Κόμαρα Έβρου

Τα Κόμαρα βρίσκονται στην βόρεια όχθη του ποταμού Άρδα και είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του πρώην Δήμου Τριγώνου. Ο πληθυσμός των Κομάρων είναι σήμερα 475 κάτοικοι (απογραφή 2021).

Κόμαρα
Κόμαρα Κόμαρα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ανατολική Μακεδονία-Θράκη
Περιφερειακή Ενότητα	Έβρου
Δήμος	Ορεστιάδας
Δημοτική Ενότητα	Τριγώνου
Γεωγραφία
Υψόμετρο	67
Πληθυσμός
Μόνιμος	474
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασία	Καραγάτς, Καρατσούδι, Φτελιά
Ταχ. κώδικας	680 07
Τηλ. κωδικός	25560
Σχετικά πολυμέσα

Τα Κόμαρα σήμερα

Μεταφορά εικόνων 1958.

Η δομή των Κομάρων είναι σχετικά καινούρια, σε σύγκριση με γειτονικά χωριά, όπως το Θεραπειό ή ο Πεντάλοφος. Αυτό οφείλεται στην μεγάλη πλημμύρα του Άρδα το 1931, όπου οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Κάτω Χωριό.

Χαρακτηριστικό για τα Κόμαρα είναι η τετραγωνική τους δομή, όπως και το ότι είναι το πρώτο χωριό του Δήμου Τριγώνου, περνώντας από την γέφυρα του Άρδα, σταυροδρόμι για κάθε επισκέπτη του Δήμου. Από εκεί μπορεί να αποφασίσει αν θα κάνει τον γύρο του Τριγώνου διαμέσου Πενταλόφου-Πετρωτών ή διαμέσου Ελιάς-Πλάτης.

Το χωριό είναι γνωστό από το ανάγλυφο που βρέθηκε εδώ το 1937, ο "Θράκας Ιππέας", με την επιγραφή:

(ΚΥΡΙΩ ΑΠΟΛΛΩΝΙ ΑΥΛΟΥΖΕΝΙΣ) [ΑΥΛΟΥΖΕΝΕΩΣ] ΕΥΞΑΜΟΝΟΣ

Από εδώ κατάγεται ο Γεώργιος Σταθάτος, απόστρατος αξιωματικός, στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Ήταν ήρωας του Αλβανικού Έπους και της Εθνικής Αντίστασης στην Κατοχή. Στις 23 Δεκεμβρίου 1943, τον σκότωσαν Έλληνες διαφωνούντες μετά από βασανιστήρια.

Ιστορία

Η δημιουργία του σημερινού χωριού των Κομάρων τοποθετείται χρονολογικά περίπου το 1780-1790. Ήταν τότε τσιφλίκι ενός Αγά, στο οποίο εργαζόταν Έλληνες από την Αδριανούπολη, το Ορτάκιοϊ και την βόρεια Θράκη. Η ονομασία Κόμαρα-Κουμαρλί προέρχεται από την τούρκικη φράση Κουμ Αρεσί, που στα ελληνικά σημαίνει "μεταξύ άμμων". Οι κάτοικοι των Κομάρων προέρχονται κατά πλειοψηφία από την Ήπειρο, το Ορτάκιοϊ, το Σβίλενγκραντ και τις Σαράντα Εκκλησιές.

Το 1885 κατοικούν στο χωριό περίπου 45 με 50 οικογένειες και χτίζεται το πρώτο σχολείο. Κατά τα έτη 1915-1919 δημιουργήθηκε από τους Βούλγαρους η αγροτική Επαρχία Αδριανουπόλεως, με 7 Δήμους, με μια έδρα στα Κόμαρα. Με την καταστροφική πλημμύρα του Άρδα τον χειμώνα του 1931, οι κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αμμουδερή τοποθεσία (Κάτω Χωριό) στην όχθη του ποταμού και εγκαταστάθηκαν περίπου ένα χιλιόμετρο πιο βορειοδυτικά. Μόνο το εκκλησάκι του Αη-Δημήτρη, που πρόσφατα ξαναχτίστηκε, θυμίζει την αρχική τοποθεσία του χωριού. Το 1950 αποτελούσε ήδη Κοινότητα της Επαρχίας Ορεστιάδος του Νομού Έβρου, είχε δημοτικό σχολείο, τηλέφωνο και αριθμούσε 1.135 κατοίκους. Από το 1997 ανήκει η κοινότητα των Κομάρων στον Δήμο Τριγώνου με άλλες 16 Κοινότητες.

Η Γέφυρα του ποταμού Άρδα στα Κόμαρα

Η πρώτη προσπάθεια να γίνει μια γέφυρα στον ποταμό ήταν στο χωριό Ρίζια, εκεί όμως το έδαφος φάνηκε ακατάλληλο και αφού έγιναν μερικές προσπάθειες και το τσιμέντο το έπαιρνε το ρεύμα του νερού μέχρι την Τουρκία, σταμάτησαν. Πριν κατασκευαστεί η γέφυρα, η επικοινωνία με την απέναντι όχθη γινόταν μόνο με βάρκες: η διαδρομή με επιστροφή κόστιζε 1 δραχμή. Αυτός ήταν και ένας άλλος λόγος που τα περισσότερα παιδιά του χωριού δεν συνέχιζαν το σχολείο, αφού στα Κόμαρα υπήρχε μόνο Δημοτικό και το Γυμνάσιο ήταν στην άλλη όχθη. Το χειμώνα, κατά πληροφορίες χωριανών, όταν πάγωνε ο Άρδας, περνούσαν απέναντι με τα πόδια και άλλες φορές ακόμα και με τρακτέρ.

Παραδόσεις και έθιμα

Σημαντικά γεγονότα του χωριού είναι τα δύο πανηγύρια, του Αγίου Δημητρίου στις 26 Οκτωβρίου και της Αγίας Κυριακής στις 7 Ιουλίου, το έθιμο του Μπέη, η γιορτή του σπαραγγιού, που γίνεται το καλοκαίρι, και ο αγώνας Ανύπαντρων-Παντρεμένων, που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει έθιμο πια και ημερομηνία συνάντησης των κατοίκων που ζουν μακριά από το χωριό.

Αγία Κυριακή

Από τα παλιά χρόνια, το Τοπικό Συμβούλιο Κομάρων, η εκκλησία και όλοι οι σύλλογοι του χωριού κατά τις 6 και 7 Ιουλίου, γιορτή της Μεγαλομάρτυρος Αγίας Κυριακής , διοργανώνουν διήμερες πολιτιστικές οργανώσεις στη μνήμη της.

Στις εκδηλώσεις αυτές, οι κάτοικοι κάνουν τις προετοιμασίες για τους συγγενείς και φίλους που θα επισκεφθούν τα σπίτια τους με διάφορα φαγητά. Κάποιοι σφάζουν αρνιά, κάποιοι γουρούνια και κάποιοι τους πετεινούς που μεγαλώνουν όλη τη χρονιά. Αυτές τις δύο ημέρες πολλοί πλανόδιοι στην πλατεία του χωριού πουλούν την πραμάτεια τους.

Στις 6 Ιουλίου το απόγευμα, στο παρεκκλήσι της Αγίας Κυριακής με τη συμμετοχή πολλών ιερέων από την περιοχή ψάλλεται ο Εσπερινός και γίνεται αρτοκλασία. Μόλις τελειώσει ο Εσπερινός, η τοπική αυτοδιοίκηση με τους επίσημους καλεσμένους κατηφορίζουν στην πλατεία του χωρίου όπου γίνεται δεξίωση με παραδοσιακά εδέσματα και χορό.

Στις 7 Ιουλίου, το πρωί γίνεται η Θεία Λειτουργία πάλι με τη συμμετοχή των ιερέων της περιοχής. Το απόγευμα οργανώνεται κάποιος φιλικός ποδοσφαιρικός αγώνας, ενώ το βράδυ στην αυλή του δημοτικού σχολείου εμφανίζονται τοπικά χορευτικά συγκροτήματα: εδώ και χρόνια, με το άνοιγμα των συνόρων και με τις αδελφοποιήσεις πολλών χωριών, συμμετέχουν πολλοί δήμοι της Βουλγαρίας.

Χριστούγεννα

Δυο τρεις μέρες πριν τα Χριστούγεννα, όλοι οι κάτοικοι του χωριού σφάζουν τα γουρούνια τους. Φτιάχνουν λουκάνικα γεμίζοντας τα έντερα με κιμά χοιρινό, μοσχαρίσιο και μυρωδικά.

Όσοι από τους κατοίκους έχουν ζώα στα σπίτια τους με ένα είδους κλωνάρι το οποίο ονομάζουν «σούρβα», μπαίνουν μέσα στους στάβλους και με τη σούρβα χτυπάνε τα ζώα για να είναι γερά.

Οι γυναίκες του χωριού όλη την εβδομάδα ετοιμάζουν γλυκά: κουραμπιέδες, μελομακάρονα, κανταΐφι, παρτσαλόπιτα, μπακλαβά, σαραγλί και διάφορες πίτες (λειψή πίτα, τυρόπιτα).

Στις 24 Δεκεμβρίου, μία ομάδα νέων του χωριού, «τα παλικάρια» όπως τους αποκαλούν οι κάτοικοι, ξεκινούν το γύρισμα του χωριού για να μαζέψουν χρήματα, διάφορα κρέατα της εποχής: λουκάνικα, μπριζόλες, χοιρινό λίπος, πίτες, ψωμιά. Από αυτά που μαζεύουν προσφέρουν ένα μέρος στην εκκλησία και τα υπόλοιπα τα μοιράζονται. Σχηματίζουν μεγάλη παρέα και διασκεδάζουν τρώγοντας και πίνοντας.

Αναβίωση του εθίμου του Μπέη

Στα παλιά τα χρόνια, επί τουρκοκρατίας, όπως σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, έτσι και στην περιοχή του Τριγώνου υπήρχαν πάρα πολλοί Τούρκοι. Κάποιοι από αυτούς είχαν μεγάλες περιουσίες και οι κάτοικοι τους ονόμαζαν «Μπέηδες». Επειδή οι συνθήκες εκείνης της εποχής ήταν πάρα πολύ δύσκολες για να επιβιώσει κανείς, πήγαινε και δούλευε στις δουλειές του Μπέη για ένα κομμάτι ψωμί.

Πολλοί από τους κατοίκους του χωριού αντιδρούσαν σ’ όλη αυτή την εκμετάλλευση, οπότε και ξεσηκώθηκαν να διαμαρτυρηθούν να σταματήσει αυτό το καθεστώς που επικρατούσε, πράγμα που το κατάφεραν.

Από τότε, την ημέρα της Αποκριάς βγαίνουν στους δρόμους και γιορτάζουν την απελευθέρωση από την εκμετάλλευση των Τούρκων.

Ο Μπέης εκείνη την εποχή ζούσε σαν Αγάς. Είχε πάντα στο σπίτι του την καλύτερη κοπέλα του χωριού, το γιατρό του, τη νοσοκόμα, τους σωματοφύλακές του και κάποιον έμπιστο του δικαστικό για να τιμωρεί τους παραβάτες.

Την Καθαρή Δευτέρα, λοιπόν, ο Μπέης στολίζει το τρακτέρ και περνά από σπίτι σε σπίτι και μαζεύει τα χρέη από τους κατοίκους. Βγαίνει ο νοικοκύρης του σπιτιού με ένα ταψί σιτάρι ή καλαμπόκι ή κάποιο χρηματικό ποσό. Έτσι πληρώνει το χρέος της χρονιάς στο Μπέη και αυτός με τη σειρά του εύχεται για «καλή σοδειά» και «καλά μπερεκέτια».

Πίσω από το τρακτέρ ακολουθούν πολλοί κάτοικοι του χωριού για να κλέψουν τη φιλενάδα του, "Καντίνα", και όταν τον συλλάβουν οι σωματοφύλακές του με το δικαστικό πληρώνει το πρόστιμο. Πάνω στην πλατφόρμα μαζί με το Μπέη όλη την ημέρα κάθονται κάποιοι φίλοι του και του κάνουν παρέα πίνοντας, τρώγοντας και χορεύοντας με τη συνοδεία της γκάιντας.

Αφού τελειώσει το γύρισμα του χωριού, μαζεύονται όλοι οι κάτοικοι στην πλατεία για να δουν το Μπέη με την παρέα του πώς θα οργώσουν και πώς θα σπείρουν το χωράφι και εκεί αρχίζουν τα πειράγματα. Ξεκινάει ο Μπέης να μετράει με τα βήματα το χωράφι για να δει πόσα στρέμματα είναι. Οι σωματοφύλακές του παίρνουν το αλέτρι και οργώνουν το χωράφι. Πολλοί από τους κατοίκους τρέχουν να βάλουν τρικλοποδιά στο Μπέη και στους σωματοφύλακές του. Πολλές φορές ρίχνουν τρικλοποδιά στο Μπέη που σπέρνει. Άλλες παρέες κλέβουν την Καντίνα και την κρύβουν. Μόλις συλλάβουν τον κλέφτη, τον φέρνουν στην πλατεία, τον σηκώνουν στον αέρα και ο δικαστικός του βάζει να πληρώσει το πρόστιμο.

Όταν τελειώσει το όργωμα και η σπορά του χωραφιού, οι γυναίκες μοιράζουν την πίτα στους άντρες για να βγάλουν τον καινούριο Μπέη. Μόλις βρεθεί το φλουρί ο Μπέης με τον τυχερό Μπέη της επομένης χρονιάς τριγυρίζουν σ΄ όλο το χωριό και ακολουθεί όλος ο κόσμος.

Απογραφές πληθυσμού

Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είναι:

Έτος	Πληθυσμός
1951	821
1961	1.119
1971	900
1981	892
1991	921
2001	774
2011	628

Προσωπικότητες

• Γεώργιος Σταθάτος, στρατιωτικός, ήρωας του Αλβανικού Έπους και της Εθνικής Αντίστασης.
• Σιδέρης Τασιάδης, αργυρός Ολυμπιονίκης στο σλάλομ κανόε καγιάκ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012.

Πηγές

• "Τρίγωνο, η Μεσοποταμία του Έβρου", Θεόδωρος Κυρκούδης, Εκδόσεις ΠΕΛΤΗ, ISBN:960-86581-1-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Φωτογραφίες και άλλες πληροφορίες για τα Κόμαρα και τον Α.Ο. Κομάρων.
• www.aokara.com:Το αρχικό κείμενο του άρθρου δημοσιεύτηκε στη Βικιπαίδεια με άδεια από το site αυτό.