Εμμανουέλ Σαρπαντιέ

Γαλλίδα μικροβιολόγος και βιοχημικός

Η Εμμανουέλ Σαρπαντιέ (γεννημένη στις 11 Δεκεμβρίου 1968[36]) είναι διακεκριμένη Γαλλίδα καθηγήτρια και ερευνήτρια στη μικροβιολογία, τη γενετική και τη βιοχημεία[37], και κάτοχος του Νόμπελ Χημείας.

Εμμανουέλ Σαρπαντιέ
Η Εμμανουέλ Σαρπαντιέ το 2015
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Emmanuelle Charpentier (Γαλλικά)
Γέννηση11  Δεκεμβρίου 1968[1][2][3]
Ζυβιζί-συρ-Ορζ
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[4]
Γερμανικά
Σουηδικά
Αγγλικά[4]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο Πιερ και Μαρίας Κιουρί (έως 1995)[5]
Ινστιτούτο Παστέρ (έως 1995)[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμικροβιολόγος
βιοχημικός
καθηγήτρια πανεπιστημίου
γενετίστρια[6]
ανοσολόγος[7]
επιστήμονας[8]
ΕργοδότηςHannover Medical School
Πανεπιστήμιο του Ούμεο
Max Planck Institute for Infection Biology
Πανεπιστήμιο της Βιέννης[9]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο Πριγκίπισσα της Αστουρίας για την Τεχνική και Επιστημονική Έρευνα (2015)[10]
Breakthrough Prize in Life Sciences (2015)[11][12]
L'Oréal-UNESCO Πρόγραμμα για τις γυναίκες στην επιστήμη (2016)
Massry Prize (2015)
βραβείο Έρικ Κ. Φέρνστρομ (2011)[13]
Dr. Paul Janssen Award for Biomedical Research (2014)[14]
Louis-Jeantet Prize for Medicine (2015)[15]
Gruber Prize in Genetics (2015)
μετάλλιο Ότο Βάρμπουργκ (2016)[16][17]
Hansen Family Prize (2015)[18]
βραβείο Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς (2016)[19]
βραβείο Πάουλ Έρλιχ και Λούντβιχ Ντάρμστεντερ (2016)
διεθνές βραβείο Γκάιρντνερ (2016)
βραβείο Τανγκ
μετάλλιο Κάρος (2015)
BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award (2016)
Ernst-Jung-Preis für Medizin (2015)
Meyenburg Prize (2016)
Science Award of Lower Saxony (2015)
Alexander von Humboldt Professorship (2014)
Gabbay Award (2014)[20]
βραβείο ιδρύματος Γουόρεν Άλπερτ (2016)
Kavli Prize in Nanoscience (2018)[21]
επίτιμος διδάκτωρ του Καθολικού Πανεπιστημίου του Λουβέν (2018)[22]
επίτιμος διδάκτωρ του Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβένης (2016)[22]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Ούμεο (2017)[22]
βραβείο της Ιαπωνίας (2017)
Aachener Ingenieurpreis (7  Σεπτεμβρίου 2018)[23]
Τάγμα της Αξίας για τις Τέχνες και Επιστήμες
Fellow of the AACR Academy (2017)
honorary doctor of the École polytechnique fédérale de Lausanne (2016)[22]
μετάλλιο Βίλχελμ Έξνερ (2016)[24]
μέλος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Μοριακής Βιολογίας
Göran Gustafsson Prize for molecular biology (2014)
Βραβείο Βολφ στην Ιατρική (2020)[25]
βραβείο Χάρβεϊ (2018)
Bijvoet Medal (2018)
Μεγαλός Ταξιάρχης του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας με αστέρα (2019)
βραβείο Νόμπελ Χημείας (2020)[26]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ (2018)[22]
Honorary doctor of the University of Manchester (2018)[22]
επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου ΜακΓκιλ (2019)[22]
honorary doctor of the Hong Kong University of Science and Technology (2014)[27]
Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής (2020)[28]
Αξιωματούχος του Εθνικού Τάγματος της Αξίας (30  Νοεμβρίου 2019)[29]
Μετάλλιο Τζον Σκοτ (2016)[30]
Scheele Award (2019)[31]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Λιέγης (2023)[32]
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών (2023)[33]
Clarivate Citation Laureates (2015)[34]
Albany Medical Center Prize (2017)[35]
Αίθουσα Φήμης των Εθνικών Εφευρετών (2023)
Ιστότοπος
www.emmanuelle-charpentier-pr.org
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το 2020 έλαβε το βραβείο Νόμπελ στη Χημεία -από κοινού- με την Αμερικανίδα βιοχημικό και μοριακή βιολόγο Τζένιφερ Ντούντνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ "για την ανάπτυξη μιας μεθόδου για την επεξεργασία του γονιδιώματος". Πρώτη φορά στην ιστορία, ένα βραβείο Νόμπελ απονεμήθηκε σε δύο γυναίκες μαζί.[38][39][40]

Οι δύο σπουδαίες ερευνήτριες έχουν συνεργατικά αναπτύξει μία καινοτομική τεχνική γενετικής αναδιοργάνωσης του γονιδιώματος, που συντομογραφικά ονομάζεται CRISPR/Cas9, η οποία επιτρέπει την τροποποίηση του γενετικού υλικού[41] με στόχευση την ίαση ασθενειών που προκαλούνται από μεταλλάξεις στο DNA, λ.χ. μυϊκή δυστροφία, συγγενής τύφλωση, αρτηριοσκλήρυνση, σύνδρομο προγηρίας, νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες.

Από το 2015, η δρ. Σαρπαντιέ είναι διευθύντρια έρευνας στο Max Planck Institute for Infection Biology, στο Βερολίνο. Το 2018, δημιούργησε ένα ανεξάρτητο τμήμα έρευνας και ανάπτυξης στο ίδιο ινστιτούτο για την επιστήμη των παθογόνων μικροοργανισμών. [42]

Βιογραφικά - εκπαίδευση Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1968 στο Ζυβιζί-συρ-Ορζ στη Γαλλία. Σπούδασε βιοχημεία, μικροβιολογία και γενετική στο Πανεπιστήμιο Pierre και Marie Curie, σήμερα Σχολή Επιστημών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης) στο Παρίσι.[43] Ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Ινστιτούτο Παστέρ από το 1992 έως το 1995 και της απονεμήθηκε διδακτορικό δίπλωμα. Για τη διδακτορική της διατριβή, διερεύνησε μοριακούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην αντιμικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά.[44]

Ερευνητική σταδιοδρομία Επεξεργασία

 
Το Ινστιτούτο έρευνας Max Planck Institute (Infection Biology) στο Βερολίνο, Γερμανία

Εργάστηκε ως βοηθός διδασκαλίας πανεπιστημίου στο Πανεπιστήμιο Pierre και Marie Curie από το 1993 έως το 1995 και ως μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Παστέρ από το 1995 έως το 1996. Μετακόμισε στις ΗΠΑ και εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ στη Νέα Υόρκη από το 1996 έως το 1997. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Σαρπεντιέ εργάστηκε στο εργαστήριο της μικροβιολόγου Ελέιν Τουομάνεν.[45] Το εργαστήριο της Τουομάνεν διερευνούσε πως το παθογόνο Streptococcus pneumoniae χρησιμοποιεί κινητά γενετικά στοιχεία για να αλλάξει το γονιδίωμά του. Η Σαρπαντιέ βοήθησε στο να αποδειχθεί πως ο S. pneumoniae αναπτύσσει αντοχή στο αντιβιοτικό, βανκομυκίνη.[46]

Εργάστηκε ως βοηθός ερευνήτρια στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Νιου Γιορκ της Νέας Υόρκης από το 1997 έως το 1999. Εκεί εργάστηκε στο εργαστήριο της δρ. Πάμελα Κόγουιν, βιολόγου δερματικών κυττάρων που ενδιαφέρεται για το χειρισμό γονιδίων θηλαστικών. Η Σαρπαντιέ δημοσίευσε μία εργασία που διερευνά τη ρύθμιση της τριχοφυΐας σε ποντίκια.[47] Κατείχε τη θέση του ερευνητικού συνεργάτη στο Παιδικό Ερευνητικό Νοσοκομείο St. Jude και στο Ινστιτούτο Βιομοριακής Ιατρικής Skirball [48] στη Νέα Υόρκη από το 1999 έως το 2002.[49]

Μετά από πέντε χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Σαρπαντιέ επέστρεψε στην Ευρώπη και έγινε επικεφαλής εργαστηρίου και επισκέπτρια καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Μικροβιολογίας και Γενετικής, Πανεπιστήμιο της Βιέννης, από το 2002 έως το 2004. Το 2004, η Σαρπεντιέ δημοσίευσε την ανακάλυψή της για ένα μόριο RNA που εμπλέκεται στη ρύθμιση της σύνθεσης του λοιμογόνου παράγοντα στο Streptococcus pyogenes.[50] Από το 2004 έως το 2006 ήταν επικεφαλής εργαστηρίου και επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Μικροβιολογίας και Ανοσοβιολογίας. Το 2006 έγινε Υφηγήτρια (Μικροβιολογία) και έλαβε την υφηγεσία της στο Κέντρο Μοριακής Βιολογίας. Από το 2006 έως το 2009 εργάστηκε ως επικεφαλής εργαστηρίου και αναπληρώτρια καθηγήτρια στα εργαστήρια Max F. Perutz.[49]

Η Σαρπεντιέ μετακόμισε στη Σουηδία και έγινε επικεφαλής εργαστηρίου και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Εργαστήριο Μοριακής Λοιμωξιολογίας της Σουηδίας (MIMS), στο Πανεπιστήμιο Umeå. Κατείχε τη θέση ως επικεφαλής της ομάδας από το 2008 έως το 2013 και ήταν επισκέπτρια καθηγήτρια από το 2014 έως το 2017.[51] Μετακόμισε στη Γερμανία για να ενεργήσει ως επικεφαλής του τμήματος και καθηγήτρια W3 στο Κέντρο Έρευνας για τις Λοιμώξεις [52] στο Μπράουνσβάιγκ και στην Ιατρική Σχολή του Αννόβερου από το 2013 έως το 2015. Το 2014 έγινε καθηγήτρια στη έδρα Αλεξάντερ φον Χάμπολτ.[49]

Το 2015 η Σαρπαντιέ δέχτηκε προσφορά από τη γερμανικό ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για να γίνει επιστημονικό μέλος της κοινότητας και διευθύντρια στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τη Βιολογία της Λοίμωξης στο Βερολίνο. Από το 2016, είναι επίτιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ στο Βερολίνο και από το 2018 είναι η ιδρυτική και Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Μονάδας Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη των Παθογόνων.[49] [53] [54] Η Σαρπεντιέ διατήρησε τη θέση της ως επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Umeå μέχρι το τέλος του 2017, όπου μία νέα δωρεά από τα Ιδρύματα Kempe και το Ίδρυμα Knut and Alice Wallenberg της έδωσε την ευκαιρία να προσφέρει σε περισσότερους νέους ερευνητές θέσεις σε ερευνητικές ομάδες του εργαστηρίου MIMS.[55]

CRISPR / Cas9 Επεξεργασία

Η Σαρπαντιέ είναι πιο γνωστή για το βραβευμένο με Νόμπελ έργο της να αποκρυπτογραφήσει τους μοριακούς μηχανισμούς ενός βακτηριακού ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο ονομάζεται CRISPR/Cas9 και να το επαναχρησιμοποιήσει ως ένα εργαλείο επεξεργασίας γονιδιώματος. Συγκεκριμένα, αποκάλυψε έναν νέο μηχανισμό για την ωρίμανση ενός μη κωδικοποιητικού RNA που είναι καθοριστικός στη λειτουργία του CRISPR / Cas9. Συγκεκριμένα, η Σαρπεντιέ απέδειξε ότι ένα μικρό RNA που ονομάζεται tracrRNA είναι απαραίτητο για την ωρίμανση του crRNA.[56]

Το 2011, η Σαρπαντιέ συνάντησε τη Τζένιφερ Ντούντνα σε ένα ερευνητικό συνέδριο και ξεκίνησαν μία συνεργασία.[57] Σε συνεργασία με το εργαστήριο της Τζένιφερ Ντούντνα, το εργαστήριο της Σαρπεντιέ έδειξε ότι το Cas9 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει περικοπές σε οποιαδήποτε επιθυμητή ακολουθία DNA.[58] Η μέθοδος που ανέπτυξαν περιελάμβανε τον συνδυασμό Cas9 με εύκολα δημιουργημένα συνθετικά μόρια "οδηγού RNA". Ο συνθετικός οδηγός RNA είναι μία χίμαιρα του crRNA και του tracrRNA. Επομένως, αυτή η ανακάλυψη έδειξε ότι η τεχνολογία CRISPR-Cas9 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία του γονιδιώματος με σχετική ευκολία. [59] Ερευνητές παγκοσμίως χρησιμοποίησαν αυτή τη μέθοδο με επιτυχία για να επεξεργαστούν τις ακολουθίες DNA φυτών, ζώων και εργαστηριακών κυτταρικών σειρών. Το CRISPR έχει φέρει επανάσταση στη γενετική επιτρέποντας στους επιστήμονες να επεξεργαστούν γονίδια για να διερευνήσουν το ρόλο τους στην υγεία και τις ασθένειες και να αναπτύξουν γενετικές θεραπείες με την ελπίδα ότι θα αποδειχθεί ασφαλέστερη και πιο αποτελεσματική από την πρώτη γενιά γονιδιακών θεραπειών.[60]

Το 2013, η Σαρπεντιέ συνέστησε το CRISPR Therapeutics και το ERS Genomics μαζί με τους Σον Φόυ και Ρότζερ Νόβακ.[61]

Βραβεία και διακρίσεις Επεξεργασία

Έχει λάβει, εκτός από το Νόμπελ Χημείας, πολυάριθμα διεθνή βραβεία και χορηγείες, όπως το βραβείο καινοτομίας στις επιστήμες της ζωής, το βραβείο Louis-Jeantet για την ιατρική, το διεθνές βραβείο του ιδρύματος Gruber Foundation στη γενετική, το βραβείο Leibniz το οποίο είναι το πιο σημαντικό βραβείο για την έρευνα στη Γερμανία, το βραβείο Tang, το βραβείο της Ιαπωνίας και το βραβείο Kavli, στη νανοεπιστήμη. Έχει κερδίσει το BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award από κοινού με τη Τζένιφερ Ντούντνα και τον Francisco Mojica, των οποίων το πρωτοποριακό έργο πυροδότησε «την επανάσταση στη βιολογία που επιτρέπεται από τις τεχνικές CRISPR / Cas 9». Αυτά τα εργαλεία διευκολύνουν την τροποποίηση γονιδιώματος με πρωτοφανή βαθμό ακρίβειας και πολύ πιο φθηνά και άμεσα από οποιαδήποτε προηγούμενη μέθοδο. Παρόμοια με τα σημερινά απλά, διαισθητικά προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, το CRISPR / Cas 9 είναι σε θέση να «επεξεργαστεί» το γονιδίωμα «κόβοντας και επικολλώντας» ακολουθίες DNA: μία τεχνολογία τόσο αποτελεσματική και ισχυρή που έχει εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά στα εργαστήρια του κόσμου εξηγεί η κριτική επιτροπή, "ως εργαλείο για την κατανόηση της γονιδιακής λειτουργίας και τη θεραπεία της νόσου". Επίσης, το 2015, το περιοδικό Time όρισε την Σαρπεντιέ μία από τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους στον κόσμο (μαζί με την Τζένιφερ Ντούντν). [62]

Τιμητικοί διδακτορικοί τίτλοι Επεξεργασία

Συμμετοχέ Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 www.ambafrance-es.org/Emmanuelle-Charpentier-Prix-Princesse-des-Asturies-de-la-Recherche-scientifique.
  2. 2,0 2,1 www.mpg.de/9343753/infektionsbiologie-charpentier.
  3. 3,0 3,1 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003. I00726135.
  4. 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ntk20201096835. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  5. 5,0 5,1 www.emmanuelle-charpentier-pr.org/cv/.
  6. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  7. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  8. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ntk20201096835. Ανακτήθηκε στις 19  Δεκεμβρίου 2022.
  9. Ανακτήθηκε στις 2  Ιουλίου 2019.
  10. www.fpa.es/es/premios-princesa-de-asturias/premiados/2015-emmanuelle-charpentier-y-jennifer-doudna.html?especifica=0.
  11. breakthroughprize.org/Laureates/2.
  12. «Recipients Of The 2015 Breakthrough Prizes In Fundamental Physics And Life Sciences Announced». Recipients Of The 2015 Breakthrough Prizes In Fundamental Physics And Life Sciences Announced. Breakthrough Prize in Life Sciences. 9  Νοεμβρίου 2014.
  13. www.med.lu.se/eric_k_fernstroems_stiftelse/fernstroemspriserna/svenska_priset. Ανακτήθηκε στις 8  Νοεμβρίου 2018.
  14. www.pauljanssenaward.com/winners.
  15. www.jeantet.ch/en/prix-louis-jeantet/laureats/2015-en/emmanuelle-charpentier/.
  16. www.journals.elsevier.com/bba-clinical/news/otto-warburg-medal-2016-awarded-to-emmanuelle-charpentier/.
  17. otto-warburg-medaille.org/index.php/previous-award-winners.html. Ανακτήθηκε στις 23  Ιουνίου 2019.
  18. www.helmholtz-hzi.de/en/news_events/news/view/article/complete/2015_hansen_family_award_goes_to_emmanuelle_charpentier/.
  19. www.dfg.de/gefoerderte_projekte/wissenschaftliche_preise/leibniz-preis/2016/charpentier/index.html.
  20. www.brandeis.edu/rosenstiel/gabbay-award/past.html.
  21. (Αγγλικά) www.kavliprize.org/bio/emmanuelle-charpentier. Ανακτήθηκε στις 6  Φεβρουαρίου 2023.
  22. 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 www.emmanuelle-charpentier-pr.org/wp-content/uploads/2020/10/Emmanuelle-Charpentier_Awards-Decorations-Honors-Prizes-Other-Recognitions_EC.pdf.
  23. www.aachen.de/DE/stadt_buerger/politik_verwaltung/pressemitteilungen/Aachener-Ingenieurpreis.html. Ανακτήθηκε στις 11  Σεπτεμβρίου 2018.
  24. www.wilhelmexner.org/en/medalists/.
  25. wolffund.org.il/2020/01/13/8113/.
  26. «The Nobel Prize in Chemistry 2020». (Αγγλικά) The Nobel Prize in Chemistry 2020. Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών. 7  Οκτωβρίου 2020.
  27. www.ust.hk/news/major-events-campus/hkust-holds-22nd-congregation-conferring-honorary-doctorates-five.
  28. www.legiondhonneur.fr/sites/default/files/lh20210101.pdf.
  29. PRER1921284D.
  30. thejohnscottaward.github.io/jsc/2011-recent.html.
  31. www.apotekarsocieteten.se/en/scholarships-and-prizes/scheele-award-2/former-laureates/.
  32. www.uliege.be/cms/c_17641938/fr/uliege-portraits-des-docteurs-honoris-causa-facultaires-2023.
  33. www.amacad.org/new-members-2023. Ανακτήθηκε στις 20  Απριλίου 2023.
  34. clarivate.com/citation-laureates. Ανακτήθηκε στις 23  Σεπτεμβρίου 2023.
  35. engage.amc.edu/wp-content/uploads/2022/12/AlbanyPrize_PastRecipients_2023.pdf.
  36. «The Nobel Prize in Chemistry 2020». NobelPrize.org. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 
  37. Abbott, Alison (2016). «The quiet revolutionary: How the co-discovery of CRISPR explosively changed Emmanuelle Charpentier's life». Nature 532 (7600): 432–434. doi:10.1038/532432a. PMID 27121823. Bibcode2016Natur.532..432A. 
  38. «Press release: The Nobel Prize in Chemistry 2020». Nobel Foundation. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 
  39. Wu, Katherine J.; Peltier, Elian (7 October 2020). «Nobel Prize in Chemistry Awarded to 2 Scientists for Work on Genome Editing – Emmanuelle Charpentier and Jennifer A. Doudna developed the Crispr tool, which can alter the DNA of animals, plants and microorganisms with high precision.». The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/10/07/science/nobel-prize-chemistry-crispr.html. Ανακτήθηκε στις 7 October 2020. 
  40. «Two female CRISPR scientists make history, winning Nobel in chemistry». STAT (στα Αγγλικά). 7 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2020. 
  41. https://www.kathimerini.gr/world/561279343/allazei-ton-genetiko-mas-charti-to-moriako-psalidi-crispr/
  42. «CRISPR discoverer gets own research institute». 19 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2018. 
  43. https://www.mpg.de/9343753/infektionsbiologie-charpentier
  44. «Emmanuelle Charpentier». www.mpg.de (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  45. Abbott, Alison (28 April 2016). «The quiet revolutionary: How the co-discovery of CRISPR explosively changed Emmanuelle Charpentier's life» (στα αγγλικά). Nature News 532 (7600): 432–434. doi:10.1038/532432a. PMID 27121823. Bibcode2016Natur.532..432A. http://www.nature.com/news/the-quiet-revolutionary-how-the-co-discovery-of-crispr-explosively-changed-emmanuelle-charpentier-s-life-1.19814. 
  46. Novak, R.; Henriques, B.; Charpentier, E.; Normark, S.; Tuomanen, E. (1999). «Emergence of vancomycin tolerance in Streptococcus pneumoniae» (στα αγγλικά). Nature 399 (6736): 590–593. doi:10.1038/21202. ISSN 1476-4687. PMID 10376600. Bibcode1999Natur.399..590N. https://www.nature.com/articles/21202. 
  47. Charpentier, Emmanuelle; Lavker, Robert M.; Acquista, Elizabeth; Cowin, Pamela (17 April 2000). «Plakoglobin Suppresses Epithelial Proliferation and Hair Growth in Vivo» (στα αγγλικά). Journal of Cell Biology 149 (2): 503–520. doi:10.1083/jcb.149.2.503. ISSN 0021-9525. PMID 10769039. PMC 2175163. https://archive.org/details/sim_journal-of-cell-biology_2000-04-17_149_2/page/503. 
  48. «Skirball Institute of Biomolecular Medicine». NYU Langone Health. 
  49. 49,0 49,1 49,2 49,3 «Charpentier, Emmanuelle – Vita». Max Planck Society. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2017. 
  50. Mangold, Monika; Siller, Maria; Roppenser, Bernhard; Vlaminckx, Bart J. M.; Penfound, Tom A.; Klein, Reinhard; Novak, Rodger; Novick, Richard P. και άλλοι. (2004). «Synthesis of group A streptococcal virulence factors is controlled by a regulatory RNA molecule» (στα αγγλικά). Molecular Microbiology 53 (5): 1515–1527. doi:10.1111/j.1365-2958.2004.04222.x. ISSN 1365-2958. PMID 15387826. 
  51. «Research Groups». MIMS. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2020. 
  52. «Home». Helmholtz Centre for Infection Research. 
  53. «Emmanuelle Charpentier, CRISPR-Cas9, Max Planck Institute for Infection Biology». Max Planck Unit for the Science of Pathogens. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  54. CRISPR discoverer get own research institute Retrieved 4 September 2018
  55. «Emmanuelle Charpentier – Regulation in Infection Biology – Funding». Molecular Infection Medicine Sweden (MIMS). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2016. 
  56. Deltcheva, Elitza; Chylinski, Krzysztof; Sharma, Cynthia M.; Gonzales, Karine; Chao, Yanjie; Pirzada, Zaid A.; Eckert, Maria R.; Vogel, Jörg και άλλοι. (March 2011). «CRISPR RNA maturation by trans -encoded small RNA and host factor RNase III» (στα αγγλικά). Nature 471 (7340): 602–607. doi:10.1038/nature09886. ISSN 1476-4687. PMID 21455174. Bibcode2011Natur.471..602D. 
  57. Abbott, Alison (28 April 2016). «The quiet revolutionary: How the co-discovery of CRISPR explosively changed Emmanuelle Charpentier's life» (στα αγγλικά). Nature News 532 (7600): 432–434. doi:10.1038/532432a. PMID 27121823. Bibcode2016Natur.532..432A. http://www.nature.com/news/the-quiet-revolutionary-how-the-co-discovery-of-crispr-explosively-changed-emmanuelle-charpentier-s-life-1.19814. 
  58. «CRISPR Therapeutics, About us». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2015. 
  59. Jinek, Martin; Chylinski, Krzysztof; Fonfara, Ines; Hauer, Michael; Doudna, Jennifer A.; Charpentier, Emmanuelle (17 August 2012). «A Programmable Dual-RNA–Guided DNA Endonuclease in Adaptive Bacterial Immunity» (στα αγγλικά). Science 337 (6096): 816–821. doi:10.1126/science.1225829. ISSN 0036-8075. PMID 22745249. PMC 6286148. Bibcode2012Sci...337..816J. https://archive.org/details/sim_science_2012-08-17_337_6096/page/816. 
  60. «Two female CRISPR scientists make history, winning Nobel in chemistry». STAT (στα Αγγλικά). 7 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2020. 
  61. Cohen, Jon (15 Φεβρουαρίου 2017). «How the battle lines over CRISPR were drawn». Science | AAAS (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2020. 
  62. «Emmanuelle Charpentier named in Time magazine's '100 most influential people in world' list». Umeå University. 13 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2015. 
  63. Bourquenoud, Sarah (10 January 2016). L'EPFL fête ses nouveaux diplômés. https://actu.epfl.ch/news/l-epfl-fete-ses-nouveaux-diplomes/. 
  64. «Patron Saint's Day 2016: KU Leuven awards 5 honorary degrees». soc.kuleuven.be. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  65. «Darren Walker, Ford Foundation President, to Speak at NYU's Commencement». nyu.edu. 
  66. «MIMS – Internationally renowned researchers become 2017 honorary doctors at the Faculty of Medicine». www.mims.umu.se. 
  67. «Charpentier: Be open to new perspectives». westernu.ca. 
  68. HKUST Holds 25th Congregation Conferring Honorary Doctorates on Four Distinguished Academics and Community Leaders, retrieved 20 November 2017
  69. «Doctor honoris causa and ISV 20th anniversary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2018. 
  70. «Darwin hosts Professor Emmanuelle Charpentier | www.darwin.cam.ac.uk». www.darwin.cam.ac.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  71. «Businessman, scientists, actor and architect honoured as University marks its Foundation Day». manchester.ac.uk. 
  72. «McGill's Honorary Degree recipients for Spring Convocation 2019». mcgill.ca. Montreal: McGill University. 16 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2020. 
  73. Katj. «Find a Member». EMBO. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2020. [νεκρός σύνδεσμος]
  74. «List of Members». www.leopoldina.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2018. 
  75. «Mitglied Emmanuelle Charpentier». bbaw.de. Berlin: Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2020. 
  76. «ÖAW wählte 26 neue Mitglieder». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2018. 
  77. «Kungl. Vetenskapsakademien». www.kva.se. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2018. 
  78. «National Academy of Sciences Members and Foreign Associates Elected». National Academy of Sciences. National Academy of Sciences. 2 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2017. 
  79. «12 NEW MEMBERS ELECTED IN 2016 TO THE NATIONAL ACADEMY FO TECHNOLOGIES OF FRANCE (NATF)». www.academie-technologies.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2021. 
  80. Dix-huit nouveaux membres élus à l'Académie des sciences. Press release issued 6 December 2017, retrieved on 28 February 2018.
  81. «News». European Academy of Sciences and Arts. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία