Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 1961

Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή
	Βασιλευομένη Δημοκρατία
Ημερομηνία σχηματισμού	4 Νοεμβρίου 1961
Ημερομηνία διάλυσης	19 Ιουνίου 1963
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός Κράτους	Παύλος Α΄ της Ελλάδας
Πρόεδρος Κυβέρνησης	Κωνσταντίνος Καραμανλής
Αντιπρόεδρος Κυβέρνησης	Παναγιώτης Κανελλόπουλος
Συνολικός αριθμός Μελών	31
Συμμετέχοντα κόμματα	ΕΡΕ
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα	Κυβέρνηση πλειοψηφίας 176 / 300 (59%)
Αξιωματική Αντιπολίτευση	Ένωσις Κέντρου
Αρχηγός Αξιωματικής Αντιπολίτευσης	Γεώργιος Παπανδρέου
Ιστορία
Εκλογές	Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1961
Θητεία νομοθετικού σώματος	4 Δεκεμβρίου 1961 - 26 Σεπτεμβρίου 1963 (ΣΤ΄ κοινοβουλευτική περίοδος)
Προηγούμενη	Υπηρεσιακή κυβέρνηση Κωνσταντίνου Δόβα 1961
Διάδοχη	Κυβέρνηση Παναγιώτη Πιπινέλη 1963

Η (4η) Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή 1961 (Νοέμβριος 1961 - Ιούνιος 1963) σχηματίστηκε μετά τις Βουλευτικές εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 και αφού η ΕΡΕ αναδείχτηκε νικήτρια στις εκλογές που ωστόσο έμειναν στην ιστορία ως εκλογές βίας και νοθείας αφού σύμφωνα με την ρήση της εποχής ψήφισαν ακόμα και τα δέντρα.

Κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και την ημέρα των εκλογών σημειώθηκαν πρωτοφανή επεισόδια εις βάρος των ψηφοφόρων των κομμάτων του Κέντρου και της ΕΔΑ, τέτοιας έκτασης που σύμφωνα με τον αρχηγό της «Ένωσις Κέντρου», Γεώργιο Παπανδρέου, έφτασαν να αλλοιώσουν το εκλογικό αποτέλεσμα.^[2] Μάλιστα για να τονίσει το μέγεθος της νοθείας ο Παπανδρέου σε μια χιουριστική αποστροφή του λόγου του, είπε :«Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε βωμός τω αγνώστω Θεώ. Προτείνω εις την ΕΡΕ να αναγείρει βωμόν τω αγνώστω εκλογέα»^[3]
Την 1η Δεκεμβρίου 1961 ο Γεώργιος Παπανδρέου κήρυξε τον «Ανένδοτο αγώνα» - ο οποίος μην αναγνωρίζοντας την νομιμότητα της νέας κυβέρνησης, ζητούσε ακύρωση των εκλογών και διενέργεια νέων. Στις 4 Δεκεμβρίου μάλιστα, ημέρα έναρξης της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου, η Αντιπολίτευση σε μια συμβολική διαμαρτυρία, δεν εμφανίστηκε στην νέα Βουλή ενώ πορείες, διαμαρτυρίες και συλλαλητήρια οργανώνονταν σε ημερήσια σχεδόν βάση. Στις 16 Ιανουαρίου όταν τελικά τα κόμματα της Αντιπολίτευσης εμφανίζονται στη Βουλή, καταθέτουν αμέσως πρόταση δυσπιστίας απέναντι στη κυβέρνηση. Η συζήτηση αρχίζει στις 18 Ιανουαρίου με τον Γεώργιο Παπανδρέου να δηλώνει ξεκάθαρα: «Θεωρούμεν το αποτέλεσμα των εκλογών της 29ης Οκτωβρίου προϊόν βίας και νοθείας (...). Δηλούμεν ότι δεν θεωρούμεν νόμιμον την σημερινήν κυβέρνησιν». Ωστόσο, η πρόταση τελικά καταψηφίζεται με 173 ψήφους υπέρ της κυβέρνησης και 127 κατά.
Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στις 22 Μαΐου 1963 ξεσηκώνει ακόμα περισσότερο την κοινή γνώμη, αναγκάζοντας ακόμα και αυτόν τον ίδιο τον Καραμανλή, να υπαινιχτεί την ύπαρξη παρακράτους, με την περίφημη ρήση του: «Μα ποιός κυβερνά επιτέλους αυτόν τον τόπο;»^[4]

Όπως επισημαίνει ο ιστορικός Σπύρος Λιναρδάτος «Οι εκλογές βίας και νοθείας του 1961 εξασφάλισαν στην ΕΡΕ και στον Κ. Καραμανλή κάτι λιγότερο από δύο ακόμη χρόνια εξουσίας. Ενίσχυσαν όμως τους κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς πολιτικής βίας, που τελικά θα υπονομεύσουν και τον Κ. Καραμανλή και θα προετοιμάσουν την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την επιβολή της δικτατορίας του προστατευόμενου αρχηγών και κυβερνήσεων συνταγματάρχη Γ. Παπαδόπουλου και της ομάδας του.»^[5]

Από τις αρχές Ιουνίου του 1963 η διαφωνία που προέκυψε μεταξύ του Κ. Καραμανλή και του Βασιλιά Παύλου για το αν έπρεπε να πραγματοποιηθεί το ήδη προγραμματισμένο επίσημο ταξίδι του βασιλικού ζεύγους στο Λονδίνο οδήγησε τελικά στην παραίτηση της κυβέρνησης Καραμανλή. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φοβούμενος (όπως υποστήριζε) την πρόκληση επεισοδίων κατά του βασιλικού ζεύγους στο Λονδίνο, ^[6] ζητούσε την αναβολή του ταξιδιού, ενώ ο βασιλιάς αρνιόταν να αποδεχτεί την γνώμη του Πρωθυπουργού του. Στις 11 Ιουνίου η κυβέρνηση υπέβαλλε την παραίτησή της.
Η παραίτηση αυτή, εντάσσεται πάντως, στο κακό κλίμα που υπήρχε μεταξύ Κυβέρνησης και Στέμματος εδώ και πολύ καιρό. Σύμφωνα με τους ιστορικούς ο Βασιλιάς Παύλος στην ουσία εναντιωνόταν εναντίον της επιχειρούμενης από τον Καραμανλή, μείωση της επιρροής του στα πολιτικά πράγματα. Ήδη από τον Φεβρουάριο του 1963 ο Καραμανλής εισήγαγε στην Βουλή πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος, τη λεγόμενη τότε, «βαθιά τομή». Η πρόταση «...αποσκοπούσε στην ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας ώστε να έχει τη δυνατότητα νομοθέτησης, καθώς και στην ενσωμάτωση ορισμένων διατάξεων του λεγόμενου παρασυντάγματος, δηλαδή του πλέγματος των εκτάκτων μέτρων στον κορμό του καταστατικού χάρτη. Αν και η πρόταση δεν υπεισερχόταν στις ρυθμιστικές αρμοδιότητες του αρχηγού του κράτους, η αναθεώρηση ερμηνευόταν από τα ανάκτορα ως απόπειρα περιορισμού του ρόλου του Στέμματος και από την κεντρώα αντιπολίτευση, καθώς και την ΕΔΑ, ως προσπάθεια διαιώνισης ενός αυταρχικού τρόπου διακυβέρνησης ταυτισμένου με το μετεμφυλιακό κράτος.»^[7]

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

^[8]

«Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου»): Κωνσταντίνος Καραμανλής

«Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης» : Παναγιώτης Κανελλόπουλος

«Υπουργός Συντονισμού» : Παναγής Παπαληγούρας
«Υφυπουργός Συντονισμού»^[9] : Ιωάννης Μπούτος (από 17 Νοεμβρίου 1961)
«Υπουργός Εθνικής Αμύνης» : Αριστείδης Πρωτοπαπαδάκης
«Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης» : Στυλιανός Κούνδουρος
«Υπουργός Εξωτερικών» : Ευάγγελος Αβέρωφ - Τοσίτσας
«Μόνιμος Υφυπουργός Εξωτερικών» :
«Υπουργός Δικαιοσύνης» : Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου
«Υπουργός Εσωτερικών» : Γεώργιος Ράλλης
«Υφυπουργός Εσωτερικών επί της Δημόσιας Τάξεως και Ασφαλείας» : Δημήτριος Δαβάκης
«Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» : Γρηγόριος Κασιμάτης
«Υπουργός Οικονομικών» : Σπύρος Θεοτόκης
«Υφυπουργός Οικονομικών» : Δημήτριος Αλιπράντης
«Υπουργός Εμπορίου» : Παναγιώτης Πιπινέλης
«Υφυπουργός Εμπορίου» : Αθανάσιος Ταλιαδούρος
«Υπουργός Βιομηχανίας» : Ζήσης Ζησάκης

- αντικαταστάθηκε την 1η Οκτωβρίου 1962 από τον Δημήτριο Βουρδουμπά

- αντικαστάθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1962 από τον Λεωνίδα Μπουρνιά

«Υπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων» : Σόλων Γκίκας

- παραιτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου όταν το Υπουργείο διαλύθηκε^[10]

«Υφυπουργός Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων»: Δημήτριος Βρανόπουλος

- παραιτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου όταν το Υπουργείο διαλύθηκε

«Υφυπουργός Οικισμού και Σεισμοπλήκτων νήσων» του Υπουργείου «Συγκοινωνιών και Δημοσίων έργων»: Αλέξανδρος Θεοδοσιάδης

- παραιτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου όταν το Υπουργείο διαλύθηκε

«Υπουργός Συγκοινωνιών» : Σόλων Γκίκας (από 17 Νοεμβρίου 1961)
«Υπουργός Δημοσίων Έργων»: Δημήτριος Βρανόπουλος (από 17 Νοεμβρίου 1961)
«Υφυπουργός Δημοσίων Έργων» : Αλέξανδρος Θεοδοσιάδης
«Υπουργός Γεωργίας» : Κωνσταντίνος Αδαμόπουλος

- αντικαταστάθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1962 από τον Δημήτριο Βουρδουμπά

«Υφυπουργός Γεωργίας» : Παναγιώτης Σταυρόπουλος
«Υπουργός Κοινωνικής Προνοίας»: Ανδρέας Στράτος

- αντικαταστάθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1962 από τον Κωνσταντίνο Τσάτσο

«Υφυπουργός Κοινωνικής Προνοίας» : Ιωάννης Ψαρρέας
«Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας : Στυλιανός Κωτιάδης
«Υπουργός Εργασίας» : Κωνσταντίνος Χρυσανθόπουλος
«Υπουργός Βορείου Ελλάδος» : Διονύσιος Μανέντης
«Υπουργός Προεδρείας της Κυβερνήσεως» : Δημήτριος Μακρής
«Υφυπουργός της Προεδρείας της Κυβερνήσεως» : Αχιλλέας Γεροκωστόπουλος

Αναφορές

↑ http://www.ipet.gr/vouli/periodoi.html#6
↑ «...Η αλήθεια είναι ότι όντως έγινε νοθεία, αλλά η έκτασή της δεν θα ανέτρεπε το αποτέλεσµα, καθώς, σύµφωνα µε τις πλέον πρόσφατες µελέτες πανεπιστηµιακών, η λαθροχειρία κυµάνθηκε γύρω στο 3%, ενώ το κόµµα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενωσης (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραµανλή νίκησε τον συνασπισµό δυνάµεων της Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και του Κόµµατος Προοδευτικών υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη µε πάνω από 17 ποσοστιαίες µονάδες.»https://www.ethnos.gr/istoria-0/70446_nikitis-parakratos-58-hronia-apo-tis-ekloges-bias-kai-notheias
↑ http://ergasianet.gr/2019/10/29/29-%CE%BF%CE%BA%CF%84%CF%8E%CE%B2%CF%81%CE%B7-1961-%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%B1/
↑ «Το βράδυ της 22ης Μαΐου του 1963 ακροδεξιοί παρακρατικοί επιτίθενται με ένα τρίκυκλο στον βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη και τον τραυματίζουν θανάσιμα μπροστά σε δεκάδες χωροφύλακες οι οποίοι παρατηρούν αμέτοχοι το περιστατικό. Τρία εικοσιτετράωρα αργότερα, και ενώ ο Λαμπράκης παραμένει στη ζωή με μηχανικά μέσα, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής θα ζητήσει εξηγήσεις από τον Διοικητή της ΚΥΠ, Αλέξανδρο Νάτσινα. «Πολλά πράγματα έχουν γίνει εν αγνοία μου τον τελευταίο καιρό... Θέλω να μάθω, κύριε Νάτσινα, ποιός κυβερνά επιτέλους αυτό τον τόπο;» θα ρωτήσει ο Καραμανλής χτυπώντας τη γροθιά του στο τραπέζι, σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Γιάννη Βούλτεψη. Ο Καραμανλής δεν πήρε ποτέ απάντηση αλλά το επίμονο ερώτημα έμελλε να αναπαραχθεί αμέτρητες φορές συμβολίζοντας τη διαχρονική δράση του παρακράτους αλλά και τις παρεμβάσεις του «εξωτερικού παράγοντα» στην πολιτική ζωή της χώρας. »https://www.news247.gr/konstantinos-karamanlis/deka-atakes-enos-lakonikoy-anthropoy-poy-egrapsan-istoria.6603798.html
↑ https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82:Dor-astra/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF
↑ Το επιχείρημά του βασιζόταν σε δυσάρεστα περιστατικά που είχαν συνοδεύσει την ιδιωτική επίσκεψη της βασίλισσας Φρειδερίκης στο Λονδίνο τον προηγούμενο Απρίλιο. Τότε η Μπέτυ Αμπατιέλου είχε θέσει τουλάχιστον επίμονα ενώπιον της βασίλισσας το θέμα της απελευθέρωσης του φυλακισμένου συζύγου της και στελέχους του ΚΚΕ Αντώνη Αμπατιέλου.https://sarantakos.wordpress.com/2011/04/20/ampatielou/
↑ https://www.kathimerini.gr/853741/article/epikairothta/ellada/h-paraithsh-toy-kwn-karamanlh»
↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1224
↑ Το «Υφυπουργείο Συντονισμού» ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1961 (ΦΕΚ Α219/1961)
↑ Στις 16 Νοεμβρίου 1961 το «Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων» διαιρέθηκε σε «Υπουργείο Συγκοινωνιών» και «Υπουργείο Δημοσίων Έργων». Στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες της «Γενικής Διευθύνσεως Δημοσίων Έργων» ενώ στο Υπουργείο Συγκοινωνιών παρέμειναν οι Γενικές Διευθύνσεις Ταχυδρομείου, Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, Τηλεπικοινωνιών και Πολιτικής Αεροπορίας. Με το ίδιο διάταγμα ιδρύθηκε επίσης το «Υφυπουργείο Δημοσίων Έργων» και το «Υφυπουργείο Συγκοινωνιών». (ΦΕΚ Α219/ 1961)

[1] ttp://www.ipet.gr/vouli/periodoi.html#6

[2] «...Η αλήθεια είναι ότι όντως έγινε νοθεία, αλλά η έκτασή της δεν θα ανέτρεπε το αποτέλεσµα, καθώς, σύµφωνα µε τις πλέον πρόσφατες µελέτες πανεπιστηµιακών, η λαθροχειρία κυµάνθηκε γύρω στο 3%, ενώ το κόµµα της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ενωσης (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραµανλή νίκησε τον συνασπισµό δυνάµεων της Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και του Κόµµατος Προοδευτικών υπό τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη µε πάνω από 17 ποσοστιαίες µονάδες.»https://www.ethnos.gr/istoria-0/70446_nikitis-parakratos-58-hronia-apo-tis-ekloges-bias-kai-notheias

[3] ttp://ergasianet.gr/2019/10/29/29-%CE%BF%CE%BA%CF%84%CF%8E%CE%B2%CF%81%CE%B7-1961-%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD-%CF%88%CE%AE%CF%86%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%B1/

[4] «Το βράδυ της 22ης Μαΐου του 1963 ακροδεξιοί παρακρατικοί επιτίθενται με ένα τρίκυκλο στον βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη και τον τραυματίζουν θανάσιμα μπροστά σε δεκάδες χωροφύλακες οι οποίοι παρατηρούν αμέτοχοι το περιστατικό. Τρία εικοσιτετράωρα αργότερα, και ενώ ο Λαμπράκης παραμένει στη ζωή με μηχανικά μέσα, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής θα ζητήσει εξηγήσεις από τον Διοικητή της ΚΥΠ, Αλέξανδρο Νάτσινα. «Πολλά πράγματα έχουν γίνει εν αγνοία μου τον τελευταίο καιρό... Θέλω να μάθω, κύριε Νάτσινα, ποιός κυβερνά επιτέλους αυτό τον τόπο;» θα ρωτήσει ο Καραμανλής χτυπώντας τη γροθιά του στο τραπέζι, σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Γιάννη Βούλτεψη. Ο Καραμανλής δεν πήρε ποτέ απάντηση αλλά το επίμονο ερώτημα έμελλε να αναπαραχθεί αμέτρητες φορές συμβολίζοντας τη διαχρονική δράση του παρακράτους αλλά και τις παρεμβάσεις του «εξωτερικού παράγοντα» στην πολιτική ζωή της χώρας. »https://www.news247.gr/konstantinos-karamanlis/deka-atakes-enos-lakonikoy-anthropoy-poy-egrapsan-istoria.6603798.html

[5] ttps://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%82:Dor-astra/%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF

[6] Το επιχείρημά του βασιζόταν σε δυσάρεστα περιστατικά που είχαν συνοδεύσει την ιδιωτική επίσκεψη της βασίλισσας Φρειδερίκης στο Λονδίνο τον προηγούμενο Απρίλιο. Τότε η Μπέτυ Αμπατιέλου είχε θέσει τουλάχιστον επίμονα ενώπιον της βασίλισσας το θέμα της απελευθέρωσης του φυλακισμένου συζύγου της και στελέχους του ΚΚΕ Αντώνη Αμπατιέλου.https://sarantakos.wordpress.com/2011/04/20/ampatielou/

[7] ttps://www.kathimerini.gr/853741/article/epikairothta/ellada/h-paraithsh-toy-kwn-karamanlh»

[8] «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», http://www.ggk.gov.gr/?p=1224

[9] Το «Υφυπουργείο Συντονισμού» ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1961 (ΦΕΚ Α219/1961)

[10] Στις 16 Νοεμβρίου 1961 το «Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων» διαιρέθηκε σε «Υπουργείο Συγκοινωνιών» και «Υπουργείο Δημοσίων Έργων». Στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες της «Γενικής Διευθύνσεως Δημοσίων Έργων» ενώ στο Υπουργείο Συγκοινωνιών παρέμειναν οι Γενικές Διευθύνσεις Ταχυδρομείου, Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, Τηλεπικοινωνιών και Πολιτικής Αεροπορίας. Με το ίδιο διάταγμα ιδρύθηκε επίσης το «Υφυπουργείο Δημοσίων Έργων» και το «Υφυπουργείο Συγκοινωνιών». (ΦΕΚ Α219/ 1961)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]