Μονοκομματικό πολιτικό σύστημα

Μονοκομματικό πολιτικό σύστημα, ονομάζεται το πολιτικό σύστημα που πηγή της εξουσίας μιας χώρας είναι ένα κόμμα, ή ένας πολιτικός σχηματισμός.^[1] Το μονοκομματικό πολιτικό σύστημα μπορεί να είναι αποτέλεσμα Επανάστασης, Στρατιωτικής δικτατορίας, ή και κοινής συναίνεση και αποδοχής.

Χάρτης των κρατών ανά πολιτικό σύστημα. Το καφέ χρώμα προσδιορίζει τα κράτη με μονοκομματικό πολιτικό σύστημα σήμερα που είναι: η Κίνα, η Κούβα, η Ερυθραία, το Λάος, η Βόρεια Κορέα, η Δημοκρατία της Σαχάρας, το Βιετνάμ και η Πολιτεία Βα.

Μονοκομματικό καθεστώς μπορούμε να συναντήσουμε στις παρακάτω τρεις μορφές:

Κομμουνιστικό πολιτικό σύστημα:

Στις χώρες του τότε λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού, το κομμουνιστικό κόμμα κάθε χώρας, αντιπροσωπεύοντας την εργατική και αγροτική τάξη της χώρας, εγκαθίδρυσε την πολιτική του κυριαρχία, μέσου του μονοκομματικού πολιτικού συστήματος. Έχοντας ως βασική του αποστολή να εγκαθιδρύσει και να διατηρήσει την δικτατορία του προλεταριάτου, - δηλαδή την κυριαρχία της εργατο-εργατικής τάξης καθώς και των φυσικών συμμάχων της, προσπάθησε με αυταρχικές και βίαιες πολλές φορές μορφές να αποτρέψει τις αντεπαναστάσεις και να προασπίσει τα συμφέροντα του λαού. Ως εκ τούτου και η ιεραρχία του πολιτικού συστήματος διαμορφώθηκε σε εξουσία του κομμουνιστικού κόμματος και του ηγέτη του, πάνω στο κράτος.

Φασιστικό πολιτικό σύστημα:

Τα φασιστικά πολιτικά κόμματα - με την εξαίρεση του Ναζιστικού κόμματος - δεν κατάφεραν ποτέ να κυριαρχήσουν στο πολιτικό σύστημα της χώρας τους. Το Εθνικό σοσιαλιστικό κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ κατάφερε μέσα από το πολυκομματικό σύστημα να αναρριχηθεί στην εξουσία, και να μετατρέψει τον πολυκομματισμό στην δικτατορία του ναζιστικού κόμματος. Ωστόσο, η εξουσία του στηριζόταν στον στρατιωτικό έλεγχο του πληθυσμού και όχι στην ύπαρξη ιδεολογίας, γι' αυτό και κατέρρευσε μαζί με τον αρχηγό του.
Το πρώτο φασιστικό μονοκομματικό πολιτικό σύστημα εγκαθιδρύθηκε το 1922 στην Ιταλία από τον Μπενίτο Μουσολίνι και υπό τη σκέπη του βασιλιάς της Ιταλίας, Βίκτωρα Εμμανουήλ.

Πολιτικό σύστημα πρώην αποικιακών ή αποαποικοιοπημένων χωρών:

Κομμουνιστικά κόμματα, κυρίως μαοϊκής κατεύθυνσης, κατέλαβαν την εξουσία σε αρκετές περιοχές της Ασίας και της Αφρικής, εγκαθιδρύοντας για μικρό ή μεγαλύτερο διάστημα μονοκομματικά πολιτικά συστήματα. Το πιο ανθεκτικό από αυτά, είναι το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, και του Βιετνάμ.
Σε άλλα κράτη, όπως η Αίγυπτος της περιόδου του Νάσερ ή η Τουρκία της περιόδου του Κεμάλ Ατατούρκ δεν μπορούν να αποδοθούν κομμουνιστικού τύπου οργάνωση, αφού ήταν κόμματα που απλώς επεδίωξαν και κατάφεραν την εξάπλωση της κυριαρχίας τους στην πολιτική σκηνή, είτε μέσων διασυνδέσεων, είτε μέσω εκμετάλλευσης της κοινωνικής δομής της κοινωνίας περισσότερο λόγω της ύπαρξης χαρισματικού ηγέτη, που η υπό την εξουσία του επετεύχθη η κοινωνική συναίνεση. Επίσης, και στις χώρες της Αφρικής, εκεί που έχει εγκαθιδρυθεί ο λεγόμενος «Αφρικανικός σοσιαλισμός», το μονοκομματικό καθεστώς νομιμοποιείται από τον χαρισματικό ηγέτη που εμπιστεύονται οι μάζες. ^[2]

Κράτη με μονοκομματικό πολιτικό σύστημα σήμεραΕπεξεργασία

Χώρα	Επικεφαλής	Κόμμα	Ιδεολογία	Έτος εγκαθίδρυσης/διάρκεια	Αφορμή
Κίνα	Σι Τζινπίνγκ	Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας	Μαοϊσμός	1η Οκτωβρίου 1949 700922995360000000072 έτη, 317 ημέρες	Κινέζικος Εμφύλιος Πόλεμος
Κούβα	Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ	Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας	Κομμουνισμός, Καστροϊσμός	10 Ιανουαρίου 1959 700920067912000000063 έτη, 216 ημέρες	Κουβανική Επανάσταση
Ερυθραία	Ισάιας Αφεγουέρκι	Λαϊκό Μέτωπο για τη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη	Εθνικισμός, Αφρικανικός σοσιαλισμός	24 Μαΐου 1993 700892225520000000029 έτη, 82 ημέρες	Πόλεμος ανεξαρτησίας της Ερυθραίας
Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος	Θόνγκλουν Σισουλίθ	Λαϊκό Επαναστατικό Κόμμα του Λάος	Μαοϊσμός	2 Δεκεμβρίου 1975 700914736816000000046 έτη, 255 ημέρες	Εμφύλιος Πόλεμος του Λάος
Βόρεια Κορέα	Κιμ Γιονγκ Ουν	Εργατικό Κόμμα Κορέας	Τζούτσε	10 Οκτωβρίου 1946 700923934312000000075 έτη, 308 ημέρες	Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Δημοκρατία της Σαχάρας	Μπραχίμ Γκάλι	Μέτωπο Πολισάριο	Εθνικισμός - Αφρικανικός Σοσιαλισμός	27 Φεβρουαρίου 1976 700914661648000000046 έτη, 168 ημέρες	Πόλεμος Δυτικής Σαχάρας
Βιετνάμ	Νγκουγιέν Φου Τρονγκ	Κομμουνιστικό Κόμμα Βιετνάμ	Μαοϊσμός Πολιτική σκέψη του Χο Τσι Μινχ	2 Σεπτεμβρίου 1945 700924282720000000076 έτη, 346 ημέρες	Πρώτος Πόλεμος Ινδοκίνας
Πολιτεία Βα	Bao Youxiang	United Wa State Party	Μαοϊσμός Εθνικισμός	7 Απριλίου 1989 700910525464000000033 έτη, 129 ημέρες	Αυτόνομη περιφέρεια της Μιανμάρ