Ζώνη του Σένγκεν
Η Ζώνη του Σένγκεν περιλαμβάνει 29 ευρωπαϊκές χώρες που έχουν επίσημα καταργήσει τους ελέγχους στα σύνορά τους. Ως τμήμα του ευρύτερου χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) της ΕΕ, λειτουργεί ως ενιαία δικαιοδοσία αναφορικά με τους κανόνες θεωρήσεων για διεθνείς ταξιδιωτικούς σκοπούς. Η Ζώνη του Σένγκεν πήρε το όνομά της από τη Συμφωνία Σένγκεν του 1985 και τη Σύμβαση Σένγκεν του 1990, που υπογράφηκαν και οι δύο στο Σένγκεν του Λουξεμβούργου.
|
Από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, τα 25 είναι μέλη της Ζώνης του Σένγκεν. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία αποτελούν τα νεώτερα μέλη καθώς εντάχθηκαν στις 31 Μαρτίου 2024, ωστόσο έχουν ανοιχτά μόνο τα εναέρια και θαλάσσια σύνορά τους, ενώ οι έλεγχοι στα χερσαία σύνορά τους παραμένουν σε ισχύ εν αναμονή της συμφωνίας για την άρση τους. Τα μόνα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν συμμετέχουν στη Ζώνη του Σένγκεν είναι η Κύπρος και η Ιρλανδία. Η Κύπρος δεσμεύεται από το ενωσιακό δίκαιο να ενταχθεί στο μέλλον, ενώ η Ιρλανδία διατηρεί καθεστώς εξαίρεσης και εφαρμόζει τη δική της πολιτική θεωρήσεων.
Εκτός από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών, δηλαδή η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, η Νορβηγία και η Ελβετία, έχουν υπογράψει συμφωνίες σύνδεσης με την ΕΕ για να είναι μέλη της Ζώνης του Σένγκεν. Επιπλέον, τρία μικροκράτη, το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος και η Πόλη του Βατικανού, είναι de facto μέλη της Ζώνης του Σένγκεν λόγω του μεγέθους τους και της αδυναμίας διατήρησης ενεργών συνοριακών ελέγχων.
Η η Ζώνη του Σένγκεν έχει πληθυσμό άνω των 450 εκατομμυρίων και έκταση 4.595.131 τετραγωνικά χιλιόμετρα (1.774.190 τετραγωνικά μίλια). Περίπου 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινούνται καθημερινά για να εργαστούν εντός της Ζώνης του Σένγκεν αποτελώντας σε ορισμένες περιοχές έως και το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού. Το 2015 σημειώθηκαν συνολικά 1,3 δισεκατομμύρια διελεύσεις των συνόρων εντός της Ζώνης του Σένγκεν. Εξ αυτών, πενήντα επτά εκατομμύρια διελεύσεις οφείλονταν σε οδικές μεταφορές εμπορευμάτων αξίας 2,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Η μείωση του κόστους εμπορίου χάρις στη Ζώνη του Σένγκεν κυμαίνεται από 0,42% έως 1,59% ανάλογα με τη γεωγραφία, τους εμπορικούς εταίρους και άλλους παράγοντες. Ωστόσο, τα κράτη της Ζώνης του Σένγκεν έχουν ενισχύσει τους συνοριακούς ελέγχους τους με τις χώρες εκτός της Ζώνης του Σένγκεν.
Κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν
ΕπεξεργασίαΗ Ζώνη του Σένγκεν περιλαμβάνει τις παρακάτω 29 ευρωπαϊκές χώρες. Τρεις ακόμα χώρες, το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος και το Βατικανό, περιβάλλονται από τη Ζώνη του Σένγκεν και διατηρούν ανοιχτά σύνορα με αυτήν χωρίς ωστόσο να αποτελούν μέλη της.
Κράτη της Ζώνης του Σένγκεν που είναι μέλη της ΕΕ
Επεξεργασία| Κράτη μέλη | Ημερομηνία υπογραφής |
Ημερομηνία πρώτης εφαρμογής |
|---|---|---|
 Αυστρία |
28 Απριλίου 1995 | 1 Δεκεμβρίου 1997 |
 Βέλγιο |
14 Ιουνίου 1985 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Βουλγαρία |
25 Απριλίου 2005 | 31 Μαρτίου 2024 |
 Γαλλία |
14 Ιουνίου 1985 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Γερμανία |
14 Ιουνίου 1985 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Δανία |
19 Δεκεμβρίου 1996 | 25 Μαρτίου 2001 |
 Ελλάδα |
6 Νοεμβρίου 1992 | 26 Μαρτίου 2000 |
 Εσθονία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Ισπανία |
25 Ιουνίου 1991 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Ιταλία |
27 Νοεμβρίου 1990 | 26 Οκτωβρίου 1997 |
 Κροατία |
9 Δεκεμβρίου 2011 | 1 Ιανουαρίου 2023 |
 Λετονία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Λιθουανία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Λουξεμβούργο |
14 Ιουνίου 1985 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Μάλτα |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Ολλανδία |
14 Ιουνίου 1985 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Ουγγαρία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Πολωνία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Πορτογαλία |
25 Ιουνίου 1991 | 26 Μαρτίου 1995 |
 Ρουμανία |
25 Απριλίου 2005 | 31 Μαρτίου 2024 |
 Σλοβενία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Σλοβακία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Σουηδία |
19 Δεκεμβρίου 1996 | 25 Μαρτίου 2001 |
 Τσεχία |
16 Απριλίου 2003 | 21 Δεκεμβρίου 2007α |
 Φινλανδία |
19 Δεκεμβρίου 1996 | 25 Μαρτίου 2001 |
Κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ)
Επεξεργασία| Κράτη μέλη | Ημερομηνία υπογραφής |
Ημερομηνία πρώτης εφαρμογής |
|---|---|---|
 Ελβετία |
26 Οκτωβρίου 2004 | 12 Δεκεμβρίου 2008 |
 Ισλανδία |
19 Δεκεμβρίου 1996 | 25 Μαρτίου 2001 |
 Λίχτενσταϊν |
28 Φεβρουαρίου 2008 | 19 Δεκεμβρίου 2011 |
 Νορβηγία |
19 Δεκεμβρίου 1996 | 25 Μαρτίου 2001 |
α. ^ Για τα χερσαία σύνορα και τα λιμάνια· από 30 Μαρτίου 2008 εφαρμόστηκε και για τα αεροδρόμια.
Η Κροατία έγινε επίσημα το 28ο μέλος της Ζώνης του Σένγκεν την 1η Ιανουαρίου του 2023. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εντάχθηκαν στη Ζώνη του Σένγκεν στις 31 Μαρτίου 2024, μετά από πολλά χρόνια διαπραγματεύσεων και ενώ ήδη βρίσκονταν από την 1η Ιανουαρίου 2024 σε στάδιο προοδευτικής κατάργησης των ελέγχων στα σύνορά τους, καθώς και ενίσχυσης της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας, με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ζώνης του Σένγκεν.
Η Κύπρος, λόγω της ιδιαίτερης εσωτερικής κατάστασης που επικρατεί εξαιτίας του κατεχόμενου βόρειου τμήματός της από την Τουρκία, δεν συμμετέχει ακόμα στη Ζώνη του Σένγκεν.
Το κράτος μέλος της ΕΕ το οποίο δεν υποχρεούται να συμμετέχει στη Ζώνη του Σένγκεν είναι η Ιρλανδία, που επέλεξε να διατηρήσει κατά τη σύναψη της Συνθήκης του Άμστερνταμ τους συνοριακούς ελέγχους με τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, έχοντας ωστόσο τη δυνατότητα να εφαρμόζει μερικές από τις διατάξεις του κεκτημένου του Σένγκεν.
Στις 21 Δεκεμβρίου 2007, μετά την ένταξη των εννέα χωρών της ανατολικής Ευρώπης στη Ζώνη Σένγκεν, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο δήλωσε:
Από σήμερα οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδεύουν ανεμπόδιστα στις 24 χώρες του χώρου Σένγκεν —από την Πορτογαλία μέχρι την Πολωνία και από την Ελλάδα μέχρι τη Φινλανδία— χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα. Επιθυμώ να συγχαρώ τα εννέα νέα μέλη του Σένγκεν, την πορτογαλική προεδρία και όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης για τις προσπάθειες που κατέβαλαν. Μαζί καταργήσαμε τους ελέγχους στα σύνορα —αυτά τα εμπόδια για την ειρήνη, την ελευθερία και την ενότητα στην Ευρώπη— δημιουργώντας παράλληλα τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ασφάλεια.
