Βικιπαίδεια

Κατάλογος των πιο απομακρυσμένων αστρονομικών αντικειμένων

κατάλογος εγχειρήματος Wikimedia

Ο παρών κατάλογος των πιο απομακρυσμένων αστρονομικών αντικειμένων παραθέτει τα ουράνια σώματα τα οποία βρίσκονται σε εξαιρετικά μακρινές αποστάσεις από την Γη. Οι αποστάσεις αυτές σχεδόν πάντα -με την εξαίρεση των κοντινών γαλαξιών- μετρώνται εξετάζοντας την κοσμολογική μετατόπιση προς το ερυθρό του φωτός τους. Από την φύση τους, τα πολύ μακρινά αντικείμενα είναι εξαιρετικά αμυδρά και η μέτρηση των αποστάσεων τους δύσκολη και ευάλωτη σε σφάλματα. Μια σημαντική διαφοροποίηση ως προς την τεχνική μέτρησης, είναι η φασματοσκοπική και η φωτομετρική ανάλυση της μετατόπισης προς το ερυθρό. Η φασματοσκοπική μέθοδος θεωρείται πιο αξιόπιστη και ακριβής, από την άποψη ότι οι φωτομετρικές μετρήσεις είναι πιο εύκολο να είναι λανθασμένες ειδικά σε ότι αφορά τις χαμηλές πηγές μετατόπισης με ασυνήθιστα φάσματα. Για τον λόγο αυτό, η επιβεβαίωση μέσω φασματοσκοπικής ανάλυσης θεωρείται απαραίτητη ώστε η απόσταση ενός αντικειμένου να θεωρηθεί ως ισχύουσα αντί απλά ως υποψήφια βάσει της φωτομετρίας.

Τα πιο μακρινά αντικείμενα Επεξεργασία

1 Gly = 1 δισεκατομμύριο έτη φωτός.

Τα πιο απομακρυσμένα αστρονομικά σώματα βάσει φασματοσκοπικής μετατόπισης προς το ερυθρό
Όνομα Μετατόπιση
(z) 		Απόσταση§
(Gly)[1] 		Τύπος Σημειώσεις
  GN-z11 z = 11,09 13,39 γαλαξίας επιβεβαιωμένος γαλαξίας[2]
  EGSY8p7 z = 8,68 13,23 γαλαξίας επιβεβαιωμένος γαλαξίας[3]
  GRB 090423 z = 8,2 13,18 έκλαμψη [4][5]
  EGS-zs8-1 z = 7,73 13,13 γαλαξίας επιβεβαιωμένος γαλαξίας[6]
z7 GSD 3811 z = 7,66 13,11 γαλαξίας γαλαξίας[7]
  z8 GND 5296 z = 7,51 13,10 γαλαξίας επιβεβαιωμένος γαλαξίας[8][9]
  A1689-zD1 z = 7,5 13,10 γαλαξίας γαλαξίας[10]
  SXDF-NB1006-2 z = 7,215 13,07 γαλαξίας γαλαξίας[11][12]
  GN-108036 z = 7,213 13,07 γαλαξίας γαλαξίας[12][13]
  BDF-3299 z = 7,109 13,05 γαλαξίας [14]
  ULAS J1120+0641 z = 7,085 13,05 κβάζαρ [15]
  A1703 zD6 z = 7,045 13,04 γαλαξίας [12]
BDF-521 z = 7,008 13,04 γαλαξίας [14]
G2-1408 z = 6,972 13,03 γαλαξίας [12][16]
  IOK-1 z = 6,964 13,03 γαλαξίας [12][17] εκπομπός Λύμαν-άλφα[18]
  LAE J095950.99+021219.1 z = 6,944 13,03 γαλαξίας εκπομπός Λύμαν-άλφα — αμυδρός γαλαξίας[19]
Υποψήφια αντικείμενα για τα πιο απομακρυσμένα σώματα βάσει φωτομετρικής μετατόπισης προς το ερυθρό
Όνομα Μετατόπιση
(z) 		Απόσταση§
(Gly) 		Τύπος Σημειώσεις
UDFj-39546284 zp≅11.9 13,37 πρωτογαλαξίας Υποψήφιος πρωτογαλαξίας[20][21][22][23] αν και εκτιμάται πως πιθανώς αποτελεί πηγή χαμηλότερης μετατόπισης προς το ερυθρό.[24][25]
MACS0647-JD zp≅10,7 13,3 γαλαξίας Υποψήφιος ως ο πλέον απομακρυσμένος γαλαξίας, λόγω της μεγένθυνσης του φαινομένου της βαρυτοπρισμάτωσης ενός σμήνους γαλαξιών στο ενδιάμεσο.[26][27]
A2744-JD zp≅9,8 13,2 γαλαξίας Ο γαλαξίας μεγενθύνεται και αποτυπώνεται σε 3 πολλαπλές εικόνες, οι οποίες υποστηρίζουν γεωμετρικά τη μετατόπιση προς το ερυθρό. Ο πιο αμυδρός γνωστός γαλαξίας με τιμή μετατόπισης z~10.[28][29]
MACS1149-JD zp≅9,6 13,2[30] υποψήφιος γαλαξίας ή πρωτογαλαξίας [31]
GRB 090429B zp≅9,4 13,14[32] έκλαμψη ακτίνων γ [33] Η φωτομετρική μετατόπιση προς το ερυθρό στην περίπτωση αυτή έχει μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, με το χαμηλό όριο της μετατόπισης να είναι z>7.
UDFy-33436598 zp≅8,6 13,1 υποψήφιος γαλαξίας ή πρωτογαλαξίας [34]
UDFy-38135539 zp≅8,6 13,1 υποψήφιος γαλαξίας ή πρωτογαλαξίας Η φασματοσκοπική μετατόπιση προς το ερυθρό εκτιμήθηκε ως z = 8,55 το 2010,[35] αργότερα όμως αποδείχτηκε λανθασμένη.[36]
BoRG-58 zp≅8 13 σμήνος γαλαξιών ή πρωτοσμήνος Υποψήφιο πρωτοσμήνος γαλαξιών[37]

Τα πιο μακρινά αντικείμενο ανά τύπο Επεξεργασία

1 Gly = 1 δισεκατομμύριο έτη φωτός.

Πλέον απομακρυσμένα αντικείμενα ανά τύπο
Τύπος Αντικείμενο Μετατόπιση Σημειώσεις
Ανεξαρτήτως τύπου GN-z11 z = 11,09 Εκτιμώμενη απόσταση στα 13,4 δισεκατομμύρια έτη φωτός, το πιο μακρινό γνωστό αστρονομικό αντικείμενο.[38]
γαλαξίας ή πρωτογαλαξίας GN-z11 z = 11,09 Ανακοινώθηκε τον Μάρτιο του 2016.[38]
σμήνος γαλαξιών CL J1001+0220 z≅2,506 Έως το 2016[39]
κβάζαρ ULAS J1120+0641 z = 7,085 [15]
μαύρη τρύπα ULAS J1120+0641 z = 7,085 [15]
αστέρας ή πρωτοαστέρας ή αστρικό κατάλοιπο
(ανιχνευμένο μέσω αστρονομικού συμβάντος) 		Προγεννήτορας του GRB 090423 z = 8,2 [4][5] Το GRB 090429B έχει φωτομετρική μετατόπιση zp≅9.4,[40] και πολύ πιθανώς είναι πιο απομακρυσμένο από το GRB 090423, αλλά δεν υπάρχει φασματοσκοπική επιβεβαίωση. Απόσταση 13,2 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.
αστέρας ή πρωτοαστέρας ή αστρικό κατάλοιπο
(ανίχνευση ως αστέρας) 		SDSS J1229+1122 55 Μly Ο κυανός υπεργίγαντας φωτίζει ένα νεφέλωμα στην παλιρροϊκή ουρά του γαλαξία IC 3418.[41]
σύστημα αστρικών σμηνών σφαιρωτό σμήνος στον ελλειπτικό γαλαξία πίσω από τον NGC 6397 1,2 Gly [42][43][44][45][46]
πίδακας ακτίνων Χ GB 1428+4217 κοντά στον πίδακα κβάζαρ z = 4,72
12,4 Gly 		η προηγούμενη μέγιστη μέτρηση άλλου αντικειμένου ήταν στα 12,2 Gly.[47]
μικροκβάζαρ XMMU J004243.6+412519 2,5 Mly το πρώτο εξωγαλαξιακό μικροκβάζαρ που ανακαλύφθηκε[48][49][50]
πλανήτης SWEEPS-11 / SWEEPS-04 27,710 ly [51]
  • η ανάλυση της κύρτωσης του φωτός στο αστρονομικό συμβάν PA-99-N2 υποδηλώνει την παρουσία πλανήτη στον γαλαξία της Ανδρομέδας.[52]
  • Άλλες αμφιλεγόμενες μετρήσεις σε σχέση με το Q0957+561 υποδηλώνουν την παρουσία πλανήτη σε απόσταση z = 0,355 (3,7 Gly).[53][54]
Πλέον απομακρυσμένα συμβάντα ανά τύπο
Τύπος Συμβάν Μετατόπιση Σημειώσεις
έκλαμψη ακτίνων γ GRB 090423 z = 8,2 [4][5] Η έκλαμψη GRB 090429B έχει φωτομετρική μετατόπιση zp≅9.4,[40] και πολύ πιθανώς βρίσκεται πιο μακριά από την GRB 090423, αλλά δεν διαθέτει φασματοσκοπική επιβεβαίωση.
κατάρρευση πυρήνα υπερκαινοφανούς SN 1000+0216 z = 3,8993 [55]
Υπερκαινοφανής τύπου 1άλφα SN UDS10Wil z = 1,914 [56]
κοσμολογική απόζευξη δημιουργία της κοσμικής ακτινοβολίας υποβάθρου z~1000 to 1089 [57][58]

Χρονολόγιο μετρήσεων Επεξεργασία

Τα πλέον μακρινά αντικείμενα κατά την εποχή όπου διαπιστώθηκε η απόσταση τους (όχι απαραίτητα την εποχή όπου ανακαλύφθηκε το ίδιο το αντικείμενο).

Εκτιμήσεις απομακρυσμένων αντικειμένων ανά εποχή
Αντικείμενο Τύπος Ημερομηνία Απόσταση
(z = Μετατόπιση) 		Σημειώσεις
GN-z11 γαλαξίας 2016— z = 11,09 [59]
EGSY8p7 γαλαξίας 2015 − 2016 z = 8,68 [59][60][61][62]
Προγεννήτορας του GRB 090423 / Απομεινάριο του GRB 090423 προγεννήτορας ή απομεινάριο έκλαμψης ακτίνων γ 2009 − 2015 z = 8,2 [5][63]
IOK-1 γαλαξίας 2006 − 2009 z = 6,96 [63][64][65][66]
SDF J132522.3+273520 γαλαξίας 2005 − 2006 z = 6,597 [66][67]
SDF J132418.3+271455 γαλαξίας 2003 − 2005 z = 6,578 [67][68][69][70]
HCM-6A γαλαξίας 2002 − 2003 z = 6,56 υπερέβει την μετατόπιση z = 6,28 του κβάζαρ SDSSp J103027.10+052455.0[68][69][71][72][73][74]
SDSS J1030+0524
(SDSSp J103027.10+052455.0) 		κβάζαρ 2001 − 2002 z = 6,28 [75][76][77][78][79][80]
SDSS 1044-0125
(SDSSp J104433.04-012502.2) 		κβάζαρ 2000 − 2001 z = 5,82 [81][82][79][80][83][84][85]
SSA22-HCM1 γαλαξίας 1999 − 2000 z>=5.74 [86][87]
HDF 4-473.0 γαλαξίας 1998 − 1999 z = 5,60 [87]
RD1 (0140+326 RD1) γαλαξίας 1998 z = 5,34 [88][89][90][87][91]
CL 1358+62 G1 & CL 1358+62 G2 γαλαξίες 1997 − 1998 z = 4,92 Τα πιο απομακρυσμένα αντικείμενα κατά την χρονική εκείνη περίοδο.[89][92][93][90][87][94]
PC 1247-3406 κβάζαρ 1991 − 1997 z = 4,897 [81][95][96][97][98]
PC 1158+4635 κβάζαρ 1989 − 1991 z = 4,73 [81][98][99][100][101][102]
Q0051-279 κβάζαρ 1987 − 1989 z = 4,43 [103][99][102][104][105][106]
Q0000-26
(QSO B0000-26) 		κβάζαρ 1987 z = 4,11 [103][99][107]
PC 0910+5625
(QSO B0910+5625) 		κβάζαρ 1987 z = 4,04 το δεύτερο κβάζαρ που ανακαλύφθηκε με z > 4.[81][99][108][109]
Q0046–293
(QSO J0048-2903) 		κβάζαρ 1987 z = 4,01 [103][99][108][110][111]
Q1208+1011
(QSO B1208+1011) 		κβάζαρ 1986 − 1987 z = 3,80 [108][112][113]
PKS 2000-330
(QSO J2003-3251, Q2000-330) 		κβάζαρ 1982 − 1986 z = 3,78 [108][114][115]'
OQ172
(QSO B1442+101) 		κβάζαρ 1974 − 1982 z = 3,53 [116][117][118]
OH471
(QSO B0642+449) 		κβάζαρ 1973 − 1974 z = 3,408 [116][118][119][120][121]
4C 05.34 κβάζαρ 1970 − 1973 z = 2,877 η τιμή z της μετατόπισης προς το ερυθρό ήταν τόσο μεγάλη σε σχέση με το προηγούμενο μέγιστο ώστε αρχικά εκτιμήθηκε πως πρόκειται για σφάλμα.[118][122][123][124]
5C 02.56
(7C 105517.75+495540.95) 		κβάζαρ 1968 − 1970 z = 2,399 [94][124][125]
4C 25.05
(4C 25.5) 		κβάζαρ 1968 z = 2,358 [94][124][126]
PKS 0237-23
(QSO B0237-2321) 		κβάζαρ 1967 − 1968 z = 2,225 [122][126][127][128][129]
4C 12.39
(Q1116+12, PKS 1116+12) 		κβάζαρ 1966 − 1967 z = 2,1291 [94][129][130][131]
4C 01.02
(Q0106+01, PKS 0106+1) 		κβάζαρ 1965 − 1966 z = 2,0990 [94][129][130][132]
3C 9 κβάζαρ 1965 z = 2,018 [129][133][134][135]
3C 147 κβάζαρ 1964 − 1965 z = 0,545 [136][137][138][139]
3C 295 ραδιογαλαξίας 1960 − 1964 z = 0,461 [87][94][140][141][142]
LEDA 25177 (MCG+01-23-008) λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους 1951 − 1960 z = 0,2
(V = 61000 km/s) 		ο γαλαξίας βρίσκεται στο υπερμήνος της Ύδρας. Βρίσκεται στις αστρικές συντεταγμένες B1950.0 08h 55m 4s +03° 21′.[87][142][143][144][145][146][147]
LEDA 51975 (MCG+05-34-069) λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους 1936 - z = 0,13
(V = 39000 km/s) 		Ο λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους του σμήνους του Βοώτη (ACO 1930), πρόκειται για ελλιπτικό γαλαξία στις αστρικές συντεταγμένες B1950.0 14h 30m 6s +31° 46′ και φαινόμενο μέγεθος 17,8.[146][148][149]
LEDA 20221 (MCG+06-16-021) λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους 1932 - z = 0,075
(V = 23000 km/s) 		Ο λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους του σμήνους των Διδύμων (ACO 568)[148][150]
BCG του WMH Κρίστις σμήνους του Λέοντος λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους 1931 − 1932 z =
(V = 19700 km/s) 		[150][151][152][153]
BCG του Μπάεντε σμήνους της Μεγάλης Άρκτου λαμπρότερος γαλαξίας του σμήνους 1930 − 1931 z =
(V = 11700 km/s) 		[153][154]
NGC 4860 γαλαξίας 1929 − 1930 z = 0,026
(V = 7800 km/s) 		[154][155][156]
NGC 7619 γαλαξίας 1929 z = 0,012
(V = 3779 km/s) 		[155][157][158]
NGC 584
(Νεφέλωμα Ντράγιερ 584) 		γαλαξίας 1921 − 1929 z = 0,006
(V = 1800 km/s) 		Κατά την εποχή εκείνη, τα νεφελώματα δεν ήταν ακόμα αποδεκτά ως ανεξάρτητοι γαλαξίες. Από το 1923 και έπειτα οι γαλαξίες έγιναν γενικά αποδεκτοί ως ανεξάρτητοι από τον Γαλαξία στον οποίο βρίσκεται η Γη.[146][155][157][159][160][161][162]
M104 (NGC 4594) γαλαξίας 1913 − 1921 z = 0,004
(V = 1180 km/s) 		[155][159][162]
Αρκτούρος
(Άλφα Βοώτης) 		αστέρας 1891 − 1910 160 ly
(18 mas)
(πραγματική τιμή=37 ly) 		Εκτιμήθηκε ως 160 έτη φωτός το 1891, και διορθώθηκε στα 40 έτη φωτός το 1910.[163][164][165][166]
Αίγα
(Άλφα Αλμάζ) 		αστέρας 1849 -  72 ly
(46 mas) 		[167][168][169]
Βόρειος πολικός αστέρας
(Άλφα Μικρής Άρκτου) 		αστέρας 1847 - 1849 50 ly
(80 mas)
(πραγματική τιμή=~375 ly) 		[170][171]
Βέγας
(Άλφα της Λύρας) 		αστέρας (τμήμα ζεύγους διπλού αστέρος) 1839 - 1847 7,77 pc
(125 mas) 		[170]
61 Κύκνου δυαδικός αστέρας 1838 − 1839 3.48 pc
(313.6 mas) 		το πρώτο άστρο εκτός του Ήλιου του οποίου η απόσταση μετρήθηκε.[170][172][173]
Ουρανός πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος 1781 − 1838 18 AU ο τελευταίος πλανήτης που ανακαλύφθηκε πριν την πρώτη επιτυχημένη μέτρηση της αστρικής παράλλαξης.
Κρόνος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος 1619 − 1781 10 AU βάσει του νόμου των αστρικών περιφορών του Κέπλερ, βρέθηκε η απόσταση του πλανήτη.
Άρης πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος 1609 − 1619 2.6 AU όταν ο Άρης είναι διαμετρικά αντίθετος προς την Γη Ο Κέπλερ περιέγραψε τις τροχιές της Γης και του Άρη στο έργο του με τίτλο Astronomia nova. Είχε σωστά υποτεθεί πως τα άστρα βρίσκονται πολύ πιο μακριά από τους πλανήτες.
Ήλιος ο αστέρας του Ηλιακού Συστήματος 3ος αιώνας π.Χ. και 1609 380 γήινες μάζες (πραγματική τιμή=16000) Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος υπολόγισε την απόσταση του Ήλιου από την Γη σε σχέση με την απόσταση της Σελήνης από την Γη.
Σελήνη δορυφόρος της Γης 3ος αιώνας π.Χ. 20 γήινες ακτίνες (πραγματική τιμή=64) Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος υπολόγισε την απόσταση της Σελήνης από την Γη.

Τα πιο μακρινά αντικείμενα ανά έτος ανακάλυψης Επεξεργασία

Αστρονομικά αντικείμενα που ανακαλύφθηκαν χωρίς να διαπιστωθεί η απόσταση τους.

Παραδείγματα
Έτος Σύγχρονη μέτρηση απόστασης (Mly) Αντικείμενο Τύπος Ανίχνευση δια Παρατήρηση από (1)
964 2,5[174] Γαλαξίας της Ανδρομέδας Σπειροειδής γαλαξίας γυμνός οφθαλμός Αμπντ αλ Ραχμάν αλ Σούφι[175]
1654 3 Γαλαξίας του Τριγώνου Σπειροειδής γαλαξίας διοπτρικό τηλεσκόπιο Τζοβάνι Μπατίστα Οντιέρνα[176]
1779 68[177] Μεσιέ 58 Ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας διοπτρικό τηλεσκόπιο Σαρλ Μεσιέ[178]
1785 76,4[179] NGC 584 γαλαξίας Ουίλιαμ Χέρσελ
1880s 206 ± 29[180] NGC 1 Σπειροειδής γαλαξίας Ντράιερ και Χέρσελ
1959 2.400[181] 3C 273 Κβάζαρ αστεροσκοπείο του Παρκς Μάαρτεν Σμιντ, Μπεβ Όκε[182]
1960 5.000[183] 3C 295 Ραδιογαλαξίας αστεροσκοπείο του Πάλομαρ Ρούντολφ Μινκόφσκι
2009 13.000[184] GRB 090423 Προγεννήτορας έκλαμψης ακτινοβολιών γ Διαστημική αποστολή Swift Gamma-Ray Burst Krimm, H. et al.[185]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Υπολογισμός βάσει του http://www.astro.ucla.edu/~wright/ACC.html, με παραμέτρους H0=67,74 και ΩμέγαM=0.3089.
  2. ↑ P. A. Oesch, G. Brammer, P. G. van Dokkum, G. D. Illingworth, R. J. Bouwens, I. Labbe, M. Franx, I. Momcheva, M. L. N. Ashby, G. G. Fazio, V. Gonzalez, B. Holden, D. Magee, R. E. Skelton, R. Smit, L. R. Spitler, M. Trenti, S. P. Willner (2016). «A Remarkably Luminous Galaxy at z = 11,1 Measured with Hubble Space Telescope Grism Spectroscopy». The Astrophysical Journal 819 (2): 129. doi:10,3847/0004-637X/819/2/129. Bibcode: 2016ApJ...819..129O. 
  3. ↑ Adi Zitrin, Ivo Labbe, Sirio Belli, Rychard Bouwens, Richard S. Ellis, Guido Roberts-Borsani, Daniel P. Stark, Pascal A. Oesch, Renske Smit (2015). «Lyman-alpha Emission from a Luminous z = 8,68 Galaxy: Implications for Galaxies as Tracers of Cosmic Reionization». The Astrophysical Journal 810: L12. doi:10,1088/2041-8205/810/1/L12. Bibcode: 2015ApJ...810L..12Z. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 NASA, "New Gamma-Ray Burst Smashes Cosmic Distance Record" Αρχειοθετήθηκε 2011-03-10 στο Wayback Machine., 28 April 2009
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Tanvir, N. R.; Fox, D. B.; Levan, A. J.; Berger, E.; Wiersema, K.; Fynbo, J. P. U.; Cucchiara, A.; Krühler, T. και άλλοι. (2009). «A gamma-ray burst at a redshift of z~8.2». Nature 461 (7268): 1254. doi:10,1038/nature08459. PMID 19865165. Bibcode: 2009Natur.461.1254T. 
  6. ↑ P. A. Oesch, P. G. van Dokkum, G. D. Illingworth, R. J. Bouwens, I. Momcheva, B. Holden, G. W. Roberts-Borsani, R. Smit, M. Franx, I. Labbe, V. Gonzalez, D. Magee (2015). «A Spectroscopic Redshift Measurement for a Luminous Lyman Break Galaxy at z = 7,730 using Keck/MOSFIRE». The Astrophysical Journal 804 (2): L30. doi:10,1088/2041-8205/804/2/L30. Bibcode: 2015ApJ...804L..30O. 
  7. ↑ Song, M.; Finkelstein, S. L.; Livermore, R. C.; Capak, P. L.; Dickinson, M.; Fontana, A. (2016). «Keck/MOSFIRE Spectroscopy of z = 7-8 Galaxies: Lyman-alpha Emission from a Galaxy at z = 7,66». arXiv:1602.02160 [astro-ph.GA]. 
  8. ↑ S. L. Finkelstein, C. Papovich, M. Dickinson, M. Song, V. Tilvi, A. M. Koekemoer, K. D. Finkelstein, B. Mobasher, H. C. Ferguson, M. Giavalisco, N. Reddy, M. L. N. Ashby, A. Dekel, G. G. Fazio, A. Fontana, N. A. Grogin, J.-S. Huang, D. Kocevski, M. Rafelski, B. J. Weiner, S. P. Willner (2013). «A galaxy rapidly forming stars 700 million years after the Big Bang at redshift 7.51». Nature 502 (7472): 524–527. doi:10,1038/nature12657. PMID 24153304. Bibcode: 2013Natur.502..524F. 
  9. ↑ Morelle, R. (23 October 2013). «New galaxy 'most distant' yet discovered». BBC News. http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-24637890. 
  10. ↑ Watson, Darach; Christensen, Lise; Knudsen, Kirsten Kraiberg; Richard, Johan; Gallazzi, Anna; Michałowski, Michał Jerzy (2015). «A dusty, normal galaxy in the epoch of reionization». Nature 519 (7543): 327–330. doi:10,1038/nature14164. PMID 25731171. Bibcode: 2015Natur.519..327W. 
  11. ↑ «SXDF-NB1006-2 – Thirty Meter Telescope». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2017. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 «Press Release». 
  13. ↑ «NASA – NASA Telescopes Help Find Rare Galaxy at Dawn of Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2017. 
  14. ↑ 14,0 14,1 Vanzella (2011). «Spectroscopic Confirmation of Two Lyman Break Galaxies at Redshift Beyond 7». ApJL 730 (2): L35. doi:10,1088/2041-8205/730/2/L35. Bibcode: 2011ApJ...730L..35V. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Scientific American, "Brilliant, but Distant: Most Far-Flung Known Quasar Offers Glimpse into Early Universe", John Matson, 29 June 2011
  16. ↑ Fontana, A.; Vanzella, E.; Pentericci, L.; Castellano, M.; Giavalisco, M.; Grazian, A.; Boutsia, K.; Cristiani, S. και άλλοι. (2010). «The lack of intense Lyman~alpha in ultradeep spectra of z = 7 candidates in GOODS-S: Imprint of reionization?». The Astrophysical Journal 725 (2): L205. doi:10,1088/2041-8205/725/2/L205. Bibcode: 2010ApJ...725L.205F. 
  17. ↑ Hogan, Jenny (2006). «Journey to the birth of the Universe». Nature 443 (7108): 128–129. doi:10,1038/443128a. PMID 16971914. Bibcode: 2006Natur.443..128H. 
  18. ↑ Ono, Yoshiaki; Ouchi, Masami; Mobasher, Bahram; Dickinson, Mark; Penner, Kyle; Shimasaku, Kazuhiro; Weiner, Benjamin J.; Kartaltepe, Jeyhan S. και άλλοι. (2011). «Spectroscopic Confirmation of Three z-Dropout Galaxies at z = 6,844 – 7.213: Demographics of Lyman-Alpha Emission in z ~ 7 Galaxies». The Astrophysical Journal 744 (2): 83. doi:10,1088/0004-637X/744/2/83. Bibcode: 2012ApJ...744...83O. 
  19. ↑ Rhoads, James E.; Hibon, Pascale; Malhotra, Sangeeta; Cooper, Michael; Weiner, Benjamin (2012). «A Lyman Alpha Galaxy at Redshift z = 6,944 in the COSMOS Field». The Astrophysical Journal 752 (2): L28. doi:10,1088/2041-8205/752/2/L28. Bibcode: 2012ApJ...752L..28R. 
  20. ↑ Wall, Mike (12 Δεκεμβρίου 2012). «Ancient Galaxy May Be Most Distant Ever Seen». Space.com. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2012. 13,75 Big Bang – 0.38=13,37 
  21. ↑ NASA, "NASA's Hubble Finds Most Distant Galaxy Candidate Ever Seen in Universe", 26 January 2011
  22. ↑ «Hubble finds a new contender for galaxy distance record». Space Telescope (heic1103 – Science Release). 26 Ιανουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2011. 
  23. ↑ HubbleSite, "NASA's Hubble Finds Most Distant Galaxy Candidate Ever Seen in Universe", STScI-2011-05, 26 January 2011
  24. ↑ Brammer, Gabriel B.; Van Dokkum, Pieter G.; Illingworth, Garth D.; Bouwens, Rychard J.; Labbé, Ivo; Franx, Marijn; Momcheva, Ivelina; Oesch, Pascal A. (2013). «A Tentative Detection of an Emission Line at 1.6 mum for the z ~ 12 Candidate». The Astrophysical Journal Letters 765: L2. doi:10,1088/2041-8205/765/1/L2. Bibcode: 2013ApJ...765L...2B. 
  25. ↑ Bouwens, R. J.; Oesch, P. A.; Illingworth, G. D.; Labbé, I.; Van Dokkum, P. G.; Brammer, G.; Magee, D.; Spitler, L. R. και άλλοι. (2013). «Photometric Constraints on the Redshift of z ~ 10 Candidate UDFj-39546284 from D». The Astrophysical Journal Letters 765: L16. doi:10,1088/2041-8205/765/1/L16. Bibcode: 2013ApJ...765L..16B. 
  26. ↑ information@eso.org. «Hubble spots three magnified views of most distant known galaxy». www.spacetelescope.org. 
  27. ↑ KDE Group, University of Kassel· DMIR Group, University of Würzburg & L3S Research Center. «BibSonomy». 
  28. ↑ «Hubble Finds Distant Galaxy Through Cosmic Magnifying Glass». NASA. 
  29. ↑ Zitrin, Adi; Zheng, Wei; Broadhurst, Tom; Moustakas, John; Lam, Daniel; Shu, Xinwen; Huang, Xingxing; Diego, Jose M. και άλλοι. (2014). «A GEOMETRICALLY SUPPORTED z ∼ 10 CANDIDATE MULTIPLY IMAGED BY THE HUBBLE FRONTIER FIELDS CLUSTER A2744». The Astrophysical Journal 793: L12. doi:10,1088/2041-8205/793/1/L12. Bibcode: 2014ApJ...793L..12Z. 
  30. ↑ «NASA – NASA Telescopes Spy Ultra-Distant Galaxy». 
  31. ↑ Zheng, W.; Postman, M.; Zitrin, A.; Moustakas, J.; Shu, X.; Jouvel, S.; Høst, O.; Molino, A. και άλλοι. (2012). «A magnified young galaxy from about 500 million years after the Big Bang». Nature 489 (7416): 406–408. doi:10,1038/nature11446. PMID 22996554. Bibcode: 2012Natur.489..406Z. 
  32. ↑ Penn State SCIENCE, "Cosmic Explosion is New Candidate for Most Distant Object in the Universe" Αρχειοθετήθηκε 2017-10-28 στο Wayback Machine., Derek. B. Fox , Barbara K. Kennedy , 25 May 2011
  33. ↑ Space Daily, Explosion Helps Researcher Spot Universe's Most Distant Object, 27 May 2011
  34. ↑ «ESA Science & Technology: The Hubble eXtreme Deep Field (annotated)». 
  35. ↑ David Shiga. «Dim galaxy is most distant object yet found». New Scientist. 
  36. ↑ Bunker, Andrew J.; Caruana, Joseph; Wilkins, Stephen M.; Stanway, Elizabeth R.; Lorenzoni, Silvio; Lacy, Mark; Jarvis, Matt J.; Hickey, Samantha (2013). «VLT/XSHOOTER and Subaru/MOIRCS spectroscopy of HUDF.YD3: no evidence for Lyman &». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 430 (4): 3314. doi:10,1093/mnras/stt132. Bibcode: 2013MNRAS.430.3314B. 
  37. ↑ Trenti, M.; Bradley, L. D.; Stiavelli, M.; Shull, J. M.; Oesch, P.; Bouwens, R. J.; Munoz, J. A.; Romano-Diaz, E. και άλλοι. (2011). «Overdensities of Y-dropout Galaxies from the Brightest-of-Reionizing Galaxies Su». The Astrophysical Journal 746: 55. doi:10,1088/0004-637X/746/1/55. Bibcode: 2012ApJ...746...55T. 
  38. ↑ 38,0 38,1 Drake, Nadia (3 Μαρτίου 2016). «Astronomers Spot Most Distant Galaxy—At Least For Now». National Geographic. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2016. 
  39. ↑ Wang, Tao; Elbaz, David; Daddi, Emanuele; Finoguenov, Alexis; Liu, Daizhong; Schrieber, Corenin; Martin, Sergio; Strazzullo, Veronica και άλλοι. (2016). «Discovery of a galaxy cluster with a violently starbursting core at z=2.506». The Astrophysical Journal 828 (1): 56. doi:10.3847/0004-637X/828/1/56. 
  40. ↑ 40,0 40,1 Science Codex, "GRB 090429B – most distant gamma-ray burst yet" Αρχειοθετήθηκε 2011-05-31 στο Wayback Machine., NASA/Goddard, 27 May 2011
  41. ↑ Sky and Telescope, "The Most Distant Star Ever Seen?", Camille M. Carlisle, 12 April 2013
  42. ↑ New Scientist, "Lucky Hubble find raises star cluster mystery", Rachel Courtland, 8 July 2008 (accessed 18 December 2012)
  43. ↑ Astronomy Magazine, "A star cluster hides star clusters" Αρχειοθετήθηκε 2017-04-16 στο Wayback Machine., Francis Reddy, 10 January 2007 (accessed 18 December 2012)
  44. ↑ Space.com, "Faraway Galaxy Plays Peekaboo", Ker Than, 10 January 2007 (accessed 18 December 2012)
  45. ↑ ScienceDaily, "Astronomers Find The Most Distant Star Clusters Hidden Behind A Nearby Cluster", 14 January 2007 (accessed 18 December 2012)
  46. ↑ Kalirai, Jason S.; Richer, H.; Anderson, J.; Strader, J.; Forde, K.; "Globular Clusters in a Globular Cluster", 2007 AAS/AAPT Joint Meeting, American Astronomical Society Meeting 209, #228.02; Bulletin of the American Astronomical Society, Vol. 38, p.1214, December 2006; Πρότυπο:Bibcode
  47. ↑ SpaceDaily, "Record-Setting X-ray Jet Discovered", 30 November 2012 (accessed 4 December 2012)
  48. ↑ ESA, "Artist's impression of the X-ray binary XMMU J004243.6+412519", 12 December 2012 (accessed 18 December 2012)
  49. ↑ e! Science News, "XMMU J004243.6+412519: Black-Hole Binary At The Eddington Limit", 12 December 2012 (accessed 18 December 2012)
  50. ↑ SpaceDaily, "Microquasar found in neighbor galaxy, tantalizing scientists", 17 December 2012 (accessed 18 December 2012)
  51. ↑ USA Today, "Smallest, most distant planet outside solar system found", Malcolm Ritter, 25 January 2006 (accessed 5 August 2010)
  52. ↑ Schneider, J. «Notes for star PA-99-N2». The Extrasolar Planets Encyclopaedia. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2010. 
  53. ↑ Exoplaneten.de, "The Microlensing Event of Q0957+561" Αρχειοθετήθηκε 2012-02-11 στο Wayback Machine. (accessed 5 August 2010)
  54. ↑ Schild, R.E. (1996). «Microlensing Variability of the Gravitationally Lensed Quasar Q0957+561 A,B». Astrophysical Journal 464: 125. doi:10.1086/177304. Bibcode: 1996ApJ...464..125S. 
  55. ↑ Cooke, Jeff; Sullivan, Mark; Gal-Yam, Avishay; Barton, Elizabeth J.; Carlberg, Raymond G.; Ryan-Weber, Emma V.; Horst, Chuck; Omori, Yuuki και άλλοι. (2012). «Superluminous supernovae at redshifts of 2.05 and 3.90». Nature 491 (7423): 228. doi:10.1038/nature11521. PMID 23123848. Bibcode: 2012Natur.491..228C. 
  56. ↑ information@eso.org. «Record-breaking supernova in the CANDELS Ultra Deep Survey: before, after, and difference». www.spacetelescope.org. 
  57. ↑ Hinshaw, G.; Weiland, J. L.; Hill, R. S.; Odegard, N.; Larson, D.; Bennett, C. L.; Dunkley, J.; Gold, B.; Greason, M. R.; Jarosik, N.; Komatsu, E.; Nolta, M. R.; Page, L.; Spergel, D. N.; Wollack, E.; Halpern, M.; Kogut, A.; Limon, M.; Meyer, S. S.; Tucker, G. S.; Wright, E. L. (2009). «Five-Year Wilkinson Microwave Anisotropy Probe Observations: Data Processing, Sky Maps, and Basic Results». Astrophysical Journal Supplement 180 (2): 225–245. doi:10.1088/0067-0049/180/2/225. Bibcode: 2009ApJS..180..225H. 
  58. ↑ Βάσει της μετατόπισης προς το ερυθρό η ακτινοβολία κοσμικού υποβάθρου έχει μετατόπιση z = 1089
  59. ↑ 59,0 59,1 Jonathan Amos (3 Μαρτίου 2016). «Hubble sets new cosmic distance record». BBC News. 
  60. ↑ Mike Wall (5 August 2015). «Ancient Galaxy Is Most Distant Ever Found». Space.com. http://www.space.com/30170-most-distant-galaxy-discovered.html. 
  61. ↑ W. M. Keck Observatory (6 August 2015). «A new record: Keck Observatory measures most distant galaxy». Astronomy Now. http://astronomynow.com/2015/08/06/a-new-record-keck-observatory-measures-most-distant-galaxy/. 
  62. ↑ Mario De Leo Winkler (15 July 2015). «The Farthest Object in the Universe». Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/mario-de-leo-winkler/the-farthest-object-in-th_b_7795982.html. 
  63. ↑ 63,0 63,1 New Scientist, "Most distant object in the universe spotted", Rachel Courtland, 22:32 27 April 2009 . Retrieved 2009-11-11.
  64. ↑ New Scientist, "First generation of galaxies glimpsed forming", 'David Shiga ', 19:01 13 September 2006 (accessed 2009/11/11)
  65. ↑ Iye, M; Ota, K; Kashikawa, N; Furusawa, H; Hashimoto, T; Hattori, T; Matsuda, Y; Morokuma, T και άλλοι. (2006). «A galaxy at a redshift z = 6,96». Nature 443 (7108): 186–8. doi:10.1038/nature05104. PMID 16971942. Bibcode: 2006Natur.443..186I. 
  66. ↑ 66,0 66,1 Taniguchi, Yoshi (23 June 2008). «Star Forming Galaxies at z > 5». Proceedings of the International Astronomical Union 3 (S250). doi:10.1017/S1743921308020796. 
  67. ↑ 67,0 67,1 Taniguchi, Yoshiaki; Ajiki, Masaru; Nagao, Tohru; Shioya, Yasuhiro; Murayama, Takashi; Kashikawa, Nobunari; Kodaira, Keiichi; Kaifu, Norio και άλλοι. (2005). «The SUBARU Deep Field Project: Lymanα Emitters at a Redshift of 6.6». Publications of the Astronomical Society of Japan 57: 165. doi:10.1093/pasj/57.1.165. Bibcode: 2005PASJ...57..165T. http://pasj.asj.or.jp/v57/n1/570114/57012649.pdf. 
  68. ↑ 68,0 68,1 BBC News, Most distant galaxy detected, Tuesday, 25 March 2003, 14:28 GMT
  69. ↑ 69,0 69,1 SpaceRef, Subaru Telescope Detects the Most Distant Galaxy Yet and Expects Many More Αρχειοθετήθηκε 2012-12-09 at Archive.is, Monday, March 24, 2003
  70. ↑ Kodaira, K.; Taniguchi, Y.; Kashikawa, N.; Kaifu, N.; Ando, H.; Karoji, H.; Ajiki, Masaru; Akiyama, Masayuki και άλλοι. (2003). «The Discovery of Two Lyman$α$ Emitters Beyond Redshift 6 in the Subaru Deep Field». Publications of the Astronomical Society of Japan 55 (2): L17. doi:10.1093/pasj/55.2.L17. 
  71. ↑ New Scientist, New record for Universe's most distant object, 17:19 14 March 2002
  72. ↑ BBC News, Far away stars light early cosmos, Thursday, 14 March 2002, 11:38 GMT
  73. ↑ The Astrophysical Journal Letters, 568:L75–L79, April 1, 2002 ;A Redshift z = 6,56 Galaxy behind the Cluster Abell 370; doi:10.1086/340424
  74. ↑ «K2.1 HCM 6A — Discovery of a redshift z = 6,56 galaxy lying behind the cluster Abell 370». Hera.ph1.uni-koeln.de. 14 Απριλίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2010. 
  75. ↑ Pentericci, L.; Fan, X.; Rix, H. W.; Strauss, M. A.; Narayanan, V. K.; Richards, G T.; Schneider, D. P.; Krolik, J. και άλλοι. (2001). «VLT observations of the z = 6,28 quasar SDSS 1030+0524». The Astronomical Journal 123 (5): 2151. doi:10.1086/340077. Bibcode: 2002AJ....123.2151P. 
  76. ↑ The Astrophysical Journal, 578:702–707, 20 October 2002, A Constraint on the Gravitational Lensing Magnification and Age of the Redshift z = 6,28 Quasar SDSS 1030+0524
  77. ↑ White, Richard L.; Becker, Robert H.; Fan, Xiaohui; Strauss, Michael A. (2003). «Probing the Ionization State of the Universe atz>6». The Astronomical Journal 126: 1. doi:10.1086/375547. Bibcode: 2003AJ....126....1W. https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2003-07_126_1/page/n4. 
  78. ↑ Farrah, D.; Priddey, R.; Wilman, R.; Haehnelt, M.; McMahon, R. (2004). «The X-Ray Spectrum of thez = 6.30 QSO SDSS J1030+0524». The Astrophysical Journal 611: L13. doi:10.1086/423669. Bibcode: 2004ApJ...611L..13F. 
  79. ↑ 79,0 79,1 PennState Eberly College of Science, Discovery Announced of Two Most Distant Objects Αρχειοθετήθηκε 2007-11-21 στο Wayback Machine., June 2001
  80. ↑ 80,0 80,1 SDSS, Early results from the Sloan Digital Sky Survey: From under our nose to the edge of the universe, June 2001
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 PennState – Eberly College of Science – Science Journal – Summer 2000 -- Vol. 17, No. 1 International Team of Astronomers Finds Most Distant Object Αρχειοθετήθηκε 2009-09-12 στο Wayback Machine.
  82. ↑ The Astrophysical Journal Letters, 522:L9–L12, 1999 September 1, An Extremely Luminous Galaxy at z = 5,74
  83. ↑ PennState Eberly College of Science, X-rays from the Most Distant Quasar Captured with the XMM-Newton Satellite Αρχειοθετήθηκε 2007-11-21 στο Wayback Machine., Dec 2000
  84. ↑ UW-Madison Astronomy, Confirmed High Redshift (z > 5.5) Galaxies – (Last Updated 10th February 2005) Αρχειοθετήθηκε 2007-06-18 στο Wayback Machine.
  85. ↑ SPACE.com, Most Distant Object in Universe Comes Closer, 01 December 2000
  86. ↑ The Astrophysical Journal Letters, 522:L9–L12, September 1, 1999, An Extremely Luminous Galaxy at z = 5,74
  87. ↑ 87,0 87,1 87,2 87,3 87,4 87,5 Publications of the Astronomical Society of the Pacific, 111: 1475–1502, 1999 December; Search Techniques for Distant Galaxies; Introduction
  88. ↑ New York Times, Peering Back in Time, Astronomers Glimpse Galaxies Aborning, October 20, 1998
  89. ↑ 89,0 89,1 Astronomy Picture of the Day, A Baby Galaxy, March 24, 1998
  90. ↑ 90,0 90,1 Dey, Arjun; Spinrad, Hyron; Stern, Daniel; Graham, James R.; Chaffee, Frederic H. (1998). «A Galaxy at z = 5,34». The Astrophysical Journal 498 (2): L93. doi:10.1086/311331. Bibcode: 1998ApJ...498L..93D. 
  91. ↑ «A New Most Distant Object: z = 5,34». Astro.ucla.edu. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2010. 
  92. ↑ Astronomy Picture of the Day, Behind CL1358+62: A New Farthest Object, July 31, 1997
  93. ↑ Franx, Marijn; Illingworth, Garth D.; Kelson, Daniel D.; Van Dokkum, Pieter G.; Tran, Kim-Vy (1997). «A Pair of Lensed Galaxies at [CLC][ITAL]z[/ITAL][/CLC]=4.92 in the Field of CL 1358+62». The Astrophysical Journal 486 (2): L75. doi:10.1086/310844. Bibcode: 1997ApJ...486L..75F. 
  94. ↑ 94,0 94,1 94,2 94,3 94,4 94,5 "Astrophysics and Space Science" 1999, 269/270, 165-181 ; Galaxies at High Redshift - 8. Z > 5 Galaxies ; Garth Illingworth
  95. ↑ Smith, J. D.; Djorgovski, S.; Thompson, D.; Brisken, W. F.; Neugebauer, G.; Matthews, K.; Meylan, G.; Piotto, G. και άλλοι. (1994). «Multicolor detection of high-redshift quasars, 2: Five objects with Z greater than or approximately equal to 4». The Astronomical Journal 108: 1147. doi:10.1086/117143. Bibcode: 1994AJ....108.1147S. 
  96. ↑ New Scientist, issue 1842, 10 October 1992, page 17, Science: Infant galaxy's light show
  97. ↑ FermiLab Scientists of Sloan Digital Sky Survey Discover Most Distant Quasar Αρχειοθετήθηκε 2009-09-12 στο Wayback Machine. December 8, 1998
  98. ↑ 98,0 98,1 Hook, Isobel M.; McMahon, Richard G. (1998). «Discovery of radio-loud quasars with z = 4,72 and z = 4,01». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 294: L7. doi:10.1046/j.1365-8711.1998.01368.x. Bibcode: 1998MNRAS.294L...7H. 
  99. ↑ 99,0 99,1 99,2 99,3 99,4 Turner, Edwin L. (1991). «Quasars and galaxy formation. I - the Z greater than 4 objects». Astronomical Journal 101: 5. doi:10.1086/115663. Bibcode: 1991AJ....101....5T. 
  100. ↑ SIMBAD, Object query : PC 1158+4635, QSO B1158+4635 -- Quasar
  101. ↑ Cowie, Lennox L. (1991). «Young Galaxies». Annals of the New York Academy of Sciences 647: 31. doi:10.1111/j.1749-6632.1991.tb32157.x. Bibcode: 1991NYASA.647...31C. https://archive.org/details/sim_annals-of-the-new-york-academy-of-sciences_1991_647/page/31. 
  102. ↑ 102,0 102,1 New York Times, Peering to Edge of Time, Scientists Are Astonished, November 20, 1989
  103. ↑ 103,0 103,1 103,2 Warren, S. J.; Hewett, P. C.; Osmer, P. S.; Irwin, M. J. (1987). «Quasars of redshift z = 4,43 and z = 4,07 in the South Galactic Pole field». Nature 330 (6147): 453. doi:10.1038/330453a0. Bibcode: 1987Natur.330..453W. 
  104. ↑ Levshakov, S. A. (1989). «Absorption spectra of quasars». Astrophysics 29 (2): 657. doi:10.1007/BF01005972. Bibcode: 1988Ap.....29..657L. 
  105. ↑ New York Times, Objects Detected in Universe May Be the Most Distant Ever Sighted, January 14, 1988
  106. ↑ New York Times, Astronomers Peer Deeper Into Cosmos, May 10, 1988
  107. ↑ SIMBAD, Object query : Q0000-26, QSO B0000-26 -- Quasar
  108. ↑ 108,0 108,1 108,2 108,3 Schmidt, Maarten; Schneider, Donald P.; Gunn, James E. (1987). «PC 0910 + 5625 - an optically selected quasar with a redshift of 4.04». Astrophysical Journal 321: L7. doi:10.1086/184996. Bibcode: 1987ApJ...321L...7S. 
  109. ↑ SIMBAD, Object query : PC 0910+5625, QSO B0910+5625 -- Quasar
  110. ↑ Warren, S. J.; Hewett, P. C.; Irwin, M. J.; McMahon, R. G.; Bridgeland, M. T.; Bunclark, P. S.; Kibblewhite, E. J. (1987). «First observation of a quasar with a redshift of 4». Nature 325 (6100): 131. doi:10.1038/325131a0. Bibcode: 1987Natur.325..131W. 
  111. ↑ SIMBAD, Object query : Q0046-293, QSO J0048-2903 -- Quasar
  112. ↑ SIMBAD, Object query : Q1208+1011, QSO B1208+1011 -- Quasar
  113. ↑ New Scientist, Quasar doubles help to fix the Hubble constant, 16 November 1991
  114. ↑ Orwell Astronomical Society (Ipswich) – OASI ; Archived Astronomy News Items, 1972–1997 Αρχειοθετήθηκε 2009-09-12 στο Wayback Machine.
  115. ↑ SIMBAD, Object query : PKS 2000-330, QSO J2003-3251 -- Quasar
  116. ↑ 116,0 116,1 OSU Big Ear, History of the OSU Radio Observatory
  117. ↑ SIMBAD, Object query : OQ172, QSO B1442+101 -- Quasar
  118. ↑ 118,0 118,1 118,2 «QUASARS – THREE YEARS LATER». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2017. 
  119. ↑ Time Magazine, The Edge of Night Αρχειοθετήθηκε 2013-08-17 στο Wayback Machine., Monday, Apr. 23, 1973
  120. ↑ SIMBAD, Object query : OH471, QSO B0642+449 -- Quasar
  121. ↑ Warren, S J; Hewett, P C (1990). «The detection of high-redshift quasars». Reports on Progress in Physics 53 (8): 1095. doi:10.1088/0034-4885/53/8/003. Bibcode: 1990RPPh...53.1095W. 
  122. ↑ 122,0 122,1 The Structure of the Physical Universe, Volume III – The Universe of Motion, CHAPTER 23 – Quasar Redshifts Αρχειοθετήθηκε 2008-06-19 στο Wayback Machine., by Dewey Bernard Larson, Library of Congress Catalog Card No. 79-88078, (ISBN 0-913138-11-8) , Copyright © 1959, 1971, 1984
  123. ↑ Bahcall, John N.; Oke, J. B. (1971). «Some Inferences from Spectrophotometry of Quasi-Stellar Sources». Astrophysical Journal 163: 235. doi:10.1086/150762. Bibcode: 1971ApJ...163..235B. 
  124. ↑ 124,0 124,1 124,2 Lynds, R.; Wills, D. (1970). «The Unusually Large Redshift of 4C 05.34». Nature 226 (5245): 532. doi:10.1038/226532a0. PMID 16057373. Bibcode: 1970Natur.226..532L. 
  125. ↑ SIMBAD, Object query : 5C 02.56, 7C 105517.75+495540.95 -- Quasar
  126. ↑ 126,0 126,1 Burbidge, Geoffrey (1968). «The Distribution of Redshifts in Quasi-Stellar Objects, N-Systems and Some Radio and Compact Galaxies». Astrophysical Journal 154: L41. doi:10.1086/180265. Bibcode: 1968ApJ...154L..41B. 
  127. ↑ Time Magazine, A Farther-Out Quasar Αρχειοθετήθηκε 2013-07-21 στο Wayback Machine., Friday, Apr. 07, 1967
  128. ↑ SIMBAD, Object query : QSO B0237-2321, QSO B0237-2321 -- Quasar
  129. ↑ 129,0 129,1 129,2 129,3 Burbidge, Geoffrey (1967). «On the Wavelengths of the Absorption Lines in Quasi-Stellar Objects». Astrophysical Journal 147: 851. doi:10.1086/149072. Bibcode: 1967ApJ...147..851B. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1967-02_147_2/page/n484. 
  130. ↑ 130,0 130,1 Time Magazine, The Man on the Mountain Αρχειοθετήθηκε 2012-10-24 στο Wayback Machine., Friday, Mar. 11, 1966
  131. ↑ SIMBAD, Object query : Q1116+12, 4C 12.39 -- Quasar
  132. ↑ SIMBAD, Object query : Q0106+01, 4C 01.02 -- Quasar
  133. ↑ Time Magazine, Toward the Edge of the Universe Αρχειοθετήθηκε 2013-08-24 στο Wayback Machine., Friday, May. 21, 1965
  134. ↑ Time Magazine, The Quasi-Quasars Αρχειοθετήθηκε 2013-08-24 στο Wayback Machine., Friday, Jun. 18, 1965
  135. ↑ The Cosmic Century: A History of Astrophysics and Cosmology Page 379 by Malcolm S. Longair – 2006
  136. ↑ Schmidt, Maarten; Matthews, Thomas A. (1965). «Redshifts of the Quasi-Stellar Radio Sources 3c 47 and 3c 147». Quasi-Stellar Sources and Gravitational Collapse: 269. Bibcode: 1965qssg.conf..269S. 
  137. ↑ Schneider, Donald P.; Van Gorkom, J. H.; Schmidt, Maarten; Gunn, James E. (1992). «Radio properties of optically selected high-redshift quasars. I - VLA observations of 22 quasars at 6 CM». Astronomical Journal 103: 1451. doi:10.1086/116159. Bibcode: 1992AJ....103.1451S. 
  138. ↑ Time Magazine, Finding the Fastest Galaxy: 76,000 Miles per Second[νεκρός σύνδεσμος], Friday, Apr. 10, 1964
  139. ↑ Schmidt, Maarten; Matthews, Thomas A. (1964). «Redshift of the Quasi-Stellar Radio Sources 3c 47 and 3c 147». Astrophysical Journal 139: 781. doi:10.1086/147815. Bibcode: 1964ApJ...139..781S. 
  140. ↑ «The Discovery of Radio Galaxies and Quasars». Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2010. 
  141. ↑ McCarthy, Patrick J. (1993). «High Redshift Radio Galaxies». Annual Review of Astronomy and Astrophysics 31: 639. doi:10.1146/annurev.aa.31.090193.003231. 
  142. ↑ 142,0 142,1 Sandage, Allan (1961). «The Ability of the 200-INCH Telescope to Discriminate Between Selected World Models». Astrophysical Journal 133: 355. doi:10.1086/147041. Bibcode: 1961ApJ...133..355S. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1961-01_133_1/page/n388. 
  143. ↑ Hubble, E. P. (1953). «The law of red shifts (George Darwin Lecture)». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 113 (6): 658. doi:10.1093/mnras/113.6.658. Bibcode: 1953MNRAS.113..658H. https://archive.org/details/sim_monthly-notices-of-the-royal-astronomical-society_1953_113_6/page/658. 
  144. ↑ Observational; Models, World. «6.1. Local Tests for Linearity of the Redshift-Distance Relation». Annu. Rev. Astron. Astrophys. 1988 (26): 561–630. http://nedwww.ipac.caltech.edu/level5/Sept01/Sandage/Sand6.html. 
  145. ↑ Humason, M. L.; Mayall, N. U.; Sandage, A. R. (1956). «Redshifts and magnitudes of extragalactic nebulae». Astronomical Journal 61: 97. doi:10.1086/107297. Bibcode: 1956AJ.....61...97H. 
  146. ↑ 146,0 146,1 146,2 «1053 May 8 meeting of the Royal Astronomical Society». The Observatory 73: 97. 1953. Bibcode: 1953Obs....73...97.. 
  147. ↑ Merrill, Paul W. (1958). «From Atoms to Galaxies». Astronomical Society of the Pacific Leaflets 7: 393. Bibcode: 1958ASPL....7..393M. 
  148. ↑ 148,0 148,1 Humason, M. L. (January 1936). «The Apparent Radial Velocities of 100 Extra-Galactic Nebulae». The Astrophysical Journal 83: 10. doi:10.1086/143696. Bibcode: 1936ApJ....83...10H. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1936-01_83_1/page/10. 
  149. ↑ "The First 50 Years At Palomar: 1949–1999 ; The Early Years of Stellar Evolution, Cosmology, and High-Energy Astrophysics'; 5.2.1. The Mount Wilson Years ; Annu. Rev. Astron. Astrophys. 1999. 37: 445-486
  150. ↑ 150,0 150,1 Chant, C. A. (1 April 1932). «Notes and Queries (Doings at Mount Wilson-Ritchey's Photographic Telescope-Infra-red Photographic Plates)». Journal of the Royal Astronomical Society of Canada 26: 180. Bibcode: 1932JRASC..26..180C. https://archive.org/details/sim_journal-of-the-royal-astronomical-society-of-canada_1932-04_26_4/page/180. 
  151. ↑ Humason, Milton L. (July 1931). «Apparent Velocity-Shifts in the Spectra of Faint Nebulae». The Astrophysical Journal 74: 35. doi:10.1086/143287. Bibcode: 1931ApJ....74...35H. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1931-07_74_1/page/n42. 
  152. ↑ Hubble, Edwin; Humason, Milton L. (July 1931). «The Velocity-Distance Relation among Extra-Galactic Nebulae». The Astrophysical Journal 74: 43. doi:10.1086/143323. Bibcode: 1931ApJ....74...43H. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1931-07_74_1/page/43. 
  153. ↑ 153,0 153,1 Humason, M. L. (1 January 1931). «The Large Apparent Velocities of Extra-Galactic Nebulae». Leaflet of the Astronomical Society of the Pacific 1: 149. Bibcode: 1931ASPL....1..149H. 
  154. ↑ 154,0 154,1 Humason, M. L. (1930). «The Rayton short-focus spectrographic objective». Astrophysical Journal 71: 351. doi:10.1086/143255. Bibcode: 1930ApJ....71..351H. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1930-06_71_5/page/351. 
  155. ↑ 155,0 155,1 155,2 155,3 Trimble, Virginia (1996). «H_0: The Incredible Shrinking Constant, 1925-1975». Publications of the Astronomical Society of the Pacific 108: 1073. doi:10.1086/133837. Bibcode: 1996PASP..108.1073T. 
  156. ↑ «The Berkeley Meeting of the Astronomical Society of the Pacific, June 20-21, 1929». Publications of the Astronomical Society of the Pacific 41: 244. 1929. doi:10.1086/123945. Bibcode: 1929PASP...41..244.. 
  157. ↑ 157,0 157,1 From the Proceedings of the National Academy of Sciences; Volume 15 : March 15, 1929 : Number 3 ; The Large Radial Velocity of N. G. C. 7619 ; January 17, 1929
  158. ↑ The Journal of the Royal Astronomical Society of Canada / Journal de la Société Royale D'astronomie du Canada; Vol. 83, No.6 December 1989 Whole No. 621 ; EDWIN HUBBLE 1889–1953
  159. ↑ 159,0 159,1 National Academy of Sciences; Biographical Memoirs: V. 52 – Vesto Melvin Slipher; (ISBN 0-309-03099-4)
  160. ↑ Bailey, S. I. (1920). «Comet Skjellerup». Harvard College Observatory Bulletin No. 739 739: 1. Bibcode: 1920BHarO.739....1B. 
  161. ↑ New York Times, DREYER NEBULA NO. 584 Inconceivably Distant; Dr. Slipher Says the Celestial Speed Champion Is 'Many Millions of Light Years' Away. ; January 19, 1921, Wednesday
  162. ↑ 162,0 162,1 New York Times, Nebula Dreyer Breaks All Sky Speed Records; Portion of the Constellation of Cetus Is Rushing Along at Rate of 1,240 Miles a Second. ; January 18, 1921, Tuesday
  163. ↑ Hawera & Normanby Star, "Items of Interest", 29 December 1910, Volume LX, page 3 . Retrieved 25 March 2010.
  164. ↑ Evening Star (San Jose), "Colossal Arcturus", Pittsburgh Dispatch, 10 June 1910 . Retrieved 25 March 2010.
  165. ↑ Nelson Evening Mail, "British Bloodthirstiness", 2 November 1891, Volume XXV, Issue 230, Page 3 . Retrieved 25 March 2010.
  166. ↑ "Handbook of astronomy", Dionysius Lardner & Edwin Dunkin, Lockwood & Co. (1875), pp.121
  167. ↑ "The Three Heavens", Josiah Crampton, William Hunt and Company (1876), pp.164
  168. ↑ (Γερμανικά) "Kosmos: Entwurf einer physischen Weltbeschreibung", Volume 4, Alexander von Humboldt, J. G. Cotta (1858), pp.195
  169. ↑ "Outlines of Astronomy", John F. W. Herschel, Longman & Brown (1849), ch. 'Parallax of Stars', pp.551 (section 851)
  170. ↑ 170,0 170,1 170,2 The North American Review, "The Observatory at Pulkowa", FGW Struve, Volume 69 Issue 144 (July 1849)
  171. ↑ The Sidereal Messenger, "Of the Precession of the Equinoxes, Nutation of the Earth's Axis, And Aberration of Light", Vol.1, No.12, April 1847: 'Derby, Bradley, & Co.' Cincinnati
  172. ↑ SEDS, "Friedrich Wilhelm Bessel (July 22, 1784 – March 17, 1846)" Αρχειοθετήθηκε 2012-02-04 στο Wayback Machine. . Retrieved 11 November 2009.
  173. ↑ Harper's New Monthly Magazine, "Some Talks of an Astronomer", Simon Newcomb, Volume 0049 Issue 294 (November 1874), pp.827 (accessed 2009-Nov-11)
  174. ↑ Jensen, Joseph B.; Tonry, John L.; Barris, Brian J.; Thompson, Rodger I.; Liu, Michael C.; Rieke, Marcia J.; Ajhar, Edward A.; Blakeslee, John P. (February 2003). «Measuring Distances and Probing the Unresolved Stellar Populations of Galaxies Using Infrared Surface Brightness Fluctuations». Astrophysical Journal 583 (2): 712–726. doi:10.1086/345430. Bibcode: 2003ApJ...583..712J. 
  175. ↑ Kepple, George Robert· Glen W. Sanner (1998). The Night Sky Observer's Guide, Volume 1. Willmann-Bell, Inc. σελ. 18. ISBN 0-943396-58-1. 
  176. ↑ Fodera-Serio, G.; Indorato, L.; Nastasi, P. (February 1985). «Hodierna's Observations of Nebulae and his Cosmology». Journal of the History of Astronomy 16 (1): 1–36. Bibcode: 1985JHA....16....1F. 
  177. ↑ G. Gavazzi; A. Boselli; M. Scodeggio; D. Pierini; E. Belsole (1999). «The 3D structure of the Virgo cluster from H-band Fundamental Plane and Tully-Fisher distance determinations». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 304 (3): 595–610. doi:10.1046/j.1365-8711.1999.02350.x. Bibcode: 1999MNRAS.304..595G. 
  178. ↑ Burnham, Robert Jr (1978). Burnham's Celestial Handbook: Volume Three, Pavo Through Vulpecula. Dover. σελίδες 2086–2088. ISBN 0-486-23673-0. 
  179. ↑ «The OBEY Survey – NGC 584». 
  180. ↑ «Distance Results for NGC 0001». NASA/IPAC Extragalactic Database. Ανακτήθηκε στις 3 Μαΐου 2010. 
  181. ↑ Falla, D. F.; Evans, A. (1972). «On the Mass and Distance of the Quasi-Stellar Object 3C 273». Astrophysics and Space Science 15 (3): 395. doi:10.1007/BF00649767. Bibcode: 1972Ap&SS..15..395F. 
  182. ↑ Variable Star Of The Season Αρχειοθετήθηκε January 23, 2009, στο Wayback Machine.
  183. ↑ Minkowski, R. (1960). «A New Distant Cluster of Galaxies». Astrophysical Journal 132: 908. doi:10.1086/146994. Bibcode: 1960ApJ...132..908M. https://archive.org/details/sim_astrophysical-journal_1960-11_132_3/page/908. 
  184. ↑ «Exploding star is oldest object seen in universe». Cnn.com. 2009-04-29. http://www.cnn.com/2009/TECH/04/29/gamma.ray.burst.space/index.html. Ανακτήθηκε στις 2010-10-22. 
  185. ↑ Krimm, H. (2009). «GRB 090423: Swift detection of a burst». GCN Circulars (9198). http://gcn.gsfc.nasa.gov/gcn3/9198.gcn3. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κατάλογος_των_πιο_απομακρυσμένων_αστρονομικών_αντικειμένων&oldid=10325307"