Βικιπαίδεια

Θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι

Αυτό το λήμμα περιέχει πληροφορίες σχετικά με ένα τρέχον γεγονός. Μπορεί να μην περιλαμβάνει πληροφορίες για την εξέλιξη ή να περιλαμβάνει πληροφορίες που έχουν τη μορφή εικασίας, οπότε το περιεχόμενό του μπορεί να αλλάξει δραματικά ως το πέρας του εν λόγω γεγονότος.

Στις 16 Φεβρουαρίου 2024, η Ρωσική Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι ο Ρώσος ακτιβιστής της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε ενώ εξέτιε ποινή φυλάκισης 19 ετών στη διορθωτική αποικία FKU IK-3, στο χωριό Χαρπ στη ρωσική Αρκτική. [1] [2] [3] Η εκπρόσωπος του Ναβάλνι, Κίρα Γιάρμους, δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η ομάδα του δεν μπορούσε να επιβεβαιώσει αμέσως τον θάνατό του και ότι ένας δικηγόρος πηγαίνει στη φυλακή για να ερευνήσει τις συνθήκες. [4] [5]

Θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι
Ο Αλεξέι Ναβάλνι το 2020
Ημερομηνία16 Φεβρουαρίου 2024, πριν 2 μήνες (2024--2-16)
Τοποθεσίαδιορθωτική αποικία FKU IK-3
Συντεταγμένες66°29′27″N 65°28′28″E / 66.4907°N 65.4744°E / 66.4907; 65.4744Συντεταγμένες: 66°29′27″N 65°28′28″E / 66.4907°N 65.4744°E / 66.4907; 65.4744

Ιστορικό Επεξεργασία

Απόπειρα δολοφονίας Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Υπόθεση δηλητηρίασης του Αλεξέι Ναβάλνι

Ο Αλεξέι Ναβάλνι θεωρούνταν ένας από τους πιο εξέχοντες επικριτές του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, έχοντας καταγγείλει τη διαφθορά υπό το καθεστώς του και ανεπιτυχώς προσπαθώντας να είναι υποψήφιος πρόεδρος εναντίον του το 2018. Το 2017, ο Ναβάλνι υπέστη τραύματα στα μάτια μετά από επίθεση με απολυμαντικό σε πράσινο χρώμα από έναν άγνωστο δράστη. Το 2020, ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με το νευροτοξικό παράγοντα Νοβιτσόκ και μεταφέρθηκε στη Γερμανία για ιατρική περίθαλψη. [2] [6]

Φυλάκιση Επεξεργασία

Τον Ιανουάριο του 2021, επέστρεψε στη Ρωσία μετά από θεραπεία και συνελήφθη αμέσως μετά την άφιξή του στο αεροδρόμιο. Ο Ναβάλνι καταδικάστηκε για απάτη και για πολλές άλλες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας «εξτρεμιστικής» κοινότητας, του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς. Οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δήλωσαν ότι η δίωξη του Ναβάλνι ήταν πολιτική. Το 2021, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν προειδοποίησε τον Πούτιν ότι ο θάνατος του Ναβάλνι θα είχε «καταστροφικές» συνέπειες στη Ρωσία. [7] Τον Απρίλιο του 2023, η βοηθός του Κίρα Γιάρμους ανακοίνωσε ότι ο Ναβάλνι αντιμετώπιζε οξύ στομαχικό πόνο που μπορεί να προκλήθηκε από δηλητηρίαση.

Τον Δεκέμβριο του 2023, μεταφέρθηκε από μια ποινική αποικία ανατολικά της Μόσχας σε άλλη ποινική αποικία στο Χαρπ, στην Αυτόνομη Περιφέρεια Γιαμάλων Νένετς, στον Άπω Βορρά της Ρωσίας. Στις 15 Φεβρουαρίου, μια ημέρα πριν από το θάνατό του, εμφανίστηκε μέσω βίντεο σύνδεσης σε μια ακροαματική διαδικασία, κατά τη διάρκεια της οποίας έκανε αστεία και φαινόταν να είναι καλά στην υγεία του. Τη στιγμή του θανάτου του, ο Ναβάλνι εξέτιε ποινή 19 ετών στην αποικία του "ειδικού καθεστώτος" του Πολικού Λύκου [8] [2] και βρισκόταν σε απομόνωση για 27η φορά, έχοντας περάσει αθροιστικά 292 ημέρες στην απομόνωση κατά τη διάρκεια της ποινής του. [9]

Γεγονότα Επεξεργασία

Στις 16 Φεβρουαρίου, το τμήμα Ομοσπονδιακής Σωφρονιστικής Υπηρεσίας για την Αυτόνομη Περιφέρεια Γιαμάλο Νένετς δημοσίευσε μια δήλωση ότι ο Ναβάλνι έχασε τις αισθήσεις του μετά από μια βόλτα. Τον παρακολούθησαν ιατροί της σωφρονιστικής αποικίας και κλήθηκε ιατρική ομάδα έκτακτης ανάγκης. [1] [2] Αναφερόμενοι σε δήλωση εκπροσώπων του νοσοκομείου της πόλης Labytnangi, πολλά ρωσικά κρατικά πρακτορεία ειδήσεων ανέφεραν ότι ένα ασθενοφόρο έφτασε στο σημείο σε λιγότερο από επτά λεπτά και έκανε μέτρα ανάνηψης για περισσότερο από μισή ώρα. [10] [11] Ο Ναβάλνι δεν αναβίωσε, [1] και οι αναφορές του θανάτου του εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στα μέσα ενημέρωσης στις 14:19 τοπική ώρα Μόσχας. [12]

Η Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσίας ανακοίνωσε μια σειρά ερευνητικών και επιχειρησιακών μέτρων για τον θάνατο του Ναβάλνι. [13] Το σώμα του Ναβάλνι είναι πιθανό να σταλεί πίσω στη Μόσχα για νεκροψία, και η διαπίστωση της αιτίας του θανάτου μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες. [14]

Το ρωσικό κρατικό δίκτυο RT ανέφερε ότι η αιτία του θανάτου του φέρεται να ήταν ένας «θρόμβος αίματος». Οι ειδικοί που πήραν συνέντευξη από το ανεξάρτητο ειδησεογραφικό πρακτορείο Meduza αμφισβήτησαν τον γρήγορο χρόνο της ιατρικής περίθαλψης και σημείωσαν ότι η εκδοχή ενός αποκολλημένου θρόμβου αίματος δεν μπορεί να επαληθευτεί χωρίς αυτοψία. [11]

Κηδεία Επεξεργασία

 
Πλήθος κόσμου με το φέρετρο του Ναβάλνι την 1η Μαρτίου, 2024

Στις 27 Φεβρουαρίου, η Κίρα Γιάρμις ανέφερε ότι προσπαθούσαν να βρουν ένα μέρος για να πραγματοποιήσουν ένα δημόσιο μνημόσυνο για τον Ναβάλνι, προσθέτοντας ότι οι περισσότερες εκκλησίες με τις οποίες είχαν επικοινωνήσει είχαν αρνηθεί να επιτρέψουν μια τελετή στον χώρο τους. Την ίδια μέρα, ο Βασίλι Ντούμπκοφ, ένας από τους δικηγόρους του Ναβάλνι που συνόδευε την μητέρα του Αλεξέι Ναβάλνι, Λουντμίλα Ναβάλναγια στην ανάκτηση των λειψάνων του γιου της στο Γιαμάλο-Νένετς, φέρεται να συνελήφθη στη Μόσχα με την κατηγορία της «παραβίασης της δημόσιας τάξης».[15] Στις 28 Φεβρουαρίου, η Γιάρμις ανακοίνωσε ότι ο Ναβάλνι θα ταφεί το απόγευμα της 1ης Μαρτίου στο νεκροταφείο Μπορισοβσκόγιε μετά από μια λειτουργία στην Εκκλησία της Εικόνας της Μητέρας του Θεού στην περιοχή Μαρύνιο της Μόσχας, όπου διέμενε προηγουμένως ο Ναβάλνι.[16] Ο Ιβάν Ζντάνοφ, διευθυντής του Ιδρύματος Καταπολέμησης της Διαφθοράς, είπε ότι η κηδεία είχε αρχικά προγραμματιστεί στις 29 Φεβρουαρίου, αλλά μεταφέρθηκε αφού κανένας χώρος δεν συμφώνησε να γίνει εκείνη την ημέρα, η οποία συνέπεσε με την ετήσια προεδρική ομιλία του Πούτιν στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση. Πρόσθεσε ότι οι συγγενείς του Ναβάλνι δέχονταν πιέσεις από τις αρχές να πραγματοποιήσουν μια «ήσυχη οικογενειακή κηδεία».[17]

Η κηδεία του Ναβάλνι πραγματοποιήθηκε την 1η Μαρτίου στην εκκλησία Εκκλησία της Μητέρας του Θεού και παρευρέθηκαν οι γονείς του, δυτικοί διπλωμάτες και οι αποκλεισμένοι υποψήφιοι για την προεδρία της αντιπολίτευσης Μπόρις Ναντέζντιν και Γιεκατερίνα Ντουντσόβα. Η τελετή, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά στο κανάλι του στο YouTube, διεξήχθη υπό έντονη αστυνομική παρουσία και φράγματα ελέγχου του πλήθους υψώθηκαν γύρω από την εκκλησία. Ο Ιβάν Ζντάνοφ κατηγόρησε το νεκροτομείο όπου κρατούνταν τα λείψανα του Ναβάλνι ότι καθυστέρησε την ανάκτηση της σωρού του, ενώ η Γιούλια Ναβάλναγια κατηγόρησε τον Πούτιν και τον δήμαρχο της Μόσχας Σεργκέι Σομπιάνιν ότι προσπάθησαν να εμποδίσουν μια δημόσια κηδεία. Η Γιάρμις κάλεσε τους υποστηρικτές του Ναβάλνι στο εξωτερικό να καταθέσουν λουλούδια στη μνήμη του στην κηδεία του.[17] Σύμφωνα με τις επιθυμίες του Ναβάλνι, η θεματική μουσική από τον Terminator 2 παιζόταν καθώς η σώρος του είχε χαμηλώσει στο έδαφος.[18][19][20]

Αντιδράσεις Επεξεργασία

 
Λουλούδια στη μνήμη του Αλεξέι Ναβάλνι στο Μνημείο για τα Θύματα της Πολιτικής Καταστολής στην Αγία Πετρούπολη στις 16 Φεβρουαρίου 2024.
Λουλούδια στο Μνημείο για τα Θύματα της Πολιτικής Καταστολής μετά το θάνατο του Ναβάλνι.

Ρωσικές Επεξεργασία

Η σύζυγος του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια είπε ότι όλοι οι υπεύθυνοι για το θάνατο του συζύγου της "θα λογοδοτήσουν", αλλά δήλωσε ότι δεν ήξερε "αν να πιστέψει ή όχι αυτά τα τρομερά νέα που λαμβάνουμε μόνο από κυβερνητικές πηγές", προσθέτοντας ότι θα μπορούσε μην εμπιστευτεί την κυβέρνηση του Πούτιν καθώς «λένε συνεχώς ψέματα». [13] Η μητέρα του Ναβάλνι, Λιουντμίλα Ναβάλναγια, δήλωσε ότι «δεν ήθελε να ακούσει λόγια συμπάθειας», προσθέτοντας: Ο γιος μου εθεάθη στη φυλακή στις 12. Είχε μια επίσκεψη. Ήταν ζωντανός, υγιής και χαρούμενος. [21]

Ο δημοσιογράφος Αντρέι Ζαχάροφ σχολίασε: Ο Ναβάλνι δεν πέθανε, σκοτώθηκε. Ο πολιτικός της αντιπολίτευσης Μπόρις Ναντεζντίν, ο οποίος προσπάθησε ανεπιτυχώς να καταθέσει την υποψηφιότητά του για τις ρωσικές προεδρικές εκλογές του 2024, σημείωσε ότι μέχρι στιγμής ο θάνατος του Ναβάλνι δεν έχει επιβεβαιωθεί και δήλωσε: Προσεύχομαι οι πληροφορίες να αποδειχθούν ψευδείς. Ο Αλεξέι [ήταν] ένας από τους οι πιο ταλαντούχους και γενναίους άνθρωπους στη Ρωσία που γνώρισα ποτέ. [22] Ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, πρώην ολιγάρχης στο Λονδίνο, προέτρεψε τους Ρώσους να ψηφίσουν τον Ναβάλνι στις προεδρικές εκλογές του 2024 ως ένδειξη διαμαρτυρίας. [23] Ο Λεονίντ Βολκόφ, ένας Ρώσος πολιτικός της αντιπολίτευσης που ζει στη Λιθουανία, δήλωσε: Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε όχι ο Ναβάλνι πέθανε, αλλά ο Πούτιν σκότωσε τον Ναβάλνι και μόνο αυτό. [21] Ο εξόριστος πολιτικός της αντιπολίτευσης Ντμίτρι Γκούντκοφ είπε: Ακόμα κι αν ο Αλεξέι πέθανε από "φυσικά" αίτια, προκλήθηκαν από τη δηλητηρίασή του και τα περαιτέρω βασανιστήρια στη φυλακή. Το αίμα είναι στα χέρια του Πούτιν.[21]

Ο Ντμίτρι Μουράτοφ, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης και αρχισυντάκτης της εφημερίδας Νόβαγια Γκαζέτα με έδρα τη Λετονία, εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια του Ναβάλνι. Ο Μουράτοφ αποκάλεσε τον θάνατο δολοφονία, λέγοντας ότι Ο Αλεξέι Ναβάλνι βασανίστηκε για τρία χρόνια. Όπως μου είπε ο γιατρός του Ναβάλνι, το σώμα δεν μπορεί να αντέξει τέτοια πράγματα. Ο φόνος προστέθηκε στην ποινή του Αλεξέι Ναβάλνι. [24] Ο αγωνιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Oleg Orlov, συμπρόεδρος της βραβευμένης με Νόμπελ Ειρήνης ομάδας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial, είπε ότι ο θάνατος του Ναβάλνι στη φυλακή ήταν ένα έγκλημα του καθεστώτος. [25]

Ένας από τους δικηγόρους του Ναβάλνι, ο Λεονίντ Σολοβίοφ, δήλωσε στη Νόβαγια Γκαζέτα ότι ο Ναβάλνι ήταν «φυσιολογικός» όταν ένας δικηγόρος τον είδε στις 14 Ιανουαρίου. [24]

Οι Ρώσοι άρχισαν να φέρνουν λουλούδια σε μνημεία στα θύματα της πολιτικής καταστολής σε πόλεις σε όλη τη χώρα. Αρκετοί διαδηλωτές συνελήφθησαν. [26] [27]

Ρωσική κυβέρνηση Επεξεργασία

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντιμίτρι Πεσκόφ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Πούτιν είχε ενημερωθεί για τον θάνατο του Ναβάλνι, [28] αν και ο Πούτιν δεν το σχολίασε δημόσια κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Τσελιάμπινσκ. [29] Η Διεύθυνση της Ερευνητικής Επιτροπής για την Αυτόνομη Περιφέρεια Γιαμάλο-Νένετς διοργάνωσε διαδικαστική έρευνα για τον θάνατο. [30] Η Ομοσπονδιακή Σωφρονιστική Υπηρεσία ξεκίνησε επίσης επιθεωρήσεις σύμφωνα με όλους τους ισχύοντες κανόνες. [31]

Το ρωσικό ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης Agentstvo ανέφερε ότι εντός 30 λεπτών από την ανακοίνωση του θανάτου του Ναβάλνι, το κυβερνών κόμμα Ενωμένη Ρωσία έστειλε μήνυμα στους βουλευτές του στην Κρατική Δούμα να τηρήσουν αυστηρά την εκδοχή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Φυλακών [ή καλύτερα να απόσχουν από το να μην σχολιάσουν καθόλου. [32]

Σε απάντηση στη διεθνή καταδίκη για τον θάνατο του Ναβάλνι, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα επέκρινε τις δυτικές χώρες ότι έχουν «έτοιμα τα συμπεράσματά τους». [33] Ο ίδιος ο Πεσκόφ περιέγραψε αργότερα τις αντιδράσεις των ξένων ηγετών ως «απολύτως λυσσασμένες». [34] Ο στενός συνεργάτης του Πούτιν Vyacheslav Volodin, Πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, κατηγόρησε για τον θάνατο του Ναβάλνι την Ουάσινγκτον, τις Βρυξέλλες και διάφορους επικριτές του Κρεμλίνου σε «μη φιλικές χώρες». [35] Ο Ο ηγέτης της Δίκαιης Ρωσίας – Για την αλήθεια, Σεργκέι Μιρόνοφ δήλωσε ότι ο θάνατος του Ναβάλνι ήταν επωφελής για τους «εχθρούς της Ρωσίας». [36]

Διεθνείς Επεξεργασία

 
Διαδηλωτές γύρω από την Πρεσβεία της Ρωσίας, στο Βερολίνο, της Γερμανίας.
  •   Γερμανία: Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε ότι ο Ναβάλνι πλήρωσε για το θάρρος του με τη ζωή του.[37]
  •   Ελλάδα: Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι ο Ναβάλνι πολέμησε σκληρά για τη δημοκρατία και αντιστάθηκε σε ένα βάναυσο, αυταρχικό καθεστώς. Ένα καθεστώς που φρόντισε ο Ναβάλνι να πλήρωσε για τη γενναιότητά του πρώτα με την ελευθερία του και τώρα με τη ζωή του. Οι σκέψεις μας είναι με την οικογένειά του.[38]
  •   Ηνωμένο Βασίλειο: Ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ δήλωσε ότι ο Ναβάλνι επέδειξε απίστευτο θάρρος σε όλη του τη ζωή και ότι ο θάνατός του ήταν τρομερά νέα.[39] ​​Ο υπουργός Εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον δήλωσε ότι πρέπει να θεωρήσουμε τον Πούτιν υπεύθυνο για αυτό" και ότι θα πρέπει να υπάρξουν συνέπειες.[40]
  •   Ηνωμένες Πολιτείες: Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επαίνεσε την κληρονομιά του Ναβάλνι, λέγοντας ότι ήταν ό,τι δεν είναι ο Πούτιν. Ήταν γενναίος, είχε αρχές, ήταν αφοσιωμένος στην οικοδόμηση μιας Ρωσίας όπου υπήρχε κράτος δικαίου και όπου ισχύει για όλους και δηλώνοντας ότι θεώρησε υπεύθυνο τον Πούτιν, προσθέτοντας ότι δεν ήταν έκπληκτος και εξοργισμένος από τις αναφορές για τον θάνατό του στη φυλακή.[41]
  •   Καναδάς: Ο Πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δήλωσε: Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι μας έχει ανατριχιάσει, είναι κάτι που θυμίζει σε όλο τον κόσμο τι ακριβώς είναι το τέρας Πούτιν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Αλεξέι Ναβάλνι είναι νεκρός επειδή στάθηκε στο ύψος του Πούτιν, στάθηκε στο Κρεμλίνο, υποστήριξε την ελευθερία και τη δημοκρατία και το δικαίωμα του ρωσικού λαού να επιλέξει το μέλλον του, και αυτό ήταν κάτι που ο Πούτιν φοβόταν βαθιά, όπως θα έπρεπε.[42]
  •   Ουκρανία: Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τον θάνατο του Ναβάλνι.[23]

Διαδηλώσεις προς τιμήν του Ναβάλνι ανακοινώθηκαν σε Αυστρία, Αργεντινή, Αρμενία, Βέλγιο, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Σερβία, Ισπανία, Ελβετία, Σουηδία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. [43] Οι πενθούντες κατέθεσαν λουλούδια προς τιμήν του Ναβάλνι στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν και στο Αλμάτι του Καζακστάν, όπου πολλοί Ρώσοι έχουν καταφύγει από το 2022 για να αποφύγουν την επιστράτευση από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.[44]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «УФСИН России по Ямало-Ненецкому автономному округу сообщает». 89.fsin.gov.ru (στα Ρωσικά). УФСИН России по ЯНАО. 16 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Russian opposition leader Navalny has died, prison service says». BBC. https://www.bbc.com/news/world-europe-68315943. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  3. ↑ Luscombe, Richard; Slawson, Nicola; Luscombe (Now), Richard; Slawson (Earlier), Nicola. «Russia-Ukraine war live: Alexei Navalny dies in prison after morning walk, says Russian prison service». Guardian. https://www.theguardian.com/world/live/2024/feb/16/ukraine-war-live-russia-avdiivka-assault-continues-as-zelenskiy-set-to-visit-europe. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  4. ↑ Times, The Moscow (16 Φεβρουαρίου 2024). «Alexei Navalny Dies in Jail – Prison Service». The Moscow Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024. 
  5. ↑ Troianovski, Anton (16 February 2024). «Aleksei Navalny: Outspoken Putin Critic Is Dead, Russian State Media Reports» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/live/2024/02/16/world/aleksei-navalny. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  6. ↑ «Alexei Navalny, galvanizing opposition leader and Putin’s fiercest foe, died in prison, Russia says» (στα αγγλικά). Associated Press. 16 February 2024. https://apnews.com/article/russia-navalny-dead-opposition-leader-2d11644f7ae5332587b39150f1fd1738. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  7. ↑ «Biden warns of 'devastating' consequences for Russia if Navalny dies in prison» (στα αγγλικά). CNN. 17 June 2021. https://edition.cnn.com/2021/06/16/politics/alexey-navalny-biden-putin-geneva/index.html. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  8. ↑ «УФСИН сообщило о смерти Алексея Навального в колонии» (στα ru). Радио Свобода. https://www.svoboda.org/a/ufsin-soobschilo-o-smerti-alekseya-navaljnogo-v-kolonii/32822385.html. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  9. ↑ «Navalny Again Placed In Punitive Solitary Confinement By Russian Prison» (στα αγγλικά). RadioFreeEurope/RadioLiberty. 14 February 2024. https://www.rferl.org/a/navalny-solitary-confinement-russia-prison/32819584.html. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  10. ↑ «Что известно о смерти Алексея Навального» (στα ru). ТАСС. 16 February 2024. https://tass.ru/obschestvo/20007143. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Когда тело Навального отдадут семье? Получится ли провести независимую экспертизу? И где по закону могут пройти похороны? Отвечаем на вопросы, на которые не хотели бы отвечать никогда» (στα ru). Meduza. 17 February 2024. https://meduza.io/cards/kogda-telo-navalnogo-otdadut-semie-poluchitsya-li-provesti-nezavisimuyu-ekspertizu-i-gde-po-zakonu-mogut-proyti-pohorony. 
  12. ↑ «ФСИН отправила комиссию в колонию, в которой умер Навальный» (στα ru). Коммерсантъ. 16 February 2024. https://www.kommersant.ru/doc/6522631. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «'Putin Must Be Held Accountable,' Yulia Navalnaya Says After Navalny Announced Dead». The Moscow Times. 16 February 2024. https://www.themoscowtimes.com/2024/02/16/putin-must-be-held-accountable-yulia-navalnaya-says-after-navalny-announced-dead-a84115. 
  14. ↑ «Prison agency source: Navalny's body likely to be sent to Moscow for autopsy». Novaya Gazeta Europe. 16 February 2024. https://novayagazeta.eu/articles/2024/02/16/prison-agency-source-navalnys-body-likely-to-be-sent-to-moscow-for-autopsy-en-news. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  15. ↑ «Alexei Navalny: Opposition leader's lawyer reportedly arrested in Moscow» (στα αγγλικά). BBC. 27 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 February 2024. https://web.archive.org/web/20240227213028/https://www.bbc.com/news/world-europe-68418193. Ανακτήθηκε στις 27 February 2024. 
  16. ↑ «Navalny to be buried Friday in Moscow after venues refuse to hold farewell ceremony» (στα αγγλικά). France 24. 28 February 2024. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 February 2024. https://web.archive.org/web/20240228103753/https://www.france24.com/en/europe/20240228-navalny-funeral-held-moscow-church-friday-russia-putin-critic. Ανακτήθηκε στις 28 February 2024. 
  17. ↑ 17,0 17,1 «Navalny's family and supporters are laying the opposition leader to rest after his death in prison» (στα αγγλικά). Associated Press. 1 March 2024. https://apnews.com/article/russia-alexei-navalny-funeral-9263c4d0688b883fa9f853f5d0310e45. Ανακτήθηκε στις 1 March 2024. 
  18. ↑ Thousands gather in Moscow for Navalny's funeral, defying Kremlin and Russian police, https://www.youtube.com/watch?v=6SrLJ4_Vxmk, ανακτήθηκε στις 2024-03-02 
  19. ↑ «Terminator 2 theme tune plays at Navalny's burial» (στα αγγλικά). https://www.bbc.com/news/av/world-europe-68445602. Ανακτήθηκε στις 2024-03-02. 
  20. ↑ Danner, Chas (1 Μαρτίου 2024). «Alexei Navalny Was Buried to the Terminator 2 Theme Song». Intelligencer (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2024. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «'Blood on Putin's Hands': First Reactions to Alexei Navalny's Death» (στα αγγλικά). The Moscow Times. 16 February 2024. https://www.themoscowtimes.com/2024/02/16/blood-on-putins-hands-first-reactions-to-alexei-navalnys-death-a84107. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  22. ↑ ««Сегодня в российской тюрьме на крайнем севере Владимир Путин убил Алексея Навального». Реакции на сообщение о смерти Алексея Навального Материал обновляется» (στα ru). Meduza. https://meduza.io/feature/2024/02/16/slov-net-nenavist-est-a-slov-net-pervye-reaktsii-na-soobschenie-o-smerti-alekseya-navalnogo. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  23. ↑ 23,0 23,1 «Tributes from world leaders pour in following shock news of Alexey Navalny's death». Novaya Gazeta Europe. 16 February 2024. https://novayagazeta.eu/articles/2024/02/16/tributes-from-world-leaders-pour-in-following-shock-news-of-alexey-navalnys-death-en-news. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  24. ↑ 24,0 24,1 «Alexei Navalny, main opponent to Putin, has died, Russian prison service says». Le Monde. 16 February 2024. https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/02/16/navalny-main-opponent-to-putin-has-died-prison-service-says_6530359_4.html. 
  25. ↑ «Russian Dissident Orlov Says Navalny Death 'Crime Of The Regime'». Barron's. 16 February 2024. https://www.barrons.com/news/russian-dissident-orlov-says-navalny-death-crime-of-the-regime-a92f17e0. 
  26. ↑ «Акции памяти Навального по всему миру» (στα ru). Медиазона. 16 February 2024. https://zona.media/chronicle/akczii_pamyati_navalnogo_po_vsemu_miru. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  27. ↑ ««Путин, твое место в аду» В России и за рубежом — акции в память о Навальном. Люди несут цветы к монументам жертв репрессий и выходят к российским посольствам» (στα ru). Meduza. https://meduza.io/feature/2024/02/16/putin-tvoe-mesto-v-adu. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  28. ↑ «Путину доложили о смерти Навального» (στα ru). ТАСС. 16 February 2024. https://tass.ru/politika/20006383. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  29. ↑ «Путин провел публичную встречу со студентами и рабочими в Челябинске. О смерти Навального он ничего не сказал» (στα ru). Meduza. https://meduza.io/news/2024/02/16/putin-provel-publichnuyu-vstrechu-so-studentami-i-rabochimi-v-chelyabinske-o-smerti-navalnogo-on-nichego-ne-skazal. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  30. ↑ «СК проведет процессуальную проверку по факту смерти Навального» (στα ru). Интерфакс. 16 February 2024. https://www.interfax.ru/russia/946462. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  31. ↑ «Песков заявил, что ФСИН занимается всеми проверками в связи со смертью Навального» (στα ru). ТАСС. 16 February 2024. https://tass.ru/politika/20006297. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  32. ↑ «Pro-Kremlin Party Orders Lawmakers to Ignore Navalny's Death – Agentstvo» (στα αγγλικά). The Moscow Times. 16 February 2024. https://www.themoscowtimes.com/2024/02/16/pro-kremlin-party-orders-lawmakers-to-ignore-navalnys-death-agentstvo-a84110. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  33. ↑ «Alexei Navalny Dies in Jail – Prison Service». The Moscow Times. 16 February 2024. https://www.themoscowtimes.com/2024/02/16/alexei-navalny-dies-in-jail-prison-service-a84106. 
  34. ↑ «Navalny's death: Reactions from around the world». Reuters. 16 February 2024. https://www.reuters.com/world/europe/reactions-death-russian-opposition-leader-navalny-2024-02-16/. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  35. ↑ «Russia's most famous opposition figure has died in prison». Meduza. 16 February 2024. https://meduza.io/en/live/2024/02/16/alexey-navalny-is-dead. 
  36. ↑ Litvinova, Dasha (16 February 2024). «Western officials and Kremlin critics blame Putin and his government for Navalny's death in prison» (στα αγγλικά). AP News. https://apnews.com/article/russia-navalny-death-global-reactions-putin-19e7fd6318763627f6917a92678cd190. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  37. ↑ «Jailed Russian opposition politician Alexei Navalny dead, says prison service». BBC News. 16 February 2024. https://www.bbc.co.uk/news/live/world-68316979. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  38. ↑ «Navalny’s courage will not be forgotten, says Mitsotakis». Kathimerini. 16 February 2024. https://www.ekathimerini.com/news/1231892/navalnys-courage-will-not-be-forgotten-says-mitsotakis/. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  39. ↑ Ravikumar, Sachin (16 Φεβρουαρίου 2024). «Britain's Sunak says Navalny's death 'terrible news'». Reuters. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024. 
  40. ↑ Henderson, Cameron; Sigsworth, Tim; Smith, Benedict (16 February 2024). «Alexei Navalny latest: David Cameron says Putin should be held accountable for death» (στα αγγλικά). The Telegraph. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/world-news/2024/02/16/russia-ukraine-zelensky-putin-war-latest-news5/. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  41. ↑ Troianovski, Anton; Bengali, Shashank (16 February 2024). «Live Updates: Biden Addresses Reports of Navalny's Death» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/live/2024/02/16/world/aleksei-navalny. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  42. ↑ https://www.cbc.ca/news/politics/canada-reaction-alexei-navalny-death-1.7117291
  43. ↑ «Где проходят акции памяти Алексея Навального. Список» (στα ru). Meduza. https://meduza.io/feature/2024/02/16/gde-prohodyat-aktsii-pamyati-alekseya-navalnogo-spisok. Ανακτήθηκε στις 16 February 2024. 
  44. ↑ «Navalny death provokes shock but also indifference in Central Asia». EurasiaNet. 16 February 2024. https://eurasianet.org/navalny-death-provokes-shock-but-also-indifference-in-central-asia. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Θάνατος_του_Αλεξέι_Ναβάλνι&oldid=10452908"