Η Κομητεία της Σερδάνια (στα καταλανικά Comtat de Cerdanya, στα λατινικά Comitatus Ceritaniae, στα ισπανικά Condado de Cerdana) ήταν μια από τις Καταλονικές κομητείες που δημιούργησαν οι Φράγκοι τις τελευταίες δεκαετίες του 8ου αιώνα στην Ισπανική Μαρκιωνία. Η Σερδάνια βρισκόταν στην πεδιάδα του ποταμού Σέγρε στην Καταλονία. Οι Μαυριτανοί κατέκτησαν την περιοχή στις αρχές του 8ου αιώνα, ο Μαυριτανός κυβερνήτης συμμάχησε με τον Εύδη τον Μέγα και παντρεύτηκε την κόρη του με τον όρο να προστατέψει τα νότια σύνορα του από την Μουσουλμανική επέκταση.[1] Στην Σερδάνια κατοικούσαν βασικά Βάσκοι και ο Εύδης ο Μέγας αναζητούσε συμμαχία μαζί τους, την ίδια εποχή ο Κάρολος Μαρτέλος ετοιμαζόταν για εκστρατεία.[1]

Κομητεία της Σερδάνια
Comtat de Cerdanya
798 – 1118
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}}
Οι μεσαιωνικές καταλανικές κομητείες μεταξύ 8ου και 12ου αιώνα
Πρωτεύουσα
Πολίτευμα Κομητεία
Ιστορία
 -  Ίδρυση 798
 -  Κατάλυση 1118
Σήμερα Ισπανία
Γαλλία

Διοίκηση των Φράγκων

Επεξεργασία

Η διοίκηση των Μαυριτανών ήταν ασθενής, ο Καρλομάγνος κατέλαβε την κομητεία της Σερδάνια αμέσως μετά την υποταγή της Ζιρόνα (785).[2] Ο πρώτος κόμης της Σερδάνια Μπορέλ Α΄ (798) υποτάχθηκε στον κόμη της Τουλούζης, η κομητεία της Σερδάνια ενώθηκε με την Κομητεία του Ουρζέλ και έγιναν μετά το 817 τμήμα του Βασιλείου της Ακουιτανίας.[3] Οι κομητείες της Σερδάνια και της Ουρζέλ παρέμειναν ενωμένες μέχρι το 817 υπό τον έλεγχο της Κομητείας της Αραγωνίας. Το Εμιράτο της Κόρδοβας επιτέθηκε στην Σερδάνια (842) σε μια προσπάθεια να κατακτήσει τα Πυρηναία αλλά αποκρούστηκαν από τον Σουνιφρέδο Α΄ της Βαρκελώνης.[4]

Τον 9ο αιώνα η Σερδάνια βρισκόταν στο επίκεντρο μιας περιοχής που η χρήση γης ήταν κοινή.[5] Ο Λουδοβίκος ο Ευσεβής με διάταγμα (835) απαγόρευσε στην εκκλησία της περιοχής να παραχωρεί εδάφη σαν δώρα ή σαν Φέουδο.[6] Όταν πέθανε ο Λουδοβίκος ο Τραυλός (879) η Ακουιτανία και ολόκληρο το βασίλειο των Δυτικών Φράγκων πέρασαν μεγάλη περίοδο αστάθειας, οι απομακρυσμένες περιοχές όπως η Καταλονία σταδιακά ανεξαρτητοποιήθηκαν από την βασιλική εξουσία. Την ίδια εποχή οι κόμητες της Σερδάνια σταδιακά έγιναν από διορισμένοι του Φράγκου βασιλιά κληρονομικοί.

Διαίρεση της κομητείας

Επεξεργασία
 
Ο θυρεός της κομητείας της Σερδάνια

Τον 10ο αιώνα τα οικογενειακά εδάφη του Οίκου των Μπελλονιδών γνώρισαν πολλαπλές διανομές, η Σερδάνια ενώθηκε και διαχωρίστηκε πολλές φορές με γειτονικές περιοχές και κομητείες. Οι Κόμητες της Σερδάνια χρησιμοποιούσαν την ίδια περίοδο πολλές φορές τον τίτλο του "Μαγδράβου".[7] Οι κόμητες της Σερδάνια την ίδια εποχή ανεξαρτητοποιήθηκαν από την εξουσία των Φράγκων όπως και οι κόμητες των υπόλοιπων γειτονικών περιοχών της Καταλονίας. Με την απώλεια της βασιλικής εξουσίας στην Σερδάνια οικοδομήθηκαν αναρίθμητα κάστρα για την στρατιωτική προστασία της περιοχής από την ισχυρή απειλή των Μαυριτανών.[8] Με τον θάνατο του κόμη Σόλομον ο Κάρολος ο Φαλακρός παραχώρησε την Σερδάνια στον γιο του Σουνιφρέδου Α΄ Γουλιέλμο τον Δασύτριχο, ιδρυτή του Οίκου της Βαρκελώνης (870), παρέμεινε στην εξουσία μέχρι τον θάνατο του (897). Ο Βιλφρέδος Α΄ της Βαρκελώνης μοίρασε την κομητεία του στους γιους του (897), ο Μιρό Β΄ της Σερδάνια κληρονόμησε την Σερδάνια, την Κονφλέν, την Μπέργα, τις Φενουιλιέδες και το Καπσί. Την περίοδο 913 - 920 στην κομητεία της Σερδάνια προσαρτήθηκε και η Μπεσαλού αλλά με τον θάνατο του ο Μιρό Β΄ μοίρασε και αυτός την κομητεία στους γιους του, ο μεγαλύτερος Σουνιφρέδος Β΄ της Σερδάνια δέχτηκε την Σερδάνια και απέκτησε πλεονέκτημα απέναντι στα αδέλφια του.

Στα τέλη του 10ου αιώνα οι κομητείες που κληρονόμησε ο Μιρό Β΄ ενώθηκαν ξανά με τον Ολίβα Καβρέτα (984) τέταρτο γιο του Μιρό Β΄. Οι περιοχές του Ολίβα Καβρέτα και του ξαδέλφου του Μπορέλ Β΄ της Βαρκελώνης Κόμη της Βαρκελώνης περιείχαν ολόκληρη την Καταλονία.[9] Την εποχή του Ολίβα η Σερδάνια έφτασε στο αποκορύφωμα της εξουσίας του, η κομητεία έφτανε στα βόρεια μέχρι την Καρκασσόν και στα δυτικά μέχρι την Κομητεία της Ρουσιγιόν και την Κομητεία της Ενπούριες.[10] Ο Ολίβα Καρβέτα σφετερίστηκε την υπεροχή της Καταλανικής εκκλησίας από τον Μπορέλ Β΄.[11] Ο Ολίβα Καβρέτα αποσύρθηκε σε μοναστήρι (988) και μοίρασε την περιουσία του στους γιους του, ο δεύτερος Βιφρέδο Β΄ της Σερδάνια δέχτηκε την Σερδάνια και το Κονφέν, το 1002 προσαρτήθηκε και η Μπέργα. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι την περίοδο 987 - 1031 επικρατούσε στην Σερδάνια το Φραγκικό φεουδαρχικό σύστημα και οι νόμοι των Βησιγότθων.[12] Ο κόμης ήταν πρόεδρος σε όλα τα μεγάλα δικαστήρια με την υποστήριξη των δικαστών της αυλής του.[13]

Τον 11ο αιώνα η Σερδάνια απέκτησε σταδιακά φεουδαρχικό χαρακτήρα υπό την επίδραση της Κομητείας της Τουλούζης και της Κομητείας της Φουά. Οι κόμητες της Τουλούζης επιθυμούσαν να αποκτήσουν το πέρασμα του "Πουιμορέν" στην Σερδάνια για να διατηρήσουν τον έλεγχο στα σύνορα με την Μουσουλμανική Λιέιδα. Οι κόμητες της Σερδάνια είχαν έντονο ενδιαφέρον να αποκτήσουν τον έλεγχο στο Μιντί και την Καταλονία, από τις αρχές του 10ου αιώνα είχαν τον έλεγχο στο Μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ του Κουϊσά και στο Μοναστήρι του Ριπόλ. Ο Βιφρέδος Β΄ αγόρασε τα δικαιώματα στην επισκοπή του Ναρμπόν με 100.000 Σόλιδος, σε λίγο καιρό έκανε το ίδιο και με την Επισκοπή του Ουρζέλ (1016), ο διάσημος Ηγούμενος Ολίβα ήταν τρίτος γιος του Ολίβα Καβρέτα.[14] Ο κόμης Ραϋμόνδος της Σερδάνια (1035 - 1068) γιος και διάδοχος του Βιφρέδου Β΄ λεηλάτησε τον Ναό Αγίου Μιχαήλ του Κουϊσά και ξεκίνησε φεουδαρχικό πόλεμο με τον επίσκοπο του Έλνε, αυτό έδωσε την ευκαιρία στους ευγενείς να μπουν κάθε φορά στην υπηρεσία όποιου υπερτερούσε.

Ο υποκόμης Βερνάρδος Σουνιφρέδος επαναστάτησε και ακολούθησε περίοδος ισχυρών πολιτικών ταραχών, τα εδάφη του ήταν στα βόρεια της Σερδάνια, στο Κονφλέν και στην κοιλάδα του ποταμού Σέγρε. Τα εδάφη περιήλθαν στην νομική κυριαρχία του κόμητος της Τουλούζης, ο Βερνάρδος πιέστηκε να κλείσει ειρήνη με τον Ραϋμόνδο της Σερδάνια, ο κόμης του επέστρεψε τα εδάφη του και τον αποζημίωσε με περισσότερα δώρα. Ο Βερνάρδος επαναστάτησε δεύτερη φορά αλλά αναγκάστηκε ξανά να κλείσει ειρήνη (1061). Το σημαντικό πέρασμα του "Πουιμορέν" παρέμεινε στα χέρια του κόμητος της Σερδάνια και δεν επανήλθε στους συμμάχους του Βερνάρδου από την Τουλούζη ή το Φουα. Οι ανταγωνιστές του κόμητος της Σερδάνια ήταν τον 11ο αιώνα υποκόμητες από περιοχές όπως την Κονφλέν και τις Φενουιλιέδες.

Αγορά από την Κομητεία της Βαρκελώνης

Επεξεργασία

Ο Γουλιέλμος Α΄ της Σερδάνια (1068 - 1095) γιος και διάδοχος του Ραϋμόνδου της Σερδάνια βρέθηκε σε πόλεμο με τον Γιλβέρτο Β΄ της Ρουσιγιόν για το Μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ του Κουϊσά, οι κόμητες της Σερδάνια είχαν τον 10ο αιώνα τον έλεγχο αλλά οι υποκόμητες που επαναστάτησαν δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα. Ο γιος και διάδοχος του Γουλιέλμου Α΄ Γουλιέλμος Β΄ Ιορδάνης (1095 - 1109) ενώθηκε στην Α΄ Σταυροφορία, στην διάρκεια της απουσίας του η εξουσία του κόμη εκμηδενίστηκε. Ο μικρότερος αδελφός και διάδοχος του Γουλιέμου Β΄ Μπέρναρντ της Σερδάνια, τελευταίος κόμης της Σερδάνια (1109 - 1118) πούλησε την Σερδάνια στην Κομητεία της Βαρκελώνης (1111), η τελική παραχώρηση στην Βαρκελώνη έγινε με τον θάνατο του (1118), από τότε παροδικά παραχωρήθηκε δώρο σε μικρότερους γιους του κόμη. Η αποτυχία των κομήτων της Σερδάνια να αποκτήσουν τον έλεγχο σε ολόκληρη την Καταλονία οφείλεται στις εμφύλιες διαμάχες ανάμεσα στους κόμητες και τα αδέλφια τους σχετικά με την κληρονομιά του πατέρα τους, μετά την παρακμή του στρατού η αριστοκρατία ανέλαβε τον έλεγχο στην κομητεία. Ο Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Α΄ της Βαρκελώνης αγόρασε την Κομητεία της Σερδάνια από τον Ραυμόνδο, σε αντάλλαγμα θα αποκτούσε στρατιωτική υποστήριξη στον πόλεμο εναντίον των Μαυριτανών.[11] Τους επόμενους αιώνες η Σερδάνια ανήκε στο Πριγκιπάτο της Καταλωνίας.

Οι κόμητες της Σερδάνια

Επεξεργασία

Η Κομητεία της Σερδάνια πέρασε κατόπιν στο Στέμμα της Αραγωνίας.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Lewis, σ.22
  2. Lewis, σ.40
  3. Lewis, σ.44
  4. Lewis, σ.99
  5. Lewis, σ.73
  6. Lewis, σ.78
  7. Lewis, σ.199
  8. Lewis, σσ.229-230
  9. Lewis, σ.209
  10. Lewis, σ.348
  11. 11,0 11,1 Lewis, σ.349
  12. Lewis, σ.373
  13. Lewis, σ.374
  14. Lewis, σ.322
  • Lewis, Archibald Ross. The Development of Southern French and Catalan Society, 718–1050. University of Texas Press: Austin, 1965.