Λιδωρίκι Φωκίδας
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 38°31′00″N 22°12′00″E / 38.5167°N 22.2°E
Το Λιδωρίκι είναι παραδοσιακό κεφαλοχώρι του Νομού Φωκίδας. Σήμερα είναι πρωτεύουσα του Δήμου Δωρίδος. Έχει πληθυσμό 1.012 κατοίκους. Βρίσκεται στο όρος Γκιώνα σε υψόμετρο 700 μέτρων και βρέχεται από τη Λίμνη του Μόρνου.
| Λιδωρίκι Φωκίδος | |
|---|---|
 | |
  Λιδωρίκι Φωκίδος | |
 | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Στερεάς Ελλάδας |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Δωρίδος |
| Έκταση | 0,53 τ.χλμ |
| Υψόμετρο | 560 μέτρα[1] |
| Πληθυσμός | 875 (2011) |
| Ταχ. κωδ. | 330 53 |
| Τηλ. κωδ. | 2266 |
| Ζώνη ώρας | UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
ΌνομαΕπεξεργασία
Η ονομασία του σχετίζεται με τους αρχαίους Δωριείς. Ως Λιδωρίκι αναφέρεται για πρώτη φορά στους επισκοπικούς καταλόγους της εποχής του Λέοντα ΣΤ΄ του Σοφού (886-912 μ.Χ.), κατά την οποία υπήρχε η Επισκοπή Λιδωρικίου, που υπαγόταν στη Λάρισα. Ίχνη των αρχαίων οικισμών του βρίσκονται στο Παλιοχώρι, στα Καλτεζιά[2] και στον Τραγουδάκη, όπου εντοπίζονται οι παλαιές θέσεις κατοίκησης.
ΓεωγραφίαΕπεξεργασία
Βρίσκεται στην Γκιώνα σε υψόμετρο 700 μέτρων βρέχεται από την Λίμνη του Μόρνου. Δυτικά και 15 χιλιόμετρα από το Λιδωρίκι, βρίσκεται το φράγμα της τεχνητής λίμνης του ποταμού Μόρνου, που δημιουργήθηκε για την ύδρευση της Αθήνας - Αττικής κ.λ.π. Ακριβώς κάτω από το Λιδωρίκι διέρχεται η μεγαλύτερη σήραγγα της Ελλάδας (μήκους 16,5 χλμ.), που διατρυπά τον όγκο της Γκιώνας και εξέρχεται πάνω από το φρούριο της Άμφισσας, από την οποία διέρχεται το κανάλι μεταφοράς του νερού της λίμνης προς την Αττική.
ΥποδομέςΕπεξεργασία
Το Λιδωρίκι αποτελεί διοικητικό καθώς και συγκοινωνιακό κέντρο της ορεινής Δωρίδας. Έχει Λύκειο, Κέντρο Υγείας, δημόσιες αρχές και εμπορικά καταστήματα, ενώ εξυπηρετεί 56 χωριά της περιοχής.
ΙστορίαΕπεξεργασία
Υπήρξε ανέκαθεν κέντρο κάθε επαναστατικής εξέγερσης, ενώ κατά την Τουρκοκρατία, καταστράφηκε αρκετές φορές από τους Τούρκους. Κέντρο δράσης του Αθανασίου Διάκου, Σκαλτσοδήμου, Σιαφάκα, Οδ. Ανδρούτσου, Γ. Καραϊσκάκη κ.ά. οπλαρχηγών. Σε σπίτι που υπήρχε στη συνοικία Βαρούσι, φυλακίσθηκε ο Αθανάσιος Διάκος από τους Τούρκους, απ' όπου δραπέτευσε και έγινε στη συνέχεια ο γνωστός ηρωικός οπλαρχηγός.
Το 1943 λεηλατήθηκε από τους Ιταλούς, ενώ την 29/30-8-1944 πυρπολήθηκε ολοσχερώς από τους Γερμανούς, λόγος για τον οποίον χαρακτηρίσθηκε μαρτυρική κωμόπολη[3][4]. Το 1949 υπήρξε το επίκεντρο φονικών μαχών του εμφύλιου πολέμου.
ΑξιοθέαταΕπεξεργασία
Ως αξιοθέατα διαθέτει τον Άγιο Γεώργιο, την Παναγία Ζωοδόχου Πηγής, αλλά και το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο[5]. Επίσης το φράγμα και τη λίμνη του Μόρνου. Το φρούριο και τα υπολείμματα της αρχαίας Καλλίπολης που καταστράφηκε το 279 π.Χ. από τους Γαλάτες, (ό,τι διασώθηκε από τα νερά της λίμνης Μόρνου). Την τεράστια πηγή (βελούχι) του Καλλίου, τη μονή και το σπήλαιο της Αρσαλής και τον σχεδόν κάθετο γκρεμό της Γκιώνας (1.100 μ.), η «Πλάκα», ονομαστό αναρριχητικό πεδίο με αρνητική κλίση, που βρίσκονται κοντά στο χωριό Συκιά.
Αξιοθέατα είναι επίσης και τα περισσότερα χωριά του, όπως οι Καρούτες (όπου την 5/8/1944 υπέστησαν πανωλεθρία από τις αντιστασιακές δυνάμεις 250 κατακτητές Γερμανοί), το Κροκύλειο (η ιδιαίτερη πατρίδα του Στρατηγού Γιάννη Μακρυγιάννη), οι Πενταγιοί (η πατρίδα της Μαρίας της Πενταγιώτισσας), η Αρτοτίνα (η πατρίδα του Αθανασίου Διάκου) κ.ά., χωριά που είναι και πολύ ιστορικά και πολύ γραφικά και βρίσκονται κοντά σε πυκνά δάση και ποταμάκια.
ΑπασχόλησηΕπεξεργασία
Είναι κτηνοτροφικό κυρίως κέντρο και οι κάτοικοί του, όσοι απέμειναν από τη μετανάστευση, παράγουν τυροκομικά προϊόντα και κρέατα. Το Λιδωρίκι και η γύρω περιοχή (Πλέσσα, Μαλανδρίνο, Λευκαδίτι, Καρούτες, Βουνιχώρα κ.ά.), φημίζονται για τα ψητά τους.
ΠαραπομπέςΕπεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 dlib
.statistics .gr /Book /GRESYE _02 _0101 _00098%20 .pdf. - ↑ Καψάλης, Κώστας (27 Ιουνίου 2012). «Λιδωρίκι: Ο AI NIKOΛΑΣ ΤΩΝ ΚΑΓΚΑΛΑΙΩΝ , ΣΤΑ ΚΑΛΤΕΖΙΑ ΛΙΔΩΡΙΚΙΟΥ». Λιδωρίκι. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Καψάλης, Κώστας (9 Φεβρουαρίου 2012). «ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΛΙΔΟΡΙΚΙΟΥ». Λιδωρίκι. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ Καρτερία (12 Σεπτεμβρίου 2016). «KAPTEPIA: "Αγναντεύαμε το Λιδωρίκι να καίγεται..."». KAPTEPIA. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Λιδωρίκι». lidoriki.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2021.