Κέρτεζη Αχαΐας
Συντεταγμένες: 37°58′N 21°59′E / 37.967°N 21.983°E
Η Κέρτεζη είναι χωριό του Δήμου Καλαβρύτων στην ορεινή Αχαΐα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αριθμεί 365 μόνιμους κάτοικους[1].
| Κέρτεζη | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Καλαβρύτων |
| Δημοτική Ενότητα | Καλαβρύτων |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 823 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 335 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
Τοποθεσία
ΕπεξεργασίαΗ Κέρτεζη απέχει 200 χλμ. από την Αθήνα, 80 χλμ. από την Πάτρα και 15 χλμ. από τα Καλάβρυτα. Βρίσκεται στους πρόποδες του Ερύμανθου, σε παρυφάδα του που αποκαλείται Τρεις Γυναίκες (Καλλιφώνι) και σε υψόμετρο περίπου 820 μέτρων, στις αρχές της κοιλάδας του Βουραϊκού. Περιβάλλεται από έλατα, βαλανιδιές, πουρνάρια και καστανιές. Έχει άφθονα νερά από τις πολλές πηγές που αναδύονται μέσα από τα βουνά[2][3].
Γενικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΔιαθέτει αρκετές παραδοσιακές οικίες (τα λεγόμενα «βαρβαρίτικα» σπίτια). Από την Κέρτεζη ξεκινάει ο Βουραϊκός ποταμός. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 είχε έντεκα μύλους (δέκα νερόμυλους και ένα πετρελαιόμυλο). Διαθέτει πληθώρα πηγών (π.χ. Κεφαλόβρυσο, Νερομάνα, Κόντη Βρύση) και ένα πλήρες δίκτυο ύδρευσης[2], έργο των αρχών του 20ού αιώνα[4].
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα. Αναφέρεται σαν οικισμός για πρώτη φορά το 1402. Το όνομα Κέρτεζη πιθανόν να είναι αρβανίτικης ετυμολογίας και να σημαίνει «σκιερός τόπος»[5].
Κατά την Τουρκοκρατία αποτέλεσε έδρα του Καζά των Καλαβρύτων μέχρι το 1780. Από την Κέρτεζη καταγόταν ο οπλαρχηγός και αγωνιστής του 1821, Αναγνώστης Στροφτόμπολας. Στα τέλη Μαρτίου του 1821 η Κέρτεζη απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό.
Με το Β.Δ. της 20ης Ιανουαρίου του 1870 γίνεται πρωτεύουσα του Δήμου Καλλιφωνίας έως το 1912[5][6].Το 1899 είχε 200 οικογένειες[7]. Με το ΦΕΚ 256Α - 28/08/1912 ορίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα του Νομού Αχαΐας και Ήλιδος.
Την περίοδο του Εθνικού Διχασμού πραγματοποιήθηκε στο χωριό επιδρομή Κρητών χωροφυλάκων λόγω της ύπαρξης σε αυτό πολλών βασιλόφρονων λιποτακτών, με αποτέλεσμα ξυλοδαρμούς και κακοποιήσεις κατοίκων. Λίγο αργότερα, η Κέρτεζη χτυπήθηκε από την Ισπανική γρίπη[6]. Την ίδια περίοδο αναπτύχθηκαν τοπικές βιοτεχνίες και οικοτεχνίες, οι οποίες όμως παρήκμασαν τη δεκαετία του 1960[8]. Εκκλησιαστικά, μερίδα των κατοίκων πρόσκειται στο Παλαιό Ημερολόγιο[9].
Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 γνωστό σαν «Σχέδιο Καποδίστριας» καταργείται η Κοινότητα και γίνεται Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Καλαβρύτων. Από το 2011 βάσει της διοικητικής μεταρρύθμισης «Καλλικράτης» αποτελεί Τοπική Κοινότητα του διευρυμένου Δήμου Καλαβρύτων[10]. Από το 2019 και με την μεταρρύθμιση «Κλεισθένης» η Κέρτεζη απέκτησε πενταμελές κοινοτικό συμβούλιο.
Πολιτισμός
ΕπεξεργασίαΣτο χωριό καλλιεργούνται τα ονομαστά «κερτεζίτικα φασόλια»[11]. Με δεδομένο αυτό, τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται στο χωριό από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κερτεζιτών η λεγόμενη «Γιορτή Φασολάδας»[12]. Τα τελευταία χρόνια διεξάγεται επίσης στο χωριό η λεγόμενη «Γιορτή του Τσοπάνη»[13][14].
Πρόσωπα
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011
- ↑ 2,0 2,1 Μπούρδαλας Παναγιώτης, Κούρτης Παναγιώτης, "Κέρτεζη". discoverkalavrita.gr. Δεκεμβριος 2020. Ανακτήθηκε: 25 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας, Τα νερά των Βουνών και η Κέρτεζη, Αρμός, Αθήνα 2018, τόμος Α΄, σελ. 15-16, 21.
- ↑ Μπούρδαλας, 2018, σελ. 43-44.
- ↑ 5,0 5,1 «T.Δ. Κερτέζης - Ιστορία». Δήμος Καλαβρύτων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 Ανδρέας Χρυσ. Βορύλλας, Κέρτεζη. Η ιστορική της πορεία, Παρασκήνιο, Αθήνα 1994, σελ. 103.
- ↑ Κορύλλου 1889, σελ. 17.
- ↑ Μπούρδαλας, 2018, σελ. 117-118.
- ↑ Παρασκευαΐδης, Χριστοδούλου Κ. «2. Ο αριθμός των παλαιοημερολογιτών ανά την Ελλάδα σήμερον». myriobiblos.gr. Μυριόβιβλος. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Κέρτεζης Αχαΐας, eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/04/2017
- ↑ "Καλλιέργειες παραδοσιακών λαχανικών ποικιλιών στην Αχαΐα". ftiaxno.gr. 28/05/2013. Ανακτήθηκε: 06/09/2014
- ↑ "Καλάβρυτα: Όλοι στην Κέρτεζη απόψε για την 9η Γιορτή της Φασολάδας!". thebest.gr. 06/09/2014
- ↑ "Δαγκωτό" διασκέδαση ψήφισε η Κέρτεζη στην Γιορτή του Τσοπάνη. kalavrytanews.com. 04/07/2015. Ανακτήθηκε: 01/11/2015
- ↑ Η γιορτή του Τσοπάνη στην Κέρτεζη. kalavrytanews.com. 17 Αυγούστου 2019. Ανακτήθηκε: 17/08/2019.
Πηγές
Επεξεργασία- Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).
- Βορύλλας, Α. (1999). Κέρτεζη: βιοτεχνίες – σύνεργα και εργαλεία των εποχών που έφυγαν, Αθήνα 1999.
- Χ. Π. Κορύλλου, Πεζοπορία από Πατρών εις Σπάρτην: Από Πατρών διά Θαλάσσης εις Γύθειον και εκείθεν διά Σπάρτης εις Ταΰγετον. Επάνοδος εις Πάτρας διά Ναυπλίου και Κορίνθου, Τυπογραφείον "Ο Κάδμος", Εν Πάτραις 1889.
- Μπούρδαλας, Παναγιώτης (2018). Τα νερά των Βουνών και η Κέρτεζη, Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός.
- Μπούρδαλας Παναγιώτης, Κούρτης Παναγιώτης, "Κέρτεζη". discoverkalavrita.gr. Δεκεμβριος 2020. Ανακτήθηκε: 25 Δεκεμβρίου 2021.
- Παπανδρέου, Γεώργιος (1906). Καλαβρυτινή επετηρίς: ήτοι πραγματεία περί της ιστορικής των Καλαβρύτων επαρχίας. Αθήνα: Μιχαήλ Ι. Σαλιβέρος.
Περαιτέρω ανάγνωση
Επεξεργασία- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.