Κορφοβούνι Άρτας
Συντεταγμένες: 39°14′52″N 20°58′45″E / 39.247898°N 20.979238°E
Το Κορφοβούνι Άρτας είναι ημιορεινό χωριό της Δημοτικής Ενότητας Βλαχέρνας του Δήμου Αρταίων με πληθυσμό 604 μόνιμων κατοίκων (απογραφή 2021). Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 571 μέτρων και απέχει από την πόλη της Άρτας περίπου 14 χιλιόμετρα.[1][2][3]
| Κορφοβούνι | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Άρτας |
| Δήμος | Αρταίων |
| Δημοτική Ενότητα | Βλαχέρνας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Άρτας |
| Υψόμετρο | 571 |
| Έκταση | 28,476 |
| Πυκν. πληθ. | 6 κατ./χλμ.2 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Μπρένιστα |
| Ταχ. κώδικας | 47 100 |
| Τηλ. κωδικός | 26810 |
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, το χωριό Κορφοβούνι υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, τοπική Κοινότητα του Δήμου Βλαχέρνας και αποτελούνταν από τους οικισμούς: Κορφοβούνι (κέντρο), Έλατος, Ρουμάνια, Δάφνη, Δρυώνα. Ο Δήμος Βλαχέρνας είχε έδρα τη Γραμμενίτσα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, η τοπική Κοινότητα Κορφοβουνίου εντάχθηκε και ανήκει στον νέο, διευρυμένο Δήμο Αρταίων.[4] Το Κορφοβούνι μαζί με τη Δάφνη, τα Ρουμάνια, την Δρυώνα και τον Έλατο αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Κορφοβουνίου με συνολικό πληθυσμό 648 κατοίκους.
Ετυμολογία Επεξεργασία
Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν “Μπρένιστα” ή Μπρέντιστα ή Πρένιστα ή Πρενίστα. Σύμφωνα με τον Γερμανό σλαβολόγο Μαξ Βάσμερ, ο οποίος με το έργο του «Οι Σλάβοι στην Ελλάδα», πραγματοποίησε μία ολοκληρωμένη έρευνα σχετικά με τα σλαβικά τοπωνύμια της Ελλάδας, η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη σλάβικη λέξη brьnije, η οποία σημαίνει «πηλός» και υποδηλώνει τόπο με λάσπη.[5]
Ιστορία Επεξεργασία
Μία από τις πρώτες πηγές που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι η «Ακολουθία της Αγίας Θεοδώρας», έργο του μοναχού Ιώβ, βιογράφου της Αγίας, ο οποίος έζησε στα μέσα του 17ου αιώνα. Σύμφωνα με τον μοναχό, η Αγία Θεοδώρα της Άρτας περιφέρονταν για πέντε χρόνια στη περιοχή των Τζουμέρκων μαζί με τον πρωτότοκο γιο της Νικηφόρο Κομνηνό Δούκα και ζούσε σαν απλή χωρική από τα αγαθά που της πρόσφερε η φύση. Σε αυτή την κατάσταση, και ενώ συνέλεγε χόρτα, την βρήκε ο ιερέας του χωριού Μπρένιστα.[6]
Εξίσου σημαντική πηγή αποτελούν τα αρχεία της Βενετίας. Oι Βενετοί από τα τέλη του 17ου αιώνα άρχισαν να συνεργάζονται με διάφορες τυχοδιωκτικές ομάδες ατάκτων, κυρίως Ελλήνων από την Κεφαλονιά και την Ιθάκη, οι οποίες λεηλατούσαν τις πλούσιες περιοχές της Άρτας. Οι Βενετοί είχαν ως στόχο από τη μία να δημιουργήσουν προβλήματα στους Τούρκους και από την άλλη να ωθήσουν τους κατοίκους των αγροτικών περιοχών στο να ζητήσουν προστασία από τις ληστρικές επιδρομές, καταβάλλοντας ένα σημαντικό χρηματικό ποσό.[7][8]
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μανιάτη πειρατή Λιμπεράκη Γερακάρη, ο οποίος το 1696 λεηλάτησε την πόλη της Άρτας και τα γύρω χώρια και έκλεψε περίπου 50000 ρεάλια δηλαδή ένα τεράστιο ποσό για την εποχή εκείνη που όμως μαρτυρά και τον πλούτο της περιοχής. Οι Αρτινοί έστειλαν επιστολή στον Δόγη της Βενετίας και τον ενημέρωσαν για την επιδρομή και οι Βενετοί συνέλαβαν τον Γερακάρη και τον φυλάκισαν στην Μπρέσια της Ιταλίας όπου και πέθανε.[9][10]
Σύμφωνα λοιπόν με τα αρχεία της Βενετίας, μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1695, δηλαδή την εποχή που Δόγης της Βενετίας ήταν ο Συλβέστρο Βαλιέρο, η Μπρένιστα μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλε φόρο στην Βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών. Οι κάτοικοι των χωριών της Άρτας πλήρωναν ετησίως συνολικά 1500 Ισπανικά ρεάλια (1 ρεάλι ισοδυναμούσε με 9 ½ βενετικές λίρες). Αυτό λοιπόν μας επιτρέπει να συμπεράνουμε ότι η οίκηση του χωριού έγινε πολλά χρόνια πριν από το 1695.[11][12]
Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, το Κορφοβούνι ήταν ιδιόκτητο χωριό, υπαγόταν στο τμήμα Ιωαννίνων και κατοικούσαν 26 χριστιανικές οικογένειες.[13] Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 450 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Το Κορφοβούνι αποτελούσε μέρος του τμήματος Τζουμέρκων.[14]
Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στο Κορφοβούνι. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, το Κορφοβούνι ήταν ένα από τα χωριά των Τζουμέρκων με 75 οικογένειες και υπάγοταν διοικητικά και εκκλησιαστικά στην Πρέβεζα. Οι κάτοικοι του χωριού ήταν κατά κύριο λόγο γεωργοί και ξυλοκόποι και εκκλησιάζονταν στο ναό του Αγίου Γεωργίου, στον οποίο ιερουργούσαν δύο ιερείς.[15]
Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στο Κορφοβούνι κατοικούσαν 63 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 200 άτομα (97 άνδρες, 103 γυναίκες).[16]
Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Σήμερα ο πληθυσμός του ομώνυμου οικισμού Κορφοβούνι (κέντρο) ανέρχεται στους 158 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),[17] εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 291 κατοίκους.[18]
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[19]
Κοινοτικές δομές, εκπαίδευση και πολιτισμός Επεξεργασία
Ο πολιούχος του χωριού Άγιος Γεώργιος γιορτάζει στις 23 Απριλίου και ανάλογα με το Πάσχα. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Θεοδώρας εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου και 11 Μαρτίου αντίστοιχα. Υπάρχουν όμορφα εξωκλήσια όπως αυτά του Προφήτη Ηλία, του Άγιου Χριστόφορου και του Άγιου Αθανάσιου, ενώ στην ενορία της Δρυώνας με την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου & Παύλου που εορτάζει κάθε χρόνο 29 Ιουνίου πραγματοποιείται τοπικό παραδοσιακό πανηγύρι. Το καλοκαίρι στις 15 Αυγούστου γιορτάζει η νέα εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου που χτίστηκε στην θέση που βρισκόταν η παλιά, ενώ στις 16 Αυγούστου στήνεται χορός στην κεντρική πλατεία του χωριού(καγκελάρι).[εκκρεμεί παραπομπή]
Παραγωγή και Απασχόληση Επεξεργασία
Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού είναι αγρότες με κτήματα από ελιές στην ευρύτερη περιοχή όπου καλλιεργείται καλαμπόκι και τριφύλλι. Το χωριό βασίζεται και στην κτηνοτροφία με εκτροφή αγελάδων και ορισμένων αιγοπροβάτων. Η λίμνη Πουρναρίου προσφέρεται για την ανάπτυξη της περιοχής λόγω της δυνατότητας ψαρέματος και αγροτουρισμού όπως και η εξόρυξη από το βουνό της πλέον γνωστής πέτρας Κορφοβουνίου σε όλη την Ελλάδα.[εκκρεμεί παραπομπή]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Ελληνική απογραφή 2011.[1] Αρχειοθετήθηκε 2015-10-16 στο Wayback Machine.
- ↑ Οδηγικές χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ πόλεων, χωριών, χωρών
- ↑ Αναζήτηση υψόμετρου από διεύθυνση στον χάρτη.
- ↑ Διοικητική διαίρεση Αρταίων με το Σχέδιο Καλλικράτης
- ↑ «Μπρένιστα ON, Kr. Philippias (Lex.) Μπρέντιστα nach A. Gehört vielleicht zur Sippe von abg. brьnije· πηλός, von der oben S. 26 unter Βρενῖκον die Rede war. Hilferding Ι 289 geht aus von Μπρεντίστα und denkt an ein mir unwahrscheinliches slav. *bredišče.», Die Slaven in Griechenland, Max Vasmer, Βερολίνο, Πρωσσική Ακαδημία Επιστημών, 1941.
- ↑ «Ούτω δε περιερχομένη κατά τα σύνορα της Πρενήστας εν τη ερήμω, ευγήκε, κατά τύχην, μίαν ήμέραν από το δάσος, και δια θελήματος Θεού, την είδεν ένας ιερεύς από την αυτήν Πρένησταν, ευλαβής και ενάρετος άνθρωπος.», Ακολουθία της οσίας μητρός ημών Θεοδώρας της βασιλίσσης ψαλλομένη τη ια' Μαρτίου συντεθείσα μεν παρά Ιώβ Μοναχού του Μέλου, σ.36.
- ↑ Η Άρτα στ' αρχεία της Βενετίας, περιοδικό “Σκουφάς” της Άρτας, τεύχη του 1955-56.
- ↑ Βέτσιος, Ελευθέριος Λ, Η διπλωματική και οικονομική παρουσία των Βενετών στην περιοχή της Άρτας κατά τον 18ο αιώνα, Θεσσαλονίκη, 2007, A.S.V. , P.T.M., f.866, 7 Settembre 1686.
- ↑ Το Γαλλικό προξενείο της Άρτας (1702-1789), ΣΙΟΡΟΚΑΣ Α. ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Εκδ. ΙΜΙΑΧ (ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΙΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΑΔΡΙΑΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ), Δεκέμβριος 1981.
- ↑ Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), Σεραφείμ Ξενόπουλος, Επιστολή των κατοίκων Άρτης προς τους διοικητάς των Ενετών, σ.347-350..
- ↑ Δόγηδες της Βενετίας από το 1284 έως το 1797
- ↑ A.S.V., Senato, Rettori, f.130, 20 Settembre 1695.
- ↑ Χρονογραφία της Ηπείρου : των τε ομόρων ελληνικών και ιλλυρικών χωρών διατρέχουσα κατά σειράν τα εν αυταίς συμβάντα από του σωτηρίου έτους μέχρι του 1854. / Συντεταγμένη υπό Παναγιώτου Αραβαντινού, σελ.320, εκδ.1856.
- ↑ Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας / υπό του παρά τω Υπουργείω των Στρατιωτικών Επιτελικού Γραφείου, Ι.Κοκίδης, Αθήνα 1880.
- ↑ «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης και Πρεβέζης(εκδ.1884), σ.16». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2016.
- ↑ Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο σαλναμέ του 1895,Μ.Κοκολάκης
- ↑ «Ελληνική απογραφή 2011». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2016.
- ↑ Απογραφή πληθυσμού της 18ης Μαρτίου 2001,Ελληνική Στατιστική Αρχή(ΕΛ.ΣΤΑΤ.).[2] Αρχειοθετήθηκε 2015-06-28 στο Wayback Machine.
- ↑ «Αρχείο Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος – Ε.Σ.Υ.Ε». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2017.
