγκρίσει του Υπουργείου των Στρατιωτικών υπό Ιωάννου Εμ. Νουχάκη ανθυπασπιστού του Πεζικού, Εκ του Τυπογραφείου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, Εν Αθήναις 1885.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Κώστας Θανασουλόπουλος, Τα τοπωνύμια της Αχαΐας ως ιστορικές μνήμες του μεσαιωνικού εποικισμού της, Εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-6684-27-2.
- Λεωνίδας Φ. Καλλιβρετάκης, "Νέα Πικέρνη Δήμου Βουπρασίων: το χρονικό ενός οικισμού της Πελοποννήσου τον 19ο αιώνα (και η περιπέτεια ενός πληθυσμού)" στον τόμο Πληθυσμοί και οικισμοί του ελληνικού χώρου. Ιστορικά μελετήματα, σειρά Τετράδια Εργασίας, αρ. 18, ΙΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2003, σελ. 221-242.
- Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Ευρυτειαί, λήμμα Κράλι.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Αγίου Νικολάου Κράλη Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Αγίου Νικολάου Κράλη Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017.
- Άγιος Νικόλαος Κράλης, wikimapia.org. Ανακτήθηκε: 24/03/2016.