Ισμαήλ Πασάς της Αιγύπτου
Ο Ισμαήλ Πασάς, αιγυπτιακό αραβικά: إسماعيل باشا Ismā'il Bāshā (12 Ιανουαρίου 1830 - 2 Μαρτίου 1895), γνωστός και ως Ισμαήλ ο Μεγαλοπρεπής, ήταν ο χεδίβης της Αιγύπτου και κυβερνήτης του Σουδάν από το 1863 έως το 1879, όταν αυτό τού αφαιρέθηκε με εντολή της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας. Συμμεριζόμενος τη φιλόδοξη προοπτική τού πάππου του Μεχμέτ Αλή Πασά, εκσυγχρόνισε σε μεγάλο βαθμό την Αίγυπτο και το Σουδάν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, επενδύοντας πολλά στη βιομηχανική και οικονομική ανάπτυξη, την αστικοποίηση και την επέκταση των ορίων της χώρας στην Αφρική.
Η φιλοσοφία του φαίνεται σε μια δήλωση που έκανε το 1879: "Η χώρα μου δεν είναι πλέον μόνο στην Αφρική, αλλά τώρα είμαστε και μέρος της Ευρώπης.
Το 1867 εξασφάλισε επίσης Οθωμανική και διεθνή αναγνώριση για τον τίτλο του χεδίβη (αντιβασιλιά) σε προτίμηση του βαλή (διοικητή), ο οποίος χρησιμοποιήθηκε προηγουμένως από τους προκατόχους του στο εγιαλέτ της Αιγύπτου και του Σουδάν (1517-1867). Ωστόσο, οι πολιτικές του Ισμαήλ έβαλαν το χεδίβης της Αιγύπτου και του Σουδάν (1867-1914) σε σοβαρό χρέος, οδηγώντας στην πώληση των μετοχών της χώρας στην Εταιρεία του Καναλιού Σουέζ στη Βρετανική κυβέρνηση, και την τελική ανατροπή του από την εξουσία το 1879, μετά από βρετανικές και γαλλικές πιέσεις.
Η πόλη της Ισμαϊλίας πήρε το όνομά της προς τιμήν του.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΉταν ο δεύτερος από τους τρεις γιους του Ιμπραήμ Πασά, και εγγονός του Μεχμέτ Αλή, Αλβανικής καταγωγής. Ο Ισμαήλ γεννήθηκε στο Κάιρο στο Παλάτι Αλ Μουσαφίρ Χανά.[11] Η μητέρα του ήταν η Κιρκάσια Χοσιγιάρ Καντίν, [12] η τρίτη σύζυγος τού πατέρα του. [13] Η Χοσιγιάρ Καντίν (γνωστή και ως Χουσιγιάρ Καντίν) φέρεται να είναι αδελφή της Περτεβνιγιάλ σουλτάνας, μητέρας του Οθωμανού Αυτοκράτορα Αμπντουλαζίζ, ο οποίος κυβέρνησε από το 1861 έως το 1876, και ο οποίος επίσης ανατράπηκε με εντολή των δυτικών δυνάμεων. Έτσι, ο Ισμαήλ Πασάς κυβερνούσε την Αίγυπτο και το Σουδάν για ολόκληρη την περίοδο που ο εξάδελφός του Αμπντουλαζίζ, κυβερνούσε την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Νεανική ζωή και εκπαίδευση
ΕπεξεργασίαΜετά την απόκτηση ευρωπαϊκής εκπαίδευσης στο Παρίσι, όπου παρακολουθούσε την École d'état-major, επέστρεψε στη χώρα του, και μετά το τέλος τού μεγαλύτερου αδελφού του Αχμάντ Ριφαάτ, έγινε κληρονόμος τού θείου του, Μεχμέτ Σαΐντ τού βαλή και χεδίβη της Αιγύπτου και του Σουδάν. Ο Σαΐντ, ο οποίος προφανώς είχε σκεφτεί, ότι η ασφάλειά του ήταν να απαλλαγεί όσο το δυνατόν περισσότερο από την παρουσία τού ανιψιού του, τον απασχολούσε τα επόμενα χρόνια σε αποστολές στο εξωτερικό, κυρίως στον Πάπα, τον αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ΄ και τον σουλτάνιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1861 απεστάλη με επικεφαλής στρατό 18.000 ανδρών, για να καταστείλει μια εξέγερση στο Σουδάν, αποστολή που ολοκλήρωσε.
Χεδίβης της Αιγύπτου
ΕπεξεργασίαΜετά το τέλος τού Σαΐντ, ο Ισμαήλ ανακηρύχθηκε χεδίβης στις 19 Ιανουαρίου 1863, αν και η Οθωμανική Αυτοκρατορία και οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις τον αναγνώρισαν μόνο ως βαλή. Όπως όλοι οι Αιγύπτιοι και Σουδανοί ηγεμόνες από τον παππού του Μεχμέτ Αλή Πασά, διεκδικούσε τον υψηλότερο τίτλο του χεδίβη, τον οποίο η Υψηλή Πύλη είχε αρνηθεί σταθερά να εγκρίνει. Τέλος, το 1867, ο Ισμαήλ κατάφερε να πείσει τον Οθωμανό σουλτάνο Αμπτουλαζίζ να χορηγήσει ένα φιρμάνι, που τελικά τον αναγνώριζε ως χεδίβη, λόγω της βοήθειας των χεδιβών στην Κρητική Εξέγερση 1866-1869, με αντάλλαγμα την αύξηση τού φόρου υποτέλειας. Ένα άλλο φιρμάνι άλλαξε τον νόμο της διαδοχής για να μεταφέρεται η διαδοχή από πατέρα σε γιο, αντί από αδελφό στον επόμενο μικρότερο αδελφό, και ένα περαιτέρω διάταγμα το 1873 επιβεβαίωσε την εικονική ανεξαρτησία του χεδιβάτου της Αιγύπτου από την Υψηλή Πύλη.
Μεταρρυθμίσεις
ΕπεξεργασίαΟ Ισμαήλ ξόδευε πολύ: κάποιοι πήγαν να δωροδοκήσουν στην Κωνσταντινούπολη, για να διευκολύνουν τα σχέδια μεταρρύθμισής του. Πολλά χρήματα πήγαν για την κατασκευή του καναλιού του Σουέζ. Περίπου 46 εκατομμύρια λίρες δαπανήθηκαν για την κατασκευή 13.000 χιλιόμετρων καναλιών άρδευσης για να συμβάλουν στη σύγχρονη γεωργία. Έφτιαξε πάνω από 1.400 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, 8.000 χιλιομετρικά τηλεγραφικά σύρματα, 400 γέφυρες, λιμενικές εργασίες στην Αλεξάνδρεια και 4.500 σχολεία. Το εθνικό χρέος αυξήθηκε από 3 εκατομμύρια λίρες σε περίπου 90 εκατομμύρια λίγες, σε μια χώρα με 5 εκατομμύρια κατοίκους και ετήσιο έσοδο στο ταμείο περίπου 8 εκατομμύρια λίρες.[14]
Ο Ισμαήλ ξεκίνησε τεράστια έργα εσωτερικής μεταρρύθμισης με το σχέδιο τού παππού του, αναμορφώνοντας το τελωνειακό σύστημα και το ταχυδρομείο, διεγείροντας την εμπορική πρόοδο, δημιουργώντας μια βιομηχανία ζάχαρης, οικοδομώντας τη βιομηχανία βαμβακιού, οικοδομώντας παλάτια, διασκεδάζοντας πλούσια και διατηρώντας μια Όπερα και ένα θέατρο. Περισσότεροι από εκατό χιλιάδες Ευρωπαίοι ήρθαν να εργαστούν στο Κάιρο, όπου διευκόλυνε την κατασκευή μιας ολόκληρης νέας γειτονιάς τής πόλης στη δυτική άκρη της με το μοντέλο του Παρισιού. Η Αλεξάνδρεια βελτιώθηκε επίσης. Ξεκίνησε ένα τεράστιο έργο κατασκευής σιδηροδρομικών γραμμών, που είδε την Αίγυπτο και το Σουδάν να αυξάνονται από ουσιαστικά μηδέν μήκος, στη χώρα με τις περισσότερες γραμμές ανά κατοικήσιμο χιλιόμετρο από οποιοδήποτε έθνος στον κόσμο.
Η μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης αύξησε τον προϋπολογισμό της εκπαίδευσης κατά περισσότερο από δέκα φορές. Τα παραδοσιακά πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία επεκτάθηκαν, και δημιουργήθηκαν εξειδικευμένες τεχνικές και επαγγελματικές σχολές. Οι φοιτητές αποστέλλονταν για άλλη μια φορά στην Ευρώπη, για να σπουδάσουν σε εκπαιδευτικές αποστολές, ενθαρρύνοντας τη δημιουργία μιας ελίτ που εκπαιδεύτηκε στη Δύση. Μια Εθνική Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε το 1871.[15]
Ένα από τα σημαντικότερα του επιτεύγματα ήταν η ίδρυση μιας συνέλευσης αντιπροσώπων τον Νοέμβριο του 1866. Αν και αυτό υποτίθεται ότι ήταν ένα καθαρά συμβουλευτικό σώμα, τα μέλη του τελικά έγιναν σημαντική επιρροή στις κυβερνητικές υποθέσεις. Οι αρχηγοί των χωριών κυριαρχούσαν στην συνέλευση και άρχισαν να ασκούν αυξανόμενη πολιτική και οικονομική επιρροή στην ύπαιθρο και στην κεντρική κυβέρνηση. Αυτό αποδεικνύεται το 1876 όταν η συνέλευση πείσε τον Ισμαήλ να επαναφέρει το νόμο (το οποίο θεσπίστηκε από αυτόν το 1871 για να συγκεντρώσει χρήματα και αργότερα καταργήθηκε) που επέτρεψε ιδιοκτησία γης και φορολογικά προνόμια σε άτομα που πλήρωναν έξι χρόνια προκαταβολικά φόρο γης.
Ο Ισμαήλ προσπάθησε να μειώσει το εμπόριο σκλάβων και με τη συμβουλή και την οικονομική υποστήριξη του Γιακούμπ Κατάι επέκτεινε την κυριαρχία της Αιγύπτου στην Αφρική. Το 1874 προσάρτησε το Νταρφούρ, αλλά εμποδίστηκε να επεκταθεί στην Αιθιοπία αφού ο στρατός του νίκησε επανειλημμένα από τον αυτοκράτορα Γιόχανες IV, πρώτα στο Γούντετ στις 16 Νοεμβρίου 1875, και ξανά στο Γούρα τον Μάρτιο του επόμενου έτους.
Πόλεμος με την Αιθιοπία
ΕπεξεργασίαΟ Ισμαήλ ονειρευόταν να επεκτείνει το βασίλειό του σε όλον τον Νείλο, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων πηγών του, και σε όλη την αφρικανική ακτή της Ερυθράς Θάλασσας.[16] Αυτό, μαζί με τις φήμες για πλούσιες πρώτες ύλες και εύφορο έδαφος, οδήγησε τον Ισμαήλ σε εκτετατικές πολιτικές εναντίον της Αιθιοπίας υπό τον αυτοκράτορα Ιωάννη Δ΄. Το 1865 η Οθωμανική Υψηλή Πύλη παραχώρησε το αφρικανικό τμήμα του εγιαλέτ Χαμπές (με τη Μασαβά και το Σουακίν στη Ερυθρά Θάλασσα ως τις κύριες πόλεις της επαρχίας) στον Ισμαήλ. Αυτή η επαρχία, η οποία γειτόνευε με την Αιθιοπία, αρχικά αποτελούσε μόνο μια παράκτια λωρίδα, αλλά αργότερα επεκτάθηκε στο εσωτερικό σε έδαφος, που ελεγχόταν από τον ηγεμόνα της Αιθιοπίας. Εδώ ο Ισμαήλ κατέλαβε περιοχές, που αρχικά διεκδικούσαν οι Οθωμανοί, όταν είχαν δημιουργήσει την επαρχία (εγιαλέτ) του Χαμπές τον 16ο αι. Ξεκίνησαν νέα οικονομικά, πολλά υποσχόμενα, έργα, όπως τεράστιες φυτείες βαμβακιού στο δέλτα της Μπαρκά. Το 1872 η Μπογκός (με την πόλη του Κερέν) προσαρτήθηκε από τον κυβερνήτης της νέας "Επαρχίας του Ανατολικού Σουδάν και της ακτής της Ερυθράς Θάλασσας", Βέρνερ Μούντσινγκερ Πασά. Τον Οκτώβριο του 1875 ο στρατός του Ισμαήλ προσπάθησε να καταλάβει τα παρακείμενα υψώματα τού Χαμασιέν, τα οποία ήταν τότε υποτελή του αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, και υπέστη ήττα στη μάχη του Γουντέτ. Τον Μάρτιο του 1876 ο στρατός του Ισμαήλ προσπάθησε ξανά, και υπέστη μια δεύτερη δραματική ήττα από τον στρατό τού Ιωάννη Δ΄ στη Γκουρά. Ο γιος του Ισμαήλ, ο Χασάν Ισμαήλ Πασάς συνελήφθη από τους Αιθίοπες, και απελευθερώθηκε μόνο μετά από μεγάλα λύτρα. Αυτό ακολούθησε ένας μακρύς ψυχρός πόλεμος, ο οποίος τελείωσε μόνο το 1884 με την Αγγλο-Αιγυπτιο-Αιθιοπική Συνθήκη Χεβέτ, όταν το Μπογκός αποδόθηκε πίσω στην Αιθιοπία. Η επαρχία της Ερυθράς Θάλασσας που δημιουργήθηκε από τον Ισμαήλ και τον κυβερνήτη του Μούντσινγκερ Πασά ανελήφθη από τους Ιταλούς λίγο αργότερα, και έγινε η εδαφική βάση της αποικίας της Ερυθραίας (ανακηρύχθηκε το 1890).
Η Σομαλική Ακτή του χεδίβη
ΕπεξεργασίαΗ δικαιοδοσία του Ισμαήλ Πασά, από τη δεκαετία του 1870 έως το 1884, περιλάμβανε ολόκληρη τη βόρεια ακτή της Σομαλίας, μέχρι την ανατολική ακτή στο Ρας Χαφούν στην σύγχρονη Πούντλαντ.[17] Το βόρειο έδαφος τής ακτής τής Σομαλίας τού Χεδίβη έφτανε στο εσωτερικό ως το Χαράρ, αν και στη συνέχεια παραδόθηκε στη Βρετανία το 1884, λόγω εσωτερικών δυσκολιών της Αιγύπτου. [18]
Κανάλι του Σουέζ
Επεξεργασία
Το χεδιβάτο του Ισμαήλ συνδέεται στενά με την κατασκευή του καναλιού του Σουέζ. Συμφωνούσε και επέβλεπε το αιγυπτιακό μέρος της κατασκευής του. Κατά την άνοδό του, κατόπιν εντολής του Υπουργού Οικονομικών και στενού του συμβούλου, Γιακούμπ Καταουί, αρνήθηκε να επικυρώσει τις παραχωρήσεις στην εταιρεία του Καναλιού, που είχε κάνει ο Σαΐντ, και το ζήτημα παραπέμφθηκε το 1864 στην διαιτησία του Ναπολέοντα Γ΄, ο οποίος χορήγησε £ 3.800.000 στην εταιρεία ως αποζημίωση, για τις απώλειες που θα υποστεί από τις αλλαγές, στις οποίες επέμενε ο Iσμαήλ, της αρχικής χορηγίαςς. Ο Ισμαήλ χρησιμοποίησε τότε όλα τα διαθέσιμα μέσα, με τις δικές του αναμφισβήτητες δυνάμεις κύρους και με συνετές δαπάνες, για να σταθεί με την παρουσία του μπροστά στους ξένους κυρίαρχους και το κοινό, και είχε μεγάλη επιτυχία. Το 1867 επισκέφθηκε το Παρίσι κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης (1867) με τον σουλτάνιο Αμπντουλαζίζ, καθώς και το Λονδίνο, όπου τον υποδέχτηκε η βασίλισσα Βικτώρια και τον καλωσόρισε ο δήμαρχος. Ενόσω ήταν στη Βρετανία, έκανε επίσης μια επιθεώρηση του στόλου του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού με τον σουλτάνο. Το 1869 επισκέφτηκε και πάλι τη Βρετανία. Όταν τελικά άνοιξε το κανάλι, ο Ισμαήλ πραγματοποίησε ένα φεστιβάλ πρωτοφανούς κλίμακας, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου χρηματοδοτήθηκε από τον Τραπεζικό Οίκο του Καταουί, από το οποίο δανείστηκε 1.000.000 δολάρια, προσκαλώντας διακεκριμένους ανθρώπους από όλο τον κόσμο.
Χρέη
Επεξεργασία
Αυτές οι εξελίξεις -ειδικά ο δαπανηρός πόλεμος με την Αιθιοπία- άφησαν την Αίγυπτο σε βαθύ χρέος προς τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, έτσι αυτές χρησιμοποίησαν αυτό το χρέος για να ζητήσουν παραχωρήσεις από τον Ισμαήλ. Μία από τις πιο αντιδημοφιλείς παραχωρήσεις για τους Αιγύπτιους και τους Σουδανούς ήταν το νέο σύστημα των μικτών δικαστηρίων, με το οποίο οι Ευρωπαίοι δικαζόταν από δικαστές από τα δικά τους κράτη, αντί από αιγυπτιακά και σουδανικά δικαστήρια. Αλλά τελικά ήρθε η αναπόφευκτη οικονομική κρίση. Ένα εθνικό χρέος ύψους πάνω από 100 εκατομμύρια λίρες λίρες (σε αντίθεση με 3 εκατομμύρια που ήταν, όταν ανέβηκε στο θρόνο) υπέστη ο χεδίβης, του οποίου η θεμελιώδης ιδέα για τη ρευστοποίηση των δανείων του ήταν να δανείζεται με αυξημένο τόκο. Οι κάτοχοι ομολογιών άρχισαν να αναστατώνονται, όπου ο αρχηγός τους ήταν ο Οίκος του Καταουί. Οι αποφάσεις εκδόθηκαν εναντίον του χεδίβη στα διεθνή δικαστήρια. Όταν δεν μπορούσε να συγκεντρώσει περισσότερα δάνεια, πώλησε τις αιγυπτιακές και σουδανικές μετοχές στην εταιρεία του Καναλιού τού Σουέζ το 1875 με τη βοήθεια του Γιακούμπ Καταουί στη βρετανική κυβέρνηση για £3.976.582. Αυτό ακολούθησε αμέσως την άμεση επέμβαση από τις Μεγάλες Δυνάμεις στην Αίγυπτο και το Σουδάν.
Τον Δεκέμβριο του 1875, ο Στίβεν Κεβ και ο Τζον Στόουκς στάλθηκαν από την βρετανική κυβέρνηση για να διερευνήσουν τα οικονομικά της Αιγύπτου [20], και τον Απρίλιο του 1876 δημοσιεύθηκε η έκθεσή τους, συμβουλεύοντας ότι λόγω της σπατάλης και της υπερβολικής πολυτέλειας ήταν απαραίτητο οι ξένες δυνάμεις να παρέμβουν, προκειμένου να αποκαταστήσουν την πίστωση. Το αποτέλεσμα ήταν η ίδρυση τού Ταμείου Χρέους. Μια επακόλουθη έρευνα τον Οκτώβριο από τον Τζορτζ Γκόσεν και τον Τζούμπερτ οδήγησε στην καθιέρωση κοινού αγγλο-γαλλικού ελέγχου επί του μεγαλύτερου μέρους των οικονομικών της αιγυπτιακής κυβέρνησης. Μια περαιτέρω αναζήτηση από τον ταγματάρχη Ένελυν Μπέιρινγκ (μετέπειτα 1ου κόμη του Κρόμερ) και άλλους το 1878 κορυφώθηκε με τον Iσμαήλ να παραδώσει το μεγαλύτερο μέρος των προσωπικών του κτηρίων στο έθνος, και να αποδεχθεί τη θέση ενός συνταγματικού κυρίαρχου, με τον Nουμπάρ ως πρωθυπουργού, του Τσαρλς Ρίβερς Γουίλσον ως υπουργού Οικονομικών και του ντε Μπλινιέρ ως υπουργό Δημόσιων Έργων.
Όπως έχει παρατηρήσει ο ιστορικός Εζέν Ρογκάν, "η ειρωνεία της κατάστασης ήταν ότι η Αίγυπτος είχε ξεκινήσει τα σχέδια ανάπτυξής της, για να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία από την οθωμανική και την ευρωπαϊκή κυριαρχία.[21]
Η εξέγερση του Ουραμπί και η εξορία
Επεξεργασία
Αυτός ο έλεγχος της χώρας από τους Ευρωπαίους ήταν απαράδεκτος για πολλούς Αιγύπτιους, οι οποίοι ενώθηκαν πίσω από έναν δυσαρεστημένο συνταγματάρχη, τον Αχμέτ Ουραμπί. Η εξέγερση του ΟΥραμπί ανάλωσε την Αίγυπτο. Ελπίζοντας ότι η εξέγερση θα μπορούσε να τον απαλλάξει από τον ευρωπαϊκό έλεγχο, ο Ισμαήλ έκανε λίγα, για να αντισταθεί στον Ουραμπί και παραδόθηκε στις απαιτήσεις του να διαλύσει την κυβέρνηση. Η Βρετανία και η Γαλλία έλαβαν το ζήτημα σοβαρά, και επέμειναν τον Μάιο του 1879 να επανενταχθούν οι Βρετανοί και Γάλλοι υπουργοί. Με τη χώρα σε μεγάλο βαθμό στα χέρια του Ουραμπί, ο Ισμαήλ δεν μπορούσε να συμφωνήσει, και δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να το κάνει. Ως αποτέλεσμα, οι βρετανικές και γαλλικές κυβερνήσεις πίεσαν τον Οθωμανό σουλτάνο Αμπντουλχαμίντ Β΄ να ανατρέψει τον Ισμαήλ Πασά, και αυτό έγινε στις 26 Ιουνίου 1879. Ο πιο ευέλικτος Τεουφίκ Πασάς, ο μεγαλύτερος γιος του Ισμαήλ, έγινε διάδοχός του. Ο Ισμαήλ Πασάς έφυγε από την Αίγυπτο, και αρχικά εξορίστηκε στη Ρεζίνα (σημερινό Ερκολάνο) κοντά στη Νάπολη, μέχρι το 1885, όταν τελικά του επιτράπηκε από τον σουλτάνιο Αμπντουλχαμίντ Β΄ να αποσυρθεί στο παλάτι του στο Εμιργκάν [22] στον Βοσπόρο στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί παρέμεινε, περισσότερο ή λιγότερο κρατικός κρατούμενος, μέχρι το τέλος του. Σύμφωνα με το περιοδικό TIME, απεβίωσε προσπαθώντας να πιει δύο μπουκάλια σαμπάνια μονορούφι. [23] Αργότερα τάφηκε στο Καΐρο. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (August 2023)">citation needed</span>]
Γλώσσα
ΕπεξεργασίαΑν και κυβερνούσε την Αίγυπτο, όπου η κοινή γλώσσα ήταν η Αραβική, ο Ισμαήλ μιλούσε καλύτερα την Τουρκική, και δεν μπορούσε να μιλήσει την Αραβική. Παρ' όλα αυτά, υπό την βασιλεία του, η χρήση της αραβικής γλώσσας στην κυβέρνηση αυξήθηκε σταδιακά εις βάρος της τουρκικής, η οποία ήταν η γλώσσα της κυβερνώσας ελίτ στο δέλτα του Νείλου κατά τη διάρκεια των εκατοντάδων ετών της οθωμανικής κυριαρχίας. Στις επόμενες δεκαετίες, η αραβική γλώσσα επεκτάθηκε περαιτέρω, και τελικά αντικατέστησε την τουρκική στον στρατό και στη διοίκηση, αφήνοντας την τουρκική να χρησιμοποιείται μόνο σε αλληλογραφία με τον Οθωμανό σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη. [24] [25]
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Χρωματισμός, Γουίλιαμ Μακέντιρ. Μουσουλμανική Αίγυπτος και Χριστιανική Αβισσίνια, ή στρατιωτική υπηρεσία υπό τον Χεδίβ, στις επαρχίες του και πέρα από τα σύνορά τους, όπως βιώνουν οι Αμερικανοί. Νέα Υόρκη: Ατκιν & Προυτ (1880).
- Η Έλεν Τσάπιν Μετς. Αίγυπτος: Έρευνα για χώρα. Ουάσινγκτον: ΓΠΟ για τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, 1990.- Η Έλεν Τσάπιν Μετς, εκ.
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Ismail-Pasha. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6513xkn. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ 5,0 5,1 Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 12266. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2020.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Dictionary of African Biography». (Αγγλικά) Dictionary of African Biography. Oxford University Press. Νέα Υόρκη. 2012.
- ↑ hdl
.handle .net /10648 /173a4eb6-d2d8-11e8-828a-00505693001d. - ↑ Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2021.
- ↑ «Travel - Yahoo Style». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ «His Highness Kavalali Ibrahim Pasa». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ «UQconnect, The University of Queensland». Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ William L. Langer, European alliances and alignments, 1871-1890 (1950) p 355.
- ↑ Cleveland, William L.· Burton, Martin (2013). A history of the modern Middle East (Fifth έκδοση). Boulder, CO: Westview Press. σελίδες 88–89. ISBN 9780813348339.
- ↑ «Moslem Egypt and Christian Abyssinia; Or, Military Service Under the Khedive, in his Provinces and Beyond their Borders, as Experienced by the American Staff». World Digital Library. 1880. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2013.
- ↑ The Scramble in the Horn of Africa; History of Somalia (1827-1977), M. O. Omar, p. 57 "by a Convention signed at Alexandria on 7th of September 1877, by which Her Majesty's Government recognised the Khedive's jurisdiction under the suzerainty of the Porte over the Somali Coast as far as Ras Hafun"
- ↑ The Scramble in the Horn of Africa; History of Somalia (1827-1977), M. O. Omar, p. 57 "made over its possessions on the Somali coast to the Khedive, Ismail Pasha, who had in the previous year established himself at Harrar in the interior. In 1884, owing to internal difficulties, the Egyptian Government found it necessary to withdraw their garrisons from this region, and the Porte not being at the time prepared to make any effective assertion of its authority, Zaila came into British occupation"
- ↑ McSweeney, Anna (March 2015). «Versions and Visions of the Alhambra in the Nineteenth-Century Ottoman World» (στα αγγλικά). West 86th: A Journal of Decorative Arts, Design History, and Material Culture 22 (1): 44–69. doi:. ISSN 2153-5531. https://www.journals.uchicago.edu/doi/10.1086/683080.
- ↑ «Welcome Fortune City Customers | Dotster». Members.fortunecity.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουνίου 2012.
- ↑ Rogan, Eugene (2011). The Arabs. Penguin. σελ. 101.
- ↑ Historic photo of the Khedive Ismail Pasha Palace (Hıdiv İsmail Paşa Sarayı) that once stood in the Sarıyer district of Constantinople, on the shores of the Bosporus.
- ↑ Morrow, Lance (31 Μαρτίου 1986). «Essay: The Shoes of Imelda Marcos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Νοεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Νοεμβρίου 2016.
- ↑ Robert O. Collins, A History of Modern Sudan, Cambridge University Press, 2008 p.10
- ↑ P. M. Holt, M. W. Daly, A History of the Sudan: From the Coming of Islam to the Present Day, Routledge 2014 p.36
Εξωτερικές συνδέσεις
Επεξεργασία- Επίσημη ιστοσελίδα του Προέδρου της Αιγύπτου
- Εργαλεία του Ισμαήλ Πάσα της Αιγύπτου ή σχετικά με αυτόνσεΔιαδικτυακό αρχείο